DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Nieuwe faze van den strijd in het Oosten Momentje WOENSDAG 19 AUGUSTUS 1942 33ste Jaargang No. 10331 C. M. van Hamersveld, Directeur. Th. Wilmer, Hoofdredacteur. Er is weer een periode" zwijg- BESLISSENDE ONTWIKKELINGEN OP TIL. De militaire correspondent van het DNB schrijft: Drie opmerkelijke feiten staan thans in het middelpunt der belangstel ling van militaire waarnemers. Het zijn: 1. De operaties pp het Oost-Europeesche oorlogstooneel; 2. de toestand op de we reldzeeën; 3. het Mouskousche communiqué over de ontmoeting van Oburchill en Sta lin. In (kringen van militaire deskundigen te Berlijn, krijgt men den indruk van' nieuwe (beslissende ontwikkelingen, waarvan de afloop uitsluitend van het initiatief der mogendheden van het Pact van Drie af hangt. Nu de Duitsche en verbonden troepen het gebied van Donets en Don bedwongen, hebben en Ifun opmarsch in het groote steppengebied van Oost-Europa zijn be gonnen, hebben de offensieve operaties, naar het bordeel van militairen te Berlijn, thans de derde faze bereikt, die in het voor terrein van den Kaukasus reeds begonnen is. Volgt men de Duitsche methode van berichtgeving en bestudeert" men de laat ste berichten van het oppenbevel der Duit sche weermacht, dan krijgt men den in druk, dat de Duitsche oorlogsleiding weer een van haar békende zwijgperiodes is be gonnen, waarvan het hoofdkenmerk nog altijd de ontplooiing van bijzonder groote activiteit is geweest. Waar, wanneer en in welken vorm zal het groote offensief in den Zuidelijken sector van het Oostelijk front verder gaan? Dat is de vraag, die iederen militairen waapnemer het meest interesseert en die, naar men te Berlijn meent, reeds spoedig zal worden beant woord. Als zeker kan men wel thans reeds aannemen, dat na de overwinning van het Kaukasisdhe voorterrein, de Duitsche en veibonden strijdkrachten, die naar het hooggebergte oprukken, worden gereorga niseerd, want de strijd in hetVhooggébergte vraagt andere methoden en andere strijd krachten dan de strijd in de heete vlakte; waar de pantserformaties heerscheressen over het slagveld waren. Op dezelfde wijze moet ook de toestand voor Stalingrad beoordeeld worden, waar met de zuivering van de groote bocht van den Don.de slag in zeer nabije toekomst wel in een beslissend stadium zal komen. Hoezeer Stalingrad de zenuw van het Sow- jetrussische Westelijke front is, blijkt reeds daaruit, dat de bolsjewistische oorloglei ding met een buitengewoon groote krachts inspanning sedert een maand massa's men- sdhen en materiaal in den strijd werpt. Dit gebied heeft gevechten van zeer groot en omvang gezien. In het teelten van pantser wapen en artillerie woedt de strijd voort. Het ziet er echter naar uit, alsof in dit of- fepsiefgelbied de Duitsche en verbonden reserve gereed staan voor den sprong om de groote taak aan tè vatten het Sowjet- Bussisohe Noorden definitief van het Zui den te scheiden.' Wanneer dat zal zijn ge schied, zal de strategische positie van de Sowjet»Unie een geheel andere zijn. De toestand op de .wereldzeeën wordt ge kenmerkt door de zware vijandelijke ver liezen aan oorlogsschepen en in het Wes telijk deel van dè Middellandsche Zee en in den slag bij de Salomonseilanden, als mede door het tot zinken brengen aan meer dan 550.000 brt. Engelsche en Ame rikaansche koopvaardij -scheepruimte al leen in de laatste 18 dagen. Met dergelijke verliezen wordt de reden begrijpelijk, die Ohurdhill op het oogenblik van het groot ste gevaar naar Moskou voerde om den Sowjet-Russischen bondgenoot de redenen uiteen te zetten van het niet tot stand ko men van het tweede front. DE STRIJD BIJ DEN DON. Nader wordt door het opperbevel der Duit sche weermacht gemeld, dat zich onder de 12.800 gevangenen," die het weermachts- bericht van gisteren vermeldt, ook de com mandant van een divisie Sowjet-infanterie bevindt. Het opperbevel der Duitsche weermacht deelt voorts nog mee, dat Maandag 78 vijandelijke vliegtuigen aan het Oostelijk front zijn neergeschoten, waarvan 53 bo ven het Zuidelijk front, 14 ten Oosten van Wjasma en 11 boven Lapland door de Fin nen. Naar uit een officieele Zweedsche mede- deeling blijkt, heeft een Sowjet-Russische duikboot opnieuw een Zweedsch schip aan gevallen. Het agentschap T.T. deelt mede, dat het Zweedsóhe stoomschip „C. F. Lilje- valch" Dinsdagmiddag nabij Vaestervik door een duikboot is getorpedeerd. Het stoomschip maakte deel uit van een naar ,bet Zuiden varend convooi. De begeleiden de oorlogschepen wierpen dieptebommen. Van de bemanning van 40 koppen zouden voorloopig slechts 7 gered zijn, terwijl de overige 33 worden vermist. Het schip werd blijkbaar door 2 torpe do's getroffen en zonk binnen 25 seconden. Het Zweedsche ministerie van buiten- landsche zaken meldt, dat de torpedeering van dit schip diplomatieke gevolgen zal hébbén. MET IT ALIA AN SCHB WEERMACHTSBERICHT. Het Italiaajjsche weermachtsbericht van gisteren luidt: „Aan het Egyptische front werd een le vendig vijandelijk artillerievuur met goed gevolg door onze artillerie bèantwoord. Eenige aanvallen van vijandelijke pant serwagens werden onmiddellijk afgeslagen. Bjj een nachtelijken aanval van drie vijan delijke bommenwerpers in de streek van Mersa Matroeh werden twee dier vlieg tuigen door het luchtdoelgeschut neerge haald. Twee Curtiss-toestellen werden in een gevecht met Duitsche jagers vernield, een derde door het afweergeschut van een groote legerafdeeling neergeschoten. Vliegtuigen der Spilmogendheden vielen de lucht- en vlootbases van Malta aan. Op een grooten koopvaarder, die zwaar be schadigd in een sleep voer, werden opnieuw treffers geplaatst. Te Rome werd gisteren even na 17 uur luchtalarm gemaakt, daar een vliegtuig van niet-herkende nationaliteit in de vei ligheidszone der stad was gekomen. De jagers, die onmiddellijk opstegen, consta teerden, dat het een Fransch vliegtuig was. Een onzer duikbooten, staande onder be vel van den fregatkapitein Giovanni Bruno, heeft op den Atlantischesn Oceaan het ge wapende Engelsche motorschip „Medon", het Amerikaansche s.s. „California" en een derden, eveneens gewapenden koopvaarder tezamen 18.885 ton, getorpedeerd en tot zinken gebracht en een ander motorschip van 10.000 ton getroffen." DE TOESTAND IN INDïë. Over den Vrijheidsstrijd van het Indi sche volk meldt de Britsche berichten dienst uit New Dehli, dat de ongeregeld heden in verschillende streken van Indië aanhouden. Ten Westen van Govadari zijn vijf personen gedood, toen de politie vuur de op een menschenmenigte, die een politie bureau zou hebben aangevallen. In Deva- cootsh (Ramnad) is het gebouw van het landsgerecht in brand gestoken. De politie heeft verscheidene salvo's gelost. Tot dus ver zijn zes dooden geteld. 51 Indiërs zijn gearresteerd. HOPELOOZE POSITIE VOOR GELANDE AMERIKAANSCHE TROEPEN. De operaties der Amerikaansche strijd krachten in het gebied der Salomonseilan den zijn volkomen tot stilstand gekomen. Op de beide eilandjes Toelagi en Guadal- canar wordt nog fel gestreden, waarbij de aldaar aan land gezette Amerikaansche ma riniers zware verliezen lijden. De Japan- sche marineluchtmacht heeft de omliggen de wateren van vijandelijke schepen ge zuiverd en verhindert elke nadering van Amerikaansche transportschepen,die den landingstroepen aanvoer zouden willen brengen. De positie der op de beide eiland jes strijdende Amerikaansche troepen is hopeloos en gelijkt op die van het schier eiland Bataan, welke eindigde met de ca pitulatie van de Amerikanen. AAA PETROLEUMVELDEN -SPOORWEGEN -PIJPLEIDINGEN 0 50 150 km U'%5 II, WLADIKAWKAS Q3) TKWIBOELY kotenbekken\ (4254)"'*--"-. KA U KA SUS Kaart van Pelt DE OPMARSCH IN DE KAUKASUS NAAR HET PETROLEUMGEBIED VAN GROSNEY. In het gebied van den Kaukasus gaat den aanval der Duitsche en verbonden troepen in harde berggevechten onverminderd voort in de richting van Wladikawkas en Grosny. Hier is het tweede groote petroleu ingebied van den Zuid-Kaukasus gelegen dat 4 millioen ton olie per jaar opleverd. De Duitsche verbonden troepen hebben na den val van Pjatigorsk, Georgywsk bezet en bevinden zich bij het spoorwegknooppunt Prohladnaja. De opmarsch wordt ondanks moeilijke terr einomstandigheden en tropische warmte met succes voortgezet. Churchill's reis naar Moskou EEN VERKLARING IN HET LAGERHUIS De Londensche correspondent van „Nya Dagligt Allehanda" is van meening, dat Churchill nog vóór het einde der zomerva- cantie van het parlement een verklaring in het Lagerhuis zal afleggen. In dit geval zou het Lagerhuis in bijzondere zitting bijeen geroepen worden. „BELANGRIJKSTE OORLOGS GEBEURTENIS", ZEGT BRITSCH-AMERIKAANSCHE PERS. De reis van Churchill naar het buiten land wordt door de Britsch-Amerikaansche pers belicht als de belangrijkste oorlogsge beurtenis tot dusver. Wel is deLondensche pers thans teleurgesteld over het commu niqué van Downingstreet. Men kan werke^ lijk niet veel uit dit communiqué opma-1^ ken, zoo klagen de bladen. Zelfs de „Ti mes" duidt in zijn eerste hoofdartikel over het bezoek van Churchill aan Moskou aan, dat „geenerlei terstond tastbare resulta ten" te verwachten zijn. Het blad, dat zich zeer gereserveerd uitdrukt, geeft echter toe, dat de angst over de algemeene oor logsontwikkeling Churchill naar Moskou heeft gedreven. De „Times" schrijft: „De beteekenis van de onderhandelingen van Moskou kan niet alleen gezien worden in het licht van den strategischen toestand van het oogenblik fii Ruslafid. Die is zeer ernstig, maar het voornaamste oorlogstoo neel komt nader bij de gebieden, waar Britsche strijdkrachten staan, n.l. het Nabije Oosten. Iedere stap, dien de Duitschers vooruitkomen, beteekent thans een ver- groote dreiging ~vebr de Britsche strijd krachten in het Nabije Oosten, ook al „ope nen zich mogelijkheden op een vergroote samenwerking". De „Times" besluit, echter met te zeggen: „Men moet aannemen, dat het wederzijdsche begrip niet zooc volledig en succesvol is geweest als wenschelijk ge weest zou zijn, waarvoor echter beide part ners verantwoordelijk gesteld moeten wor den". De Londensche correspondent van „Svenska Dagbladet" meldt, evenals die van de „Stóckholms Tidningen", dat het waarschijnlijk Churchills voornaamste doel was, Stalin er op voor te bereiden, dat van een tweede front in den vorm van een lan ding in West-Europa dit jaar niets meer kon komen. De „Stockholm Tidningen" schrijft bovendien, dat het Engelsche volk niet1 meer aan een tweede front gelooft en door het zwijgen van het communiqué daar over, zijn meening bevestigd ziet. Men is te t/onden steeds meer tot de overtuiging gekomen, dat de wapening der Westelijke mogendheden nog niet het stadium bereikt heeft,'^at een dergelijke onderneming kans op succes zou geven. Churchill heeft er waarschijnlijk op aangedrongen, dat de Sowjetambassadeurs te Londen en Wash ington een gereserveerde houding aanne men, omdat zij tot dusverre een propagan da voor het tweede front gevoerd hebben, die voor de regeeringen van Engeland en Amerika zeer lastig geweest is. Een voort zetting van die propaganda zou verdeeld heid in de openbare meening veroorzaken en de positie van Churchill en Roosevelt ondermijnen. DE MEENING VAN BERLIJN: Alle mededeelingen, die door de tegen partij over Churchills bezoek aan Moskou zijn verstrekt bevestigen, naar men in de Wilhelmstrasse verklaarde, dè in Duitsche politieke kringen sinds dagen gehuldigde opvatting, dat hier sprake was van een wanhoopsdaad, waartoe Churchill besloten had onder' druk van de militaire en politie ke ontwikkeling in de Sowjet-Unie. Dit wordt te Berlijn beschouwd als de kenmer kende en belangwekkendste factor der be sprekingen die te Moskou gevoerd zijn. Overigens is naar de opvatting van Berlijn een verwijzing naar de meer dan armelijke officieele communiqué's voldoende om te constateeren, dat werkelijke positieve over eenkomsten wel nauwelijks getroffen zul len zijn. Of Churchill er in geslaagd is, Sta lin in toom te houden, zullen de komende gebeurtenissen aantoonen. Met betrekking tot het tot zinken bren gen van elf koopvaardijschepen der En- gelsch-Amerikaansche ravitailleerings- scheepvaart met een gezamenlijke tonnage van 72.000 brt. en van een hulpkruiser van 12.000 brt. door Duitsche duikbooten, wijst het opperbevel der Duitsche weermacht er op, dat in deze zoo geringe tijdruimte elk uur ongeveer 3500 brt. naar den bodem van de zee verdween. Sedert het begin van den oorlog tot den 18en Augustus zijn alleen door de Duitsche oorlogvoering ter zee in totaal twintig millioen brt. vernietigd. Het opperbevel der weermacht publiceert de namen der volgende Engelsche schepen of voor Engelsche rekening varende sche pen, die sedert 1 Juni 1941 tot zinken zijn gebracht: „Avoceta" (3442 brt.), „Ahhui" (3494 brt.), „Baron New Lands" (5386 brt.), „Carsbreck" (3670 brt.), „Grai Owen" (3679 •brt.), „Holmside" (3433 brt.), „Helena Margareta" (3316 brt.), „Hinsang" (3700 brt.), „John Ericsson'V (3650 brt.), „Marse- ba" (3472 brt.), „Myriel (3560 brt.), „Ming- sang" (3420 brt/), „Modesta Finne" (3830 brt.), „Woosung" (3428 brt.). IN EEN PAAR REGELS Generaal Alexander is benoemd tot opvolger van generaal Auchinleck. Tege lijkertijd wordt gemeld, dat luitenant-gene raal Montgomery als opvolger van luite nant-generaal Ritchie benoemd is tot com mandant van het achtste leger. Ten Zuiden van Valparaiso is tijdens een zwaren storm de motorlichter „Liber- tad" gekenterd met een bemanning van twee koppen en 21 passagiers. Alle opva renden zijn verdronken. .De Duitsche politiek t.a.v. de Oekraine DE DUITSCHE POLITIEK T. A. V. DE OEKRAÏNE. De Rijkscommissaris voor de Oekraine gouwleider Erich Koch, beantwoordt in de „Deutsche Ukraine Zeitung" eenige vra gen betreffende de Duitsche politiek ten aanzien van de Oekraine. Ter inleiding wijst de Rijkscommissaris er op, dat zijn eerste taak heeft bestaan in de mobilisatie van alle krachten der Oekraine voor den strijd van de Europee- sche volkeren tegen het bolsjewisme. De voeding van de strijdende frontlegers moest worden verzekerd en een zoo goed en spoedig mogelijke 'aanvulling voor de voorziening van levensmiddelen en grond stoven in het vaderland moest worden be reikt. Voorts moest het Rijkscommissariaat zoo gepacificeerd worden, dét een vlotte ravitailleering voor het front in het Oos ten gewaarborgd zou zijn. Bovendien was het een voor den' oorlog' belangrijke taak arbeidskrachten Van de Oekraine naar Groot Duitschland te sturen in plaats van de voor den militairen dienst opgekomen Duitschers. Al deze taken moesten gevoegd worden in de groote doelstelling, de Oekraine in tp schakelen in den Europeeschen kring en haar weer te maken tot de korenschuur van Europa. De Rijkscommissaris deed vervolgens mededeelingen over de vernietigingen van het bolsjewisme èn de groote moeilijkhe den waarvoor het civiele bestuur zich in de Oekraine gesteld zag, In dit verband deelde hij mede, dat men er in geslaagd was ondanks de oorlogsomstandigheden in den vorigen herfst, den oogst bijna geheel te bergen. In het Voorjaar was het weer met overal gunstig, vooral ontbraken tractoren, dieselolie en paarden en wagens. Dank zij de hulp van de bevolking kon de Oekrainsche bodem gedeeltelijk tot 90 pet. van de oppervlakte, die ook door de bols jewisten was bebouwd, bewerkt worden. Het Duitsche volk zal aanvullingen voor zijn voeding krijgen waarop het recht heeft. Voorts zeide de Rijkscommissaris, dat er tot dusverre ruim 500.000 Oekrain sche .arbeidskrachten vrijgemaakt zijn voor de Duitsche oorlogseconomie. Dit aantal zal in de eerstvolgende weken nog aan zienlijk vergroot worden. Ook sprak de Rijkscommissaris over de opheffing van het systeem der Kolchozen, de religieuze tolerantie en de opbouwmaatregelen van het geestelijke leven. De Rijkscommissaris besloot met de woorden: Ons optreden in de Oekraine heeft ten doel het veroveren van de eindoverwinning van de Duitsche wapens. Bovendien mogen wij echter niet vergeten dat reeds thans de grondslagen gelegd moeten worden voor een grootschen opbouw na de overwinning. BINNENLAND DE NIEUWE BOTERBON. Gedurende het tijdvak van 20 tot en met 31 Augustus 1942 geeft elk der met „boter 42" en „vet 42" gemerkte bonnen recht op het koopen van 125 gram boter. ARBEIDSVOORWAARDEN IN HET HOTEL-, RESTAURANT-, CAFé-RESTAU- RANT CAFé- EN CAFETARIABEDRIJF Blijkens de staatscourant van gisteren heeft het college van rijksbemiddelaars een regeling van loonen en andere arbeidsvoor waarden vastgesteld voor werknemers in het hotel-, restaurant, café-restaurant-, café- en cafetariabedrijf. Ter vaststelling van het loon der werk nemers zullen de ondernemingen in dit be drijf, met uitzondering van cafetaria's door het college van rijksbemiddelaars in 3 klassen worden ingedeeld. In de bijlagen van de regeling zijn de loonen vermeld, die voor iedere functie in iedere klasse' gelden. De loonen voor het personeel in cafetaria's, die niet in loon- klassen worden ingedeeld, zijn in een aparte bijlage vastgesteld. Voor café- restaurant-kellners en café-kellners, die bedieningsgeld ontvangen, is bepaald, dat zij in ieder geval ook een vast loon ge nieten,' dat hooger wordt /naarmate hun wekelijksche omzet geringer is. Verder is voorgeschreven dat, indien op tronc gewerkt wordt, de in rekening ge brachte bedieningsèelden in eén kas wor den gestort, om op vaste tijden onder de desbetreffende werknemers te worden ver geling bepalingen opgenomen betreffende deeld. In verband hiermede zijn in de re- NAAR MEKKA. I'k héb gelezen, dat Loosdrecht het dorado voor Luoullisten is. Het vet druipt je van de (kin, alleen reeds als je 't leest. Wat je daar in dat gezegende oord al niet krijgen kunt. Koopen dan. Voor geld. Maar wat is geld? Eerst nu, in dezen tijd, heeft het geld eindelijk weer zijn juiste beteekenis herkregen. Wij jagen niet meer naar het geld om het geld zelf, om 't loutere bezit ervan, wij betrachten het geld weer als ruil middel. Het speelt weer de onderge schikte rol van bemiddelaar bij ons le vensonderhoud. Hulde dus aan dezen tijd. Maar ijk had het over Loosdrecht. Wat je daar in dat Mekka der Epicuris ten al niet krijgen kunt. Dat is gewoon weg ongelooflijk. Uitsmijters voor 6.50 zegt de 'krant. Een beetje duur. Weet U nog wat een uitsmijter was in onze jonge dagen? Lees en proef! Dat waren twee sneden van dat leuke witte brood, dik beboterd. Na de boter ging er een half pond roastbeaf of ham op en daar na nog twee spiegeleieren. En zoo'n to renachtig geval zou je nu daar in Loos drecht kunnen koopen. En wat je daar al niet meer kan krijgen. Vet, aardap pelen, jenever, vleesch, kaas, brood groente, koek, sigaretten, paling. De volgende week ga ik met vacantie en ik wist eerst niet waarheen. Maar nu was ons plan gemaakt. Naar Loosdrecht zouden wij gaan. Niet om te zeilen, maar om te smullen. En laat er nou net verleden week een legertje opsporings ambtenaren in Loosdrecht verschijnen en de boel voor mijn neus weghalen, 't Is rechtvaardig, maar hard. Zoo iets gebeurt slechts als een mensen voor pech geboren is. Waarom moest ik met •mijn vacantie ook hardnekkig op de zonneschijn gaan zitten wachten? Word ik soms vet van de zonneschijn? Adieu Loosdrecht! Leiden zal nu mijn vacan- tieoord zijn. het beheer en de verdeeling van dezen tronc. Voor het geval, dat in een onder neming geen tronc bestaat, doch niettemin door den werkgever bedieningsgeld in ont vangst wordt genomen, zijn eveneens be palingen opgenomen. Behalve loon in geld zullen sommige werknemers bepaalde emolumenten, na melijk broodkost, vollen kost of vollen kost en inwoning genieten. De regeling geeft een omschrijving hiervan en bepaalt, dat deze emolumenten mogen worden ver vangen door een in de regeling vermeld bedrag in geld. Omgekeerd mag het loon in geld met een zoodanig bedrag worden ver minderd, indien deze emolumenten worden verschaft aan werknemers, die volgens de bepalingen der regeling geen recht daarop hebben. Het is den werkgever verboden, voor het in dienstnemen of het in dienst houden van een werknemer eenige betaling aan te nemen. De normale arbeidsduur is vastgesteld op maximaal 120 uur per 2 weken. Inge val overwerk moet worden verricht, wordt hiervoor een extra-vergoeding betaald. De werknemers hebben recht op een wekelijkschen onafgebroken rusttijd van. ten minste 30 uur en op kleinere dagelijk- sche rusttijden. Verder moeten zij weke lijks in de gelegenheid worden gesteld, een kerkdienst bij te wonen. De kosten van aanschaffing en onderhoud der uniformkleeding zijn voor rekening van den werkgever, die van aanschaffing en onderhoud der beroepskleeding voor rekening van den werknemer. Aan werknemers, die op 1 April van eenig jaar ten minste 16 maanden in dienst zijn, wordt 8 dagen vacantie gegeven. Aan hen, die korter in dienst zijn, wordt voor elke maand dienst Vt dag vacantie ge geven. Over deze vacantie wordt het loon doorbetaald, vermeerderd met een vacan- tietoelage. Voorts zijn bepalingen opgenomen be treffende het zgn. mastiek maken, doorbe taling van het loon bij ziekte en bij zgn. kort verzuim, risico voor schade en be treffende leeningen en de invoering van een leerlingboekje. Aan dr. ir. A. H. W- Hacke te 's-Graven- hage is de bevoegdheid verleend, te dispen seeren van bepalingen der regeling of van haar bijlagen. De regeling gaat in op 1 October 1942, met uitzondering van de bepalingen be treffende het leerlingboekje, die ingaan op een nader te bepalen tijdstip. De strijd In het Koebang ebied en om Malkop. Bergjagers op kameelen doorkruisen een matsvetd ne de Koeban overschreden te hebben Adantic-Hofland-PK Leher-Pax Hofland m

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1942 | | pagina 1