fMomentje v WOENSDAG 22 JULI 1942 33ste Jaargang No. 10308 3)e Ceid&^hcSou/fcatit Telefooqr Redactie 20015, Administr. 20935 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Rijkscommissaris dr. Seyss In quart, die heden zijn verjaar dag viert. Stapf-Porsche Pax Holland; m V Sociale Zaken Gaarne vestigen wij de aandacht op een uitgave van het departement van Sociale Zaken, waarin een overzicht wordt gege ven van de „verrichtingen in het tijdvak Mei 1940 tot en met Dec. 1941" Op het veel voorkomend verschijnsel, dat dergelijike verslagen een saaie en dro ge lectuur bieden en dus vrijwel ongelezen blijven, maakt deze uitgave een verheu gende uitzondering. Zij is vlot geschreven, prettig gesteld. Voor velen kan het nuttig zijn kennis te nemen van wat in deze uitgave wordt medegedeeld. Enkele voorheelden. Er wordt daar in feiten op gewezen, dat de arbeidsinspectie in talrijke gevallen door het geven van deskundige voorlichting, menigmaal in samenwerking met andere instanties, heeft weten te toereiken, dat voor een groot aantal werknemers de werkgelegenheid behouden toleef. Een zeer mooi succes. Een duidelijk overzicht wordt gegeven van de Rijksarbeidsbemiddeling. Met de vervanging van den term „arbeidsbeurs" door de benaming „arbeidsbureau" is be oogd, zoo lezen we, uitdrukking te géven aan de opvatting, dat de menschelijke ar beidskracht niet als een doode waar mag worden beschouwd. Terloops nemen wij hier over de opmerking in het verslag, dat alléén het grafisch bedrijf iets tot stand heeft weten te brengen inzake vrijwillig vervroegde pensioenneering op 60 jarigen leeftijd. Het hoofdstuk, dat de „Sociale Verze kering" behandelt, geeft den belangstel lende interessante gegevens. En het over zicht wat in het volgende hoofdstuk „Volksgezondheid" wordt gegeven van de werking van het Ziekenfondsbesluit enz. heeft groote practische waarde. Deze uitgave van het departement van Sociale Zaken heeft niet de bedoeling, vol ledig te zijn, een volledige weergave van alle verichtingen te publiceeren. Zij geeft schematisch het voornaamste in vertellen den vorm. En zij vormt aldus een goed model, een goed voorbeeld voor andere officieele jaarverslagen e.d. GELUKWENSCHEN VAN DEN FUEHRER AAN RIJKSCOMMISSARIS Dr. SEYSS INQUART. De Fuehrer heeft Rijkscommissaris, dr. Seyss-Inquart, op diens 50sten verjaardag zijn foto toegezonden en een schrijven waarin hij hein de hartelijkste gclukwen- schen aanbiedt en dankbaar de groote ver diensten erkent, die dr. Seys-Inquart voor het Duitsche volk, de Beweging en het Rijk zich heeft verworven. TACHTIG CRITIEKE DAGEN. Uit Londen wordt gemeld: „Tachtig da gen van zeer duisteren aard, waarin alles erop aankomt, of de Russen volhouden of niet, liggen thans voor de geallieerden", aldus heeft de Engelsche minister voor de productie, Lyttelton, ter gelegenheid van de opening eener Engelsch-Sovjet-Russi- sische week in Aldershot verklaard. „Brit- sche oorlogsschepen en convooien hebben, zoo verklaarde Lyttelton verder, in de IJszee door onafgebroken vijandelijke aan vallen spitsroeden moeten loopen om hun waardevolle vracht in Noord-Russische ha vens af te leveren. Hetzelfde geldt thans voor de Ver. Staten, want terwijl men zich in de Sovjet-Unie en ook in Noord- Afrika veel ernstigs afspeelt, glijden de Duitsche duikbooten als schaduwen over den Atlantischen Oceaan en vallen steeds weer de uit Amerika naar Engeland lei dende ravitailleeringsweg aan. Ook op de Stille Zuidzee, waar de Japanners de En- gelschen zoo aantasten, is het niet anders. Lyttelton besloot zijn rede met te verkla ren, dat op geen enkel tijdstip de strijd van Groot Brittannië grooter en ernstiger geweest is dan thans. Het zou waanzin zijn te willen loochenen, dat deze 80 dagen tot den winter tot de gevaarlijkste behoo- ren, die men ooit beleefd heeft." De slrijd aan het Ooste lijk front OM WORONESJ EN ROSTOF. Van Duitsche militaire zijde wordt mede gedeeld: De Duitsche troepen hebben bij het bruggehoofd Woronesj opnieuw vijandelijke aanvallen afgeslagen en daarbij 14 vijan delijke tanks vernield. In den centralen sector heeft den Duitsche divisie infanterie een vijandelijke groep strijdkrachten inge sloten en vernietigd. Daarbij werden in verbitterde gevechten van man tegen man 105 gevechtsstellingen veroverd. De ver liezen van den vijand aan manschappen en materiaal zijn zeer aanzienlijk. De „Times" schrijft, dat de opmarsch der Duitsche troepen in Zuidelijke richting nog steed^voortduurt. Men behoeft er niet aan te herinneren, dat de Russische troepen zich daar in een gevaarlijke positie be vinden, aldus het blad. Zelfs als Timosjen- ko troepen terug zou willen trekken, zou hem dit thans onmogelijk zijn. De toestand blijft ernstig in de eerste plaats wegens de schade, die aan de Sovjet-verbindingen is toegebracht en in de tweede plaats, omdat de Duitsohers n5g steeds het voordeel van de beslissende wapenen hebben. De direc te en indirecte schade aan de Sowjet-in- dustrie toegebracht, kan den geallieerden nog grooter verplichtingen opleggen dan verwacht werd. De Moskousche correspondent, van „Ex change Telegraph" schrijft, dat men te Moskou rekening houdt met de mogelijk heid, dat Timosjenko Rostof zonder strijd zal opgeven om zijn troepen naar het Zui den terug te trekken. De toestand der bij Rostof geconcentreerde Sow jet troepen is acuut geworden, na de ontruiming van Wo- rosjilowgrad. Timosjenko, aldus dit be richt, is vastbesloten zijn tactiek van te rugtrekken vol te houden om zijn legers intact te houden voor de verdediging van de Kaukasus. De Berlijnsche A.N.P.-correspondent meldt: Zooals uit de berichten van het Duitsche opperbevel blijkt, wonden de bolsjewisti sche troepen in het gebied ten Westen van den Don steeds meer door de in verschil lende richtingen oprukkende strijdkrach ten van de As in het nauw gedrevèn en door omsingelende bewegingen in steeds kleiner deelen gesplitst. Juist doordat de aanvallen uit verschillende richtingen ge schieden, hebben de in den afgeloopen win- te. in koortsachtig tempo versterkte ver dedigingswerken van de 'bolsjewisten, die overwegend op aanvallen uit Westelijke richting waren berekend, aanzienlijk aan beteeken is verloren. Intusschen zijn de operaties reeds gevaar lijk dicht de belangrijke stad Stalingrad genaderd. De bedreiging van deze stad aan de Wolga is voor de bolsjewisten buitenge woon ernstig, daar het verlies hiervan voor hen het verlies van een belangrijken scheepvaartweg zou beteekenen. HET FRONT BIJ WORONESJ. Het opperbevel der Duitsche weermacht publiceert in de ochtendbladen van heden de schets, aangekondigd in het weermacht- bericht van gisteren, over het beloop van het front bij Woronesj. Uit deze schets blijkt duidelijk, dat de berichten in de Engelsche en Sowjet-Rus- sische pers over de situatie bij Woronesj volkomen uit de lucht gegrepen zijn. Het front loopt, beschouwd van de plek, waar de rivier de Woronesj uitmondt in den Don, in Noordoostelijke richting langs de Woronesj. De stad Woronesj zelf, ligt, naar duidelijk blijkt uit de schets, ten Westen van het front, dat in het Noorden van de stad naar het Westen inbuigt, om zich bij den Don weer in Noordoostelijke richting te bewe gen. Hierdoor wordt dus bewezen, dat de al daar strijdende Duitsche divisies infanterie niet zijn afgesneden en evenmin over den Don vluchten en dat zij het bruggehoofd van Woronesj en de stad in hun macht blij ven houden. REDE VAN DR. FRANK. Minister gouverneur-generaal dr. Frank, voorzitter der Duitsche academie van het recht, heeft in de universiteit te Heidelberg gesproken over het onderwerp „De rijksge dachte en de nieuwe orde in Europa". Frank begon zijn rede met te wijzen op den geweldigen strijd, die in de wijde vlak ten van het Oosten wordt gevoerd, een strijd, die niet alleen voor Duitschland, maar voor geheel Europa wordt geleverd. De Duitsche overwinning beteekent de de- VRIJSTELLING VAN DE RIJWIEL- VORDERING Door het Departement van Binnenland- sche Zaken wordt bekend gemaakt: 1. Van de inlevering van neerenrijwie- I len zijn vrijgesteld: j a) personen, voorzien van een Ausweis van den Rijkscommissaris, ten bewijze, dat zij bij het Rijkscommissariaat werkzaam I zijn; b) personen, voorzien van een Ausweis van den commissaris-generaal voor de openbare veiligheid, den Befehlshaber der Ordnungspolizei of den Befehlshaber der Sicherheitspolitzei, ten bewijze, dat zij bij Duitsche politie-instanties werkzaam zijn; c) leden van de Nederlandsche politie, de brandweer of den luchtbeschermings dienst; d)personen met opsporingsbevoegd heid; e) zij, die in het bezit zijn van een ambtsrijwiel; f) zij. die in den landbouw werkzaam zijn; g) handwerkslieden, waaronder ver staan fabrieksarbeiders, mijnarbeiders en overige handarbeiders; h)personen, die het rijwiel voor de uitoefening van hun beroep ter beoordee ling van den burgemeester volstrekt noo- dig hebben. 2. Personen, behoorende tot een der on der 1 sub f t/m. h genoemde categorieën kunnen, teneinde hun rijwiel ongehinderd te kunnen gebruiken, zich op een nader door den burgemeester van hun woonplaats bekend te maken plaats en tijd vervoegen. Indien zij deugdelijk kunnen aantoonen, dat zij inderdaad daarop aanspraak kun nen maken, zal hun een schriftelijk bewijs van vrijstelling worden uitgereikt, dat bij gebruikmaking van het rijwiel desgevraagd vertoond moet worden. 3. Personen, die deugdelijk kunnen aan toonen. dat hun rijwiel in beslag genomen is en behooren tot een der onder 1 genoem de categorieën, kunnen zich op een nader door den burgemeester van hun woonplaats bekend te maken plaats en tijd vervoegen teneinde zoo mogelijk in het bezit te wor den gesteld van het eigen rijwiel dan wel van een ander ter beschikking staand rij wiel. 4. Een nadere bekendmaking betreffen de de vergoeding van in beslag genomen rijwielen is binnenkort te verwachten. 5. Aan de burgemeesters worden nog nadere aanwijzingen verstrekt. finitieve pacificatie van het Europeesche continent. Dan zal Europa ^sn echte gemeenschan werden, die het nóóit is geweest, daar aan het oude volkenrecht het laatste element ontbrak, een uitvoerend orgaan. Duitsch land en Italië zijn besloten deze taak op zich te nemen. Vervolgens betoogde Frank, dat ten on rechte wel wordt aangenomen, dat rechts orde en rechtsoefening onvereenigbaar zijn met een autoritaire staatsleiding. Ook de nieuwe staat heeft behoefte aan een rechts orde en aan juristen. Het is een oude, oer- Duitsche opvatting, dat de rechter onafhan kelijk moet zijn. Uiteraard moet daaronder niet een soort politieke onafhankelijkheid worden verstaan. Deze echt Duitsche rechts opvatting moet en zal na de Duitsche over winning ook uitstralen in de wereld en vooral over Europa. De bewindsman eindigde met de woor den: Mogen over de graven der gesneuvel den heen, rijk, recht en Fuehrer onafschei delijk verbonden zijn. DE SCHEEPS VERLIEZEN. Duitsche duikbooten hebben opnieuw zes vijandelijke schepen naar den bodem der zee gezonden. Vier Amerikaansche vrachtschepen gingen niet ver van de Amerikaansche kust verloren. Eén op slechts ongeveer 80 zeemijlen afstand van de kust van Virginië. De Britsche wal- vischvaarder „Cocker" en de Britsche trawler „Kingston" werden het slacht offer van duikbootaanvallen in de Britsche wateren. Overlevenden van de vier Ame rikaansche vrachtscheper., die tot zinken werden gebracht, zijn in de havens aan de Amerikaansche Oostkust aan land ge bracht. DE BOLSJEWISTISCHE VLIEGTUIG- VERLIEZEN. Van militaire zijde verneemt het D. N. B.: Het Duitsche luchtwapen heeft van 8 tot 20 Juli den bolsjewistischen luchtstrijd krachten zeer zware verliezen toegebracht. Volgens de bij het opperbevel der Duitsche weermacht ontvangen berichten zijn in ge noemden tijd 820 bolsjewistische vliegtui gen vernield. Daarvan werden 640 in lucht gevechten, 62 door afweergeschut en de rest op den grond vernield. De door den afweer van de Duitsche legerformaties vernielde bolsjewistische vliegtuigen zijn bij deze getallen niet opgenomen. In den zelfden tijd zijn 70 eigen vliegtuigen niet cp hun steunpunten teruggekeerd. Een vergelijking tusschen de bolsjewistische en de Duitsche verliescijfers spreekt alleen reeds voor de in alle sectoren van het Oos telijke front bestaande superioriteit van het Duitsche luchtwapen. IN EEN PAAR REGELS Een ernstig ongeluk is gistermiddag gebeurd in een garenspinnerij in de Parij- sche voorstad Charenton. De directeur der fabriek had zijn personeel van 127 vrouwen en meisjes bijeengeroepen in een zaal op de eerste verdieping. Eensklaps bezweek de vloer en allen stortten in de diepte, waardoor zij kwetsuren opliepen. Vijf per sonen werden zwaar gewond. Het Amerikaansche Congres heeft Dinsdag een wet goedgekeurd, welke voor ziet in de vorming van een vrouwencorps van de Amerikaansche marine. DE NEDERLANDSCHE BOER VERZEKERT ONZE VOLKS- VOEDING De Directeur-Generaal van den Land bouw, de heer G. J. Ruiter, heeft Dinsdag avond een radiorede gehouden. Na herinnerd te hebben aan zijn radio rede van 30 Maart j.l., waarin de directeur- generaal van den Landbouw een oproep deed aan de boeren in Nederland om zich geheel in te zetten in dienst van hun volk ten bate der voedselvoorziening en hun eer daardoor hoog te houden, zeide spr.„ dat men thans weliswaar nog niet kan zeggen hoe het resultaat van de landbouwproduc tie 1942 zal worden, maar dat toch voor het komende jaar de volksvoeding is veilig ge steld, waarvoor den boer een woord van groote erkentelijkheid van regeeringswege toekomt. De heer Ruiter wees er op, dat boer en boerenbedrijf het fundament vor men van ons volksbestaan, waarvoor ook de consument waardeering dient te heb ben. De veestapel heeft in den winter van 1941 —'42 extra eischen gesteld aan de veevoe ding. De tuinbouw heeft door koude en sneeuw eveneens geleden. Akker- en wei- debouw lieten de gevolgen van dezen pool- winter t zien in uitwintering en late ont wikkeling van het plantenbestand. Door den totalen inzet van den boer voor zijn volk is het hem echter gelukt om de bezwa ren van den feilen winter te overwinnen. Een zwak punt. Een zwak punt vormt de veehouderij, daar de nog steeds te groote veestapel aan de voederproductie eischen stelt, waaraan niet kan worden voldaan. Zoo zal het ten gevolge van den vrijen aanfok van koe kalveren noodzakelijk zijn een groote hoe veelheid dezer dieren uit de markt te ne men. De veestapel werd echter niet verder be perkt dan tot 80 pet. van normaal. De hui dige veestapel maakt thans nog 84 pet. uit van dien der vooroorlogsche jaren, waar bij het jongvee veel jonger dan een jaar zelfs een antal dieren omvat van meer dan 130 pet. van die normale hoeveelheid. Daar mee is de fabel van den zoo sterk geredu- ceerden rundveestapel voldoende weer legd. Daartegenover staat, dat de te groote veestapel niet kan worden gevoed. Van overheidswege zijn daarom maatregelen genomen om het overtollige jongvee uit de markt te nemen. Spr. zette de regeling uit een, op welke wijze dit geschiedt en con cludeerde aan de hand daarvan, dat de eigen verantwoordeijkheid van den boer (die onder het stelsel der crisisorganisaties volkomen verloren dreigde te gaan) op nieuw wordt gesterkt. Dat het met de veehouderij intusschen toch nog niet heelemaal in orde is, weet spr. aan het vooroorlogsche landbouwbe leid, dat den veehouder zijn verantwoorde lijkheidsgevoel ontnam. Gezien de groote offers, die de boer thans brengt, sprak de directeur-generaal de hoop uit, dat deze inzet van den vee boer straks ook zijn afspiegeling mag vin den in een melkprijs, die hem zijn bedrijf mogelijk maakt, hem een redelijk levens- onwrhoud verschaft en hem daarbij te vens dringt in de richting van een zoo groot mogelijke melkproductie. De inzet van den Nederlandschen veeboer zal niet vergeefsch zijn, daar zijn vee straks overal in het groote nieuwe Europa zal worden gevraagd. De groentevoorziening. De heer Ruiter ging vervolgens over tot bespreking van de groentevoorziening, die tijdelijk iets te wenschen heeft gelaten, wat men den tuinder echter niet mag ver wijten, daar hij voor zware opgaven is ge steld, en niet opgewassen is tegen de on gunst der natuur. Bovendien bedraagt de consumptie van groente in deze tijden meer dan het dubbele van het normale ver bruik. Spreker herinnerde verder aan de telers van kasbloemen, die 50 pet. van hun bloe menteelt hebben omgezet in groentever- bouw; aan de gemeenten, die parken en plantsoenen bestemden voor de teelt van voedingsgewassen en aan de volkstuinders, die de voedselproductie op een haar hon derdduizend tuinen krachtig hebben aan gevat. Akker- en weidebouw. Ten aanzien van den akker- en weide bouw zeide de directeur-generaal van den landbouw, dat vooral de barre winter de zaak dreigde te bederven, mede door ge brek aan materiaal en tekort aan kunst mest. Het grootste project was het scheur- plan 1941—'42. dat tevens een factor vorm de voor de inkrimping der veehouderij. Daartegenover stond de uitbreiding van het aantal grasdrooginstallaties, waardoor voor honderden boeren de voederzorgen werden opgeheven, ook voor den komenden winter. Ook het aantal silo's is sinds 1940 meer dan verdubbeld en er zijn duizenden gierkelders gebouwd. Het scheurplan is gelukt. Het groote scheurplan om honderddui zend H A. grasland om te leggen in bouw land is, hoewel niet alles precies volgens het plan is verloopen, gelukt niettegenstaan de winter het scheuren heeft belemmerd en er schaarschte heerschte aan paarden, ma teriaal en pootgoed. Ook op dit punt vroeg spreker waardee ring van laag tot hoog voor dezen inzet, om dat hierdoor is gezorgd, dat de voeding in den komenden winter naar menschelijke berekening verzorgd zal zijn. De heer Ruiter stelde daartegenover den grooten tegenslag, dat het koolzaad groo- tendeels en het wintergraan voor een be langrijk percentage is uitgewinterd, maar EILAND. Het is altijd de wensch van mijn leven geweest te wonen op een para dijselijk eiland in de Stille Zuidzee te midden van de bananen en de dieren des wouds, ver weg van een bescha ving, die met bommen gooit en in het melkgehalte de natuur rectifi ceert. En nu komt daar opeens een bericht uit de lucht vallen, dat er in de buurt van Denemarken een eiland uit de zee is verrezen van 100 meter breed en 1200 meter lang, dat twee laar noodig heeft gehad om boven water te komen en nu zelfs bij de he vigste stormen nooit meer wordt overstroomd. Zoo'n eilandje is nou precies wat ik zoek. heb ik bedacht. Juist goed van grootte, zoodat je 't een beetje kunt overzien, en pas geboren en onbedor ven, dus nog ongerept en maagde lijk. En het wil nogal wat zeggen, dat het maar twee jaar heeft noodig ge had om boven water te komen. Dat is zoo ongeveer precies de tijd, die wij noodig hebben om de boel te ver prutsen en voorgoed onder water te verdwijnen, zoodat ik maar zeggen wil, dat zoo'n eiland mij steeds een levend exempel is, dat de natuur heel wat knapper is dan wij. menschen, in onze verwaandheid meenen. Zoo'n eiland zoek ik dus en ik heb er al eens over gedacht om een Telefoon tje in de krant te zetten. Maar wat, als ik zoo'n eiland heb en daar in vrede leef met de natuur? Ik vrees, dat er dan toch weer menschen zul len komen, die in hun hebzucht dat eiland een naam zullen geven en in schrijven en belasting gaan heffen en er een duikbootbasis aanleggen, kort om de zaak toch weer in 't honderd laten loopen. Zooals zij op de wereld al gedaan hebben En als de wereld zoo'n zelfde eiland was, dat uit zee was verrezen, zou het van pure er gernis allang weer zijn ondergedoken. En als ik aan de zondvloed denk, geloof ik, dat de aarde dat nog eens doen zal. VmJ voegde daaraan toe. dat de tegenslag ten deele is opgeheven door verbouw van blauwmaanzaad, ook al is de totale opper vlakte aan oliezaden te klein gebleven en de te verwachten olieproductie daardoor te klein om een normaal vetrantsoen te kun nen handhaven. Geen aardappelzorgen. Daartegenover staat een uitbreiding van de teelt van broodgraan (ongeveer 10 pet) en van aardappelen; deze laatste teelt was reeds het vorig jaar belangrijk gestegen tot een peil, dat nog niet eerder was bereikt en dat 60 pet. ligt boven de oppervlakte in 1940. Aardappelzorgen behoeven we voor den komenden winter althans niet te hebben, aldus spr., onvoorziene omstandigheden daargelaten, kan de bevolking een aard appelrantsoen ontvangen, dat zoo hoog is, dat distributie ervan overbodig zou zijn, indien andere factoren daarvoor niet zou den blijven pleiten. Het nieuwe scheurplan. De directeur-generaal merkte voorts op, dat juist het vethatnsoen door de slechte grasproductie (met als gevolg mindere melk- en melkvetproductie) te laag is ge worden. mede door vermindering van de graslandoppervlakte ten gevolge van het scheuren. Het vetrantsoen moet worden verhoogd met behoud van de broodgraan- en aardappelpositie. Er moet daarom op nieuw grasland worden gescheurd (pl.m. 80.000 H.A.) en de teelt van oliezaad (kool-, raap- en blauwmaanzaad) uitgebreid (pl.m. 50.000 H.A.). Niettegenstaande de hooge eischen, die daarbij aan den boer worden gesteld, durf de de heer Ruiter de verwachting uitspre ken, dat ook dit groote plan zal gelukken en aldus de voedselvoorziening, met name de vetvoorziening in 1943, wordt verze kerd. Ondanks vele schaduwen staan wij er thans beter voor dan in Maart. De directeur-generaal van den Land bouw eindigde zijn rede, met te zeggen, dat de Nederlandsche boeren aan den oproep tot vollen inzet ten behoeve van de voed selvoorziening, gevolg hebben gegeven, en zeide hun daarvoor uit naam van het Ne derlandsche volk en van de regeering har telijk dank. Daartegenover stelde de heer Ruiter het recht van den boer om de plaats in volk en maatschappij in te mogen ne men, die hem zoo duidelijk toekomt. SOCIALE WETTEN VAN TOEPASSING OP IN HET BEDRIJF WERKENDE INWONENDE KINDEREN. Bij besluit van den Secretaris-Generaal van het Departement van Sociale Zaken is bepaald, dat met ingang van 1 October a.s. voor de toepassing van de ongevallenwet, de land- en tuinbouwongevallenwet, de ziektewet en de invaliditeitswet, 16-jarige en oudere inwonende eigen, aangetrouwde of stiefkinderen van den werkgever, die in diens onderneming werkzaam zijni be schouwd worden als werkman, onderschei denlijk arbeider, in den zin van vorenge noemde wetten. ..Vestigingsverbod te Naarden. Met in gang van gisteren heeft ook de burge meester van Naarden een verbod inge- ingesteld voor vestiging of verhuizing binnen de gemeente zonder een vergun ning zij derzij ds.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1942 | | pagina 1