DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DUITSCHLAND
Momentje
ZATERDAG 1 AUGUSTUS 1942
33ste Jaargang No. 10317
S)e Cckl6civeSoii^<vnt
Bureaux: Papengracht 32 - Giro 103003
Telefoon: Redactie 20015, Administr. 20935
C. M. van Hamersveld, Directeur.
Th. Wilmer, Hoofdredacteur.
V Een groot anti-sociaal
kwaad
In het dagelij ksch leven ontmoet men
maar al te vaak personen, die kwaad van
een ander weten te vertellen. Ge treft
b.v. op straat iemand misschien komt
die persoon juist uit de kerk! die een
praatje met u maakt, en hjj begint onmid
dellijk, of met een zoet-lief aanloopje,
kwaad van een ander te spreken. En, als
ge dan de opmerking maakt, dat u niets
bekend is van wat er gezegd wordt, dan
krijgt ge te hooren, dat het tóch waar is.
Alsof het niet een eisch is van#de christe
lijke moraal, dat men geen kwaad van den
evenpiensch vertelt, ook niet als het waar
is, doch niet bekend!
Nog ergerlijker is het kwaadspreken, als
het gepaard gaat met een zelf-verheerlij-
king een zelf-verheerlijking, die zich
dikSvijls op geraffineerd-sluwe wijze weet
te verschuilen achter het schijn-schoon van
een valsche vroomheid, welke bij den
kwaadspreker een heilige verontwaardiging
zou hebben gewekt. Dan treedt naar voren
een lid van het geslacht der farizeeërs, het
welk wordt getypeerd in het Evangelie van
St. Lucas, achttiende hoofdstuk, dat morgen
tienden Zondag na Pinksteren in
onze kerken wordt voorgelezen.
Die farizeeërs, zij hemelen op hun eigen
daden en misschien zijn die daden dan
ook, op zich, goed, maar zij vergeten den
plicht- van liefde ten opzichte van hun me-
demensch, dien zij omlaag N trekken en
neerwerpen om hem door het slijk van hun
kwaadsprekerij te sleuren.
Zeker, er kunnen redenen zijn, die het ge
oorloofd, gewenscht of zelfs geboden ma
ken, het kwaad, door iemand bedreven,
aan een ander mede te deelen. Sïaar de
kwaadspreker vraagt zich niet gewetens
vol af, of er inderdaad zulk een reden aan
wezig is. Haat of sensatie-lust of praat-lust
of andere onwaardige en zondige lusten
drijven hem.
In den Brief van den Apostel Jacobus
wordt er op gewezen, dat heel ons leven,
dat zich voortbeweegt als een rad, wordt
bezoedeld en besmet door de zonden der
tong (kwaadspreken, en2.):
„Zoo ook is de tong slechts een klein
lid, maar ze bezit een groöten invloed. Ziet,
hoe een klein vuur een heel bosch in brand
steekt. Ook de tong is een vuur; een wereld
van ongerechtigheid. Onder onze leden is
het de tong, die heel€iet lichaam bezoedelt,
en ons levensrad in brand steekt, zelf in
vlam gezet door de hel". (Jacobus 111:57).
En in denzelfden Brief zegt de Apostel'
Jacobus kort en krachtig: „Broeders,
spreekt geen kwaad van elkander!" (Jaco
bus TV:11).
Het kwaadspreken is een groot anti-so
ciaal kwaad. Er worden zoo veel goede
dingen door geweerd en zooveel kwade za
ken door bevorderd.
Het kwaadspreken is in lijnrechten strijd
met het grootste christelijke gebod, het ge
bod van de liefde, welks onderhouding voor
ons moet zijn: Godsdienst in de practijk
van het dagelijksch leven!
DE NIEUWE .AARDAPPELBON.
In de komende week wederom 3 kilogram.
De Secretaris-Generaal van het Departe
ment van Lapdbouw en Visscherij maakt
bekend, dat voor de distributieperiode van
2 tot en met 8 Augustus het aardappelrant
soen wederom is vastgesteld op 3 kilogram.
In verband hiermede zal gedurende ge
noemd tijdvak elke der met 39a genummer
de bonnen van de aardappedkaart recht ge
ven op het koopen van 11/2 K.G. aardap
pelen.
De aandacht wordt er op gevestigd, dat
op Zaterdag 1 Augustus geen aardappelen
op bon 39a mógen worden verkocht, doch
dat dit eerst mag geschieden op Maandag
3 Augustus.
AARDAPPELPRIJZEN.
De prijs van aardappelen, welke ten
hoogste aan den consument in rekening
mag worden gebracht, gedurende het tijd
vak van 3 tot en met 15 Augustus 1942,
bedraagt, naar het bedrijfschap voor aard
appelen mededeelt, 0.09 per K.g. Deze
prijs mag zoo noodig verhoogd worden met
1 cent per K.g. voor thuis bezorgen en 1
cent per K.g. voor schrappen. Het wegen
moet geschieden voor het schrappen.
GEEN SCHOENENVERKOOP IN DE
KOMENDE WEEK.
In verband met inventarisatie van de
voorraden schoenen hier te lande is in de
periode van 2 tot en met 9 Augustus 1942
het koopen, verkoopen en afleveren van al
le soorten schóenen in den meest uitgebrei-
den zijn, met inbegrip van pantoffels en
leerloos schoeisel, verboden, ook al zou
hiervoor een geldige schoenenbon worden
ingeleverd.
In verband met het bovenstaande is de
geldigheidsduur van de schoenen-bonnen,
die in genoemde periode ver-loopen, ver
lengd tot en met 15 Augustus 1942, zonder
dat hiervoor afstempeling van den bon door
den distributiedienst noodig is.
STRIJDT VOOR EUROPA
Reeds 180 k.m. te Zuiden
van den Don
Het Duitsche weermachtsbericht van gis
terennamiddag luidt als volgt:
Duitsche, Roemeensche en Slowaaksche
troepen hebben den benedenloop van den
Don over een breedte van 250, km. over
schreden en de in dezen sector ter verdedi
ging opgestelde vijandelijke strijdkrachten
verslagen. De vijand, die in volslagen vlucht
en wanorde terugstroomt wordt door snelle
formaties en vooruitgeschoven afdeelingen
der infanterie en door divisies jagers vlak
op de hielen gezeten en hem is reeds thans
op verscheidene plaatsen in voorbijstre-
vende achtervolging den verderen terug
tocht afgesneden. De toppen der Duitsche
aanvalslegers staan reeds op 180 km. ten
Zuiden van den Don. Om het belangrijke
spoorwegknooppunt Salsk wordt sedert he
denochtend gestreden. Een divisie infante
rie heeft Koetsjefskaja ingenomen. Het
aantal gevangenen en de buit nemen voort
durend toe, doch zijn bij den snellen op-
marsch tot dusver niet te overzien.
Het luchtwapen heeft in onophoudelijk
optreden ingegrepen in de achtervolgings
gevechten, het dreef talrijke colonnes uit
een en Verhinderde, dat de tegensatnder
zich opnieuw nestelde.
In de groote bocht van den Don hebben
Duitsche en Roemeensche troepen den
vjjand over de rivier geworpen. Italiaan-
sche formaties hebben, plaatselijke, door
tanks gesteunde Sovjetaanvallen bloedig
afgeslagen. Uitbraakpogingen van ingeslo
ten vijandelijke strijdkrachten en ontlas-
tingsaanvallen der Sovjets bleven vruch
teloos. Bij deze gevechten heeft de vijand
gisteren 62 tanks verloren. Ook in de bocht
van den Don hebben formaties gevechts
vliegers en slagvliegtuigen in de aanvals-
operaties ingegrepen. Den ravitailleerings-
verbindingen der bolsjewieken werd op
spoorwegen en waterwegen overdag en des
nachts zware schade toegebracht.
In het gebied van Rzef zijn krachtige
aanvallen der bolsjewieken, ten deele in
tegenaanvallen, afgeslagen en daarbij zijn
40 tanks vernield.
Aan het front van de Wolchof en voor
Leningrad zijn plaatselijke aanvallen van
den vijand mislukt. Bij pogingen der bols
jewieken om de Newa over te steken wer
den 7 booten vernietigd. In de Finsche Golf
hééft het luchtwapen een vijandelijk,
liehtsteunpunt on het eiland Lavansaari
bestookt.
In Egypte hebben Duitsche gevechts
vliegtuigen in dén nacht van 29 op 30 Juli
Verscheidene vliegvelden bij Cairo be
stookt met bommen van zwaar kaliber. In
loodsen en tankkampen ontstonden ver
scheidene groote branden. Voltreffers tus-
schen dicht bij elkander staande vliegtui
gen richtten zware vernielingen aan.
Van twee vliegtuigen, die gistermiddag
boven Noord-Duitsch kustgebied hebben
gevlogen, is één tijdens luchtgevechten
neergeschoten. Nog 17 Britsche vliegtui
gen zijn aan het Kanaal en aan de Noor-
Sohe 'rust neergeschoten. In de wateren
van Brigthton hebben lichte gevechts
vliegtuigen overdag een koopvaarder van
3000. brt. tot zinken gebracht.
In den afgeloopen nacht heeft het lucht
wapen met vrij sterke strijdkrachten zijn
aanvallen op voor den oorlog belangrijke
doelen in Birmingham herhaald. De ver
kenning in de vroege ochtenduren deed
z!en, dat talrijke ^eer int-*pctrekte branden
woedden.
Zooals in een extrabericht is medege
deeld. hébben Duitsche duikbooten de vij
andelijke scheepvaart weer zwaar getrof
fen. Uit krachtig beschermde konvooien
werden in het centrale deel van den At-
lantischen Oceaan en voor de Amerikaan-
sche kust tot zinken gebracht vijf sche
pen met 41.000 brt.< 12 afzonderlijk varen
de schepen met 73.000 brt., vijf vrachtzeil
schepen en een bewakingsschip. Voor de
Westkust van Afrika zeven schepen met
53.000 brt. en in het Oostelijke bekken van
de Middellandsche Zee vijf vrachtzeilsche-
pen. Uit konvooien in den Atlantischefi
Oceaan werden door torpedotreffers zwaar-
beschadigd een torpedojager en twee sche
pen met 17.000 brt. en in de wateren van
Cyorus een Britsche torpedojager.
Het Duitsche duikbootwapen heeft daar
mede de - torpedeeringen van deze maand
verhoogd met opnieuw 167.000 brt. De
vijand verloor weer 24 koopvaardijschepen,
toen vrachtzeilschepen en een bewakings-
vaartuig, behalve de als beschadigd ver
melde schepen en torpedojagers.
I
De geallieerde scheeps-
verliezen
Met betrekking tot het extra-bericht van
gisteren omtrent de nieuwe groote succes
sen van de Duitsche duikbooten deelt het
opperbevel der Duitsche weermacht nog
het volgende mede:
Het tot zinken brengen der schepen ge
schiedde in een operatiegebied van meer
dan 5200 zeemijlen. Van de Amerikaansche
oostkust over den Atlantischen Oceaan tot
in het zeegebied van Cyprus vielen de Duit
sche onderzeebooten onophoudelijk den
vijand aan en hebben zij de ravitailleerings-
scheepvaart nieuwe zware verliezen toege
bracht. De zware bescherming, van zijn be
dreigde zeewegen door den vijand kan niet
verhinderen, dat zijn schepen zoowel aan
de Amerikaansche als aan de Afrikaansche
kust op het uitgestrekte zeegebied van den
Atlantischen Oceaan en in' de Middelland
sche Zee aan de duikbooten van de Spil-
mogendheden ten offer vallen. Het feit, dat
er zich onder de tot zinken gebrachte sche
pen niet minder dan 10 zeilschepen bevin
den, is kenmerkend voor het toenemende
gebrek aan scheepsruim te van den vijand.
Daar de zeilschepen niet, zooals de grotere
schepen ver op zee behoeven te gaan, doch
in de onmiddellijke nabijheid v<tn de kust
hun plaats van bestemming trachten te be
reiken, staan zij niet in dezelfde mate bloot
aan de aanvallen der duikbooten als de
grootere koopvaardijschepen.
HET ITALIAANSCHB
WEERMACHTSBERICHT.
Het Italiaansche weermachtsbericht van
gisteren luidt als volgt:
Een vijandelijke aanval ten Zuiden
van El Alamein is duidelijk terugge
drongen door onze detachementen. Nor
male activiteit van verkenningselementen
van weerszijden aan de rest van het front.
De sterkte Tobroek is gebombardeerd door
Britsche toestellen, waarvan er één door
het afweergeschut werd neergeschoten;
net stortte brandend omlaag. De schade is
beperkt; er worden geen verliezen ge
meld. Boven Malta werden tijdens bombar
dementsacties van Italiaansche en Duit-
sclffe luchtformaties levendige gevechten
geleverd, waarbij de R. A. F. 5 toestellen
verloor, die neergeschoten werden door ja
gers der Spil. Een van onze vliegtuigen
keerde -niet op zijn basis terug.
Luchtaanvallen over
en weer
In den afgeloopen nacht werden verschei-
deen plaatsen van het Rijnsch-Westfaalsche
industriegebied door Britsche bommenwer
pers met brisant- en brandbommen aange
vallen. Volgens voorloopige berichten wer
den daarbij 18 vijandelijke vliegtuigen neer
gehaald.
Duitsche formaties gevechtsvliegtuigen
bestookten tezelfdertijd doeltreffend haven
werken en fabrieken, die voor de oorlogvoe
ring van belang zijn aan de Oostkust van
Groot-Brittanniê.
Naar het D.N.B. van militaire zijde ver
neemt, heeft gistermiddag een formatie
Britsche bommenwerpers getracht een aan
val te doen op de kust van het bezette
Westelijke gebied, ter hoogte van den mond
van de Somme. De bommenwerpers werden
sterk door jachtvliegtuigen bescherm^. Al
vorens het gelukte dieper het land binnen
te dringen, werden de Britten in het kust
gebied door de Duitsche jagers opgevangen
en tot den strijd gedwongen. Binnen korten
tijd werden veertien Britsche vliegtuigen
ten val gebracht, waarbij slechts één Duitsch
toestel verloren ging.
De bezetting der Oekraïne
Bij de bezetting van belangrijke gebieden
in de Oekraine zijn twee steden, die van be
lang voor de industrie zijn, door de verbon
den troepen genomen, Sjachty en Kamensk-
Sjanchtinski. De eerste stad is gelegen aan
den uitersten Zuidoostelijken uitlooper van
het kolengebied van den Donets, aan den
spoorweg MoskouRostof. Vroeger heette
zen Alexandriwsk-Groensj eskijDe omge
ving wordt als het productiefste kolengebied
der Sowjet-Unie beschouwd en levert bijna
10 procent der steenkolenproductie der
Sowjet-Unie.
Kamensk-Sjachtinski ligt Noordelijk van
Rostof aan den Don en* bezit verscheidene
wapenfabrieken en chemische fabrieken.
De Fransche admiraliteit maakt bekend:
Het Fransche s.s. „Mitidja" is op 26 Juli
tegen den avond, toen het op weg was van
Oran naar Marseille, aangehouden en opge
bracht door een Engelsche duikboot, hoewel
het slechts een lading graan, wijn en erts
voor Frankrijk en in het geheel geen con
trabande aan boord had. Een Fransche tor
pedoboot? die op patrouille was en een af-
deeling marinevliegtuigen, grepen in en be
vrijdden het schip uit de macht van de En
gelsche duikboot. De „Mitidja'" is op 30 Juli
zonder verdere incidenten te Marseille aan
gekomen.
VATICAAN—FINLAND.
Paus Pius XII heeft gisterochtend in of-
ficieele audiëntie den eersten i'inschen ge
zant bij het Vaticaan, Gripenberg, ontvan
gen voor de overhandiging van zijn geloofs
brieven.
Gripenberg las den Paus een adres van
huldebetuiging voor. Deze dankte hem en
prees zich gelukkig, dat er diplomatieke
betrekkingen tusschen Finland en het Vati
caan zijn tot stand gebracht. Vervolgens
noodigde hij den gezant Dij zich in zijn par
ticuliere bibliotheek en voerde een lang
durig, hartelijk gesprek met hem.
Na de Pauselijke audiëntie bezocht de
minister den kardinaal-staatssecretaris,
mgr. Maglione,*die naderhand dit bezoek
beantwoordde.
IN EEN PAAR REGELS
In Lancashire en Cheshire zijn 3000
tot 4000 mijnwerkers in staking.
De Engelsche controleautoriteiten te
Gibraltar hebben de geheelc post, welke
het Portugeesche passagiersschip „Carvalho
Araujo"' vervoerde, in beslage genomen.
DE WINTERHULP-LOTERIJ 1942
Vandaag gestart!
Wie herinnert zich niet met een huive
ring den barren winter, dien wij achter
den rug hebben? Nijpende nood is gele
den onder vele van onze volksgenooten,
wier middelen niet toereikend waren om
voor zich en him gezin het noodige aan te
schaffen, die niet meer konden beschikken
over voldoende kleeding en dekens en niet
in staat waren de leemten aan te vullen.
Zelfs de gelden, om op de kolenbons brand
stoffen te koopen, ontbraken in vele ge
vallen
Dit alles was beklagenswaard, maar het
was vreugdevol te ervaren, hoe van vele
zijden hulp kwam opdagen. Hulp, verleend
door tallooze volksgenooten, die wisten,
wat te doen stond. Met elkander vormden
zij de sterke kracht van Winterhulp-Neder
land. Aldus zijn groote geldbedragen bij
eengebracht, dank zij de offervaardigheid
van de velen, die met milde hand gaven,
toen de Winterhulp-collectanten aan hun
deur klopten, maar ook door middel van
de Winterhulp-loterij.
Weer staat thans een winter voor de
deur. Nog slechts luttele maanden en weer
staat ons wellicht zeer felle kou te wach
ten met alle ongeriefelijkheden, daaraan
verbonden. Vooral zij, wier maatschappe
lijke positie te wenschen overlaat, zullen
hieronder te lijden hebben. Duizenden zul
len weer reikhalzend uitzien naar de hel
pende hand, die Winterhulp-Nederland
hun zal toesteken. Om dit mogelijk te ma
ken, zullen steeds meer volksgenooten
moeten begrijpen, wat fiere Nedërlandsche
burgerplicht is: zijn naasten bijstaan, als
gold het zichzelf. Daartoe zullen dan weer
de periodieke collecten worden gehouden
en daartoe is vandaag de tweede Winter
hulp-loterij gestart: millioen loten zijn
overal in den lande verkrijgbaar en tien
duizenden prijzen zullen door de koopers
in de wacht worden gesleept. Een fortuin
tje van min of meer belang: prijzen van
5.000, 1.000, 500, 100 gulden en nog veel
meer zullen getrokken worden en de prijs
per lot bedraagt slechts 50 cent. Een bij
zonder aantrekkelijke loterij dus, maar in
de eerste plaats een loterij, georganiseerd
voor een nobel doel. Met het aldus bijeen
gebrachte geld_ zullen weer duizenden
landgenooten worden geholpen aan ont
brekende kleeding, schoeisel, brandstof of
andere noodzakelijke dingen. Weer zullen
duizenden landgenooten door de winter
maanden moeten worden heer, geholpenT
offer uw penningske, lezer/. Sla de hand
aan den ploeg: gij moet de noodzaak hier
van inzien. En daarom: koop loten, koop
veel loten.
ARBEIDSVOORWAARDEN IN HET
BLOEMIST-HOVENIERS -
BEDRIJF.
ïtet college van rijksbemiddelaars heeft
blijkens de Staatscourant van 31 Juli een
regeling van loonen en andere arbeidsvoor
waarden in het bloemist-hoveniersbedrijf
vastgesteld. Bij deze regeling is de nor-
EEN IERSCHE VIJFLING GEBOREN.
STOCKHOLM, 1 Aug. (D. N. E.). Naar
uit Dublin gemeld wordt, is in het Iersche
plaatsje Breaghy een vijfling geboren, nl.
twee knaapjes en drie meisjes. Kort na de
geboorte stierven twee van de drie meisjes.
Het derde meisje en de knaapjes zijn ech
ter gezond.
O ONVERWACHTE ZOMERDAG.
W^gs welkom schoone zomerdag.
Hier in ons koude land;
Wees welkom ongerepte dag
Van gouden zonnebrand!
Wees welkom zon, wees welkom lucht,
Zoo onbewolkt en blauw
En alle regen, alle storm
En wind vergeef ik jou.
Ik zat een dag weer in mijn tuin,
Dien 'k nooit zoo heb igekend,
Het loof der piepers keek mij aan.
Dat was ik lang ontwend.
De hemel toonde weer opeens
Zijn stralendste humeur
En ik zat buiten in de zon
Te peinzen voor de deur.
Daar boven heel hoog in de lucht,
Daar vloog een vliegtuig rond,
Het deerde mij in 't minste niet.
Want ik zat op den grond.
En in het stille zomerweer
Heb ik dien dag gemeend,
Dat om die ruzie in de lucht
De hemel heeft geweend.
Mij heeft die enk'le zonnedag
Een groote vreugd bereid.
Kom, schaffen wij den winter af,
Laat 't zomer zijn, altijd.
O, onverwachte zomerdag
Met zon en vreugd volop,
'k Hing, als 'k jou niet zoo noodig had,
In een museum op.
Winterhulp Nederland Loterij 1942.
Beteekent: niet minder dan twee mil
lioen prijzen.
male arbeidsduur voor Maandag t.m. Vrij
dag vastgesteld op maximaal 10 uur per
dag, voor den Zaterdag op maximaal 5 uur
per dag. Gedurende de wintermaanden zal
de arbeidsdag op Maandag t.m. Vrijdag
maximaal loopen van licht tot donker, met
een minimum van 8 uur per dag.
Voor de bepaling van het loon der werk
nemers zijn de gemeenten in Nederland in
5 klassen ingedeeld. Voor volwaardige
werknemers tusschen 18 en 23 jaar zijn
eveneens loonen vastgesteld. Bij z.g. on
werkbaar weer zal aan vaste en seizoenar
beiders het loon worden doorbetaald over
ten minste 3 dagen en ten hoogste over
den opzeggingstermijn. Voor overwerk en
arbeid op Zaterdagmiddag na 1 uur en op
Zon- en feestdagen, wordt een toeslag op
het uurloon betaal#. De werknemers zullen
per jaar 6 dagen vacantie genieten. Voorts
is bepaald, dat het loon wordt doorbetaald
over Christelijke feestdagen en tijdens z.g.
kort verzuim. Tijdens ziekte en ongeval van
den werknemer zullen door den werkgever
aanvullende uitkeeringen worden gedaan.
De regeling treedt in werking met ingang
van de loonweek, waarin Maandag 19
Augustus 1942 valt.
250 Nederlandsche vrijwilligers zijn Donderdag naar het Oostelijk trom vertrokken,
bi den Dierentuin te 's Gravenhage vond een afscheidsplechtigheld plaats. Vóór
hun vertrek werden de manschappen toegesproken door denjelder der N.yB„
ir. A A. Mussert, luitenant-generaal Seyffardt en SS Gruppenführer Rauter. Een
overzicht tijdens het spelen van het volkslied Stapf-Borrius-Pax Holland «r
Pantserwagens rollen aan voor den aanval op Rostow. De strijd vanuit de huizon
ligt den bolsjewisten bijzonder. Reeds bij de eerste huizen der stad moesten de
binnenrukkende Duitsche troepen een sterken vijandelijken tegenstand breken
Atlantic-Holland-PK Knödler-Pax Holland m
I
