S)e £eidóeJi^Goutamt
MOMENTJE
UNSDAG 1 DECEMBER 1942
J4STE JAARGANG N°- 10420
tureaux: Papengracht 32 - Giro 103003
(telefoon: Redactie 20015. Admin. 20935
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
C. M. van Hamersveld, Directeur.
Tlx Wilmer, Hoofdredacteur.
L* „Kalender-menschen"
k
^Kalender-menschen" hoorden we oru
pinigB betitelen degenen, die leven op
roonspellinigen bettreffende het einde
ran den oorlog. Dan of dan is die oor-
'o,g teneinde en tot dien tijd zullen we
ran het leven maar moeten maken wat
fr van te maken is: niet veel!
Deze menschen zijn met dein naaim
.Kalender-menschen" niet slecht beti
teld. Zij zijn als degenen, die op hiun
talender de prettige, vroolij'ke dagen
n het jaar hebben opgeteekend, en dain
leven van den eenen dier feestdagen
iaar den anderen, terwijl ze daar tus-
krhen-in de dagen maar liefst zouden
jvillen overslaan.
Zeker, het is in deze tijd verklaar
baar. dat de menschen de dagen van
oorlog zouden willen overslaan, om
joo gauw mogelijk weer in vredestijd
je leven. Dat is alleszins verklaarbaar,
daar.... daarom is het nog niet ge-
ec'htvaardigd, om dezen tijd feitelijk
toor te brengen als ware hij waarde-
oos en nutteloos, om dezen tijd door
e slapen en door te suffen.
Wij moeten lederen dag zoo goed mo
gelijk besteden en benutten voor de
was opgelegde taak. En iederen mensch
niet één uitgezonderd is voor iede-
ien dag een taak opgelegd. In den
iienst van God zijn werkloozen noch
wachtgelders: iedeieen heeft iederen
lag zijm werk, zijn volledige dagtaak!
Wij zien, helaas, niet altijd dat werk;
wij slenteren er vaak achteloos voorbij.
Een gebed van de Kerk in de H. Mis op
ten eersten dag van het Kerkelijk Jaar
1ste Zondag van den Advent zou
een mooi morgengebed zijn voor iede
ren dag, dien God ons geven wil: „Wijs
rij Uw wegen, Heer, en maak mij Uw
E>aidien bekend".
Carpe diem, cLw.z., letterlijk vertaald:
Pluk den dag. Deze levenswijsheid van
de ouden Romeinen moet in christelij-
ken zin ook de onze zijin. Iedere dag
heeft zijn eigen groote waarde ou
ter alle omstandigheden!
„NIEUWE WIJZIGING IN BRITSCHE
REGEERING?
j De politieke meedwerker van ae
„Daily Herald" spreekt van een nieu-
-we wijziging van het Britsche kabi
net, m verband met de aanstaande be-
•noeming van een nieuwen onderkoning
voor Britsch-Indië. Churchill over
weegt volgens het blad, een lid der re-
geering voor deze functie te benoe
men, hetgeen een nieuwe wijziging
•ncoaig zou maken.
De „Observer" acht het mogelijk, dat
"als onderkoning van Indië een Indiër
woidt gekozen. In dat geval heeft sir
Tejbahadoer Saproe de meeste kans.
- De Fransche duikboot 151, die Za-
terdag uit Toulon te Barcelona is bin-
nengelcopen, is gedemobiliseerd. De
bemanning werd voor den duur van
i den oorlog geïnterneerd.
Naar uit New-York wordt gemeld,
zijn 10 Amerikaansche vliegers in de
|j nabijheid van Sioux Oity (Iowa) om
gekomen, toen hun toestel neerstortte.
i Volgens een bericht van Havas-
Ofi is officieel medegedeeld, dat de
- Fransche troepen op het eiland Reu-
li nion gistermorgen om 8 uur 45 uur den
ii tegenstand hebben opgegeven.
Volgens United Press is het aam-
f tal dioaden tengevolge van dien brand
1 in die nachtclub „Oocoanuit" te Boston
t tot 490 gestegen. De meeste zwaarge-
i wonidien verkieeren in levensgevaar. Tot
de slachtoffers behoort de filmacteur
j Buck Jones.
J Nabij Annecy heeft men gearresteerd
e generaal Doyen, die achtereenvolgens
'i militair commandant was van de Hau-
i te Savoie, gouverneur van Lyon en ten
T slotte, alvorens hij met pensioen ging,
sl voorzitter van de wapenstilstandscom-
Lj missie te Wiesbaden. De arrestatie is
verricht op last van de regeering van
Vichy.
IN HET OOSTEN MISLUKT AANVAL NA AANVAL
Britsch-Amerikaansche
scheepsverliezen
DUITSCH WEERMACHTSBERICHT.
Het Duiitscbe wieermachtsbericht van
gisternaimiddaig luidt:
In het Oosten van dien Kaukasus
stortten herhaalde Sowjetaanvallen on
der zware verliezen voor den vijand
ineen- Sedert den 27sten November
werden bij deze afweergevechten zestig
vijandelijke pantserwagens vernietigd.
Jadhtvliegers schoten vijftien vijande
lijke vliegtuigen neer.
In de Kalmukkensteppe vielen ge
motoriseerde Duitsobe strijdkrachten
achterwaartsche verbindingen van de
Sowjeits aan, vernietigden trossen ra-
vitaÜiLeerinigsvoorraden en rolden een
uiteengeslagen gevechtsgroep op.
Tusischen Wolga en Don sloegen de
troepen van het leger wederom hevige
pantser- en irufanterieaanvallen af in
nauwe samen werking met sterke lucht
strijdkrachten. In Stalingrad slechts
plaatselijke gevechtsactie. Eigen tegen
aanvallen in de groote bocht van den
Don hadden succes. De luchtaanvallen
op spoorweginstallaties aan den mid
denloop van den Don werden voortge
zet en verscheidene transporttreinen
ernstig getroffen.
In het centrale deel van bet Ooste
lijke front en in het gebied van het II-
memmeer mislukten opnieuw alle vij
andelijke aanvallen. 135 pantserwa
gens werden kapotgeschoten.
In de Cyrenaica sloegen de Duitsch-
Italiaansche troepen aan vallen van vij
andelijke pantserwagens af. Luchtaan
vallen overdag en dies nachts waren.op
Britsche kampen en gemotoriseerde
strijdkrachten gericht. Gevechtsvlie-
gers vielen op Tunesisch gebied vijan
delijke colonnes met bommen aan en
brachten den vijand aanzienlijke ver
liezen aan zware wapens, voertuigen
en pantserwagens toe.
In het Oostelijk deel van de Mididel-
lanidsohe Zee bracht een Duitsche duik-
foootjager onder bevel van den eersten
luitenant-ter-zee Kleiner de door de
Enigelschen overgenomen voormalig
Grieksche duikboot „Triton" tot zinken
en nam de bemanning gevangen.
In de bezette Westelijke gebieden en
boven het Kanaal werden zeven Brit
sche vliegtuigen ten val gebracht
Duitsche jagers zetten de aanvallen
overdag op de Zuidkust van Engeland
voort en beschoten met goed effect
spoorwegdoelen.
Sedert den 15en November in een
extra bericht melding is gemaakt van
de groote successen van de Italiaansche
en de Duitsche luchtmacht en de Ita
liaansche en de Duitsche marine in den
strijd tegen de Amerikaansch-Britsche
invasievloot voor de kusten van Noord-
Afrika zijn de successen nog aanmer
kelijk vergroot. In totaal werden in den
tijd van den 7en tot den 25sten No
vember in de havens en kustwateren
van Fransch Noord-Afrika 23 koop
vaardij- en transportschepen van te
zamen 155.000 brt. tot zinken gebracht
Elf koopvaardij- en transportschepen
van totaal 100.000 l>rt werden zoo
zwaar beschadigd, dat zij naar alle
waarschijnlijkheid gezonken zijn. 65
schepen van tezamen 398.000 brt wer
den beschadigd, .en deele zoo zwaar,
dat zij waarschijnlijk gernimen tijd niet
bruikbaar zullen zijn.
Aan oorlogsschepen wei-den 2 slag
GEEN VERANDERING AAN FRONT
IN NOORD-AFRIKA.
Ter aanvulling op het weenmachtbe-
richt verneemt het D.N.B.;
Op de Noord- Afrik aanische oorlogs-
tooneelen is gean verandering in de si
tuatie ingetreden. In Tunesie bleef de
gevechtsactiviteit beperkt tot botsingen
van venkenningstroepen van weerszij
de, terwijl luchtformaties der Spil hun
cmophoudelijke aam-vallen op vijande
lijke vliegvelden en bewegingen met
superieure kracht voortzetten. De Brit
sche en Amerika„.,sche troepen ledien
daarbij zware verliezen aan tanks en
voertuigen.
De vertraging in het groot aangekon
digde offensief op Tunis zou volgens
verklaringen van Britsche gevangenen
te wijten zijn aan het feit, dat de Ame
rikaansche troepen wegens hun onvol
doende geoefendheid en gebrekkige
oorlogservaring niet gebruikt kunnen
worden voor groote aanvalstaken en
vooreerst in het gebied achter het front
voor den modernen strijd moeten wor
den geschoold.
Aan het Oostelijk front heeft in het
Westen van den Kaukasus een nieuwe
periode slecht weer alle gevechtshan
delingen van ©enigszins grooten om
vang belemmerd. Na dagenlang aan
houdenden ragen zijn de woeste berg-
sitroomen, bruggen en veren meesleu
rende, gewassen tot 4 meter boven het
normale peil. Op volkomen vermodidieir-
de wegen zijn zelfs de transporten met
lastdieren zwaar beperkt, In de Kal
mukkensteppe is door gemotoriseerde
Duitséhe troepen nieuw terrein gewon
nen, hetgeen hen bracht tot diep in de
achterwaartsche verbindingen der bol
sjewisten.
In het gevechitsgebied tusschen Don
en Wolga, in den groote bocht van dien
Don en ten Zuiden van Stalingrad is
de situatie tengevolge van óe Duitsche
tegenmaatregelen verder verstevigd,
ofschoon de bolsjewieken met meedoo-
genloos gebruik van eenheden tanks en
infanterie opstormden tegen de door
de Duitsche reservetroepen op de in-
breukplaaitsen gevormde afweergren-
dels.
In Stalingrad heerschte siechits plaat
selijke gevechtsactiviteit van Duitsche
stoottroepen ter verbetering van de
eigen stellingen. Moskousche berichten,
die melding maken van een heroverinjg
van de fabriekswijk zijn evenzeer uit
de luohit gegrepen als het recente extra-
bericht der bolsjewieken over Sowjet-
suocessen tusschen Don en Wolga.
Aan het centrale Oostfront en in het
gebied van het Ilmenmeer duren de ge
vechten met onverminderde hardheid
voort. De hoofdgevechtslinie der Duit-
schers kon echter overal gehandhaafd
worden.
Commentaar van Liddell Hart.
Volgens een commentaar van den
EngieLscben militairen correspondent
Lidideli Hart op de positie der geallieer
den in Noord-Afrika treedt in Enge
land een zekere ontnuchtering aan den
dag. Hij schrijft, dat de achtervolging
van de Astroepen dioor het 8e leger niet
zoo doeltreffend is geweest als men na
de overwinning bij El Alamein had
verwacht.
De strijdkrachten van de As hebben
hun nieuwe stellingen in Noord-Afri
ka imet aanzienlijk sterkere strijdkrach
schepen eh 3 vlfegkampschepen bescha- i ter. bereikt dan men mogelijk had ge-
digd, eed dezer laatste zeer ernstig.
Vijf torpedojagers en convooischepen
werden vernietigd, alsmede vijf krui
sers. 28 kruisers, torpedojagers en an
dere convooisehepen v 'den bescha
digd. Bovendien werden in de haven
installaties aan de Noord-Afrikaansche
kust tijdens bijna dagelijksche aanval
len zware vernielingen en groote bran
den veroorzaakt, waardoor nog meer
voor de ravitailleering waardevol ma
teriaal vernietigd werd".
acht, dius moet het 8e leger een nieuwen
aanval eenst goed voorbereiden. Daar
door valt de huidige pauze te verklaren.
Het verloop der andere gebeurtenis
sen in Noord-Afrika is eveneens lang
zamer geweest dan men oorspronke
lijk had verwacht, nadat de Fransohen
bun verzet in Algierie hadden opgege
ven. Dientengevolge hebben de As-
strijdkrachten kans gezien aanzienlijke
troepenmassa's in Tunis te brengen.
Deze worden met den dag talrijker.
SCHEEVE HAKKEN.
Hebt u ook al eens bemerkt, dat
bijna alle menschen de hakken van
hun schoenen scheef loopen? O,
dat is geen speciaal oorlogs- of dis
tributieverschijnsel, men zou het
hoogstens een natuurverschijnsel
kunnen noemen. Met den oorlogs
toestand heeft het slechts dit te
maken, dat het heden ten dage wat
sneller gebeurt dan vroeger en dat
kan natuurlijk verschillende oorza
ken hebben. Het zou kunnen zijn
dat de menschen wat meer loopen
en minder fietsen, maar het is ook
mogelijk, dat de voedselpositie der
koeien de productie van een min
dere kwaliteit leer ten gevolge
heeft. Maar daarmee is de kwestie
der scheefgeloopen hakken niet
opgelost. Dragen wij knellende
schoenen, zoodat wij onze voeten
binnen- of buitenwaarts draaien
om aan de pijn te ontsnappen of
staan onze voeten van nature ver
keerd? Voor eulke vragen raadpleeg
ik altijd een speciale deskundige,
in dit geval mijn vakkundigen
schoenmaker, want ik wilde de op
lossing weten van dit geval.
Hoe komt dat? vroeg ik
nem.
Hij scheen verbaasd, dat Ik dat
niet begreep en de oplossing was
dan ook zeer simpel. Want hij ant
woordde:
Dat komt omdat de aarde
rond is.
Och, indien alles slechts zoo een
voudig ware.
DE GEZONDHEISTOESTAND VAN
PATER LEDOCHOWSKL
De gezondheidstoestand van den
ernstig zieken generaal der Jezuïeten
orde, pater Ledochowski, is slechter
geworden. Men verwacht niet dat hij
terstond zal overlijden, doch er is geen
kans meer hem in leven te houden, zoo
wordt te Rome verklaard.
Maak reeds NU een ruim bedrag
over aan Winterhulp. Giro 5553.
Laat hen niet wachten!
BINNENLAND
DE KWEE KELING MET ACTE.
Ongetwijfeld zullen er scholen zijn,
welke moeilijkheden ondervinden bij
de verwijdering uit de school op 1 Ja
nuari a.s. van de kweekeling met acte.
Aldus het departementale tijdschrift
„Opvoeding". Het departement is be
reid op een daartoe in te zenden, ge
motiveerd verzoek te beoordeelen, of
deze moeilijkheden van dien aard zijn,
dat er termen aanwezig geacht moeten
worden voor het toestaan van een
extra-leerkracht op rijkskosten.
De gemeente- en schoolbesturen,
welke meenen op deze welwillende
toepassing, te geven aan het bepaalde
in het tweede lid van art. 56 der L.O.
wet, aanspraak te kunnen maken,
moeten hun daartoe strekkend gemoti
veerd verzoek bij voorkeur in de eer
ste helft van de maand December in
zenden.
Voorts wordt de mogelijkheid over
wogen, jongen onderwijzers de gele
genheid te doen behouden in de school
practische bekwaamheid op te doen,
zonder dat dit evenwel mag voeren tot
de verkeerde practijk, zooals het vroe
ger tot schade van het onderwijs en
den onderwijzersstand wel voorkwam,
dat de „kweekeling" bij voortduring
les gaf aan een groep kinderen in een
afzonderlijk lokaal, dat door een open
staande deur in gemeenschap was ge
bracht met een klasse, waarin een vol
ledig bezoldigd onderwijzer les gaf.
