DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DUITSCHLAND
Momentje
WOENSDAG 22 APRIL 1942
33ste Jaargang No. 10232
S)e Ceid^eh^Sori/ïo/tit
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015 Administratie 20935.
Giro 103003. Postbus 1L
OPROEP VAN HITLER
VOOR HULPWERK
ROODE KRUIS
De Führer heeft een oproep gericht tot
het Duitsche volk om met het thans begin
nende derde oorlogshulpwerk voor het
Duitsche Roode Kruis een deel van de
dankbaarheidschuld in te lossen, die het va
derland heeft jegens de Duitsche soldaten
voor hun opofferingen aan het front.
In den oproep wordt o.m. gezegd: „Een
winter van uiterst zware gevechten en van
de zwaarste beproeving ligt achter ons. De
Duitsche soldaat heeft dezen winter een
beproevingstijd doorstaan, die alle tot dus-
Ver door hem in dezen oorlog gebrachte
offers verre overtreft.
Bovenmenschelijke eischen van lichame-
lijken aard moesten hem worden gesteld. Hij
heeft aan deze eischen voldaan met een of
fervaardigheid, waarbij vergeleken de door
het vaderland gedragen lasten en ontbe
ringen, hoe zwaar zij op zichzelf ook ge
weest zijn mogen en nog zijn, volkomen
verbleeken. In den tijd van de zwaarste
beproevingen van dezen winter hebben mil-
lioenen Duitsche soldaten aan hun vader
land gedacht om voor dit vaderland, voor
hun vrouwen en kinderen, voor het bestaan
en de toekomst van ons volk een barbaar-
schen vijand te bestrijden, wiens overwin
ning het einde van alles zou zijn geweest.
Het vaderland weet dit ook. Het heeft
begrepen, hoezeer zijn lot uitsluitend in
handen van de Duitsche soldaten ligt. Wat
het front voor ons volk opoffert, kan door
het vaderland nooit vergolden worden.
Het moet echter ten minste een klein
deel van zijn dankbaarheidschuld inlossen
door naar beste krachten mede te helpen
de wonden te heelen, die de oorlog onzen
soldaten toebrengt".
STRIJDT VOOR EUROPA
Verscheidene plaatsen
genomen
Het Duitsche Weermachtsbericht van
gisteren luidt als volgt: In den centralen
sector van het Oostelijk front is een inge
sloten, vrij zwakke groep strijdkrachten
van den tegenstander vernietigd. Bij eigen
ondernemingen van aanvals- en stoottroe
pen in den Noordelijken sector werden ver
scheidene plaatsen genomen, vijandelijke
gevechtsinstallaties vernield en talrijke wa
pens buitgemaakt. Duikbommenwerpers
vernielden in stoutmoedige aanvallen een
aantal bruggen, die van belang waren voor
de vijandelijke ravitailleering.
De 44ste Weensche divisie infanterie
heeft in wekenlange zware gevechten su
perieure vijandelijke strijdkrachten met
succes afgeweerd en den bolsjewieken
zware verliezen aan menschen en mate
riaal toegebracht.
In Noord-Afrika is een aanval van Brit-
sche verkenningsstrijdkrachten in het ge
bied van Ainz el Gazala door artillerievuur
tot staan gebracht. Sterke formaties ge
vechtsvliegtuigen en jagers hebben de op
eenvolgende aanvallen op ihilitaire instal
laties en vliegvelden van het eiland Mal
ta met vernietigend effect voortgezet. Bo
ven de wateren om Malta en langs Noord-
Afrika schoten Duitsche jagers zes Brit-
sche vliegtuigen neer en vernielden vijf
andere op den grond.
Lichte Duitsche gevechtsvliegtuigen heb
ben gisteren spoorweginstallaties aan de
Engelsche Zuidkust met bommen en
boordwapens aangevallen.
Een enkel Britsch vliegtuig, dat in den
afgeloopen nacht een storings vlucht naar
het Rijksgebied had ondernomen, werd in
Zuid-Duitschland neergeschoten.
Kapitein Ihlefeldt heeft gisteren aan het
Oostelijke front zijn 89ste tot 95ste, eerste
luitenant Geisshardt van dezelfde groep
jagers zijn 52ste tot 56ste luchtoverwin
ning behaald.
DUITSCHE AANVALLEN IN
OVERSTROOMD TERREIN.
Naar het opperbevel van de Duitsche
weermacht mededeelt werden in den
Noordelijken sector van het Oostelijke
front Duitsche aanvallen op overstroomd
terrein, dat doortrokken is met tal van
sterk gezwollen stroomen, met succes
voortgezet.
Deze thans reeds vier weken durende
aanvals- en afweergevechten begonnen bij
scherpe koude in sneeuw, die tot aan de
heup reikte, en werden den laatsten tijd
voortgezet op een terrein, waar het smelt
water de greppels vulde, en bij temperatu
ren, die de overdag doornat geworden uni
formen in nachtvorsten aan het lichaam
deden bevriezen.
In die moeilijke omstandigheden drong
een Duitsche gevechtsgroep door water,
dat tot borsthoogte reikte, tot haar aan
valsdoel door, verdreef de bolsjewieken
uit een bosch en joeg hen nog verder ach
terna.
Ondanks alle Sovjet-tegenaanvallen wis
ten de Duitsche troepen de nieuwe stel
lingen te behouden. De bolsjewieken leden
zware verliezen.
HET ITALIAANSCHB
WEERMACHTSBERICHT.
Het Italiaansche Weermachtsbericht van
gisteren luidt als volgt:
In de streek van Ainz el Gazala werd
een vijandelijke verkenning, die gesteund
werd door aan vals wagens, ondubbelzinnig
afgewezen door het vuur van onze artil
lerie. Aanvallen van Italiaansch-Duitsche
formaties werden voortgezet op de lucht-
vlootbases op Malta. Belangrijke militaire
doelen werden getroffen, talrijke vliegtui
gen werden in brand geschoten en op den
grond vernield, terwijl een duikboot doel
treffend geraakt werd. In het Oosten van
de Middellandsche Zee hebebn onze vlieg
tuigen een schip van middelgroote tonna
ge getorpedeerd. Het schip maakte deel uit
van een krachtig beschermd convooi.
JAPANSCHE BOMMENWERPERS
VIELEN SCHEPEN DER V. S. AAN.
Bommenwerpers van het Japansche le
ger hebben volgens een Domeibericht op
weg naar Corregidor drie groote gewapen
de koopvaarders ontdekt, die trachtten te
ontkomen uit de Baai van Manilla.
Na verscheidene aanvallen werd een der
schepen in den grond geboord en een twee
de zwaar beschadigd.
DE LUCHTAANVAL OP JAPAN
Een der vliegtuigen, die den luchtaanval
op Tokio deden, heeft geprobeerd naar Chi
na te ontkomen, maar werd gedwongen
op Japansch gebied te dalen en landde bij
het meer van Japan. Vijf leden der beman
ning werden gevangen genomen.
De 'commandant verklaarde bij zijn ver
hoor: Wij hadden opdracht na afloop van
den aanval naar China te vluchten. Presi
dent Roosevelt heeft blijkbaar dezen lucht
aanval op Japansch gebied gelast om de
aandacht van de Amerikaansche nederla
gen af te leiden. Bij het verstrekken van
de opdracht beseften wij al, dat een derge
lijke aanval op Japansch gebied van mili
tair standpunt nutteloos was.
Da Führer op lijn 53sten geboortedag. - Adoll Hitler met Rijksmaarschalk
nermann C?öring in het hoofdkwartier
Telefoto-HoHmann-Stapf-Pax Holland m
In verscheidene gebieden in West- en
Midden-Japan is Dinsdagmiddag lucht
alarm gemaakt.
De Amerikaansche pers maakt volgens
V. P. B. van het eerste optreden der Ame
rikaansche luchtmacht boven Japan een
groote sensatie. De bladen verschijnen met
opschriften als „Geallieerd offensief in
Oost-Azië begonnen".
Zondagmiddag kregen plotseling alle
aan de baai van San Francisco gelegen ra
diostations opdracht hun uitzending te on
derbreken. De vree§ bestaat, dat de Ja
panners op hun beurt een luchtaanval on
dernemen op Amerikaansche gebied, en
men wil hun beletten de Amerikaansche
radiostations te peilen. Aan de Westkust
der Ver. Staten worden de verduisterings
maatregelen weer even drastisch doorge
voerd als in de eerste dagen van den oor
log. De controle is zeer scherp. De maat
regelen der luchtbescherming worden be
langrijk uitgebreid.
BRITSCH REGIMENT IN BIRMA
IN DE PAN GEHAKT.
De Britsche berichtendienst meldt, dat
het Gloucester-regiment bij de gevechten
om Prome aan het front in Birma bijna ge
heel in de pan is gehakt.
Na den terugtocht had het geheele re
giment nog slechts de sterkte van een
compagnie.
Volgens den zelfden dienst is de gezag
voerder van het voor Ceylon in den grond
geboorde Britsche vliegtuigmoederschip
„Hermes" met zijn schip ondergegaan.
HEVIGE BESCHIETING VAN
CORREGIDOR.
Het Amerikaansche ministerie van oor
log meldt volgens Reuter omtrent den toe
stand op de Philippijnen, dat de hevige be
schieting van Corregidor door de Japan
sche artillerie gisteren den geheel en dag
heeft voortgeduurd, waardoor schade en
verliezen zijn ontstaan.
Nieuwe landingen van Japansche troe
pen werden in de buurt van San José aan
de Zuidwestelijke kust van het eiland Pa-
nay uitgevoerd.
Het Amerikaansche oorlogsbericht geeft
tenslotte toe, dat Cura?ao Zondag door een
vijandelijke duikboot is beschoten.
Japansche strijdkrachten, die op het
eiland Panay uit Noordelijke zoowel als
uit Zuidelijke richting oprukken, hebben
zich Zondag op een punt in het centrum
van het eilard vereenigd. De Japansche
troepen hebben den strijd aangebonden
met de resten der vijandelijke troepen, ter
sterkte van ongeveer 3000 man, die in het
Westen van het eiland de oerwouden zyn
ingetrokken.
BINNENLAND
De nieuwe beperkingen, die in het Lager
huis zijn aangekondigd, hebben vooral be
trekking op steenkolen, cokes, gas, elec-
triciteit en levensmiddelen. Naar de Brit
sche berichtendienst meldt, liet Lord Win-
terton zich pessimistisch uit. Hij zeide, dat
de plannen een geweldige verandering in
het leven der menschen zouden beteekenen.
Leden van het Huis wierpen de vraag op,
hoe men de onrechtvaardigheden zou doen
verdwijnen, aangezien sommige menschen
voorraden hebben kunnen aanleggen, ter
wijl andere daartoe niet in de gelegenheid
zijn geweest. Bovendien wilden de afge
vaardigden weten, hoe het moeilijke
vraagstuk der arbeidskrachten, die voor de
tenuitvoerlegging dezer plannen noodig
zijn, zou worden opgepost. Minister Dal
ton antwoordde, dat al deze problemen be
studeerd zullen worden. Voorts werd in het
Lagerhuis het rapport van den gevolmach
tigde voor de benzine voorgelezen. Volgens
dit rapport wordt benzine nog slechts ver
strekt aan personen, die haar onvoorwaar
delijk noodig hebben. De regeering wenscht,
dat elke onnutte auto van de straat ver
dwijnt.
BRITSCHE EISCHEN AAN IRAK
Volgens te Sofia ontvangen berichten
heeft de Britsche commissaris voor Irak
den regent de volgende eischen voorge
legd:
le. Volledige controle over het spoor
wegnet door de Engelsche autoriteiten.
2e. Uitlevering van alle wagens, voorna
melijk te Bagdad en in Noord-Irak.
3e. Bestrijding van de vijfde colonne.
4e. Militaire samenwerking tusschen de
Iraksche weermacht en de Britsche en
overige geallieerde troepen in geval van
een aanval van de Spilmogendheden op het
Nabije Oosten.
Deze eischen werden ook door generaal
Auchinleck ondersteund, die het negende
en tiende leger heeft geinspecteerd.
Eenige leden van de regeering hebben
den eersten en den vierden eisch als te ver
gaand afgewezen. Ook ten aanzien van
eenige andere kwesties heerscht oneenig-
heid in het kabinet, zoodat een hervorming
van de regeering van Noeri Said te ver
wachten is.
SLECHTE TOESTANDEN IN KOEIBISJEV
Uit berichten van reizigers, die den laat
sten tijd de Sovjet-Russisch-Turksche grens
hebben overschreden, blijkt, dat de toe
stand in de tegenwoordige Sovjet-Russi
sche hoofdstad Koeibisjev ouhoudbaar is
geworden. Sedert weken heerscht in de
stad een vlektyphus-epidemie, die reeds
duizenden dooden heeft geëischt. De be
strijding dezer epidemie mislukt door de
afwezigheid van iedere hygiënische voor
zorg, gebrek aan doktoren en verplegend
personeel en vooral door het ontbreken
van medicijnen. De voedselpositie is troos
teloos.
Bestrijding der werkloosheid
Er bestaat in Nederland nog altijd
werkloosheid. Hoe vreemd dit na de
vele opdrachten der Duitsche industrie
in Nederland en na de tewerkstelling
van zoovele Nederlandsche arbeiders in
Duitschland ook moge klinken, het feit
bestaat. Dat de strenge winter, welke ach
ter ons ligt, hiertoe het zijne heeft bijge
dragen, behoeft wel geen betoog, maar ook
zonder deze oorzaak is het aantal werk-
loozen nog groot genoeg om de bijzondere
aandacht te hebben van de overheid. Aan
het einde van den winter stonden bij de
arbeidsbeurzen ongeveer 225.000 werkloo-
zen ingeschreven en, al hebben met het
ontluiken der lente ook ongeveer 100.000
menschen weer werk gevonden, toch staan
er ook nu nog ruim 100.000 werkloozen
ingeschreven. Daarbij moeten dan nog ge
rekend worden de 60.000 arbeiders in de
werkverruiming, terwijl in de bedrijven
nog 110.000 arbeiders staan, die geen vol
len dagtaak hebben, zoodat er ongeveer
280.000 menschen zijn, die niet in het nor
male arbeidsproces zijn opgenomen.
Vanzelfsprekend achten de autoriteiten
dit een toestand, welke niet kan worden
bestendigd, daar dit sociaal, economisch en
politiek niet is te verantwoorden en op een
conferentie in Den Haag heeft president
Bömig dan ook richtlijnen voor de toe
komst gegeven, waardoor aan dezen on-
houdbaren toestand een einde kan worden
gemaakt.. Men heeft van Duitsche zijde
groote opdrachten bij de Nederlandsche
industrie geplaatst, doch de mogelijkheid
om den arbeid naar de menschen te bren
gen heeft haar natuurlijke grenzen. Deze
grenzen liggen op het gebied van grond
stoffen en vervoersmogelijkheden. Daar
om is de vraag gerezen of ook niet Neder
landsche arbeidskrachten naar de arbeids
plaatsen in het Rijk gebracht moesten
worden, toen de grens van de Duitsche op
drachten bij de Nederlandsche industrie te
plaatsen was bereikt.
President Böning wijst er dan op, dat
het verplaatsen van arbeidskrachten niet
alleen met werkloozen geschieden kan om
de eenvoudige reden, dat vele dier werk-
looze huisvaders zijn dus 'niet op de
eerste plaats in aanmerking komen
om in het buitenland te gaan werken. Het
is logisch, dat zij, die door leeftijd en fami
liebanden het minst aan him oude woon
plaats zijn gebonden, eerder naar het bui
tenland dienen te gaan dan huisvaders.
Deze moeten dus uit de Nederlandsche be
drijven worden genomen en hier worden
vervangen door niet „reisvaardigen". Wan
neer bijv. in een bedrijf 50 arbeiders wer
ken, waarvan 25 ongehuwd zijn, terwijl in
dezelfde plaats 25 gehuwde werkloozen
zijn, zou het sociaal niet verantwoord zijn,
deze 25 werkloozen naar Duitschland te
zenden. Het is veel beter de 25 ongehuw-
den die werk hebben naar het buitenland
te zenden en de 25 gehuwden op hun
plaats te werk te stellen.
De huidige wettelijke maatregelen die
nen nu om hen, die weigeren om naar
Duitschland te gaan en niet zooveel so
ciaal gevoel hebben om in te zien, dat dit
goed is, te dwingen.
Het argument dat men door het werken
in Duitschland den vijand van Nederland
steunt is niet steekhoudend. Ook hier, in
ons land, worden aan de Nederlandsche
industrie Duitsche opdrachten verstrekt,
welke evenzeer Duitschland ten goede ko
men en dan zou men ook hieraan niet moe
ten medewerken. En feitelijk zou men dan
in het geheel niet moeten werken, want
elk werk, dat men op het oogenblik ver
richt, komt Duitschland ten goede. En geen
Nederlander zal de consequentie van dit
standpunt willen volhouden. Veel eerder
zal hij inzien, dat door de huidige maat
regelen een einde aan de werkloosheid zal
worden gemaakt. Naar ons werd medege
deeld, bestaan er dan ook plannen om in
de richting, welke wij hierboven in het
kort weergaven, deze zaak krachtig aan te
vatten. Nog dit jaar wenschen de auto
riteiten aan dezen gruwel der werkloos
heid een einde te maken, geheel in den
lijn van de idee der grootheid en waardig
heid van den arbeid, welke een der grond
slagen moet vormen van het nieuwe Euro
pa. De arbeid moet een eereplaats innemen
en de Duitsche autoriteiten zullen niet rus
ten, voordat dit begrip van den arbeid voor
alle Nederlanders een levend en werke
lijk feit geworden is.
Het informatiebureau van het Neder
landsche Roode Kruis heeft van het Ja
pansche ministerie van Buitenlandsche Za
ken een telegram ontvangen met namen
van Nederlanders, die in Japan geïnter
neerd zijn. Zij, die nadere inlichtingen ver
langen, kunnen zich wenden tot het infor
matiebureau van het Nederlandsche Roode
Kruis, Zwarteweg 75 te 's-Gravenhage.
Omtrent de mededeeling, dat bij het in
formatiebureau van het Roode Kruis een
lijst van namen van Nederlanders, die in
Japan zijn geïnterneerd, is ontvangen,
wordt erop gewezen, teneinde misverstand
te voorkomen, dat dit slechts de namen zijn
van een 25-tal Nederlanders, die in Japan
woonden en daar thans zijn geïnterneerd.
Er zijn dus géén inwoners van Neder-
landsch-Indië bij.
DISTRIBUTIE VAN BRANDSTOFFEN.
De secretaris-generaal van het departe
ment van Handel, Nijverheid en Scheep
vaart maakt bekend, dat tegen inlevering
van met „één rantsoen brandstoffen" ge
merkte bonnen wederom brandstoffen mo
gen worden afgeleverd.
EEN BOOSAARDIGE
Ergens zat een man voor het raam
de voorgangers te treiteren. Het moet
aldus genoemd worden naar u nader
zal blijken. En toch deed de man niets
anders dan eenvoudig voor het raam
zitten met de gordijnen wijd open en
naar de voorbijgangers kijken. En, als
er een naar binnen keek, lachte hij.
Dan nam hij omstandig en met een
weidsch gebaar een landurige trek
aan een geweldige sigaar en snoof de
geur met innig welbehagen in. Ver
moedelijk had hij schik in den rook-
loozen mensch, in wien hij een afgun
stige vermoedde. Voor een volgende,
die aan zijn venster voorbijging, nam
hij langzaam en genietend een teug
van een wit vocht uit een klein
glaasje, dat naast een bruine kruik voor
hem stond.
Wat bezielde dien man? Welk een
boosaardig genoegen aldus zijn mede-
menschen het Water in den mond te
doen komen. En een is tenslotte op lis
tige wijze binnengedrongen, om daar
na te constateeren, dat de sigaar van
hout en de ouwe klare water was.
Welk een vreemde wijze van genie
ten. Voor dien man is er het spreek
woord: gedeelde smart is dubbele
vreugd. Het beste zou zijn hem een
kistje houten sigaren te laten opeten.
Wat 'n mentaliteit! En dan te weten
dat ik overal zoek naar menschen, die
nog een borrel hebben, om er prettig op
visite te gaan. Vele vergeten relaties
zijn zelfs weer in eere.
Als ik nog eens een borrel drink, doe
ik de deur op slot en de gordijnen
dicht. Uit medelijden met mijn mede-
menschen.
Laat ons dezen boosaardige een
poosje op water en hout zetten.
Een waarschuwing
In zijn jongste radiopraatje „aan den
vooravond van het offensief" heeft de heer
Max Blokzijl zijn twijfel uitgesproken
aan de mogelijkheid van militaire acties
van eenige beteekenis van Engelsoh-Ame-
rikaansche zijde tegen de kust van de be
zette gebieden.
„Duitschland kan op elk punt van de
Noordkaap tot aan de Spaansche grens on
middellijk zóó sterke afdeelingen in bewe
ging zetten, dat het grootste deel der aan
vallers niet eens kans heeft, om op de
vlucht te slaan. Strategisch hebben zulke
bravourstukjes dan ook geen enkele, tac
tisch slechts een hoogst onbeduidende be
teekenis."
Maar, zoo liet hij er op volgen, heele-
maal ongevaarlijk, van politiek oogpunt
gezien, komen ze* mij toch ook niet voor.
Ik denk n.l. aan de mogelijkheid, dat on
verantwoordelijke elementen in de bezette
gebieden, die van zulke plaatselijke En
gelsche demonstraties zonder strategische
waande, misbruik zouden willen maken,
om in die omgeving wonende anti-Duitsch
gezinde deelen der bevolking van bezet ge
bied op te hitsen tot onverantwoordelijke
daden, waarvan ik in September 1939, bij
het begin van de DuitschPoolsche gewa
pende uiteenzetting, met eigen oogen de
treurige gevolgen heb gezien.
Ik houd het persoonlijk voor uitgeslo
ten, dat opgehitste Nederlanders zich tot
zulke excessen zouden laten verleiden als
toen door de Polen ten nadeele der mede
bevolking van Duitschen bloede zijn uit
gevoerd. Maar ik acht het eveneens uitge
sloten, dat de bezettende macht geen re
kening zou hebben gehouden met de mo
gelijkheid van ook maar geringe pogin
gen in die richting. Dit zij gezegd aan het
adres van ophitsers, zoowel als van voor
ophitsing vatbare elementen. En wel in het
belang vooral van hen, die de onmiddellijk-
onsdhuldige slachtoffers van onvermijde
lijk scherpe reacties zouden zijn!
Het Nederlandsche volk neemt geen deel
meer aan dezen oorlog, sinds de wapenen
zijn neergelegd. Actieve Nederlandsche
deelnemers zijn alleen de vrijwilligers der
bekende corpsen, passieve de werkers in
ons volk, wier plicht op grond van het in
ternationale oorlogsrecht met zich brengt,
dat hun productie den overwinnaars ten
dienste staat. Wie daarbuiten opzettelijk
den bezetter nadeel toebrengt, doet dat
op eigen risico en met onmiddellijk, collec
tief levensgevaar!
Doet dat in het door mij beschreven ge
val bovendien bij voorbaat ten nadeele
van de eigen volksgemeenschap zonder
eenige schade van beteekenis voor den
een en, of eenig voordeel voor den anderen
oorlogvoerende.
Als het een eeuwige waarheid blijft,
dat een gewaarschuwd mensch er twee
waard is, dan moge deze waarschuwing
met den vollen ernst ter kennis genomen
worden, waarmee ze hier is uitgesproken!
WIJ HADDEN EEN GOEDE MAAND....
Wij hadden een goede maand, zoo schreef
ons de firma van D. te U. en daarom heeft
de directie besloten de maandelijksche bij
drage voor de Nederlandsche ambulance
dit keer te verdubbelenDat is een
voorbeeld om na te volgen.
De firma van D. te U. behoort onder de
„vaste klanten" van de ambulance. Zij
stort iedere maand een vast bedrag op de
girorekening van deze hulpexpeditie aan
het Oostfront. Zoo zijn er talloos vele in
den lande, groote en kleine firma's die
iedere maand hun plicht doen.
U kent toch het gironummer
Nederlandsche ambulance, Koninginne
gracht 22, 's-Gravenhage.
