S)e Ccidó<^(2oii^cmt
DINSDAG 2 FEBRUARI 1943
34STE JAARGANG N°- 10470
MOMENTJE
5 lareaux: Papengracbt 32 - Giro 103003
Telefoon: Redactie 20015. Admin. 20935
DAGBLAD VOOR LE1DLN EN OMSTREhEN
C. M. van Hamersveld. Directeur.
Th. Wilmer, Hoofdredacteur.
Wat is Godsdienst?
Het is een tijd van bezinning.
Dat is ai zoo dikwijis uitge-
pronen en neergeschreven, aat
wij er ons op mpeten be-
l innen, opdat het niet als een
emeenpiaais langs ons heen ga.
Inderaaad, wat or.s persoon-
ijk betrett heett de oorlog nog
e Kort geduurd en zijn ae ge-
rolgen ervan nog niet ernstig
enoeg, als wij in dezen tijd
k liet dieper zijn doorgedrongen
li, n de groote, fundamenteeie le-
enswaarheden en levenswaar-
sn.
De voor den mensch allerbe
langrijkste vraag is die weike
e rij hierboven stelden.
Onze bedoeling kan niet zijn,
m in het bestek van enke.e
I innen, een, wat de volledigheid
i «treft, alleszins verantwoord
ntwoord op deze vraag te ge-
en.
Wü willen trachten recht te
M etten de verkeerde opvatting,
relke velen van godsdienst
V lebben velen (dit moeten
j< rij er aanstonos aan toevoe-
ti en) wier levens p r a c t ij k
11 aak gelukkig beter is, dan deze
rerkeerde opvatting.
De hier Dedoelue personen.
ok katnolieiten, vereenzelvigen
sl [odsoienst met wat men zou
;unnen noemen: godsoienstig-
Bl leid, met bepaaide, belangrijne
n gewichtige, uitingen van den
[odsdienst, zooais het ter kerke
;aan, het ontvangen van de hei-
li ige Sacramenten, enz.
Godsdienst is echter niet een
rl ran de deelen, die ons leven
y ormen dat is godsdienstig-
leid maar godsdienst woont
a elk deel van het levensplan,
- raarop moeten zijn geborduurd
[jille levensuitingen, zooals men-
'chelijke liefde, zaken, huise
lijke bezigheden, vermaak en
>s ooveie andere. Als godsdienst
«'lat niet is, is het geen gods-
lienst, al wil het ook zoo wor-
len genoemd. Godsdienst is niet
lechts een integreerend deel in
,'ins leven, maar het overheer-
chende element in ieder deel
11 laarvan.
AJs men deze eenig-ware op-
ratting van wat godsdienst is
-iverdenkt, als men zich om
lit woord weer 'r.s te gebrui-
;en: daarop bezint, dan zal men
i knijpen het woord van den
g (postel: „Hetzij gij eet of
ylrinkt of wat gij ook doet, doe
gilles tot meerdere eer en glorie
'an God" en dat andere woord,
^•lat „niets van deze wereld is,
enzij de zonde"; dan zal men
megrijpen de volle grootheid en
choonheid van het leven!
>i Naar aanleiding van deze be-
chouwing over wat godsdienst
'j s zou men het volgende kun
nen opwerpen: Als voor de ka-
hoiieken (en voor niet-katho-
ieke christenen kan het niet
einders zijn) de godsdienst is het
n iverheerschende element m
e eder deel van het leven, kunnen
!c lan katholieken met anders-
jlenkenden op verscheidene le-
'ensterremen samenwerken in
«n vruchtdragende volkseen-
leid? Ja dat kan, ongetwij
feld „Homo naturauter chiis-
i« ianus", de mensch is van natu-
'e christen, leerde St. Augusti-
il jus, d.w.z. dat de mensch door
it lijn natuurlijk verstand kan in-
i lien de waarheid en goedheid
it'an de elementaire christelijke
evensregels en deze ook als
lormen voor het leven der ge-
neenschap zal kunnen waardee-
i ten.
I» Na deze terloops gemaakte op-
1 herking willen wij voor heden
t, besluiten met een woord van
p R. H. Benson, dat n.l. in den
h thristelijken godsdienst Christus
;tjiet slechts de Eerste is, Hij is
ie Alpha en de Omega, het be-
Na een fieldensirijd
van twee maanden
DUITSCH WEERMACHTS-
BERÏCHT.
,,ïn Stalingrad is de Zuidelijke
groep van het 6de leger onder
bevel van generaal-veldmaar-
schalk Paulus na een heldhaftige
verdediging van meer dan twee
maanden door de overmacht van
den vijand in den strijd overwel
digd. De Noordelijke groep on
der bevel van den generaal der
infanterie Strecker handhaaft
zich nog steeds. Zij sloeg' krachti
ge vijandelijke aanvallen af,
deels in den tegenaanval.
Op de overige brandpunten van
den grooten afweerslag in het
Oosten duren de gevechten met
onverminderde heftigheid voort.
Pogingen van den vijand om in
den Westelijken Kaukasus door
ons afweerfront te breken, mis
lukten. Tussehen Kaukasus en
Beneden-Don kwam het alleen
tot gevechten tussehen onze
achterhoede en den zwak achter
volgenden vijand, zonder dat de
marschbewegingen van het gros
onzer troepen gestoord werden.
Aan" hef Donetsfront en ten
Zuidwesten van Woronesj kwam
het tot zware gevechten, die nog
voortduren. Aan het Ladoga-
meer viel de vijand na de zware
verliezen van den vorigen dag
slechts met vrij zwakke strijd
krachten aan. Alle aanvallen
werden afgeslagen.
Door afdeelingen van het leger
zijn van 21 tot 31 Januari aan het
Oostelijke front 517 pantserwa
gens vernield, buitgemaakt of
buiten gevecht gesteld.
In Afrika zijn hevige aanval
len op de stellingen van het
Duitsch-Italiaansche Afrika-leger
in het Westen van Tripolitanië
met nieuwe zware verliezen voor
den vijand afgeslagen. De ge
vechten om de stellingen, die de
laatste dagen in Tunesië geno
men zijn, duren voort. Duitsche
I gevechtsvlieggers hebben op
nieuw de haven van Bone ge
bombardeerd. In luchtgevechten
en door luchtdoelgeschut der
luchtmacht werden in het Mid-
dellandsche-Zeegebied 15 Ameri-
kaansche en Britsche vliegtuigen
neergeschoten. Een Duitsch
vliegtuig wordt vermist.
Duitsche duikbooten hebben in
Januari 1943 onder de moeilijkste
weersomstandigheden, die soms
tot een orkaan werden, 63 vijan
delijke koopvaardijschepen met
een gezamenlijken inhoud van
408.000 ton in den grond geboord.
Voorts werden 10 schepen ge
torpedeerd; de ondergang daar
van kon niet worden waargeno
men, doch kan met het oog op
de zware zee worden aangeno
men. De luchtmacht heeft in de
Middellandsche Zee 18 koop
vaardijschepen met een gezamen
lijken inhoud van 114.000 ton,
die deel uitmaakten van kon
vooien, en 2 torpedojagers tot
zinken gebracht. Bovendien wer
den 37 koopvaardijschepen met
een gezamenlijken inhoud van
209.000 ton, een kruiser, twee
torpedojagers en 2 bewakings
vaartuigen beschadigd. Onder de
moeilijkste gevechtsvoorwaarden
is dus in de maand Januari min
stens 522.000 ton vijandelijke
koopvaardijruimte vernietigd''.
Het laatste verzet in Stalingrad.
In Stalingrad is de Zuidelijke
groep van het zesde Duitsche le
ger na haar worsteling van twee
maanden tegen de vijandelijke
gin en het einde. Hij is niet be-
t trekkelijk de Belangrijkste, Hij
is de Volstrekte en het Allesl
overmacht tijdens bittere koude
en na onmenschelijke ontberin
gen op 31 Januari door de tal-
looze zware wapens, tanks en
vliegtuigen der bolsjewisten
overweldigd. Van alle kanten
zwaar aangevallen, hadden de
uitgeputte verdedigers stuk na
stuk van hun stellingen moeten
prijsgeven en waren zij tenslotte
op het nauwelijks 300 meter
breede plein bij het Geneoe-ge-
bouw bij eengedrongen. Door ge
brek aan munitie konden zij noch
de concentrische aanvallen der
tanks afslaan, noch de open in de
puinhoopen staande batterijen
meer onder vuur nemen, die met
haar granaten de laatste resten
van het Gepeoe-gebouw stuk
schoten en zoodoende het verzet
van de rond generaal-veldmaar
schalk Paulus geschaarde strij
ders konden breken. In de stuk
geschoten werkplaatsen van de
tractorfabriek daarentegen zet
de Noordelijke gevechtsgroep on
der leiding van den generaal der
infanterie Strecker haar heldhaf
tige afweerstrijd voort. De bolsje
wisten schieten systematisch el-
ken nog overeind staanden muur
van deze uitgestrekte fabriek
stuk en werpen salvo na salvo
hand- en werpgranaten dicht
achter de stukken muur om den
verdedigers iedere mogeliikheid
tot dekking te ontnemen. De go
ten, kelders en onderaardsche
gangen bieden echter nog steeds
bescherming.
De felle striid in den Westelijken
Kaukasus.
Omtrent den feilen strijd in
den Westelijken Kaukasus meldt
het D.N.B. nog:
Sinds 12 Jan. bevinden Duit
sche, Roemeensche en Slowaak-
sche troepen zich in den Weste
lijken Kaukasus In feilen afweer
strijd met de voortdurend aan
vallende bolsjewieken, die aan
vankelijk vier divisies en twee
brigades hadden opgesteld voor
de doorbraak naar het Noorden
in de richting Krasnodar. Na felle
gevechten van verscheidene da
gen werden de vijandelijke aan
vallen door tegenaanvallen van
Duitsche en Roemeensche forma
ties tot staan gebracht en werden
bolsjewistische gevechtstroepen,
die in smalle wiggen waren op
gedrongen, vernietigd.
Op 18 Jan. ging de vijand op
nieuw tot den aanval over, die
in de volgende dagen aangroeide
tot een offensieve actie over een
breedte van 200 K.M. De felste
gevechten woedden om de dor
pen, waarvan er vele meermalen
per dag van bezetter verwissel
den, tot ze tenslotte definitief in
Duitsche handen bleven.
ÏTALIAANSCH
WEERMACHTSBERICHT.
In zijn weermachtsbericht van
gisteren maakt het Italiaansche
opperbevel het volgende be
kend:
„In het Westelijke deel van
Tripolitanië werden de hevige
gevechtshandelingen van vijan
delijke pan tseraf deelingen en
vijandelijke artillerie voortgezet,
die steeds op onzen onmiddellij-
ken afweer stieten. Vijf pantser
wagens, eenige kanonnen en
talrijke vijandelijke automobie
len werden vernietigd. In Tune
sië duren de gevechten in de
sectoren, die de Spiltroepen de
laatste dagen bereikt hebben,
voort. Er werden ongeveer hon
derd gevangenen gemaakt en 12
vijandelijke pantserwagens ver
nietigd. In verbitterde luchtge
vechten schoten Duitsche jagers
tien vliegtuigen omlaag, vier an
dere machines werden door het
luchtdoelgeschut neergehaald.
BIJ VERSTANDIG GEBRUIK KAN MEN
MET WEINIG GAS VEEL DOEN
BEKENDMAKING.
Zaterdag, 30 Januari j.l., des
avonds, is in Haarlem een onder
officier der Duitsche weermacht
van achteren neergeschoten. Het
terstond door de Deutsche
Sicherheitspolizei ingestelde on
derzoek heeft niet kunnen lei
den tot opsporing van den da
der, die echter waar het re
sultaat van het onderzoek op
wijst in Joodsch-communisti-
sche kringen gezocht moet wor
den. In overeenstemming met
den Werhmachtsbefehlhaber
Niederlanden, generaal der Flie-
gers F. Christiansen, zijn heden
voor den eenen verraderlijk ver
moorden duitschen soldaat als
vergeldingsmaatregel de onder
staande 10, uit Joodsch-commu-
nistische kringen afkomstige gij
zelaars uit Haarlem en omgeving
terechtgesteld. Bovendien is een
vrij groot aantal communistische
agitatoren uit deze streek naar
een concentratiekamp gezonden.
1. Drilsma, Herbert O., geb.
2.8.06 in Amsterdam, woonachtig
te Haarlem.
2. Frank PLilipp, geb. 9.8.10 in
Hilversum, woonachtig te Haar
lem.
3. Chapon, Barend, geb.
4.8.88 in Amsterdam, woonachtig
te Haarlem.
4. Zwanenbeek, Iwan, geb.
19.11.02 in Delft, woonachtig te
Haarlem.
5. Repman, Karei F., geb.
1.3.16 in Schoten, woonachtig te
Haarlem.
6. de la Rie, Wijnand, geb.
30.9.99 in Leiden, woonachtig te
Haarlem.
7. Lebbe, Johannes Th.., geb.
16.12.78 in Den Helder, woon
achtig te Haarlem.
8. Warmenhoven, Simon,, geb.
21.9.04 in Velsen, woonachtig te
Velsen.
9. Weij, Pieter, geb. 2211.03 in
Velsen, woonachtig te Velsen.
10. Strengholt, Roelof, geb.
5.11.06 in Amsterdam, woonach
tig te Velsen.
Den Haag, den 2en Febr. 1943.
Der Hoehere SS- und Polizei-
fuehrer Nordwest und gene-
raalkommissar fuer das
Sicherheitswesen
get. RAUTER,
SS.-Gruppenfuehrer und ge-
neral-leutnant der polizei.
Draden, als die, waarvan in dit
bericht melding wordt gemaakt,
verdienen de strengste afkeu
ring. Niet alleen omdat ze op
zichzelf verkeerd zijn, maar om
de gevolgen, die zij noodzakelij
kerwijs met zich sleepen. Het is
toch duidelijk, dat de bezetten
de macht tegen zulke daden niet
anders dan streng kan optreden,
omdat zij voor de rechten en de
veiligheid van de miltairen moet
waken en deze moet verdedigen.
Viermotorige Amerikaansche
bommenwerpers vielen gisteren
Messina aan, waar talrijke bom
men werden uitgeworpen en
aanzienlijke schade aan vele ge
bouwen werd aangericht. Het
aantal slachotffers wordt op het
oogenblik nagegaan. De Duitsch-
Italiaansche afweer van Reggio
di Calabria en Messina schoot
drie Liberators omlaag. Een der
toestellen, die aan den aanval
op Messina had meegedaan, viel
met de boordwapens een huis
bij Melito di Porto Salvo aan de
Zuidkust van Calabrië aan. Zes
personen kwamen daarbij om
het leven, onder wie de aarts-
GOUDEN TIJD
Deze tijd, welke ons allen
moge mishagen tot i. de diep
ste vezelen van ons gemoed,
iS toch voor sommige men
seigen een gouden tijd. En ik
vind het prettig, dat er ten
minste ook nu nog menschen
zfjn, aan wie het lot zijn wel
behagen schenkt. En ik ver
heug mij met deze menschen
nu voor hen deze tijd de in
gang is geworden van voor
spoed en geluk.
Zoo is deze tijd een gouden
tijd geworden voor de drank
bestrijders. Maar hun geluk
is mijn ongeluk, hun vreugde
mij een ramp. Want er is
zelfs geen kans hun toe
wijzing en hun leverancier
over te nemen, omdat zij
waarschijnlijk nooit een leve
rancier hebben gehad. En
eigenlijk is die drankbestrij
ding ook overbodig. Want it
herinner mij nu plotseling
eens twee gebouwen te heb
ben gezien, die vlak tegen
over elkaar stonden. Het eene
was het lokaal van een drank-
bestrijdersbond en daar stond
met groote leters op de gever.
„De grootste vijand van den
mensch is de alcohol".
Het andere was een kerk.
waarop in gouden letters de
milde vermaning prijkte: „Be
mint uwen vijand".
En dat heb ik sindsdien
trouw gedaan.
Ik krijg er nu alleen zoo
weinig kans toe.
bisschop van het diocees die op
huisbezoek was en voorts vijf
burgers. Andere aanvallen wer
den ondernomen op Catania, Tra-
pani en Augusta, waar schade
ontstond aan gebouwen.
Een onzer corvetten en een tor
pedoboot werden door den
vijand voor de Tunesische kust
in den grond geboord. Bijna de
geheele bemanning kon gered
worden.
CHURCHILL IN TURKIJE.
Te Londen is volgens Reuter
officieel medegedeeld, dat Chur
chill, vergezeld door militaire en
diplomatieke adviseurs, als gast
der Turksche regeering een be
zoek aan Turkije heeft gebracht.
Naar Reuter verder meldt is
Churchill van zijn bezoek aan
Turkije te Cairo teruggekeerd.
De besprekingen met den
Turkschen president en met le
den der regeering hebben tot een
overeenstemming geleid omtrent
„de wijze waarop Groot-Brittan-
nië en de Vereenigde Staten
Turkije zouden kunnen helpen
bij een essentieele consolidatie
van de eigen defensieve veilig
heid". Beraadslagingen over dit
thema hebben plaatsgevonden
tussehen de Turksche en Brit
sche militaire deskundigen.
De Turksche en Britsche
staatslieden heben later ver
klaard buitengewoon voldaan te
zijn.
BIJ STALINGRAD
GESNEUVELD.
Bij de verbitterde gevechten
om Stalingrad zijn, naar het D.
N.B. verneemt, ridderkruisdra
ger l.t-generaal von Hartman en
generaal majoor Stempel, aan
het hoofd van hun formaties na
v ekenlangen tegenstand tegen
de overweldigende vijandelijke
overmacht gesneuveld,
