DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DUITSCHLAND
fMomentje
J
ZATERDAG 30 MEI 1942
33ste Jaargang No. 10263
Bureaux: Papengracht 32 - Giro 103003
Telefoon: Redactie 20015, Administr. 20935
C. M. van Hamersveld, Directeur.
Th. Wilmer, Hoofdredacteur.
STRIJDT VOOR EUROPA
Bolejewisten worden
ingesloten
Het Duitsche weermachtsbericht van gis
teren luidt:
rDe zuivering van het slagveld ten zui
den van Charkow van de uiteengedreven
resten van de verslagen vijandelijke troe
pen wordt voortgezet. De gevangenen en
buit nemen voortdurend toe.
In den centralen sector van het oostelij
ke front leidde een aanvalsactie in ver
woede gevechten tot de insluiting van ver
scheidene vijandelijke groepen.
Ook in den noordelijken frontsector le£
verde een plaatselijke, aanval terreinwinst
op. Enkele aanvallen van den vijand lever
den geen resultaat op.
Voor de kust van de Kaukasus plaatsten
gevechtsvliegtuigen bomtreffers op een
bolsjewistischen torpedojager. Aan de
oevers van het Ladoga-meer troffen ge
vechtsvliegtuigen en duikbommenwerpers
groote ravitailleeringsdepots van de bolsje
wisten, alsmede stilstaande treinen en
wierpen een vrachtschip in brand.
In de haven van Moermansk werd een
groot koopvaardijschip door bommen be
schadigd. Alleen in luchtgevechten aan
het Karelische front verloor de vijand gis
teren 22 vliegtuigen, waaronder verschei
dene van het type Hurricane.
Van het reeds dagenlang achtervolgde en
herhaaldelijk döor lucht- en zeestrijdkrach
ten met groot succes aangevallen, convooi
in de wateren van het hooge noorden wer
den, naar gisteren in een extra-bericht is
meegedeeld, in het tijdvak van 25 tot 27
Mei 14 schepen met een totalen inhoud
van 96.000 brt. tot rrrken gebracht. Intus-
schen werden nog twee koopvaardijsche
pen van tezamen 12.000 brt. tot zinken ge
bracht, zoodat de tot dusver vernietigde
koopvaardij tonnage tot 114.000 brt. geste
gen is.
In de Cyrenaica zijn Duitsche- en Ita-
liaansche troepen den 26en Mei tot den
aanval op de vijandelijke stellingen over
gegaan. Sedertdien is een verbitterde slag
aan den gang. Een beschermingsvaartuig
van de Duitsche marine heeft voor de Ly-
bische kust een Britsche motortorpedoboot
door voltreffers tot zinken gebracht.
Boven de Duitsche bocht werden in den
afgeloopen nacht enkele vijandelijke vlieg
tuigen waargenomen, -die storingsvluchten
uitvoerden. Marineartillerie haalde een
der vliegtuigen neer."
DE STRIJD BIJ CHARKOF.
De oorlogscorrespondent van de „Gior-
nale d'Italia" aan het oostelijke front con
stateert in een uitvoerige schildering van
den strijd, dat reeds thans een gebied zoo
groot als Sicilië in handen van de bond-
genooten is. Nog grootere beteekenis dan
deze winst aan gebied, zoo vervolgt hij,
heeft echter de enorme massa vernietigd-
menschenmateïiaal en vernietigde vijan
delijke wapens. Nog duurt de vernietigen
de slag, waaraan ook Italiaansche troepen
deelnemen, voort, maar de eigenlijke in
een storting en ontbinding van de vijande
lijke formaties is begonnen. Buitengewoon
felle gevechten spelen zich af in een woud
langs den rechteroever van de Donetz. Men
raamt daar het aantal, doode bolsjewieken
op 20.000. De ontbinding van de Sovjet
troepen is aan den gang en geen wreed
heden van de politieke commissarissen zijn
meer in staat, haar tegen te houden. De
verdedidingslinies, waaraan de bolsjewie
ken den geheelen winter gewerkt hebbén,
zijn even ondeugdelijk gebleken als die
bij Kertsj.
KAPITEIN BRANDENBURG
GESNEUVELD.
Kapitein J. Brandenburg, staffelkapitein
in een eskader duikbommenwerpers en
houder van het ridderkruis van het ijzeren
kruis, is van een vlucht naar den vijand
niet teruggekeerd.
Kap. Brandenburg had zich reeds on
derscheiden in Polen en in den veldtocht
in het Westen. Onder de door zijn „Staffel"
tot zinken gebrachte schepen bevinden
zich een kruiser en drie torpedojagers. Ook
ondernam hij doeltreffende aanvallen op
doelen te land. In den strijd tegen de Sov
jet-Unie heeft hij thans het leven gelaten.
De Führer heeft een medaille ingesteld,
getiteld „Winterslag in het Oosten 1941/
42", de z.g. Oostmedaille. Zij wordt ver
leend als erkentelijkheid voor bewezen
moed in den strijd tegen den bolsjewisti
schen vijand en tegen den Russischen win
ter in den tijd van 15 November 1941 tot
15 Apriy 1942. Da Führer heeft aan den
chef van het opperoevel van de weermacht
opdracht gegeven, (je uitvoerende bepalin
gen uit te vaardigen.
GEALLIEERDE SCHEPEN
GETORPEDEERD.
Op vjeg naar havens aan de Amerikaan-
sche oostkust zijn een Amerikaansche
koopvaarder van 4800 ton en een onder
Panameesche vlag varend vrachtschip van
3652 ton door duikbooten tot zinken ge
bracht. Het Amerikaansche departement
van marine geeft deze verliezen toe.
Het nieuwe offensief
in Libye
De aanval van Rommel in Libye vormt
een ernstilge bedreiging van den Britschen
linkervleugel, zoo wordt in toonaangeven
de kringen in Londen gezegd. Het gaat hier
om een grootscheepschen aanval en niet om
bewegingen van sterke verkenningstroepen.
Het offensief heeft vele militaire deskun
digen in de Ver. Staten verrast. Zij herin
neren eraan, dat gevechten van grooten
omvang gewoonlijk bij het begin van den
zomer met zijn drukkende hitte in de scha-
duwlooze woestijn ophouden. Zij geven ech
ter toe, dat dergelijke operaties, hoewel zij
door het klimaat worden belemmerd, in
het geheel niet onmogelijk zijn.
Met groote spanning volgt men, volgens
Zweedsche berichten, in Londen de ont
wikkeling van het DuitschItaliaansche
offensief in de Lybische woestijn. Over de
beslissende beteekenis hiervan bestaat gee
nerlei twijfel meer. Alle Donderdagmiddag
in Londen ontvangen berichten van corres
pondenten verklaren, dat generaloberst
Rommel klaarblijkelijk streeft naar een
snelle beslissing. Zij wijzen tevens erop, dat
de gevechten geleverd worden in een bijna
ondraaglijke hitte.
BRITSCH VLIEGTUIG IN ZEE GESTORT
Een driemotorig Britsch vliegtuig is Vrij
dagochtend, naar de bladen melden, nabij
Mindello in zee gestort. Van de uit zes per
sonen bestaande bemanning zijn er vier
door Portugeesche reddingsbooten in vei
ligheid gebracht. De beide andere leden
der bemanning kwamen om het leven.
AUSTRALISCH VERKEERSVLIEGTUIG
IN ZEE GESTORT
Naar de Britsèhe berichtendienst meldt
is een verkeersvliegtuig van de lijn T»na-
nieMelbourne in de Bass-straat in zee
gevallen. Dagrbij werden de bestuurder en
drie passagiers gedood.
De strijd in het Oosten
JAPANSCHE VLIEGTUIGEN SCHIETEN
32 TOESTELLEN NEER
Naar van een Japansch steunpunt in de
Zuidzeegebieden wordt gemeld, heeft de
Japansche luchtmacht bij aanvallen op
Port Moresby in de periode van Dinsdag
tot en met Donderdag in totaal 32 vlieg
tuigen peergeschoten.
De Japansche opmarsch in Tsjekiang
houdt, naar de woordvoerder van het Ja
pansche leger mededeelde, 22 Tsjoengki-
neesche divisies bezig, waarvan reeds ver
scheidene in de laatste weken zijn vernie
tigd. Het huidige offensief doet, naar hij
zeide, de laatste mogelijkheid voor de
Tsjoengkineesche troepen teniet om de
Delta van de Jangtse te bedreigen en ver
hinderd teveps, dat Tsjoengking de kust
voor wapen- en goederensmokkelarijen kan
gebruiken. .Zoodoende is aan de laatste
hoop van Tsjoengking om met behulp Van
de Vereenigde Staten vliegvelden te hand
haven, den bodem ingeslagen, hetgeen na
het afsnijden van den Birm^-weg een bij
zonder ernstige slag beteekent. Om deze
redenen hechten de Japansche militairen
groote beteekenis aan de gebeurtenis in
Tsjekiang, die ver uitgaat boven die van
opruimingsacties.
JAPANSCHE VLIEGERS BESTOKEN
TSJOENGKINEESCHE TROEPEN
Japansche vliegers in Birma hebben in
den tijd van 24 tot 28 Mei uitgebreide lucht
aanvallen ondernomen op Tsjoengkineesche
strijdkrachten in West-Joennan langs den
Birma-weg. De aanvallen hadden als voor
naamste doel de troepenconcentraties en
troepentransporten met vrachtauto's. Een
colonne van vijftig vrachtauto's werd vol
komen vernietigd.
SOEBHASCHANDRA BOSE DOOR
DEN FUEHRER ONTVANGEN
De Führer heeft in zijn hoofdkwartier in
aanwezigheid van den minister van buiten-
landsche zaken, von Ribbentrop, den voor
vechter der Indische vrijheidsbeweging,
Soebhas Chandra Bose voor een langdurig
onderhoud ontvangen. Tevoren had de
Duitsche minister van buitenlandsche za
ken een bespreking met Soebhas Chandra
Bose gehad.
HET ITALIAANSCHE
WEERMACHTSBERICHT.
Het Italiaansche weermachtbericht van.'
igisteren luidt:
„In den namiddag van den 26sten Mei
hebben Italiaansche en Duitsche strijd
krachten aan het front in de Marmarische
woestijn de tegenover haar liggende vij1-
andelijke afdeelingep aangevallen. Sedert
den ochtend van den 27sten is er een ver
bitterde slag gaande, die zich ontwikkelt in
het voordeel van de troepen der Spil.
Het aantal gevangenen en de buit zijn
aanzienliijk. De luchtmacht steunt de ope
raties op den grond zonder ophouden met
sterke formaties. Bij luchtgevechten wer
den zeven toestellen door Duitsche jagers
vernield.
In den afgeloopen nacht hebben Britsche
vliegtuigen brisantbommen J^ten vallen in
de omgeving van Catania: de schade is wei
nig belangrijk en er is geen enkel slacht
offer onder de burgerbevolking. Een vlieg
tuig werd door het luchtdoelgeschut neer
gehaald".
BINNENLAND
DE NATIONALE ARBEID WORDT
GEREGELD.
Woudenberg kondigt een nieuwe
verordening aan.
In het American Hotel te Amsterdam is
gisteren een bijeenkomst gehouden van de
leden der sectie Kleedingindustrie van het
Economische Front, waarin o.m. het woord
hebben gevoerd de secretaris-generaal van
het departement van Financiën en voor Bij
zondere Economische Aangelegenheden en
lëider van het jEconmische Front mr. M.
M. Rost van Tonningen en de leider van
het Nederlandsch Arbeidsfront H. J. Wou
denberg.
De heer Woudenberg wees op de groote
worsteling om een socialistische samenle
ving. De totstandkoming hiervan vereisch-
te echter een nieuwe economische orde
ning en deze nieuwe economische ordening
eischt tevens een nieuwe sociale ordening.
Dit verschijnsel moet zich ook uiten in de
verhouding tusöchen dè werkgevers en de
werknemers, hetgeen! leidde tot de tot
standkoming van het Arbeidsfront.
In dit verband deed spreker de belangrij
ke mededeeling, dat binnenkort een ver
ordening tot regeling van den nationalen
arbeid te verwachten is. In deze verorde
ning zullen alle rechten en plichten van
alle betrokkenen worden omschreven. De
loonovereenkomsten zullen in de toekomst
worden geregeld door z.g. betrouwden; wat
deze zullen vaststellen is bindend. Ten
einde dit alles tot stand te kunnen bren
gen is echter een verandering van geest
noodig.
Mr. Rost van Tonningen wees op den his-
torischen gr6ei van de samenwerking tus-
schen Nederlandsche en Duitsche bedrijfs-
genooten. Het feit, dat Nederland en
Duitschland in één'economische ruimte le
ven werd bekrachtigd door de opheffing
van de deviezen- en douanegrenzen en
door het vereenvoudigde betalingsverkeer.
Tot dusverre werd echter door de niet-na-
tionaal-socialistische bedrijfsleiders in Ne
derland nog niet gebruik gemaakt van de
mogelijkheden, welke het bestaan van deze
levensruimte biedt.
Voor ons land zal het, aldus spr., in de
eerstvolgende weken de groote vraag zijn,
welk aandeel het Nederlandsche bedrijfs
leven zal nemen in de Russische ruimte. In
dit verband wees spr. op onze historie,
waaruit blijkt, dat vóór 1600 de activiteit
van ons'land hoofdzakelijk naar het Oos
ten gericht is geweest. Het is thans dus
niets nieuws wanneer de eisch gesteld
wordt, dat wij weer onzen blik naar het
Oosten móeten wenden om gebruik te ma
ken van de economische^ mogelijkheden,
welke daar voor onze industrie en onze
menschen liggen. In Rusland is enorm veel
verwoest en er zullen handen noodig ziy
op elk gebied om aan het werk te kunnen
gaan.
Een weloverwogen politiek in samen
werking met de Duitsche instanties kan
bereiken, dat onze grondstoffenvoorziening
voor altijd gewaarborgd is.
Na in het. Duitsch de aanwezige Duit
sche bedrijfsgenooten té hebben toegespro
ken, deed spr. ten slotte een beroep op de
aanwezigen om zich als leden van het Eco
nomisch Front allen aan te sluiten bij het
N.A.F.
ARBEIDSVOORWAARDEN LEVENS
VERZEKERINGSBEDRIJF.
Het college van rijksbemiddelaars heeft,
blijkens de Staatscourant van 29 dezer,
bindend vastgelegd een landelijke regeling
van salarissen en andere arbeidsvoorwaar
den voor administratief personeel, werk
zaam in het levensverzekeringsbedrijf.
NIEUWE ZEEPBONNEN
AANGEWEZEN
BONNEN VERLENGD.
Inlevering bij leverancier.
De secretaris-generaal van het departe
ment van Handel, Nijverheid en Scheep
vaart maakt bekend, dat gedurende het
tijdvak van 1 Juni tot en met 30 Juni as.
de met „algemeen 300" gemerkte bonnen
en de met „K-zeep" gemerkte bonnen der
zeepkaarten, welke aan kinderen beneften
den leeftijd van 8 jaar zijn uitgereikt, recht
geven op het koopen van:
hetzij 150 gram eenheidstoiletzeep (2
stukjes van 75 gram),
hetzij 56 gram luchtgevulde eenheids-
toilletzeep (2 stukjes van 28 gram)
hetzij 90 gram huishoudzeep,
hetzij 100 gram zachte zeep,
hetzij 250 gram zeeppoeder (oude of
nieuwe samenstelling),
hetzij 250 gram waschpoeder.
Gedurende bovengenoemd tijdvak geeft
de met „K toiletzeep" gemerkte bon van
de zeepkaart, welke is uitgereikt aan kin
deren beneden den leeftijd van 2 jaar, recht
op het koopen van 75 gram toiletzeep 80
pet., d. w. z. toiletzeep van oude samen
stelling.
Diegenen, aan wie het niet mogelijk is
gedurende de maand Juni 1942 tegen .in
levering van deze bonnen zeep te betrek
ken, dienen deze niettemin uiterlijk 30
Juni a.s, bij hun leverancier in te leveren,
die desgewenscht een ontvangstbewijs dient
af te geven. De aflevering van de zeep
zal dan nog tot en met 31 Juli a.s. kunnen
geschieden.
Ook de met „èèn rantsoen zeep" gemerkte
bonnen dient men onder dezelfde voor
waarden, voor genoemden datum bij zijn
leverancier in te leveren.
Wasscherijen zijn verplicht voor elke
twintig kilogram droge vuile wasch een
zeepbon van het publiek in ontvangst te
nemen, voordat zij tot behandeling van
het waschgoed, hetzij ineens, hetzij in ge
deelten, overgaan. Dit voorschrift gejldt
eveneens voor „waschverzenders", die
slechts als \usschenpersoon tusschen het
publiek en wasscherijen óptreden.
De wasch van kantoren, hotels, café's
enz. kan ter'behandeling worden gegeven,
zonder dat daarbij bonnen behoeven te
worden afgegeven, voor zoover het betreft
handdoeken, poets-' en stofdoeken, servet
ten e.d. De hier genoemde uitzonderingen
gelden dus niet voor beddegoed van
hotels.
Voorts wordt bekend gemaakt, dat de
geldigheidsduur der met „algemeen 211",
„algemeen 228", „algemeen 272", „alge
meen 293"; „G zeep", „H zeep", „I zeep,
„J, zeep", „G toiletzeep", „H toiletzeep",
„I toiletzeep" en „J toiletzeep" is verlengd
tot en met 30 Juni a.s. Ook deze bonnen
dient men, evenals de voor de maand Juli
1942 aangewezen bonnen, uiterlijk 30 Juni
a.s. desgewenscht tegen ontvangstbewijs
bij zijn leverancier in te leveren,
waarna de aflevering zal kunnen plaats
hebben tot en met 31 Juli a.s.
Zooals in een vorig bericht werd me
degedeeld, zal men in ieder geval in de
gelegenheid worden gesteld, op alle-thans
geldige bonnen zeep te betrekken.
VERBETERING BINNENVISSCHERIJ.
Van alle direct belanghebbenden zal
bijdrage worden gevorderd.
In de Staatscourant van 29 en 30 dezer
is opgenomen een nieuw 'besluit op het ge
bied van binuenvisscherij dat kan worden
aangehaald als: Besluit bijdragen verbete
ring binuenvisscherij 1942.
De bedoeling daarvan is de productivi
teit van onze binnenwateren te verhoogen,
door het kweeken, aankoopen en uitzetten
van pootvisch, het bestrijden vdn water
verontreiniging en een aantal niet nader
aangeduide middielen, welke er toe kun
nen bijdragen het vischwater te verbete
ren. Voor dit doel is echter geld noodig,
meer geld dan tot dusver jaarlijks onder
afdeeling Vissaherij'en van het 11de hoofd
stuk der Rijksbegrooting kan worden uit
getrokken.
Daarom zal thans V&mi iederen direct be
langhebbende bij een goeden vischstand
een bijdrage worden gevorderd'.
Hij, die visschen wü, krachtens een ak-
A.G.B.LO.
Nog gisteren schreef ik over bet
probleem van onze voedselvoorziening
en ik betoogde, dat de tijd niet verre
zal zijn of men zal ons met bewijzen
overtuigen, dat gras smakelijk, gezond
en goedkoop is. Trouwens, waarvan
geven de koeien melk? En zie, nog den
zelfden dag worden wij verblijd met
het bericht, dat wij gratis bijvoeding
zullen krijgen. De Nederlandsche
schooljeugd zal worden ingeschakeld
om de wilde planten in te zamelen,
die de gekweekte groenten dit jaar
voor een deel kunnen vervangen. En
dat heet A.G.B.I.O. (aangename gratis
bijvoeding in oorlogstijd). Bij dit be
richt werd mij aanstonds door een
ook op dit gebied deskundig collega
verzekerd, dat de koppen van brand
netels een zeer smakelijk en voedzaam
gewas is, het kriebelt alleen een beetje
in je maag. En ook het jonge blad van
paardebloemen zou zelfs op een feeste-
lijk diner een welkome schotel zijn.
Het ligt er maar aan hoe het is toebe
reid. Ik vraag mij alleen maar af,
waarom wij onze voeding toch altijd
zulk een omweg laten maken. Ik her
inner mij, dat wij in onze jeugd ijve
rig een soort planten sneden, die kos
telijk voer voor de konijnen waren. De
konijnen werden er vet van en wij
moesten weer vet worden van de ko
nijnen. De A.G.B.I.O. heeft nu de sim
pele ontdekking gedaan de konijnen
eenvoudig over te slaan en die planten
zelf te eten. Waarom ook niet? Wij kun
nen dit zelfs nog uitbreiden. Want het
is toch eigenlijk even gek, dat de melk-
voorziening via de koeien moet gaan,
die het prototype van de melk uit het
gras halen.
Mijn devies is: sla de koeien over!
En ga Zelf grazen!
te, zal bij het in ontvangst neanen. daarvan
behalve den akteprijs, tevens een jaarlijk-
sohe bijdrage moeten voldoen, die nog door
den secretaris-generaal van het Dep. van
Landbouw en Visscherij zal worden vast-
Doch ook hij, die slechte met één hengel
visoht, zal zijn steentje (moeten bijdragen.
Al zal dit ook voor ieder slechts een be
scheiden bedrag zijn, het groote aantal van
deze sportliefhebbers zal toch een niet on
aardig totaal leveren.
Iedere hengelaar, d'ie 15 jaar en ouder
is, zal het bewijs, dat hij de bijdrage
voldaan heeft, tijdens het visschen
steeds bij zich moeten hebben en het
op eerste aanvraag moeten vertoon en
aan de ambtenaren, met het toezicht
op de vissónerij belast.
De bijdrage moet wordien betaalld aan
den burgemeester of den door dezen daar
toe aangewezen ambtenaar ter plaatse,
waar de aanvrager woont.
Aktebezit-ters zijn, ook al visschen zij
met één hengel van betaling der bijdrage
voor hengelaars vrijgesteld, als zij slechts
door het toonen tfan een geldige akte kun
nen bewijzen, dat door hen reeds een bij
drage werd voldaan.
Het besluit 'bevat verder nog de bepa
ling, dat een adviescommissie van drie per
sonen zal worden ingesteld. Overtredingen
worden gestraft met een boete van ten
hoogste 100.
Voor wat betreft het leveren van het
bewijs, dat de bijdrage is voldaan, treedt
dit 'besluit 1 Juli 1942 in werking.
TRANSPORT VOOR HET OOSTEN.
Gisteravond is van het station S.S. te
's-Graven'hage een transport .vertrokken,
(bestaande uit 'een aantal mannen, die be
stemd' zijn voor den dienst bij de Waffen-
SS, het vrijwilligerslegioen of de Neder
landsche ambulance. Hieronder waren er
een 'kleine veertig, deels vaklieden, deels
personen, die voor de ambulance tot hos
pitaalsoldaat, verpleger of ziekendrager'
zullen worden opgeleid. Voordat zij in hun
speciale taak worden bekwaamd, gaan al
len eerst naar een kamp in Duitschland
voor het ontvangen eener iprae-militaire
opleiding. Het vertrek geschiedde zonder
eenige plechtigheid.
Nog steeds zijn,de sneeuwmassa's n* den Noordelijken sector
niet weggedooid. Het verkeer over de in modderpoelen herschapen wegen geschiedt
Atlantic- Holland-P.IC Schürer-Pax Holland m
Het wordt lente aan het Firische front.
Levensmiddelen worden op speciaal
daarvoor ingerichte bootjes tusschen de
met paard en wagen
iisschotsen door naar de bezetting van
ae kustforten gebracht Suomen-Holland
P.lC Johnsson-Pax Holland m
WELVAART IN UW W
GEZIN DOOR ARBEID
IN DUITSCHLANDjJp^f^
MELDT U AAN BIJ DE
GEWESTELIJKE ARBEIDSBOREMX