DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN WOENSDAG 23 SEPTEMBER 1942 33ste Jaargang No. 10361 3)e Ceid^eh^Soti/fco/nt Bureaux: Papengracht 32 - Giro 103003 Telefoon: Redactie 20015, Administr. 20935 C. M. van Hamersveld, Directeur. Th. Wilmer, Hoofdredacteur. V Blijde menschen Deze en de komende tyd heeft blijde menschen noodig. Blijde menschen. Dat wil niet zeggen: menschen, die ongevoelig zijn voor het leed, het ontzettende leed van dezen tijd. Het is natuurlijk, dat de mensch zijn eigen leed voelt en dat dit hem bezwaart en be droeft; het is een christen-plicht, dat de mensch het leed van zijn mede-menschen m e d e-1 ij d t, w e r k e 1 ij k mede-lijdt. Maar de mensch moet bij al het leed verblijdende troost en troostende blijdschap kunnen vinden in de zekerheid van licht na donker, van zon na regen, van lach na tranen. Blijdschap is zoo noodig, om met frissche kracht en bezielde toewijding te doen de moeilijke dingen, die een nieuwe tijd, een vernieuwd leven van ons eischt; om met lust en liefde te werken in en voor de ge meenschap. Blijdschap is zoo noodig, om te kunnen wéldoen aan de velen, die vooral in een zoo zorgen-zwaren tijd als deze hulp en steun daadwerkelijken steun noodig hebben. „Ik weet, dat er niets beter is dan blij te zijn en wel te doen in zijn leven", schreef de groote sociale werker Don Bosco. Wij kunnen het leed, dat ons treft, aan vaarden als een middel, om tot de ware blijdschap te geraken, tot een blijdschap, die Vondel noemt: Gods blijdschap. Kort voor zijn bekeering kwam Von del bij een v^end en schilder, die hem uitnoodigde zijn nieuwe doek te gaan zien. En Vondel gaat kijken. Een eenzame berg, wat licht in het Oosten, op den voorgrond, met doodshoofd en kruis, Maria Magdalena, „nog staan de tranen in het oog en het licht der blijdschap van omhoog bestraalt het smeltend kristallijn der oogen". Die blijde uitdrukking treft Vondel en terstond schrijft hij zijn vriend een vers met als slot: Gelukkige verwisseling! 0 De blijdschap, die vóór 't schreien ging, Betreurde zij, en zulk een druk Verkeert in blijdschap en geluk, Op 't allerlest voor haar gespaard. Gods blijdschap is wel tranen waard! Gods blijdschap is wel tranen waard! Deze sublieme regel geeft aan het verschil tusschen ware blijdschap en ijdel genoe gen; houdt ons voor, dat uit leed kan ge boren worden de schoonste en heerlijkste blijdschap! EEN GEMAKKELIJK NUMMER. Dat gironummer van ons fonds, dat is een gemakkelijk te onthouden nummer. 432100. U telt maar van 4 naar 0. Boven dien de som der cijfers is -4. Als u dat een maal in de gaten houdt, dan vergeet u het niet meer, dan weet u direct; 432100 dat is het gironummer van het verzorgingsfonds. Maar landgenoot, dan ook niet vergeten geregeld op dit nummer te storten. U weet het, ons verzorgingsfonds maakt het mo gelijk geregeld pakketten naar het Oost front te zenden. Pakketten met boeken, tijdschriften, schrijfbenoodigheden, siga retten, tabak, sigaren, versnaperingen en nuttige gebruiksvoorwerpen, alles voor on ze dappere Oostfrontstrijders. 432100. Begint u met deze cijfers op te schrijven, en in uw notitieboekje, en op een overschrijfbiljet voor de giro. Door dit laatste -ersterkt u meteen het verzor gingsfonds van het Vrijwilligerslegioen „Nederland" Koninginnegracht 22 te 's-Gravenhage. De strijd in het Oosten Het Japansche keizerlijke hoofdkwartier maakt het volgende bekend: Op 31 Aug. j.l. is een Amerikaansche kruiser van 9050 ton van de Northampton klasse zwaar bescha digd, toen een Japansche duikboot een ver rassenden aanval ondernam in de Nazan- baai van het tot de Aleoeten behporende eiland Atka. Japansche torpedojagers heb ben half September in dezelfde wateren twee Amerikaansche duikbooten tot zinken gebracht. Bevoegde Japansche kringen verklaren, dat hiermede de totale vlootverliezen der Ver. Staten sinds het uitbreken van den oorlog gebracht zijn op 63 oorlogsschepen, die ofwel tot zinken gebracht óf bescha digd zijn, t.w. ze^. slagschepen, 7 vliegkamp schepen, 14 kruisers, 8 torpedojagers en 2 bewakingsvaartuigen tot zinken gebracht en 5 slagschepen, 2 vliegkampschepen, tien kruisers, zes torpedojagers en drie bewa kingsvaartuigen zwaar beschadigd. De verliezen, geleden tot dusver door het Amerikaansche vlootpersoneel, vormen on geveer de helft van de vooroorlogsche sterkte der Ver. Staten. Het aantal omge komen officieren en manschappen raamt men op ongeveer 14.000. Voorts wordt er op gewezen, dat 64 Engelsche, Amerikaan sche en Nederlandsche duikbooten tot zin ken gebracht en 38 zwaar beschadigd zijn. Men moet tot zijn leedwezen constatee- ren, zoo schrijft de Observer, dat er den laatsten tijd steeds meer Duitsche duik booten op den Atlantischen Oceaan ver schijnen. Het ontbreekt den geallieerden nog aan geschikte wapens om de onder zeeërs te bestrijden, zoodat het waarschijn lijk nog lang zal duren voordat men het duikbootgevaar de baas wordt, wanneer dit al mogelijk zal blijken. OPROEP VAN MOSKOUSCHE RADIO. Reuter versprêidt een gisteren door de Moskousche radio tot de Vereenigde naties gerichten oproep om „de autobus niet te missen". Woordelijk wordt in het appèl het volgende gezegd: „Hitier nu en op alle punten te treffen is veel beter dan zich te verlaten op ge- ncsraal Winter. Wanneer de autobus ge mist wordt, dan kan dit voor langen tijd van beslissende beteekenis zijn". Volgens een mededeeling van het opper bevel van de weermacht hebben gisteravond twee Britsche bommenwerpers van het type Whitley de West-Fransche kust pro- beeren aan te vallen. Focke-Wulff jagers stegen onmiddellijk op en drwongen de Britten terug te keeren. Bij de achtervol ging door de Duitsche jagers liep een der vijandelijke bommenwerpers talrijke tref fers op, waardoor het toestel in brand vloog en neerstortte. Het tweede Britsche vlieg tuig trachtte over zee te ontkomen. Doch het werd zwaar getroffen, waardoor het op Fransch gebied een noodlanding moest maken. Enkele Britsche jagers, die onder de be scherming van laaghangende wolken de versterkingen aan de Kanaalkust met hun boordwapens probeerden aan te vallen, werden door licht Duitsch luchtdoelgeschut doeltreffend onder vuur genomen. Een Spitfire werd neergeschoten. In den afgeloopen nacht hebben enkele Britsche bommenwerpers storingsvluchten ondernomen boven het gebied van de S'eeswijk-Holsteinsche kust. Drie vijande lijke vliegtuigen werden door Duitsche nachtjagers neergeschoten, zoodat de Brit ten bij hun aanvalspogingen boven de Duitsche en Fransche kust, die hoegenaamd geen succes opleverden, gisteren in totaal 6 vliegtuigen verloren. Kaart van Ftil FRONTALE AANVAL OP HET CENTRUM VAN STALINGRAD. Op de kaart is de ligging van Stalingrad en omgeving aangegeven. Twee verdedi gingslinies van 10 km. 20 km zijn rondom de vesting aangelegd; de buitengordel van 20 km. werd reeds begin September doorbroken. De Duitsche troepen zijn nu binnen het vestinggebied van de 10 km. zone opgerukt en zijn een frontale aanval op het centrum begonnen. In dezen binnengordel van 10 km. wordt nu verwoed gevochten, Duitsche stoottroepen zijn op verschillende punten Stalingrad binnengedrongen. Daar ieder huis moet worden veroverd zal er met de volledige bezetting van Stalingrad nog wel eenige tijd heengaan. De strijd in Egypte DE AANVAL OP DE OASE DJALO. In een aanvulling op het Italiiansche v/eermachtbericht wordt medegedeeld, dat d'1 oase Djalo in de Sahara op 400 kilometer ten Zuiden van Benghazi gelegen is, aan don weg naar Koefra. Hoewel het bezit "ar. deze oase geen invloed heeft op den strijd langs de kust, is het toch van belang, omdat Djalo een der belangrijleste kara vaanwegen beheerscht. Op 16 September, bij het aanbreken van den dag, naderden uit de Libysche Sahara aanzienlijke gepantserde strijdkrachten van den vijand. De eerste aanval werd af geslagen, waarna de vijand al zijn hulpmid delen in den strijd bracht en de verster kingen met artillerie beschoot. Vliegtuigen van de spilmogendheden grepen weldra in en wisten een groot aantal vijandelijke auto's onschadeliik te maken. In weerwil van de vijandelijke meerderheid duurde de strijd verscheidene dagen en alle aan vallen werden afgeslagen. Het opperbevel zond toen eer. gemotoriseerde colonne, die, ra ernstige moeilijkheden overwonnen te hebben, gisterochtend aankwam. Dit was voldoende om de Engelschen naar het Zui den te doen terugtrekken zonder dat zij een gevecht hadden aanvaard. Duitsche en Ifaüaansche vliegtuigen bleven de Engel schen achtervolgen en brachten hun op nieuw gevoelige verliezen toe. DE GEVECHTEN OP MADAGASCAR. Het officieele Fransche communiqué over de gevechten op Madagascar meldt hevige geyechten bij Naritsy, 35 kilometer van Tananarivo, op den weg naar Majoenga. De Fransche artillerie greep op doeltref fende wijze in. De Gouverneur-Generaal van het niet ver van Madagascar liggende Fransche eiland Reunion heeft in een telegram aan den Franschen minister van Koloniën na mens de geheele bevolking geprotesteerd tegen den Engelschen aanval op Mada gascar. De toestand In Britsch-Indië VERKLARINGEN VAN GAILANI EN BOSE. De Irakeesche premier Gailani en de Voorindische nationalistische leider Bose hebben het woord gevoerd op een bijeen komst van de Islamietische gemeenschap te Berlijn. Gailani zeide onder meer: „Alle Arabi sche landen, die de wieg van den Islam zijn, hebben te lijden onder het juk van het Britsche imperialisme. In Egypte, Pa lestina, Syrië, Irak en Zuid-Arabië ver toont zich overal hetzelfde beeld: veront waardiging en vijandschap jegens den aartsvijand Engeland. Ik geloof dan ook, dat de Indische mohammedanen tegen de zen vijand eerder dan tegen een anderen verzet zullen bieden, want bij hun vader landsliefde komt nog de religieuze aan drift, die hun strijd tot aan de vernietiging van dien vijand beveelt. Indië heeft thans een gelegenheid, die niet terug zal keeren, om de knechtschap af te schudden, welke het aan den rand der vernietiging heeft gebracht. Ongetwijfeld zullen de moham medanen in Indië door toenadering met hun hindoe-broeders in een vrij en ver- eenigd vaderland een gelukkige toekomst hebben". Soebhas Chandra Bose zeide: „Ik ben er van overtuigd, dat het lot van het Arabi sche volk samenhangtmet dat van het Indische. Wij hebben geen kans op onze vrijheid, zoolang het Britsche rijk bestaat. Eerst wanneer dit satanische wereldrijk ineengestort is kunnen wij hopen, onze verloren onafhankelijkheid te herwinnen. Gelukkig hebben de voorzienigheid en de geschiedenis ons bondgenooten geschon ken. Duitschland, Italië en Japan hebben het Britsche rijk zoo harde slagen toege bracht, dat het thans aan den rand van de ineenstorting staat. Maar wij moeten daartoe bijdragen. Egypte en Indië zijn de hoeksteenen van het Britsche rijk, en wan neer deze beide- landen vrij worden, zal het Britsche rijk ophouden te bestaan. Na tuurlijk zal een vrij Indië nauwe aanslui ting zoeken bij alle mohammedaansche landen, vooral bij het Arabische volk". Tenslotte nam de vergadering een motie aan, waarin de nadruk werd gelegd op de lotsverbondenheid tusschan het Indische en het Arabische volk en op de noodzaak van een nauwe strijdgemeenschap. Gisteren is voor het gebouw van de ka- toenbeurs te Bombay een bom ontploft, waardoor 5 personen werden gewond, zoo méldt de Britsche berichtendienst. De po litie omsingelde verscheidene huizen in de omgeving en stelde een onderzoek in. Uit de brokstukken van de bom is gebleken, dat zij in het land ^elf vervaardigd is. FINLAND EN DE VEREENIGDE STATEN. De Daily Sketch meldt, dat de Sovjet-re geering de regeering der Ver. Staten for meel verzocht heeft, de diplomatieke be trekkingen met Finland te verbreken. Men heeft, aldus het blad, Wilkie tijdens zijn verblijf te Moskou ondubbelzinnig te ver staan gegeven, dat dit de wensch der Sov- jetregeering is. HET FINSCHE PRESIDENTSCHAP. Een afgevaardigde der agrarische partij heeft bij het Finsche parlement een voor stel ingediend, volgens hetwelk de ambts periode van dentegenwoordigen president der republiek zonder nieuwe verkiezing met twee jaar, dus tot 1945, verlengd zou worden. Het parlement zal dit voorstel in behandeling nemen. Taylors bezoek aan het Vatlcaan Zooals gebruikelijk is, weigert het Vati- caan elke verklaring over het verloop van Taylors onderhoud met den Paus. In het bijzonder weigert men zich uit te laten oyer de Engelsch-Amerikaansche geruch ten, volgens welke Myron Taylor in op dracht van Roosevelt den Paus een pro gramma van de oorlogsoogmerken van En-, geland en de Vereenigde Staten zou heb-* ben voorgelegd. In welingelichte kringen te Rome wordt de indruk echter sterker, dat Taylor den Paus mondeling of in schriftelijken vorm in kennis heeft gesteld van Roosevelts standpunt ten aanzien van de %oorlogspro- blemen. Men neemt soms aan, dat de me dedeeling van Taylor zich heeft bewogen op de lijn van het Atlantische charter en van de talrijke verklaringen van Churchill en Eden. De door bepaalde Vaticaankringen ver breide lezing, volgens welke Taylor slechts zijn diplomatieke werkzaamheid zou voort zetten, vindt weinig geloof, omdat de moeilijke reis van de Vereenigde Staten daardoor niet voldoende gemotiveerd ge acht wordt. Het eigenlijke doel van de reis moet men volgens de meening van Romeinsche kringen zoeken in overwegin gen van propaganda en binnenlandsche politiek. De regeering te Washington, zoo zegt men. acht het blijkbaar nuttig, het publiek der Zuid-Amerikaansche landen te kunnen wijzen op goede betrekkingen tus schen Roosevelt en den Paus. Met het oog op de invloedrijke en goedgeorganiseerde Roomsche kringen in de Vereenigde Sta ten heeft Roosevelt reeds een jaar geleden Taylor naar het Vaticaan gezonden, om den Paus te winnen voor de Amerikaan sche politiek, die vriendelijk jegens Mos kou was. Ofschoon Taylor toen zonder het gewenschte resultaat terugkeerde, heeft Roosevelt het noodig gevonden een twee den stap te doen. Taylors tweede bezoek, zoo zegt men in genoemde kringen, versterkt in ieder ge val den reeds lang bestaanden indruk, dat Roosevelt alles doet om het Vaticaan te beïnvloeden in den zin der Engelsch-Ame rikaansche oorlogvoering, met het doel het gezag van den Paus voor eigen belangen te gebruiken. Na zijn tweede audiëntie bij den Paus heeft Roosevelts afgezant, Myron Taylor, zich gisteren naar het staatssecretariaat begeven, waar hij een onderhoud had met den vertegenwoordiger van den afwezigen kardinaal-staatssecretaris, Mortini. Even als bij het eerste bezoek aan den Paus meldt de „Vaticaandienst" ook thans, dat de Paus bij de aankomst van Taylor in ge sprek was met den secretaris van het staatssecretariaat en dat Taylor op htt einde van dat onderhoud moest wachten. Overigens verklaart de Vaticaandienst, dat deze tweede audiëntie niet als iets bij zonders beschouwd moet worden, aange zien Taylor ook verleden jaar driemaal door den Paus werd ontvangen. Taylor had gisteren twee uitnoodigingen van den Engelschen gezant bij het Vaticaan ontvangen. De kardinaal-staatssecretaris, Maglione, die zich te Castoria bevindt, zal Donderdag naar Rome terugkeeren in verband met de voor dien dag vastgestel de audiëntie van de hertogin van Aosta bij den Paus. Men merkt in dat verband op, dat de aankomst van Taylor voor den kar dinaal geen aanleiding was om naar Ro me te komen. IN EEN PAAR REGELS Vice-admiraal Richard is te Maille in Bretagne aan de gevolgen van een rij wielongeval op 61-jarigen leeftijd gestor ven. De Spaansche ambassade te Buenos- Airts heeft meegedeeld, dat het Spaansche ss. Monte Gordea in de buurt van Marti nique tot zinken is gebracht. Nadere bij zonderheden ontbreken nog. Het schip was met een lading graan uit Buenos Aires ver trokken en„op weg naar Spanje. Naar de Engelsche Nieuwsdienst uit Washington meldt, zijn meer dan 200 ge redde opvarenden van twee Amerikaansche koopvaardijschepen, die deel uitmaakten van het voor Malta bestemde konvooi en in de Middellandsche Zee tot zinken ge bracht zijn, in de Ver. Staten teruggekeerd. Zij waren door Engelsche oorlogsschepen eerst naar Engeland gebracht. Volgens berichten van United Press uit Columbia zijn de havens en stations van dat land opgepropt met goederenwa gens vol koffie. Volgens een bericht uit Miami (Flo rida) is een bommenwerper van het leger in botsing geraakt met een vrachtvliegtuig van den lijndienst. Beide toestellen stort ten neer en verbrandden. Vijf personen kwamen om, onder wie drie leden der Amerikaansche luchtmacht. Naar Efe uit Mexico meldt, heeft de Mexicaansche regeering als gevolg van de op 15 September in den staat Vera Cruz uitgebroken onlusten troepencontingenten raar Villafardel gezonden om de rust te herstellen. Naar de Britsche Berichtendienst meldt, is generaal Hertzog gisterochtend te Pretoria geopereerd. Zijn toestand is naar omstandigheden bevredigend. De Albaneesche steden Argirocastro Berat, Kercia, Durazzo, Elbasan, Kuken, Piscöpeia, Scutari, Tirana en Valona zijn volgens Stefani wegens de voorbeeldige hqpding der bevolking tijdens den Ita- liaansch-Griekschen veldtocht onderschei den met het Italiaansche oorlogskruis van verdienste. WINTERHULP NEDERLAND LOTERIJ 194 IETEEKENT: WINST VOOR EIGEN VOLK! Aiomentje OOGSTWEDSTRIJD. Daar staan wij nu met onze boe- ren- en roode kool, aardappelen, uien en winterpeen, die wij met liefdevolle zorg en ten koste van het spit in onze rug aan onze parken hebben ontrukt. Wij worden niet eens genoemd in den uitslag van de productieslag 1942, welke met glans en glorie door Rot terdam is gewonnen. De zaak staat aldus, dat de buit in Rotterdam stuk ken grooter was»dan in Amsterdam, Den Haag en Utrecht. Bijna 1.5 mil- lioen kilo is er geoogst van de Rotter- damsche plantsoenen, parken en braakliggende gronden, tezamen ruim 155 hectaren. Met permissie: ik vind dat een rare wedstrijd. Stel u voor, dat wij hier in Leiden onderling zoo'n zelfde wedstrijd hadden gehouden en wij hadden dan in de krant een lof tuitend artikel geschreven over dien meneer op den Rijnsburgerweg met dat bleekveldje voor zijn huis, die het gewonnen had van den man met het voortuintje in de Tulpenstraat. Zoo kan ik van te voren den uitslag wel vaststellen. Goed dan, wij hebben het niet ge wonnen en Leiden wordt niet eens met eere vermeld. Maar wij hebben ook geen braakliggende gronden, iedere vierkante centimeter aarde wordt hier benut. Natuurlijk gun ik den Rotterdammers hun Kerstsur prise. Veertig duizend Rotterdammers zoo lees ik zullen nu met de Kerstda gen als surprise ontvangen 1200 gram peulvruchten, 30.000 gram aardappe len, wat groenten en een kostelijk rog gebrood van 1 kilo. Ik zeg. niet, dat zij het niet verdiend hebben. Anderhalf millioen kilo oogsten is geen gekheid. Laat hen dus smullen van hun rogge brood. Wij, achter- en teleurgestelde Leidenaren, zullen het met een Wei- nachtstol moeten doen DE KINDERBOTERBON AANGEWEZEN De bonnen reserve 261, reserve 262, reserve 361, reserve 362 en reserve 4 61, welke voorkomen op de nieuwe bon kaart voor voedingsmiddelen 11e periode 1942, geven elk recht op het koopen van 125 gram boter. Deze bonkaarten zijn thans reeds uitgereikt of zullen binnen enkele dagen uitgereikt worden. De genoemde bon nen zijn geldig gedurende het tijdvak van 13 September tot en met 11 November 1942, zoodat men thans reeds boter op deze bonnen kan betrekken. GESTAMPTE MUISJES EN VRUCHTEN HAGELSLAG OP JAMBON. Met ingang van 3 October 1942 zullen de voor het koopen van jam, stroop, enz. aan te wijzen bonnen ook recht geven op het koopen van gestampte muisjes en vruch tenhagelslag. Per jambon wordt een hoeveelheid van 300 gram beschikbaar gesteld. Deze artike len zijn echter veelal in pakjes van 200 gram verpakt, in welk geval men dus te gen inlevering van 2 bonnen 3 dergelijke pakjes zal ontvangen. In verbami met het bovenstaande geven van 3 October 1942 af de voor suikerwerk aan te wijzen bonnen geen recht meer op het koopen van gestampte muisjes en vruchtenhagelslag. Teneinde de detaillisten in de gelegen heid te stellen zich tijdig te bevoorraden is voorts nog bepaald, dat de jamtoewijzin gen reeds met ingang van heden tevens recht op genoemde artikelen geven. Het radio-programma „De dag van de Jeugd". Ter herdenking van den „Dag van den ouden Jeugdstorm" op Zaterdag 26 Sep tember a.s. wordt de Nederlandsche jeugd in staat gesteld, om via de radio eenige hoogtepunten van dien dag mede te be leven. Deze dag, die voor de jeugd in het al gemeen en voor de jeugöstormers in het bijzonder van groot belang is, omdat zij ons de oprichting van den Jeugdstorm nu acht jaar geleden in herinnering brengt, wordt ingeluid om: 8.15 uur: over den zender Hilversum II klinkt het lied „Schoon klaart de dag" Neerlands jeugd zendt een groet aan de stormers die aan het Oostfront strijden. 12.35: „Wij trekken langs de banen". Een overzicht van het werk van de storm- sters in den Nationalen Jeugdstorm. 15.0015.15 uur: de hoofdstormer C. van Geelkerken spreekt tot de Nederlandsche jeugd. 15.1516.00 uur: „Paddeltje, de scheeps jongen van Michiel de Ruyter". Een groot luisterspel voor de jeugd, naar het gelijk namige op het Jeugdcongres te Weimar bekroonde congresboek van Johan Been. 16.0013.15: „Toe c!an jongens, handen uit de mouwen", de Haagsche Zangschaar zingt voor de microfoon. 18.4018.50 uur: „Spiegel van den dag", reportage van de kranslegging op de gra ven van een Duitschen- en een Nederland- schen soldaat op den Grebbeberg, door den Jeugdstorm. Uitzending van de rede gehouden door den stafchef van den Na tionalen Jeugdstorm, opper-banheer Quis- pel, tijdens deze plechtigheid. Stemt dus af Zaterdag 26 September a.s. op Hilversum II en luistert op boven staande tijdstippen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1942 | | pagina 1