VRIJDAG 20 NOVEMBER 1942
34ste Jaargang No. 10411
Bureaux: Papengracht 32 Giro 103003
Telefoon: Redactie 20015. Administr. 20935
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
O. M. van Uameraveld, Directeur.
Th. Wiltncr, lloofdredarteur.
V In den onderlingen
omgang
Wij schreven deze week over: beleefd
heid. De beleefdheid is een mooi stuk cul
tuur, is een waardevol volksgoed. Als men
maar niet beleefdheid beschouwt als lou
ter vormen-dienst, zonder meer. De
beleefdheids-vormen moeten inhoud heb
ben. En ze zijn het mooist, wanneer ze als
inhoud hebben: echte, ware christelijke
naastenliefde!
- Beleefdheid vereenzelvigen met louter
vormen-dienst is verkeerd; véél verkeerder
techter is het nog, de beleefdheids-vormen
te misbruiken, om zijn ware gevoelens te
verbergen, om valsche voorstellingen bij
een ander te wekken en om te vleien.
Zulke „beleefde "-menschen zijn in te
genstelling met de échte beleefde personen
sociaal zeer gevaarlijk.
In den onderlingen omgang is de oprecht
heid een zeer kostbaar goed. Hoe verschil
lend men ook over verschillende dingen
moge denken en oordeelen: als men op
recht is, zal de eenheid ln verscheiden
heid vrij gemakkelijk bewaard blijven.
Vooral de vleiers zijn in het sociale leven
gevaarlijke lieden.
De romanschrijver Dostojewskl een
zeer bijzonder scherpzinnig psycholoog
schrijft in een zijner romans „Schuld en
boete" zoo juist:
„Als in oprechtheid slechts een honderd
ste deel van een noot valsch is, ontstaat ter
stond wanklank en daarop volgt onmiddel
lijk verwerping. Is echter vleierij geheel,
tot den laatste noot, valsch, dan blijft zij
aangenaam en wordt niet zonder welgeval
len gehoord. Al is de vleierij nog zoo onbe
schaamd, minstens de helft wordt onbe
paald voor waarheid gehouden; en dat
geldt voor iederen graad van ontwikkeling
en voor alle klassen der maatschappij".
Ziehier scherp geteekend het gevaar van
de vleierijl
Het is alleszins redelijk, dat men niet
graag het slachtoffer is van criticasters,
d.w.z. menschen, die critiseeren óm te cri-
tiseeren, liefdelooze vitters. Maar evenzeer
moet men de „vriendschap" vermijden van
de vleiers. Oprechte menschen, die de echte
beleefdheid beleven, zullen fn den onder
lingen omgang weten te waardeeren en
óók tc pas maar niét te onpas weten
te critiseeren.
Wij verlangen allen naar een betere sa
menleving, een betere volksgemeenschap.
Dan moeten wij beginnen met den onder
lingen omgang zog goed mogelijk te doen
zijn; dus in den onderlingen omgang be
leefde, oprechte menschen zijn. Dat is bur
ger-plicht, dat is christen-plicht
GELDIGE BONNEN
Elk dei-
volgende
bonnen
geeft recht op het
koopen van:
22 November tot en met 28 November:
brood of gebak
59-A Brood
59-B Brood
59 Eeschuit
59-A Vleesch
59-B Vleesch
59-A Aardapp.
59-B Aardapp.
53 Melk
59 Taptemelk
59 Tabak
4 rants.
A rants
1 rants, beach, br. of geD
i ranS. Ti of »Lw>ren
2 kg. aatdappelen
1 kg. aardappelen
1 yk liter melk
1% liter taptemelk
1 rants, tabak.
1 Nov. tot en met 28 November:
417 algemeen
418 algemeen
427, 428, 429,
430 algemeen
4-66, 4-67 res.
419 algemeen
420 algemeen
421 algemeen
422 algemeen
423 algwneen
424, 425, 426 alg
3-65 reserve
4-65 reserve
1 kg. suiker
500 gr. jam.
1 rants, bloem, brood
of gebak
250 gram rijst
125 gram peulvruchten
125 gram havermout
125 gram gort
125 gram gemengd meel
100 gram vermicelli of
maïzena
100 gram kaas
150 gr. cacao met suiker
150 gr. cacao met suiker
1 Nov. tot en met 12 December:
56, 57 versnap I 100 gram chocolade
58, 59 versnap. ICO gram suikerwerk
4 Oct. tot en met 28 Nov.:
400 algemeen I 250 gram koffiesurrogaat
12 Nov. tot en met 23 November:
57 Boter I y, rantsoen Boter
12 November tot en met 10 Januari 1943.
59 Boter I V» rantsoen boter
1 Nov. tot en met 30 November:
431 algemeen I 1 rants. Eenheids zeep
O Eenheidsz. 1 Eenheidszeep
432 algemeen i 1 waschpoeder
O Waschpoeder 1 waschpoeder
0 toiletzeep 75 gr. toiletz. (oude samcns
Verlengd tot en met 30 November:
412, 413 algem. I (Zeep)
N Eenheidsz Waschpoeder, Toiletzeep.
1 Sept. tot cu met 31 Dec.:
M Textiel I 45 gram scheerzeep.
11 Mei tot en met 31 December:
01 tot en met 05 B.V. brandst. 1 eenh.
16 Oct. tot en met 28 Februari:
0.8 RV.en mCt Brandat 1 «nieid
BONNEN BETEEKENEN VOEDSEL....
MITS ER GELD IS! ZORGT VOOR GELD!
STEUNT WINTERHULP! GIRO 5553.
DE NIEUWE WEEKBONNEN.
Voor de volgende week zijn voor het koo
pen van de gebruikelijke hoeveelheden
brood, beschuit, vleesch, aardappelen, melk,
taptemelk en tabak enz. voor mannen, de
bonnen 59 aangewezen.
Nog geen noemenswaardige
gevechtshandelingen
In Tunis
Volgen de bij het opperbevel van de
weermacht ontvangen berichten is het ook
op 18 Nov. den Britten niet gelukt, een
verder stelselmatig terugtrekken der
Duitsch-Italiaansche achterhoeden te ver
hinderen. De door de verbonden troepen
verrichte uitgebreide vernielingen aan den
kustweg en in het geheele wegennet in
het gebied van El Mechili stoorden het
verdere oprukken der Britten. Duitsche
vliegers vielen een konvooi aan, dat door
verscheidene lichte kruisers en torpedoja
gers beschermd werd, en beschadigden
een kruiser en een torpedojager ernstig.
Britsche pantserstrijdkrachten, die ten
Westen van Derna optrokken, stieten op
hardnekkig verzet van Duitsch-Italiaan
sche achterhoeden, die versterkt waren
door pantserwagens en de omsingelings-
pnging^n van den vijand verijdelden.
Vliegtuigen steunden het Duitsch-Italiaan
sche pantserleger en bestreden gemotori
seerde vijandelijke colonnes met bommen
en boordv/apens. Talrijke vijandelijke voer
tuigen in brand.
In Tunis hebben nog altijd geen noe
menswaardige gevechtshandelingen plaats.
Slechts vijandelijke afdeelingen die ver
kenningen ondernamen aan de kust kwa
men vlak aan,de grens tusschen Algerije en
Tunis vn contact met vooruitgeschoven
Duitsche afdeelingen. De Duitsche lucht
macht bombardeerde troepenconcentraties
en colonnes voertuigen van Amerikaansch-
Britsche strijdkrachten.
Tevens werd ook de bestrijding van den
vijandelijken aanvoer over zee voortgezet.
Onze duikbooten patrouilleerden voor de
Marokkaansche kilst en onderschepten
vijandelijke konvooitroepen. Bij den aan
vat op een konvooi voor Casablanca werd
een vijandelijk ravitailleerirrsschip door
torpedotreffers beschadigd. Gevochtsvlieg
tuigen bombardeerden opnieuw met goede
uitwerking de havenwerken van Bone.
DE TOESTAND ÏN MAROKKO EN
ALGERIJE.
Naar de Marokkaansche radio mede
deelt, hebben de Amerikanen bevel ge
geven talrijke vooraanstaande persoonlijk
heden uit het openbare leven te Marokko
en Algerije te interneeren. Zij zeggen ge
constateerd te hebben, dat deze nersoon-
lijkheden de actie der „geallieerden" in
Noord-Afrika belemmeren.
Volgens berichten van Amerikaan*che
correspondenten ln Noord-Afrika heeft de
Arabische bevolking van Marokko en Al
gerije gebruik gemaakt van de algemeene
verwarring om aan wapens te komen, die
zij voor overvallen op Amerikaansche sol
daten gebruiken.
ONGEWONE MILITAIRE VOORBEREI
DING AAN DUITSCH-ITALIAANSCHE
ZIJDE.
De militaire correspondent van het D.
N. B. schrijft:
Wanneer men den toestand in NoiKT-
Afrika bestudeert, krijgt men den indruk,
dat handelingen worden voorbereid, waar
van de beteekenis ver boven de Anglo-
Amerikaansche actie in Marokko en Al
gerije zal uitgaan. Deze veronderstelling
is gebaseerd op twee waarnemingen:
1. Sedert het begin van.de Duitsch-Ita
liaansche tegenmaatregelen wordt door de
betreffende militaire instanties der Spil-
mogendheden een terughoudendheid ln
acht genomen, welke veel grooter is dan
de gebruikelijke reserve. Diegenen, die de
mentaliteit kennen van de mannen die
van de zijde der Spilmogendheden de oor
logvoering bepalen, concludeeren hieruit,
dat ongewone voorbereidingen worden ge
troffen voor ongewone maatregelen daar,
waar de vijand ze misschien het minst ver
moedt.
2 Deze indruk is gebaseerd op de van
Duitsche en Italiaanache zijde duidelijker
dan ooit aan den dag tredende tactiek om
een in ontwikkeling zijnden opmarsch naar
eer bepaald punt geheim te houden, waar
bij de leiding van de Spil een aanduiding
van dit punt zelfs niet raadzaam acht.
Van bevoegde militaire rijde te Berlijn
vernam men vandaag bijv., dat de op
marsch der strijdkrachten van de Spilmo-
gerdheden zich in Tunis nog in vollen
gang bevindt en dat derhalve geen bij
zonderheden hierover gepubliceerd kun
nen worden. Men kan daarom van Duit
sche ziide nog geenszins als een voldon
gen feit veronderstellen, dat Tunis dan
wel Bizerta door Duitach-Italiaanache troe
pen bezel is. Men zal van Duitac4ve
zijde voorloopig niets over plaatsen of over
Icrachtsverdeelingen hooren, daar de vijand
wat deze kwesties betreft zelf in het on
gewisse is en men hem in zijn veronder
stellingen niet wensch te storen. Hij zal
"op een gegeven oogenblik en dan misschien
met eenige verbazing beleven, waar de
striidkrachten der Spil van plan zijn in
actie te komen.
In dit verband acht men het in Duit
sche militaire, kringen zeer belangwekkend,
dat deze tactiek van de zijde der Spil niet
alleen tot het gebied van Tunis beperkt
is, doch even doeltreffend is voor het ge-
Bonnen die afloopen
Na Zaterdag 21 November:
58 Brood, Beschuit, Vleesch, Aard
appelen, Melk, Taptemelk, R10 Siga
retten, Tabak.
KEURINGEN VOOR DE WAFFEN-SS
EN HET LEGIOEN
Het SS-Ersatzkommanda deelt ons mede,
dat vrijwilligers voor de Waffen-SS en het
Legioen zich op onderstaande data bij de
giiioemde adressen kunnen vervoegen ten
einde gekeurd te worden.
Tevens wordt er de aandacht op geves
tigd en wel speciaal voor hen, die er be
zwaar tegen hebben hun dienst buiten Ne
derland te vervullen, dat thans de moge
lijkheid bestaat, om dienst te nemen in een
speciaal wachtbamjon. De opleiding vifvdt
in Nederland plaats, terwijl de inzet van
dit bataljon ook in Nederland blijven zal.
Tijdens de keuringen voor de Waffen-SS
en het Legioen kunnen zich ook diegenen
CONTROLEER GEREGELD UW
ELECTRICITEITSVERBRUIK
melden, die tot de Germaansche-SS in Ne
derland willen toetreden.
21.11.42 10.00 uur Groningen, Concerthuis,
Poelestraat.
21.11.42 16.00 uur Leeuwarden, Huize
Schaaf, Breedstraat
22.11.42 10.00 uur Amsterdam, School,
ftepenweg. i
23.11.42 11.00 uur Utrecht, Wehrmwhta-
heim, Mariaplaats.
24.11.42 10.00 uur Amersfoort, dienstgebouw
Leusderweg.
25.11.42 10.00 uur Den Haag, Café den Hout,
Bezuidenhoutscheweg.
Bij onze vrij williger*. Altijd weer weten de mennen de juiste stemming le vinden.
Een meegebrachte gramophoon zorgt ditmaal voor de vroolljke muziek tijdens een
korl. g«v.cht,p,ur. SS PK AlUt.dt O H P H m
bied, -vaar Rommel op het oogenblik ope
reert.
Montgomery volgt dtri Duitachcn maar
schalk slechts aarzelend. Deze aarzeling
wordt niet alleen veroorzaakt door het feit,
dat hij in dc bezette gebieden niets heeft
aangetroffen, doch ook:door de onwetend
heid, waar nu eindelijk de Duitsche woes-
Ujnmaarscholk zich met het groa van het
Duitsch-Italiaansche pantserleger zal nes
telen.
Uit de geheele houding van de toonaan
gevende Duitsche militairen valt op te
meken, dat hun zwijgen een stilte voor den
storm betcckent. dat zij zeer nauwkeurig
weten wat zij willen en dat de Anglo-Ame-
rikaansche onderneming voor hen niets an
ders is geweest dan een post, d e reeds op
de totale oorlogsrekening voorkwam en
wel op een tijdstip, waarop de vijand nog
aan het begin van zijn voorbereidingen
hiervoor stond.
VERDRAGEND GESCHUT IN ACTIE.
In den nacht van 18 op 19 November heb
ben batterijen verdragend geschut der
Duitsche marine vijandelijke schepen in
het Kanaal onder vuur genomen. Na een
beschieting van ongeveer een half uur
kon worden waargenomen, dat de vijande
lijke schepen onder invloed van het Duit
sche vuur naar het Noorden zwenkten.
DE STRIJD OM STALINGRAD
Uit Londen wordt gemeld: „Het gevaar
voor Stalingrad wordt van dag tot dag acu
ter", zoo meldt de Moskovische correspon
dent van de Daily Herald. De kleine af
deelingen, waarmede de Duitschers in
Stalingrad ttceds verder oprukken, zijn in
hun gevechtskracht niet te onderschatten.-
Deze nieuwe Duitsche methode, om den
reateerenden tegenstand in Stalingrad
zelf te breken, heeft veel meer voor dan
men wellicht aanneemt. Voor de Sovjets
wordt de 'oestand nog bemoeilijkt door^de
omstandigheid dat drljfijs op de Wolga
de ravitailleering van den tegenoverlig-
genden oever sterk belemmerd. In Stalin-
grad hebben Duitsche stormtroepen, naar
hel D. N. B. verneemt, gisteren nieuwe
terreinvoordeelen bevochten.
DE TOESTAND BIJ DE SALOMONS
EILANDEN.
Admirtal Takahasji, oud-commandant
der Japansche vloot, heeft verklaard, iet
nieuwe zware gevechten bjj de Salomons
eilanden verwacht moeten worden. Beide
partijen streven daar naar een beslissing.
De Amerikanen trachten blijkbaar de Sa-
lomons-eilandcn als springplank voor ccn
aanval op Celebes tc gebruiken, met het
doel het verloren gebied geleidelijk door
offensieven te heroveren. Daardoor wordt
ook de hardnekkige Amerikaansche actie
bij de Salonmons-eilanden verklaard. De
vijandelijke bewegingen in dat gebied moe
ten dan cok zoo nauwkeurig mogelijk wor
den waargenomen. De derde slag bij de
ei'andcr. heeft aangetoond, dijt Japanners
zoowel als Amerikanen ln de eerste plaats
de meerderheid in de lucht wilden verkrij
gen.
Bij de gevechten bij Guadalcanar waren
de Amerikanen in zooverre in het voordeel,
dat zij gebruik konden maken van de lucht-
basca op dit eiland, terwijl de Japanners
va.i vi-rder-verwiJderde steunpunten vlieg
tuigen moesten aanvoeren. Daarom zijn de
Japansche successen van nog meer betee
kenis. De Japanners hebben niet alleen
trocepn op Guadalcanar aan land gezet, zij
hebben den tegenstander ook zeer gevoelige
slagen toegebracht.
De volmachten van faval
nam heeft Laval verki
gcering slechts overnemen op voorwaarde,
dat mij „pleins pouvoirs" worden gegeven.
Desondanks nam hi) destijds genoegen met
het minister-presidentschnp, de ministeries
van buitenlandsche en binnenlandsche za
ken en het ministerie van voorlichting. De
volgende maanden la hij er in geslaagd be
langrijke sleutelposities ln handen te krij
gen en precies zeven maanden na zijn
nmtbsaanvnnrding heeft hU zijn oorspron
kelijk doel bereikt. Den 18en November
heeft de regeering medegedeeld, dat de
maarschalk Laval „pleini pouvoirs" heeft
verleend.
Is nu Laval met dictatoriale volmachten
bekleed? Geenszins. In het decreet waorblj
hem de volmachten worden verleend,
wordt duidelijk gezegd, dat de maarachalk
zich het recht van uitvaardiging van grond
wettelijke bepalingen voorbehoudt. Verder
is Laval verantwoording verschuldigd nan
den maarschalk voor de toepassing van de
hem verleende volmachten. Aan Pétain is
nog het recht gebleven over de strijdkrach
ten te beschikken, het recht verdrogen te
sluiten en het recht met goedkeuring van
kamer en senaat den oorlog te verklaren.
Juist deze bepaling speelt op het oogenblik
een belangrijke rol. De beteekenis van de
.inn Lovol verleende volmachten ia dus ln
hoofdzaak, dat hU voor het uitvanrd'gcn
van wetten, die geen grondwetswijziging
Inhouden en van decreten, niet meer de
hnndteokeriing van Pétain en vooral niet
meer de goedkeuring der overige ministers
noodlg heeft.
RADIOTOESPRAAK VAN PéTAIN.
Maarschalk Pétain heeft gisteravond voor
de radio een korte toespraak gehouden tot
de Franachen van het moederland en van
hl i holdalili rijk.
Hij begon met te zeggen, dat Fransche
generaals, in dienst van een vreemde mo
gendheid, zich tegen zijn hevelen verzet
hebben, en hij wekte dc officieren en sol
daten van Fransch Noord-Afrika op, deze
„onwaardige leiders" niet te gehoorzamen.
Voorts wekte hij het geheele Fransche volk
op, geen geloof tc heenten aan de berichten
van de buitenlandsche propaganda, daar
het eemge doel daarvan is, den weerstand
van het Fransche volk te verzwakken. Zich
tegen de door het staatshoofd verlangde
discipline te verzetten, bctcekent verraad
plegen. In het belang van Frankrijk, zoo
vervolgde de maarschalk, heb Ik de be
voegdheden van het hoofd der regeering,
Laval, uitgebreid, teneinde hem ln staat tc
stellen, in deze tragische oogenbllkkcn, die
Frr.nkrilk doormaakt, de noodige maatre
gelen te nemen.
Voor alle Franachen, zoo besloot Pétain,
bestaat er slechts een plicht: te gehoorza
men en wel slechts aan een regeering, n.L
die nan welker hoofd ik de eer heb te slaan,
en slechts aan een vaderland: Frankrijk.
RADIOREDE VAN DARLAN.
In een rede voor odio-Algicrs heeft admi
raal Darlan o.a. verklaard, dat hij den post
van hoogen commissaris in Fransch-Noord-
Afrika in overleg met de Amerikaansche
autoriteiten op zich heeft genomen.
Nader gaf hij te kennen, dat zijn taak
hiern bestaat, dat hij de algemeene richt
lijnen voor het optreden toepast in over
eenstemming met de beginsel» van maar
schalk Lyautey. r
Terwijl Darlan zich richtt# tot de solda
ten van het Fransche koloniale rijk, zei hi),
dat hb hun als aanvoerder een man gaf, die
ze--,r geacht was, namelijk generaal Giraud.
Momentje
IVIJS EN ONWIJS.
Er zijn waarlik zeer ongezellige
lieden in deze boozr wereld, in h<-t1
gruote en ln het kleine. Do wereld
doet zoo haar best om er in alle Jaar
getijden zoo prettig mogelijk uit te
zien en zoo het leven in die wereld
acceptabel te maken. Maar dan ko
men er menschen met kanonnen en
andere schietdingrn en de gezellig
heid ia weg. Daur kon natuurlijk geen
stemming en geen Jaargetijde tegen
op. Zoo zijn er ook in de kleine aan
gelegenheden van ons leven menschen,
die er een sport van maken roet in
het eten te gooien, als een onder plel-
zier heeft. Menschen, die vun nature
tegen de keer in zijn en die wat een
ander plelzier doet perse leelok vinden.
Als u een nieuwe japon hebt en u is
daarmee in uw achik, waarom zou ik
dan uw genoegen vergallen, door die
Japon lecltjk te v;r.n .V K» dit
japon ook duizendmaal 1 eel ijk zijn
wat nog te bezien slant, want wie
zegt, dat mijn smaak geen wansmaak
is? dan is het nóg beter dat ntrt te
zeggen, nu u die Japon eenmaal hebt
gekocht WO hebben toch al weinig
vreugden tegenwoordig, laten wi) die
tenminste niet voor elkaar bederven.
Erger wordt dit als deze hobby een
levenshouding dreigt t< worden en
ontaardt ik zeg ontaurdt in «om
ber pessimisme. Zoo ongeveer volgena
het beginsel: un homme sain est un
malade, qui s'ignorc, wat zooveel zeg
gen wil als: een gezond rnensch Li een
zieke, die het niet in de gaten heeft.
Het lUkt mU prettiger te zeggen, als Je
ziek bent: „Ziezoo duar lig ik. nu heb
ik tenminste weer eens de kans om
hcclemaal gezond te worden." En ove
rigens kan een mensch zich zelf heel
wat wijs maken En a!s hi) zich
voortdurend prettige dingen wijs
maakt, is hij nog zoo onwijs nlcL
Naar het officiccle Rpaanschc agentschap
Efe bekendmaakt, zijn de militaire ma-
nocuvVea van verscheidene dagen In het ge
bied van Valencia Donderdagochtend ge
ëindigd. De oefeningen, die gehouden wer
den door alle wapens, hadden ten doel de
afwcervaardighcld van de Spaansche troe
pen tegenover landingsoperuties te beproe
ven. Het resultaat der manoeuvres, wntirnnn
werd deelgenomen door talrijke grnernnln
en door officieren van den generalen staf,
werd zeer bévredigend genoemd.
Efe meldt uit Washington, dat de wetge
vende commissie van het congres het voor-
atcl van president Roosevelt om hem voor
den duur van den oorlog onbeperkte vol
machten te verlecncn in zekere grondwet
tige aangelegenheden, heeft verworpen.
Roosevelt en dc leden der Amerikaansche
regiering hebben daarmee de eerste par
lementaire nederlaag geleden nn het laatste
verkiez.ngssucces va ndo republikeinen.
IN EEN PAAR RECE1.S
Naar United Press uit La Paz meldt,
ia het Boliviaanscho kabinet Donderdag
avond afgetreden.
Met aanplakbiljetten is tc Belgrado
bekend gemaakt, dat 13 Servcn wegens ge-
helm verbond met den bandietenlcider Mi-
hailowitsj ter dood veroordeeld zijn. Het
vonnis Is reeds voltrokken.
Koning Chriatiultn, die ongeveer ren
maand geleden ernstig werd gewond bij een
val van zijn paard, zal nog deze weck het
ziekenhuis kunnen verlaten. De vorst Js
vriJwH geheel hersteld.
De gouverneur-generoal van Mada
gascar, Annet, is door dc Britsche autori
teiten geïnterneerd en naar Durban over
gebracht
OFFERT ALLEN VOOR WINTERHULP
Bi] de groot» straatcoltecte wan Winter
hulp Nederland, welke Zatardag an
Maandag a.s aal worden gehouden,
zullan hangertje* «wordan aangeboden,
waarop figuurtje* in kleedardracht zijn
geschilderd Polygoon-Pas Holland m
