34STE JAARGANG N°- 10647
ENSDAG 1 SEPTEMBER 1943
ede van Churchill
MOMENTJE
taux: Papengracht 32 - Giro 103003
11 »on: Redactie 20015. Admin. 20935
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
C. M. van Hamersveld, Directeur.
Th. Wilmer, Hoofdredacteur.
ede front in uitzicht
gesteld.
Eir de Britsche berichten-
d t uit Quebec meldt, heeft
•hill Dinsdag in de Cita-
een radiorede gehouden,
t rees allereerst de verdien-
j' ian Canada voor den steun
et moederland. Ook Austra-
ÏJieuw-Zeeland en Zuid-
a loofde Churchcill voor
'5 ne. wat deze Dominions tot
•pie hebben gepresteerd en
„nog in de toekomst be-
ziin te nresteeren"
.rgaande tot den oorlog in
jviet-Unie zeide Churchill,
ii „de Soviets niet kon la-
dat zii vaak hun ontstem-
il jhebben geuit over de wer-
sheid van Groot-Brittannië
'cVereenigde Staten". Deel-
1112 van Stalin aan de confe-
lfe te Quebec zou. zoo zeide
:hill „niet doelmatig" ge
tyztin. Ook heeft Stalin niet
ai ai komen, omdat hii het
mifbevel aan het Oostelijk
voert. Men hoont echter.
1 binnen afzienbaren tiid een
ai rentie tusschen Roosevelt,
h i en Churchill tot stand zal
ai n".
)I iet verder verlooD van ziin
ilpneed Churchcill de kwestie
Ie vorming van een tweede
aan. „Ik geloof', zoo zeide
2jdat de dag niet ver meer is.
po de Britsche en Ameri-
:he troenen over het Ka-
i.zullen steken en in Frank-
Tegen de Duitschers zullen
„Een dergelijke on-
iming". zoo voegde hii
itt aan toe. „zal men echter
s toelaten, wanneer men
K ivoren overtuigd is van het
flat Churchill zich in prii-
bewoordingen had uitge-
over het ontreden van nar
den in enkele Balkanlanden,
j hii eron, dat de striid
Stillen Oceaan het voor-
1. ste onderwerp van bespre
ra n in Quebec had gevormd.
indigde ziin rede met de
aréchuwing den toestand niet
n| optimistisch te beoordee-
I passage uit de rede van
chcill over het tot stand ko-
Btvan een Driemogendheden-
a rentie luidt als volgt:
i president en ik zullen ook
sj ;r pogingen bliiven aanwen-
/jj maarschalk Stalin te doen
Jemen en in den tusschentiid
it het uiterst noodzakelijk
•ingend. dat er een confe-
i van de Britsche. Ameri-
sche en Sovi et-Russische
iters van buitenlandsche za-
en van de verantwoordeli.i-
ertegenwoordigers der sta
ll, id een aanvaardbare plaats
[forden gehouden. Deze con-
9)tie moet gehouden worden
iet doel. niet slechts de ver-
1 en de belangrijke kwesties
erband houden met de toe
grtige maatregelen voor de
;l|!heid der wereld, tot in de
ste bijzonderheden te be-
slen. doch ook om de on-
hndelingen te voeren tot een
I waarop de hoofden der
jl 1 en regeeringen in staat
71 in te grijpen".
Duitsch commentaar.
diplomatieke correspon-
van het D.N.B.. dr. Sieg-
Horn schrijft: Churchills
|te rede onderscheidt zich
een bepaald opvallende
Hooierij jegens de Soviets,
ede schijnt geïnspireerd te
door den wensch. de voor-
den te scheppen voor een
«nschappelijke conferentie,
i 9P Stalin vertegenwoordigd
din. Tot dit doel moet ook
door Churchill aanbevolen
irentie der betrokken mi-
l fs van buitenlandsche zaken
h in. Churchill, die tevens
laam van Roosevelt spreekt,
doorschemeren, dat Enge-
en Amerika bereid ziin tot
aande politieke concessies,
zoover die concessies Euro-
treffen ligt de vraag voor
tl
de hand. of de Angelsaksen thans
openlijk het verraad willen be
kennen. dat zii tot dusver heb
ben willen verdoezelen. Tenein
de Stalin het aanbod smakelij
ker te maken, stelt Churchill
een tweede front in Europa in
het vooruitzicht. De aankondi
ging eener invasie in het Westen
wordt te Berlijn genoteerd met
de opmerking, dat de massagra
ven gereed staan en dat de En-
gelsch-Amerikaansche troepen
de noodige doodkisten niet moe
ten vergeten. Churchills belofte.
Frankrijk door deze invasie tot
nieuwen bloei te helpen, zal door
de Franschen wel met gemeng
de gevoelens worden ontvangen.
Zii weten thans, dat hun land
gemaakt moet worden tot het
tooneel van een bloedig conflict,
waarbii vergeleken de gevechten
en verwoestingen van 1940
slechts kinderspel ziin. Overi
gens brengt ook deze rede. waar
in uiteraard de uitspraak inzake
de terreur in de lucht niet kon
ontbreken, niets nieuws. In zoo
verre kan men ermede instem
men. dat zii waarschuwt voor al
te groot optimisme bii de beoor
deeling van den toestand.
ITALIAANSCH
WEERMACHXSBERICHT.
Het Italiaansche weermachts-
bericht van Dinsdagmiddag
luidt:
„Formaties Duitsche vliegtui
gen hebben nieuwe aanvallen
ondernomen op voor anker lig
gende schepen op de reede van
Augusta. Een vrachtschip van
middelbare tonnage en eenige
speciale ontschepingsvaartuigen
werden getroffen.
De vijandelijke luchtmacht
heeft gisteren aanvallen onder
nomen op Civita-Vecchia, Deci-
mo (Cagliari) en op de omge
ving van Napels. Telkens aange
vallen door Italiaansche en Duit
sche iagers. die zich stoutmoedig
op de bommenwerpers en de
tweemotorige escorte-vliegtuigen
stortten, verloor de vijandelijke
luchtmacht boven Lazio en Cam
pania 40 toestellen. Tien werden
neergehaald door onze jagers.
27 door Duitsche iagers en 3
door de batterijen luchtdoelge
schut".
MISLUKTE LANDINGS
POGING IN ITALIË.
Naar van Duitsche militaire
zijde vernomen wordt, heeft
Zondag jl. een tamelijk sterke
Engelsche groep van 400 man
ten Zuid-Westen van Reggio
(Calabrië) een landingspoging
gedaan aan de punt van de Ita
liaansche laars. De tegenmaat
regelen hebben ertoe geleid,
dat deze groep tot op 30 man,
die zich in de bergen schuil
houden en afzonderlijk gevan
gen genomen worden, vernie
tigd werd.
Dit is, naar men te Berlijn
verklaart, ongetwijfeld een po
ging om een Engelsch landings-
hoofd voor te bereiden. Dit
blijkt al duidelijk uit het feit,
dat men een omvangrijke hoe
veelheid radioinstrumenten
heeft gevonden, die reeds ge
monteerd waren,
RADIOTOESPRAAK VAN
DEN PAUS
Z.H Paus Pius XII heeft heden
voor den Vaticaansdhien zender
ter gelegenheid van den aanvang
van het vijfde oorlogsjaar een
toespraak tot de wereld gehou
den. Wij volstaan voor vandaag
met een korte vermelding.
Meer en meer wondien de vol
keren, aldus de Paus, gekweld
door twijfel, of de voortzetting
van dezen oorlog nog in overeen
stemming is imet de redelijke en
gerechtvaardigde nationale be-'
langen tegenover het christelij
ke en rnensbhelijke gewetent
De Paus geeft zijn zegen aan
allen, die zullen werken voor den
vrede, aan allen, die ertoe zullen
bijdragen om het thans bestaan
de dooide punt tusschen oorlog
en vrede te boven te komen, aan
allen, die zullen luisteren naar
de kreten dfer volken, die na zoo
veel smart en puinboopen slechts
vragen om vrede, brood en ar
beid.. Daarentegen waarschuwt
de Paus al degenen, die oip dit
verschrikkelijke oogehblik niet
hiun- verantwoordelijkheid inizien
voor het lot der volikien en die de
gevoelens van haat en de con
flicten tusschen de naties blijven
aanwakkeren.
De Paus besloot zijn toespraak
met zijn wensch uit te spreken,
dat de leiders der volken door
God mogen worden verlicht en
door hun matiging en wijsheid
mogen worden geïnspireerd op
dat zij den volken de hoop kun
nen geven, dat het loopenide jaar
niet moge eindigen in het teetoen
van moordpartijen en verwoes
tingen, maar-integendeel het be
gin moge beteefcenen van een
nieuwe eeuwige verzoening, sa
menwerking en opbouw.
NIEUWE BRITSCHE TERREUR-
AANVAL OP BERLIJN.
In den nacht van 31 Aug. op 1
Sept. is een nieuwe Britsche
terreuraanval op Berlijn onder
nomen.
De gereorganiseerde Duitsche
luchtafweer heeft den aanvallers
uiterst zware verliezen toege
bracht. De formaties Britsche
bommenwerpers werden ver
strooid en meerendeels genood
zaakt haar bommen lukraak uit
te werpen. Door den doeltref-
fenden afweer werd de gesloten
aanval van de formaties Brit
sche bommenwers verijdeld. Bo
ven en beneden de wolken ont
wikkelden zich hevige luchtge
vechten, in welker verloop tal
rijke Britsche bommenwerpers
werden neergeschoten.
Het totale aantal der Britsche
verliezen bij deizen nieuwen ter
reuraanval o.p de Rijkshoofd
stad is thans nog niet te over
zien. Vast staat evenwel reeds,
dat de Duitsche luchtverdedi-
ginsstrijdikracbten, afweerge
Gereed voor don sprong. Een aantal Hs. 123 op een vliegveld In de
nabijheid van het Koeban-bruggenhoofd PK Weber/H H/St/P m
schut zoowel als nacht jagers, de
Britsche luchtmacht uiterst zwa
re verliezen hebbên toegebracht.
Zonder dat tot dit oogenblik het
gezamenlijke aantal der Brit
sche verliezen kan worden opge
geven, kan erop gerekend wor
den, dat een aanzienlijk aantal
Britsche bombardementsvlieg
tuigen is neergeschoten.
DE TOESTAND IN
DENEMARKEN.
Op een desbetreffende vraag
werd over den toestand in De
nemarken in de Wilhelmstrasse
te Berlijn medegedeeld, dat de
Deenische regeering volgens een
bericht van de Deensche radio
is afgetreden. Zij heeft in een
verklaring het Deensche volk
aangespoord rust en orde te be
waren. De tegelijkertijd uitge
sproken wensch dat de staat van
beleg niet van langen duur moge
zijn, komt, naar politieke krin
gen te Berlijn verklaren, ge
heel overeen met den wensch
van de toonaangevende Duitsche
instanties.
Overigens worden te Berlijn
verschillende vooral uit Engel
sche bron afkomstige inlichtin
gen beschouwd als een bevesti
ging, dat van buiten af onder
Britschen invloed onrust in De
nemarken is gezaaid en aange
wakkerd en dat zelfs valscherm
springers hiervoor gebruikt zijn.
Verlichting van voorschriften in
Denemarken.
De directeur van politie te Ko
penhagen heeft Dinsdagavond be
kend gemaakt, dat met het oog
op de kalme houding van de
Deansche bevolking in de eerste
dagen van den militairen uitzon
deringstoestand, miet onmiddel
lijke inwerkingtreding een reeks
verlichtingen in de uitgevaar
digde voorschriften zullen wor
den ingevoerd. Zoo wordt het
verbodi om zich op straat te be
vinden thans beperkt tot den tijd
van 11 uur des avonds tot 5 uur
des ochtends. Het sluitingsuur
van café's, schouwburgen en bios
copen, dat was vastgesteld op 8
uur des avonds, wordt uitgebreid
tot 10 uur. Het tram- en autobus-
verkeer wordt dienovereenkom
stig uitgebreid.
De mededeeling van deze ver
lichting in de voorschriften, die
in de stad door radiowagens van
de politie werd bekend gemaakt,
werd door de bevolking met
groote voldoening aangeboord.
DE LAATSTE DAGEN VAN
KONING BORIS.
Het verloop van zijn ziekte.
De Bulgaarsche ministerpresi
dent prof. Filoff beeft gisteren
tegenover de hoofdredacteuren
der bladen te Sofia een verkla
ring afgelegd, waarin hij bijzon
derheden verstrekte over de laat
ste dagen van tsaar Boris IH en
over de ontwikkeling van zijn
ziekte. Hij wees er daarbij op,
dat hij 'hierdoor bepaalde in het
buitenland opgedoken geruchten
wilde weerleggen, die zonder
twijfel met kwade bedoelingen
waren uitgestrooid,
De tsaar was, naar Fiiloff uit
eenzette, op 17 Aug. in Tsjam-
kuria aangekomen, waar hij eeni
ge dagen vertoefd heeft, uit
stapjes heeft gemaakt en ver
scheidene persoonlijkheden heeft
ontvangen. Maandagmiddag keer
de de koning weer naar Sofia te
rug.
Óok dien dag maakte hii het
volkomen goed. Des middags
werkte hij in de kanselarij tot
tegen d'en avond. Om half acht
onderhield hij zich met zijn ka
binetschef en onderteefcende ver
schillende beschikkingenPas na
halfacht trad de ziekte aan het
licht. Over den aard van deze
ziekte, zoo deelde ministerpresi
dent Filoff verder mede, bestond
reeds van het begin af niet de
geringste twijfel. De artsen con
stateerden terstond, dat de tsaar
leed) aan verstopping van de lin
ker hartader. Deze ziekte treedt
gewoonlijk op als gevolg van een
GEITEN.
Het is alweer heel wat ja
ren geleden, dat Lou Bandy,
U kent hem nog wel, de
revue-komiek met een
geit aan een touwtje door
Den Haag heeft gewandeld.
Alle kranten hebben er toen
ophef van gemaakt, er ston
den zelfs foto's van in de
kranten en de rare-stukkies-
schrijvens zooals ik zeiden er
het hunne van, wat ik zoo
goed begrijp, omdat ze blij
waren voor dien dag al weer
een onderwerp te hebben en
daarom Lou Bandy graag de
geiten-reclame gunden.
Ik herinner aan deze ge
schiedenis niet zonder eenige
reden. Ik wil er den nadruk
op leggen, dat Lou Bandy-
met-een-geit toen een ge
beurtenis van belang was,
waarover zijn medemenschen
des avonds onder de lamp
wijdloopige commentaren ten
beste gaven.
Als ik nu des morgens uit
mijn venster kijk, zie ik een
allerliefst Mevrouwtje van
vijf huizen verder met hoo-
ge hakjes naast een geit hup
pelen. Zij verzorgt eerst de
geit en dan haar kinderen,
wat een logische volgorde is,
geheel in de lijn der productie
en consumptie en iederen mor
gen vraag ik mij af of zij
zelf met haar lieve vinger
tjes dat diertje leegknijpt
Én haar geitje is niet het
eenige geitje in onze buurt.
Ér zijn tegenwoordig even
veel geiten als generaals.
Het lijkt wel of je ze in de
Hema koopt.
Maar ik wii alleen maar
zeggen, dat dit Mevrouwtje
met haar geitje zes jaar eer
der in de krant zou hebben
gestaan en beroemd zou zijn
geworden.
Nu is zij alleen maar lief
en zorgzaam.
En iederen morgen bij het
begin van een nieuwen dag
denik ik haar ziende weer bij
mij zelf: „Vooruit maar weer
met de geit!"
groote vermoeidheid van zenuw
gestel en lichaam en heeft bijna
altijd een rioodlottigen afloop.
Reeds denzelfden avond werden
eenige specialisten uit het bui
tenland ontboden.
Den geheelen tijd van de ont
wikkeling der ziekte beersebbe
bii alle behandelende geneeshee-
ren dezeiflde opvatting zoowel
over het karakter van de ziekte
als over de wijze waarop die ziek
te behandeld moest worden. Vrij
dag ontstond er eenige verbete
ring doch. reeds denzelfden dag
traden er eenige complicaties rn,
die later ook den toestand ver
wekten zooals geconstateerd is
in de medische oorkonde van
overlijden. Er ontstond een dub
bele longontsteking en een op
zwelling van de longen en de her
senen. Tegen deze complicaties
was Z.M. niet meer bestand en,
aan de gevolgen daarvan is de
dood ingetreden.
JODEN EN ARABIEREN IN
PALESTINA.
De „Daily Mail" meldt uit
Cairo, dat Arabieren en Joden Ml
Palestina in he<t geheim zich wa
penen voor een oorlog onder el
kander. Beide zijden hebben zich
den laatsten tijd goed bewapend
en hun betrekkingen worden
steeds meer gespannen. Van de
Arabieren heet het, dat zij over
ongeveer honderdduizend gewe
ren beschikken en zeer veel mu
nitie en ook over machinegewe
ren, mortieren en handgranaten^.
De Joden hebben nog slechts
vijftigduizend geweren, doch een
grooter aantal zware wapenen,
bv. ongeveer tweeduizend ma
chinegeweren en eenige sbuikken
geschut. Zij hebben zelfs een
eigen wapenproductie.
