WOENSDAG 27 JANUARI 1943
34STE JAARGANG N°- 10465
S)c
Bureaux: Papengracht 32 Giro 103003
Telefoon; Redactie 20015. Attain. 20935
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREDEN
C. M. van Hamersveld, Directeur.
Th, Wilmer, Hoofdredacteur.
Arbeid en geld.
Het komt niet alléén voor in
het tijdperk der kapitalistische
economie, dat de arbeid wordt
jade rschat en het geldbezit
wordt o v e rschat. De „N. Tilb.
Crt." schreef gisteravond o.m.:
„Onophoudelijk leest en hoort
men tegenwoordig, dat de nieu
we tijd den arbeid in eere wil
herstellen en de overmacht en
de geldwaardeering tér neder
Jslaan.
Als men daarin slagen zou,
Sware het een heerlijke zaak,
want ellendig en minderwaardig
is het, dat de mensch, die werkt,
minder wordt aangezien, dan hij,
1 die geld bezit. Zal men er in sla
gen? Wij mogen het hopen.
Rond 1500 was het al juist zoo,
als het thans geworden was. Er
is een preek overgeleverd uit het
jaar 1515 Janssen citeert haar
waarin tegen het overmachtig
i worden van den woekerhandel
j wordt uitgevaren en waarin men
1 o.a. leest; „Geld, geld, schreeu-
j wen de heeren, en hoe meer
iemand in handel en woeker
verkrijgt, te luider schreeuwt hij:
Geld, geld, want het geld maakt
den man. En wie daartegenin
schreeuwt: gij woekeraars en be-
roovers van het volk zult den
toorn van God en van de men-
schen op aarde op u laden en uw
ziel verliezen, die is, gelijk ze
.zeggen, een eenvoudig man, niet
graag gezien, maar gehaat".
En een versje uit een vasten
avondspel luidde:
Er hab gut gewunnen, wie er
mag,
Damaeh so hat man 'lützel
frag.
Er sei lam, kramp oder
schlecht,
Hat er pfennig, er ist
gerecht. 1)
En diezelfde preek ging voort:
„Gij moet werken en niet le
dig rondloopen; gij moet wat gij
te verkoopen hebt, wat dan ook,
tegen den rechtvaardigen prijs
verkoopen; in het bijzonder geen
"woeker drijven door geld en ren-
te. Maar dat klinkt afschuwelijk
''in de ooren van woekeraars en
opkoopers en geldmakers, die
zelfs vaak groote heeren gewor-
■den zijn en een adelbrief verlan
gen en trots rondgaan".
2 Tot zoover de herinneringen
ti aan het verleden, door onzen Til-
burgschen collega opgediept.
i Het groote verschil met de
a middeleeuwsehe economie en de
kapitalistische economie is ech-
ater dit, dat de overschatting van
j het geldbezit tot het wezen of
tot de natuurlijke mentaliteit
van de kapitalistische economie
behoort, terwijl zij in de middel
eeuwsehe economie werd erkend
als een fout en een zonde van
mensehelijke hebzucht en men-
schelijke zwakheid. En als zooda
nig zal het verschijnsel onder èlk
economisch stelsel kunnen wor
den geconstateerd.
1) Hij heeft goed gewonnen,
weinig wordt gevraagd hoe. Of
hij lam is, krom of slecht, als hij
centen heeft is hij rechtschapen.
Uitreiking nieuwe distributie
bescheiden. Men verzoekt ons
Be aandacht er op te vestigen,'dat
bij de uitreiking van de nieuwe
distributiebescheiden der kinde
ren, aan wie tevens bonnen voor
eenheidszeep waschpoeder en/of
toiletzeep worden uitgereikt, het
vakje q8 van de stamkaart zal
Worden afgekruisd en niet, zoo
als ten onrechte is gepubliceerd,
bet vak 08,
Heldhaftige tegenstand
in Stalingrad
DUITSCH
WEERMACHTSBËRICHT.
Het Duitsche weermachtsbe-
richt van gisternamiddag meidt:
„De bestorming van groote
deelen van het Oostelijke front
door de Sovjets nam gisteren
weer aan hevigheid toe. In zwa
re afweergevechten tegen een
vaak superieuren vijand hand
haafden zich de Duitsche legers
tegen alle pogingen om door te
breken en te omsingelen. Te
Stalingrad hebben zien de ver
dedigers, waarbij zich naast de
Roemeensche divisies ook een
kleine Kroatische formatie be
vindt, in het Zuidelijke en cen
trale deel der ruines van de stad
op een kleine ruimte geconcen
treerd. Onder leidir.g van hun
generaals blijven zij daar held-
haftigen tegenstand bieden,
waarbij zij door de luchtmacht
onder de zwaarste omstandig
heden naar krachten gesteund
worden.
In het gebied van den Koeban
en den Manytsj werden vijande
lijke aanvallen in felle gevech
ten afgeslagen. De bewegingen
naar de bevolen frontverkortin
gen verloopen overigens volgens
de plannen. Pantsertroepen en
gemotoriseerds formaties zetten
tusschen Manytsj en Don hun
aanval met succes voort. De vij
and werd verder naar het Noord
oosten verdreven. In het Don-
en Donetzgebied duren de ver
bitterde afweergevechten voort.
Ten Zuidwesten van Woronesj
viel de vijand met versch aan
gevoerde strijdkrachten over
een breed front opnieuw aan.
De aanval werd in den kern
bloedig afgeslagen. De gevech
ten duren nog voort. Plaatselijke
aanvallen der Sovjets bij Rzjef
en ten Zuidwesten van Welikije
Loeki werden verijdeld: Ook ten
Zuiden van het Ladogameer
stortten nieuwe vijandelijice aan
vallen, die met pantserwagens
werden uitgevoerd, na verbit
terden strijd ineen.
In Noord-Afrika Dedrijvigheid
van verkenners. In Tunesië mis
lukten pogingen van den vijand
om de steilir.gen, die hij de vo
rige dagen verloren had, te her
overen. Zijn verliezen in den
tijd van 18 tot 24 Januari 1943
bedroegen: 4,000 gevangenen, 21
pantsergevechtswagens, 70 stuk
ken geschut, 200 voertuigen,
ruim 100 machinegeweren en
talrijk ander oorlogsmateriaal.
Aan de Nederiandsche kust
verloor de vijand bij een mili
tair ondoeltreffenden aanval
overdag vier bombardements-
tuigen. Snelle Duitsche gevechts
vliegtuigen vielen overdag met
goed succes een plaats aan gele
gen aan de Zuidkust van Enge
land".
De hel van Stalingrad.
De A.N.P.-correspondent te
Berlijn meldt: Een oorlogsver
slaggever heeft een indrukwek
kend beeld van den strijd der in
het gebied van Stalinrad inge
sloten troepen. De diepliggende
oogen in de bleeke, bemodderde,
ongeschoren gezichten spreken
een duidelijke taal en de vele
gaten in de jassen en uniformen,
veroorzaakt door granaatsplin
ters, het verband en de hecht
pleisters op zoo menige kleine
wonde zeggen meer dan alle
woorden. Met oorverdoovend
lawaai ontploffen de projectie
len yan een vijandelijke batterij
granaatwerpers. Dit gaat reeds
dri eweken lang zoo, ononder
broken, dag en nacht. Twintig
uur per dag in de intusschen met
een snijdenden Oostwind inge
vallen koude, die ook bij dag
niet boven de 10 graden onder
Wie geregeld gas- en electriciteitsverbruik controleert,
kan tijdig zeii ingrijpen.
WOEKERT MET UW GAS- EN
ELECTRICITEITSRANTSOEN!
Wanneer er in elke huishou
ding op wordt toegezien, dat het
licht niet onnoodig brandt, het
radiotoestel niet onnoodig blijft
ingeschakeld, het daglicht zoo
veel mogelijk wordt benut, de
fluitketel niet onnoodig lang de
buren hindert, wanneer het wa
ter aan de kook is, kortom wan
neer met overleg te werk wordt
gegaan bij he. gebruik van gas
en electriciteit, kan het niet an
ders of het resultaat er van zal
zijn een nuttiger gebruik van
het toegewezen rantsoen. Het is
nu eenmaal zoo, dat met de rant
soenen moet worden gewoekerd.
Bezuiniging is noodig. Het is
ieders eigen belang, want hoe
minder verbruik van energie
in den vorm van kolen, gas en
electriciteit, des te langer komen
wij met onze rantsoenen toe.
Weest dus spaarzaam!
nul stijgt, en slechts vier uur
rust bij het walmende houtvuur
in een vervuilden kelder. Over
dag verlangen zij naar den
nacht, ofschoon zij weten, dat
ook deze uren geen rust betee-
kenen, en wanneer de lugubere
j strijd in de duisternis woedt, dan
wachten zij met ongeduld op den
dag, die ook weder niets anders
brengt dan nieuwe gevechten,
offers, ontberingen wellicht
ook den dood.
De heldhaftige verdediging
van de strijders van Stalingrad,
aldus een toelichting van mili-
taire zijde, maakt stelselmatige
operaties, vooral in het Zuiden,
mogelijk, daar sterke strijd-
1 krachten der bolsjewisten thans
in het gebied van Stalingrad ge
bonden worden. Verscheidene
pantserarmeeën, pantserbrigades
met de zwaarste wapenen, val
len Stalingrad zonder onderbre
king aan. De bolsjewisten bren
gen bijeen wat ze kunnen, ten
einde Stalingrad in handen te
krijgen. De verdedigers van Sta
lingrad hebben een capitulatie
aanbod van de hand gewezen.
Ofschoon wel niemand hunner
meer eenige hoop zal koesteren,
levend uit deze hel te komen,
strijden zij door, vaak alleen met
aan het hoofd. Daarbij berokke-
I nen zij den vijand verliezen, die
de blanke wapens, de generaals
een veelvoud zijn van de eigen
verliezen. Zij vervullen de be
langrijkste taak van dezen win-
terslag. Door zichzelf op te of
feren redden zij hun kameraden.
Aan hen is het te danken, dat
het Kaukasus-ieger zich zonder
groote gevechtshandelingen stel
selmatig heeft kunnen terug
trekken en nog vrijwel geheel
intact is. Tusschen Koeban en
Manytsj en tusschen Manytsj en
Don is de tegenstand der Duit
sche en verbonden troepen reeds
weder krachtiger geworden en j
ten deele hebben tegenaanval-
len tot terreinwinst geleid,
Duitsche persstemmen,
Ook de Duitsche avondbladen
staan in het teeken van den
heldhaftigen beproevingsstrijd
der strijders van Stalingrad. De
bladen wijzen er op, dat er geen
pauze is in dezen slag en dat de
strijd van dag tot dag toeneemt
aan wildheid. De D. A. Z. laat
het licht vallen op de hoóge be-
teekenis van het volharden der
strijders van Stalingrad voor de
algeheele oorlogvoering in het
Oosten. De „Berliner Lokal An-
zeiger" wijst op het voorbeeld
van soldateske "vootheid, dat in
deze dagen gegeven wordt door
de soldaten van het zesde leger
en hun strijdgenooten.
KEURINGEN VOOR DE
WAFFEN-SS EN HET
LEGIOEN
Het SS-Ersatzkommando deelt
ons mede, dat vrijwilligers voor
de Waffen-SS en het Legioen
zich op onderstaande data bij de
genoemde adressen kunnen ver
voegen, ten einde gekeurd te
worden.
Tevens wordt er de aandacht
op gevestigd en wel voor hen, die
er bezwaar tegen hebben, hun
dienst buiten Nederland te ver
vullen, dat thans de mogelijk
heid bestaat, om dienst te nemen
in een speciaal wachtbataljon. De
opleiding vindt in Nederland
plaats, terwijl de inzet van dit
bataljon ook in Nederland zal
blijven.
Tijdens deze keuringen kunnen
zich ook diegenen melden, die
tot de Germaansche-SS in Ne
derland willen toetreden.
1.2.'43 Rotterdam, 9 uur, Deut-
sches- Haus, Westzeedijk.
2.2.'43 Tilburg, 9 uur, Lange
Schijstraat 66.
2.2.'43 Den Bosch, 15 uur, Ho
tel Noord-Brabant, Markt 45.
3.2.'43 Roermond, 9 uur, NSD
AP, Swalmerscraat 61.
3.2.'43 Venlo, 15 uur Deutsches
Haus, hoek Wiilemstraat.
4.2.'43 Arnhem, 9 uur, Wever
straat 16b.
4.2.'43 Hengelo, 15 uur. Deut
sches Haus.
5.2.'43 Zwolle, 9 uur, Hotel Pe
ters, Markt.
5.2.43 Assen, 15 uur, Dienstge
bouw, Vaart Zuidzijde.
6.2.'43 Groningen, 9 uur, Con
certhuis, Poelestraat.
6.2.'43 Leeuwarden, 14 uur,
Huize Schaaf, Breedstraat.
7.2.'43 Amsterdam, 9 uur,
School Iepenweg 13.
8.2.'43 Utrecht, 10 uur, Mariapl.
W ehrmachtsheim.
9.2.'43 Amersfoort, 10 uur,
Dienstgebouw, Leusderweg.
10.2.'43 Den Haag, 9 uur, Café
Den Hout. Bezuiden'noutscheweg.
Bij onze vrijwilligers. Het Ijzeren
Kruis wordt als zichtbaar bewijs van
moed en dapperheid uitgereikt
SS PK Altstadt-Atl.-H-P m
MOMENTJE
DE MELKJAS
De heer Melkman hoe
zal ik mijn schrijvenden
vriend anders heeten?
heeft, zoo schrijft hij mij, een
middel ontdekt om te bezuini- j
gen op het rooken, althans om
met het karig rookrantsoen
rond t_ komen. Het is nogal l
een ingewikkeld procédé
waaraan melkj assen te pas
komen, die in de kamer te i
drogen hangen en die gele
schouders zouden krijgen zoo
er in de kamer gerookt wordt.
Nee, meneer Melkman, ik ver
trouw dat niet. U hebt, naar
ik vermoed, lichtelijk bonje
gehad met uw ega over die
melkjas van u, die in de ka- i
mer te drogen hing. Wel, ik
vind klecren drogen in de I
kamer een naargeestig en on- I
gezellig bedrijf. U waar
schijnlijk ook. Maar liever dan
niet te rooken, zou ik mijn
rookrantsoen over de heele
maand er op één avond aan
wagen om de drogende wasch
de kamer uic te krijgen. Als
man moet ik u dus raden:
houd voet bij stuk! Niet u de
kamer uit, maar de wasch. En
overigens gaat uw theorie
voor mij niet op, want ik
draag geen melkj assen.
Pioniers slaan een bres
SS PK Zwagers (Vtljw. Leg. Ned.)
O H-P m
MEDEDEELING AAN DE
VRIJWILLIGERS VAN HET
LEGIOEN NEDERLAND.
Het SS-Ersatz-kommando deelt
mede: Op 29 Januari 1943, om 13
uur, zal in Den Haag, Wehr-
machtheim, Kazernestraat, een
bijeenkomst worden gehouden
van alle vrijwilligers, die met
eere uit het Legioen Nederland
ontslagen zijn. Iedere vrijwilliger
die daarvoor in aanmerking
komt, is verplicht aanwezig te
zijn. De reiskosten worden ver
goed, terwijl er voor gezorgd zal
worden, dat een ieder nog den
zelfden dag huiswaarts keeren
kan.
De temperatuur aan het
Kaukasische front.
In een aanvulling op het
weermachtsbericht verneemt het
D.N.B.: Nadat in den loop van
den vorigen dag stroomenden
regen in het Koeban-gebied en
in den Westelijken Kaukasus
de gevechtshandelingen sterk
benadeeld had, is in den nacht
van 24 op 25 Januari een kou
de ingetreden, die de wegen
weer begaanbaar heeft gemaakt.
TEN BEHOEVE VAN KINDE
REN VAN ARME VOLKS-
GENOOTEN.
Max Blokzijl sprak in zijn ra
diopraatje van Maandag 18 Ja-
nuari j.l. de hoop uit, dat vele
landgenooten hem zouden hel
pen om jeugdstormertjes en
-stormstertjes, die uit arme ge
zinnen komen, in de blauwe uni
form te steken. De verwachting,
dat velen aan dezen oproep ge
hoor zouden geven, is gelukkig
niet beschaamd.
Maar er is ook veel noodig, om
aan alle gerechtvaardigde aan
vragen te voldoen. Wij vestigen,
daarom nog eens de aandacht er
op, dat bijdragen voor het mooie
doel gestort kunnen worden op
gironummer 401004 ten name van
Max Blokzijl te Wassenaar.