-Momentje-
ZATERDAG 21 NOVEMBER 1942
34ste Jaargang No. 10412
^cCctcl6cfl€0Otl/totlt
Bureaux: Papengracht 32 - Giro 103003
Telefoon: Redactie 20015, Administr. 20935
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
C. M. van Uameraveid, Directeur.
Th. Wilmer, Hoofdredacteur.
De stH|d ln NoQrd-Alrika
In aanvullirjg op het weermechthericht
verneemt het D.N.B.:
De bezetting van Tunis door Duitsdie en
Italiaajieohe troepen wordt volgens de plan
nen voortgezet De steile helling van het
Dahar-plateau in Zuid-Tunis vormt een
doeltreffende terrekvhindernis voor een
opmarsch m de richting Oost-West. Aan
genomen kan dus worden, dat alle militai
re operaties zich zullen beperken tot het
kustgebied en den strijd om de steunpun
ten aan zee.
Benghazi is door de Duitsche en Italiaan-
sche troepen ontruimd. Na dc-n aftocht van
het Duitschiltalnansche pantserlegc-f. die
geschiedde in ordelijke colonnes overeen
komstig de plannen, bleven nog slechts
pioruerscommando's in de stad achter, die
met systematische grondigheid alle mili
taire en voor het verkeer belangrijke in
stallaties vernielden. Gemotoriseerde ver-
kenn-mgstroepen dekten^hun arbeid en
brachten den achtervolgenden Britschen
voorhoeden aanzienlijke verliezen toe aan
gepantserde verkennimgswagens. Zij kon
den zich ongehinderd bij het gros der troe
pen aansluiten..
De ontwikkeling van den toestand in de
Cyrenaica heeft weer eens aangetoond, dat
snelheid in eiken voroj van den woestijn-
oorlog de voornaamste factor voor het ruc-
oes is. Sedert de ontruiming van Dema,
waarvan op 17 November melding werd ge
maakt, poogden de Engelse hen door een
snellen stoot in Zuidwestelijke richting El
Agheila, de zuidelijkste punt van de gcocte
syrte, te bereiken, om aldus het Duitsch-
ItaLiaansche pantserleger in de bocht van
Benghazi te omsingelen en het den terug
weg af te snijden. Doordat veldmaarschalk
Rommel reeds vroegtijdig beval sectorsge-
wijze uit te wijken naar een tamelijk ver
achterwaarts gelegen stelling, w«d dit
plan verijdeld. Terwijl de Duitsch-Italiaan-
sche achterhoeden den frontaal achter-
volgenden vijand steeds weer tot tijdroo-
vende gevechten dwongen, ondernamen de
flankbeveiligingen, die moesten waken te
gen een inhalen door den vijand, zelfs aan
vallen met beperkte doelen. Tijdelijk ont
stane hachelijke posities en verliezen moes
ten daarbij op den koop toe genomen wor
den om den hoofdstrijdkrachten voorsprong
aan tijd en terrein te verzekeren.
Het Duitsch-Italiaansche pantserleger
werd teruggetrokken in een gebied, dat
maanden lang etappe-gebied voor de spil-
troepen was geweest. Er lagen opslagplaat
sen voor benzine, munitie, water en voed
selvoorziening. alsmede herstel werkplaat
sen voor zware wapens en "motorvoertui
gen. Bovendien was er een uitgebreid be
richtendienst beschikbaar, die het geven
van bevelen buitenigewocxn vergemakke
lijkte. De Engelsohen daarentegen strijden
bij hun opmarsch in een gebied, dat door
grondige vernielingen van alle hulpmidde
len ontbloot is. De Britsdhe opmarsch stokt
op gevoelige wijze door mijnen, die in het
zand en de $teenenpier woestijn veel min
der opvallend kunnen worden aangebracht
dan op begroeid terrein.
Over den strijd in Tunis schrijft een oor
logsvers! aggever
Aan de westgrens van Tunesie is het
woord vooralsnog in hoofdzaak aan de
luchtstrijdkrachten. Bij dag en nachit wer
den landtroepen, munitie en voorraden
door de lucht en over zee over de Straat
van Sicilië naar Tunesie gebracht en reeds
kort na aankomst op het grondgebied van
het Fransche departement hebben de Duit-
sche troepen hun stellingen aan de Tu-
nesich-Algerijnsohe grens betrokken om
hier den stoot van het Westen uit op te
vangen. Aan de grens van Tunesie liggWi
op dit oogen blik de Duitsche troepen te
genover de Amerikanen. Nog zijn de strijd
krachten niet op elkaar gebotst. Het karak
ter vkn de wederzijdsche activiteit van dit
oogenlblik wordt gekenmerkt door weder-
zijdsch voelen en tasten, want de grens
van Tunesie is de plaats, die wellicht eens
historisch zal worden. Hier zal de nieuwe
generatie van Amerika voor de eerste maal
met de soldaten van de jonge Duitsche
weermacht den degen kruisen.
Nog ontbreekt het Amerikaansche gros,
wat zich in lange vrachtautocolonnes naar
Tunesie beweegt, zijn versterkte voqnhoe-
den. Van middelmatige hoogten vielen van
nu af aan in steeds wederkeerende afstan
den de bommen onzer gevechtevliegtuigen,
die vervolgens tot aanvallen in scheer-
vlTtcht overgingen en met boardwapens de
Rijkscommissarls-rljkiminljter dr. Seys»
Inquart tijdens zijn rede bij de feestelijks
opening van het Deutsche Theater in
den Niederianden, welke Donderdag
avond in Den Haag plaats vond en
waarbij Rijksminister dr. Goebbels en de
vertegenwoordiger van de Wehrmec'its-
befehlshaber in Nederland, Genera! der
Inf. Reinhardt, aanwezig waren
SS Bildberichter Fritz-Stepf-Pex Hofl. m
KEURINGEN VOOR DE WAFFEN-SS
EN HET LEGIOEN
Het SS-Ersatzkommando deelt ons mede,
dat vrijwilligers voor de Waffen-SS en het
Legioen zich op onderstaar de data bij de
genoemde adressen kunnen vervoegen ten
einde gekeurd te worden.
Tevens wordt er de aandacht op geves
tigd en wei speciaal voor hen, die er be
zwaar tegen hebben hun dienst buiten Ne
derland te vervullen, dat thans de moge
lijkheid beslaat, om dienst te nemen in een
speciaal waclitbataljon. De opleiding vindt
in Nederland plaats, terwijl de Inzet yan
dit bataljon ook in Nederland blijven zal.
Tydens de kcurU%en voor de Waffen-SS
en het Legioen kunnen zteh ook diegenen
melden, die tot de Germaansche-SS in Ne
derland willen toetreden.
22.11.42 10.00 uur Amsterdam, School,
Iiepenweg.
23.11.42 11.00 uur Utrecht, Wehrmachts-
heim, Mariaplaots
24.11.42 10.00 uur Amersfoort, dienstgebouw
Leusderweg.
25.11.42 10.00 uur Den Haag, Café den Hout,
Bezuidenhoutscheweg.
Bij onze vrijwilligers Kameraadschap aan he» front Ondank» de modder vinden
oogenbllk tijd, om het verkwikkende sigaretje op te steken
SS PK Zeijmer O H-P H m
onze mannen
Duitschlai d strijdt
voor Europa.
23 schepen (120.000 brt) tot
zinken gebracht
Het opperbevel van de weermacht maakt
bekend:
De Duitsche duikbooten vielen in het
Noorden van den Atlanttechgn Oceaan een
convooi aan en brachten er tijdens dagen
lange hardnekkige gevechten vijftien sche
pen, tezamen 78.000 brt., alsmede twee tor
pedojagers en een corvet van tot zinken.
Vier schepen werden door torpedotrcffers
beschadigd.
Bovendien brachten de Duitsche duik
booten bij Noord- en Middel-Amerika cn
ten oosten van Kaapstad acht schepen met
42.000 brt. tot zinken. Een schip werd ge
torpedeerd.
Aldus verloor de vijand behalve de ge
noemde bevciiigingsschepen wederom 23
schepen met in totaal 120.000 brt. van zijn
koopvaardij-tonnage. Tijdens de gevechten
met het convooi onderscheidde de duikboot,
die onder bevel staat van kapitacn leutnant
Schneider zich bijzonder.
doelen onder vuur namen.
Nog oraLbreekt het aam massale pantser-
eenheden. De vijandelijke infantcrievoor-
hoeden beschikken slechts nu en dan over
pantserverkJenningEwagens, dl? voornaam
ste bescherming bieden de Engelsche ja
gers. Wat reeds op den eersten dag der
aanvallen op vijandelijke troepen gepres
teerd werd, is aanzienlijk en doet niet on
der voor de prestaties, die tot dusver be
haald werden bij de aanvallen op schocps-
doelen.
De gevechten aan de westelijke grens
van Tunesie zijn, naar militaire kringen
verklaren, tot dusver beperkt gebleven tot
botsingen tusschen vooruitge-^hovqtf pos
ten en tot aanvallen op groote schaal is
het nog niet gekomen. De bezetting van
het land gaat ongestoord verder.
DE STRIJD AAN DE BENEDEN WOLGA.
Naar het D.N.B. verneemt hebben de Sov
iets hun bataljons der genie in het gebied
Van de beneden Wolga versterkt en pogen
zij de versterkingen aan den Oostelijken
oever van de rivier gereed te krijgen alvo
rens het stevige ijsdek de Duitschers in
staat stelt hun aanvallen naar den over
kant vgn de Wolga over te brengen.
DE GEVECHTEN TE STALINGRAD.
Te Stalingrad hebben Duitsche storm
troepen gisteren vrij uitgebreide huizenblik-
ken genomen. Veroverd terrein werd ge-
tuiverd.
TELEURSTELLING VOOR AMERIKANEN
OP MARTINIQUE.
Naar uit Santiago de Chili gemeld wordt,
aldus verneemt de Berliner Boersenzt itung
van zijn Romeinsdhen correspondent, wacht
te den Amerikanen bij hun landing op het
Fransche eiland Martinique een groote te
leurstelling. Het in het voorjaar van 1940
in de vesting Fort de France gedeponeerde
goud van de Bank van Frankrijk ter waar
de van ongeveer 50 millioen dollar was
spoorloos verdwenen. De regeering van
Washington heeft echter de hand gelegd op
den in de golf van Martinique Uggenden
kruiser Emile Bertrand en ongeveer 20
kleine schepen. Verder maakte zij een
Fransch vliegkampschip met 100 vliegtui
gen aan boord buit. De beide Fransche
eilanden St. Pierre en Miquelon werden
door Canadeesche troepen bezet.
IN EEN PAAR REGELS
Naar de Engelsche bench tend enst
uit Pretoria meldt, is de vroegere minis
ter-president van Zuid-Afrika, Hertzog,
overleden.
Pe Zwitsersche bondsraad heeft Vrij-
Radiotoespraak van Laval
In een Vrijdagavond gehouden radiotoe
spraak heeft de leider van dc regeering.
Laval, verklaard, dat president Roosevelt
door zijn aanval op Fransch-Noord-Afrika
de betrekkingen tusschen de Ver. Staten
en Frankrijk op onherstelbare wijze ver
broken heeft Laval maakte vervolgens de
verklaringen bekend, die hU op 27 April
van dit jaar heeft afgelegd jegens dn AflM-
rikaanschen ambassadeur, Leahy, te Vichy,
waarin hü betoogde, dat Frankrijk uit zich
zelf nooit iets zou ondernemen, r.och in
woorden noch in hamjelingen, wat de Ver.
Staten als incorrect of „onelegant" zouden
kunnen uitleggen. Hij heeft aan admiraal
Leahy verklaard, dat hij een nbaoluut goede
verstandhouding met Duitschland wenscht,
daar zulks de cenige basis is voor een vrede
in Europa en wel des te meer, sir.ds het
bolsjewistische gevaar in vollen omvang
duidelijk geworden is.
Onwrikbaar geloof ik in de overwinning
van Duitschland, zoo verklaarde Laval,
doch ik zou de politiek van goede verstand
houding met Duitschland ook voeren, in
dien Duitschland overwonnen zou zijn.
Frankrijk heeft zijn woord gehouden, de
Ver. Staten daarentegen hebben hun hou
ding tegenover Frankrijk veranderd en iets
misdreven, dat niet weer te herstellen is.
Voorts verklaarde Laval, dat de regeering
geen hinderpalen ln den weg zou leggen
aan een legioen vrijwilligers ter verdediging
van het imperium. Wij willen niet, aldus
de premier, dat het „ontzettende gevaar
van het bolsjewisme" achter de Engelsch-
Amerikaansche mogendheden zich op Euro
pa stort en zijn oude beschaving vernietigt.
Dank zij Roosevelt, zijn alle Europecsche
staten in eenzelfde lotsbestemming ver-
eenigd.
Aan het slot van zijn toespraak bevestig
de Laval nog eens zijn vast vertrouwen in
de politiek van Montoire en verklaarde hij,
dht zijn besprekingen met den Fuehrer te
Montoire en te Muenchen, alsmede de brief
van den Fuehrer ann maarschalk Pétain
zfjn meening versterken en zijn, hoop ver
levendigen.
„E- bestaat geen Europa zonder Frank
rijk en het Fransche rijk"' zoo besloot Laval
zijn radiotoespraak.
dag als gevolg van de sterke staging van de
mobilisatieschuld verhooging van de alge-
meene defensicbelastlng, gedeeltelijke ver
hooging van de omzetbelasting en de hef
fing van een nieuw defensieoffer gelast.
Efe meldt uit La Paz, dat in Bolivië
een nieuwe regeering is gevormd uit libera
len, socialisten, republeikeinen en onafhan-
kelijken.
WIE MET ZIJN STROOM NIET ZUINIG ISf
ZIT WELDRA IN DE DUISTERNIS!
DENKT OM UW GAS- EN
8TROOMRANTSOEN.
Bezuiniging ls in Ieders belang.
Degenen, die gedurende 1939/40
een volgen* de thans geldende
normen buitengewoon hoog ver
bruik aan gas en electric;rI
hadden, bevonden zich tot voor
kort in de aangename positie, dat
zij ook in de tegenwooni-ge tijds
omstandigheden er tamelijk
royaal mee konden omspringen.
De imstelLng van de maximum-
rantsoenen heeft daaraan een
eind gemaakt. Dit betackcndb
niet, dat een verbruiker van een
normale hoeveelheid gas of etec-
triciteit «en verdx-r gaande be-
laande van 75 pet. van het
verbruik in 1939/40. Slechts in
het geval, waarin het toegestane
rantsoen onredelijk hoog is,
wordt van dezen maatregel ge
bruik gemaakt om het rantsoen
ln overeenstemming te brengen
met een redelijk te achten ver
bruik.
De o ver lied onderzoekt alle ge
vallen. die tot eenige baaparvw
zouden kunnen leiden. Daar zij
er steeds op uit is ook ln dezen
tijd van groote zorg voor de gns-
en electriciteHalevcring de be
langen van de verbruikers zoo
veel doenlijk in het oog te hou
den, mag van d<m anderen kant
zeker worden verwacht, dat de
verbru.kers zoo zuinig mogfUJfc
omspringen met de hun toegewe
zen rantsoenen. Iedereen moet nu
doordrongen zijn van het feit,
dat hij verplicht üi te bezuinigen, en dit l»
niet alleen een gemcenschapsplicht, maar
het Is ook ieders eigen belang om liet toe
gestane rantsoen niet te overschrijden. De
beperking van hpl gas- en electriciteltsvcr-
brulk Ls 'een Woogst ernstige zaak rn een
beroep van de overheid op slier medewer
king mag hier zeker nog eens worden her
haald. Wie dit te Iaat beoeft, zit straks in
het duister.
RANTSOENOVERACHKIJDING IK NIET
TOEGESTAAN.
Strengere straffen voor degenen, die meer
gas of eJcctricitelt verbruiken dan hun la
toegewezen.
In verbond met de positie van de kolen,
beochJtbnar voor d* fabricage van gas en
do opwekking van cleciriclteit, zal tegen
hen, die meer electrlciteit en/of gas gebrui
ken dan hun is toegestaan, strenger moeten
worden opgetreden don tot dusver m het
algemeen is geachiod. De verbruiker zal
moeten begrijpen, dot elke rantaoenover-
schrijding een hooger koten verbruik ver-
oorzaakt en dot het totaal van alle rant-
aoenoverschrüdingen in den lande c-rn on
toelaatbaar groot kwantum van dc beach Je -
baron koten verslindt.
Derhalve ziet de directeur van het rijks-
kolemburcau zich genoodzaakt met nodruk
op het volgende te wijzen:
Rantsoen overschrijding ia niet toege
staan. Iedere verbruiker d-ent zich aan
zijn rantsoen te houden. Zoolang dan ook
op een aanvrage tot herziening van het
rantsoen nog niet is beslist, blijft het oor-
epronkel ijke rantsoen onveranderd gehand
haafd Het zal dierhalve niol meer voorko
men, dat een boete wordt geonnuleerd of
gerestitueerd, dar. wel een afsnijding
wordt opgeheven of net uitgevoerd, om
dat de verbruiker achteraf beweert, reden
tot rantsoenoverschrijding te hebben ge
had. Tot nu toe kon in sommige gevallen
bij de toepassing der ranlaocneeringnmnot-
rogcien een zekere mate van ao*pclheid
worden betracht, waardoor helaas bij vete
verbruiker* de mconing heeft postgevat,
dat de boeteheffing of de verbrek-ng van
den energietoevoer niet met alle gestreng
heid zou worden doorgevoerd.
Het i» noodzakelijk, dat thans een teder
precies weet, wat hem te wachten staat,
ind en hij er niet in slaagt, zijn gos- of
electricheitsverbruik binnen de perken
van zijrr rantsoen te houden.
Iedere rantsoenoverschrijding wordt be
straft met een boete ten bedrage van: drie
maal het wegens het ongeoorloofd meer-
verbruik verschuldigde bedrag met inacht
neming van een maximum van 0.10 voor
elke eenheid (M3 of KMI1) voor overschrij
ding. Bovendien zal de energietoevoer
worden verbroken voor den duur van het
EK IS EEN LAND.
Ik ken hier alles wat rondom mij is,
De steenen en de huizen en de boomen.
Dat speelt met rnjj, zoo lang ik leven zal
En met mijn droom en.
Ik ken 1 vertrouwd gebaar van die er gaan.
Van allen, die op dezen grond hun werken
Zien groeien en gedijen en ik ken de geur
En 't licht der kerken.
'k Bemin den gropd, die onze huizen draagt
En alles wat wij wmschcn ons wil schenken,
Maar die van ons het eigen bloed ook vraagt
Om hem te drenken.
(k ga de talloos vele wegen langs,
De renbaan voor de speelschc rit der winden,
Ik kan op elke groene plek, waar 't water wacht,
Mijzelf hervinden.
Zoo trouw U deze grond, die alle* geeft
Wat ik maar ooit ann weelde kan bcgeoren,
Wat in mij is zal nooit, waar 'k ook verblijf,
In mij verteren.
Er is Iets ln mij, dat geen enkel land.
Van welke schoonheid ook, n»ij ooit kan geven
En dat mij tot mijn dood zal doen begeeren in
Dit land te leven.
Er Li een land. dit land, waar elke meter grond
Mij roept en vraagt mijn lijf eens te verwerven,
't Zal daarom nimmer mij ontgooch'ling zijn
Om hier te aterven
V.
Het SS-/ rsatzkumrmmdo Nederland deelt
ons mede: De mogelijkheid bestaat than*
ook voor vrouwen rn meisjes van Neder-
landscho nationaliteit, in den leeftijd van 17
tot 30 jaar, zich in te zetten als Nachrich-
tenhelferln (helpster voor den berichten
dienst). Kennis van «ie Duitsche tnnl is gr-
wenscht. Nodcro inlichtingen geeft het SS
Ersatzkommnndo Nederland, den Hang.
Stmihoudcrslnnn 132.
LUISTERT.
Op Zondag 22 November 11 30 uur v m.
Hilversum I naar de uitzending „De stem
der SS'. Een vraaggesprek lu«nc-han den
voorman dor Gormnnnsclie SS ln Nederland.
Feldmryer en een SS-oorlogsverslnggever
aan het Oostfront.
EXTRA LEVERINGSPUCHT OPGE
LEGD AAN NALATIGE VEEHOUDERS
Wederom heeft de Overheid zich genood
zaakt gezien op te treden tegen veehouders,
die niet voldnnn hebben ann hun verplich
ting om alle daarvoor in aanmerking ko
mende ripShun bedrijf gewonnen melk af te
leveren.
Eenigcn tijd geleden is herhaaldelijk mel
ding gemankt van den extra-levo rings-
plicht vnn rundvee, die de Secretaris-Ge
neraal van het Dcpnrtemont van Land
bouw en VlsscherU op grond van zijn bui
tengewone bevoegdheden had opgelegd ann
nalatige veehouders ln verschillende pro
vincies. Thans zijn het vier veehouder* in
de provincie Utrecht, die een aanmerke
lijk deel van hun veestapel zullen moeten
afdragen. Een veehouder te Bunnlk zal 6
koeien en een kalf boven zijn normalen
aanslag moeten leveren, twee veehouders
één te Maartensdijk en één te Vleuten
zulten drie koelen en een pink moeten
missen, terwijl een andere veehouder te
Maartensdijk zich extra-leveringapllcht van
één koe zag opgelegd.
Het moet langzamerhand duidelijk sljn,
dat men niet ongestraft de voedselvr»orzie-
nlng van sijn volk in gevaar kan brengen.
Tijdens x!jn kort oponthoud In Nederland legde Rijksmlnbtet de. Goebbels Wj de
graven der gevallenen op den Grebbeberg een krans neer
SS Bildberichter S. Frttx Staph Pa* Holland sa
RANTSOENOVERSCHRIJDING.
In prooen ten ven het rar.teocn 1 t/m 2fl
pet: voor de le maal: boete; voor cte 2«-
maal: boete cn 2 «Lm.; voor de 3e en vol
gende maten: boote rn 1 cLm. voor .edero
volle 2 pet. overschrijding met minimum
van 2 etmalen boete en 14 elm.
Moor don 25 pet: voor'de le maal; boete
en etm.; voor cte 2e maal: boete en 8 «-tm.
Deze regeling geldt voor alle r-tu-rglover
bruiker*. De ga*- cn etectrritcibdx.vi rijven
hetobon opdracht, haar zonder aanzien eten#
persoon# toe te puren.
Men is due gewoarwohuwdi Een teder
droge hot zijne c-r toe bij, opdat niet door
ranteocnovenichrijdIngeriwelke m«-t eeni
ge moeite cn ten koste van een weinig on
gerief zijn te voorkomen, de geheel*- grav
en electriciteitirvoorztening ln gevaar wordt
gebracht.
Het elcctricltciUrantsoen voor ver
lichting In winkels ls, zooals g» rr:» :d, van
75 pet. op 65 pet. vnn het verbruik ln 1040
teruggebracht. Waar dc Indruk mocht zijn
Ecvekt, dat deze maatregel slechts voor
epsoldc winkels' geldt, zij het hier met
nadruk, ter vermijding van misverstand,
meegedeeld, dat do straffere rantsoencerir.g
zonder uitzondering voor alle winkels L
bedoeld.
Met ingang van 1 December aji. kan
de P.T.T.-dienst tot nader bericht ntet
meer voldoen aan het verlangen tot ex
presse-bestelling vnn ln het binnenland uit
te reiken stukken, postwissels en postpak
ketten. De erxpevir.-heatelllng in oru land
wordt dus zij het voorloopig af ge
schaft.
