DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN DE STRIJD WOEDT OP JAVA DUITSCHLAND fMamentje.N DINSDAG 3 MAART 1942 33ste Jaargang No. 10191 Bureaux Papengracht 32. Telefoon: Redactie 20015 Administratie 20935. Giro 103003. Postbus U. Nog slechts spaarzame berichten Naar de Britsche berichtendienst uit Bandoeng meldt, woedt langs de noordkust' van Java en op de vruchtbare vlakte, die zich van Batavia tot het gebied ten Oos ten van Soerabaja uitstrekt, een slag. Het front heeft aldus ~en lengte van bijna 1000 km. en eer», diepte van ongeveer 60 km. Onder verwijzing naar het feit, dat de berichten over de gevechten van Maandag zeer spaarzaam binnenkomen, meldt de Britsche berichtendienst verder, dat de Ja panners van de kust uit, waar zij in de na bijheid van Indramajoe de voornaamste landing hadden opdernomen, ongeveer 50 kn». zijn opgerukt. 'Cveral in de vlakte van Noqrd-Java, waar de belangrijke plaatsen Semarang, Cheribon,a Batavia en Soerabaja liggen, *Staan vernielings- en pioniertroepen ge reed om havenwerken, pakhuizen, fabrie ken en bruggen, wegen en «spporlijnen op te blazen. Wegens het groote aantal der door de Japanners gelande troepen en het aangevoerde materiaal lijkt het vrij zeker d^.t de Japanners voornemens zijn de in vasie op Java met de snelheid van een bliksem oorlog ten uitvoer te leggen. De Deutsche Ztg. i. d. Niederl. maakt melding van een bericht uit Batavia, vol gens hetwelk gevechten gaande zijn voor Blora, een spoorwegknooppunt 25 km. ten Zuiden van Rembang. BRITSCHE KRUISER VERNIELD Het Japansche hoofdkwartier heeft Maan dagavond medegedeeld, dat de Japansche zeestrijdkrachten, die de gecombineerde Engelsch - Amerikaansche - Nederlandsche vloot achtervolgden Zondagochtend om elf uur een Britschen kruiser der K-klasse en twee niet-geidentificeerde torpedojagers ten noorden van Kragan (een plaatsje ten oosten van. Rembang gelegen) hebben in gehaald en tot zinken gebracht. VERNIELINGEN TE BATAVIA Volgens den Britschen berichtendienst zijn te Batavia belangrijke installaties ver nield, ofschoon „een direct gevaar voor de hoofdstad nog niet bestaat". Het D. N. B. verneemt uit Tokio: Japansche marine-vliegers hebben Zon dagmiddag het Britsche Ghristmas-eiland ten Zuiden van Java aangevallen en het ra dio-station alsmede andere inrichtingen der vereenigde BritschAmerikaansche vloot met een hagel van bommen bestookten vernield. Domei voegt hieraan toe, dat de vernie ling van het steunpunt den vijand iedere mogelijkheid ontneemt, de operaties op Java te belemmeren. De Japanners hadden geen verliezen. Het Christmas-eiland speelde voor den vijand sedert den val van Sin gapore en het afsluiten van Straat Malak- ka een belangrijke rol. DE STRIJD OP SUMATRA Da Japansche troepen, die den opmarsch van Palembang uit in Westeijke richting voortzetten, hebben, naar Domei meldt, een varrassenden aanval ondernomen op Soeroelangoen, 200 km. ten Westen van. Palembang gelegen. Zij rukten vervolgens in Noord-Westelijke richting op en bezet ten den 28sten Februari Moeratebo, 80 km. ten Noord-V/esten van Soeroelangoen. De tegenstander bood geen weerstand en zette den terugtocht voort. De totale verliezen der Japansche troepen tijdens de oorlogs handelingen tussch'en Palembang en Moe- ajatebo bedragen slechts tien gewonden. (Met Moeratebo zou Moearatebo bedoeld kunnen zijn; laatstgenoemde plaats ligt echter bijna 150 km. van Soeroelangoen verwijderd.- Red.). HET OPPERBEVEL OVER DE GEALLIEERDE STRIJDKRACHTEN IN NED.-INDIë In een draadloos bericht uit Londen wordt door den Engelschen nieuwsdienst gemeld, dat het opperbevel over de geal lieerde strijdkrachten in Nederlandsch-In- dië door de Nederlanders wordt overgeno men. Wavell belast zich weer met het Indi sche opperbevel. In een communiqué hier omtrent wordt gezegd: „Het verlies van Malakka en de Japansche landing op Suma tra hebben Birma van Nederlandsch-Indië gescheiden. Onder deze omstandigheden heeft men besloten, dat het opperbevel over de land-, zee- en luchtstrijdkrachten der ge allieerde naties in Nederlandsch-Indië zal overgaan op de Nederlanders, wien verder alle steun ten deel zal vallen, die door de geallieerde naties kan worden verleend. Met toestemming van den koning zal gene raal Wavell weer den post van opperbe velhebber in Indië op zich nemen; die thans ook belast is met de verantwoordelijkheid voor de operaties in Birma en voor een nauwe samenwerking met China. De op het oogenblik aangedane overeenkomsten betreffende de algemeene gelijkschakeling van de strategie en politiek in den oorlóg tegen Japan ondergaat geenerlei wijziging". AMERIKANEN VERLATEN JAVA Bijna alle Amerikanen, onder wie ook de consul-generaal te Batavia, hebben kort voor de landingen der Japanners Java ver laten. Onder hen bevonden zich vgrscheide- nen, die destijd reeds uit Hongkong en la ter ui' Singapore hadden moeten vluchten. Destijds is reeds gemeld, dat alle voorbe reidingen in Nederlandsch-Indië waren ge troffen voor de verplaatsing van de zetels van verschillende maatschappijen naar Cu rasao en Suriname, welke verplaatsing op een ander te bepalen datum van kracht zou worden. Zondag, 1 Maart, is te Batavia het besluit genomen deze verplaatsingen op dienzelfden dag te doen ingaan. De verte genwoordigers in Suriname en Curasao zijn hiervan onmiddellijk in kennis gesteld. BORNEO IN JAPANSCHE HANDEN Naar Domei meldt, zijn Nederlandsch- Javaansche troepen, die ter sterkte van 200 man op 50 km. ten Zuidoosten van Singkawang op Borneo zijn aangetroffen, op 27 Februari door Japansche eenheden geheel verslagen. Hiermede is practisch ge heel/ Borneo onder Japansche controle ge komen. BIRMAROUTE GESLOTEN Uit Mandalay wordt door den Britschen berichtendienst gemeld, dat tengevolge van den Japanschen druk op den benedenloop van de Sittang de Birmaroute naar China thans practisch gesloten is. Naar de cor respondent van de^.Asahi Sjimboen" van het Birmaansche front meldt, is Rangoon op het oogenblik één vlammenzee, aange zien de Engelschen met het oog op den op handen zijnden Japanschen aanval de po litiek der „verschroeide aarde" hebben toe gepast. De uit de stad vluchtende Birma- nen maken ieder geregeld verkeer op de wegen naar de voorsteden onmogelijk. HET ITALIAANSCHE WEERMACHTSBERICHT. Het Italiaansche weermachtbericht luidde gisteren: Aan het front in Cyrenaica bedrijvigheid van patrouilles. Tijdens tal van luchtge vechten schoten Duitsche jagers acht vijan delijke vliegtuigen neer. Vijf werden op den grond vernield. Ook gisteren is Malta herhaaldelijk aan gevallen. Het beperkte aantal bommen, dat in den afgeloopen nacht boven Tripoli werd uit geworpen, heeft geen aanzienlijke schade veroorzaakt. Een begin van brand, dat uit brak in een barak, werd terstond onder drukt. Wat gebeurt ln Iran? De sjah van Iran' heeft, naar een ge rucht uit Teheran meldt, den dag na het aftreden van de regeering-Faroeghi Iran verlaten om zich naar Kersela in Irak te oegeven. Aldaar bevindt zich een door pel grims uit Iran veelbezocht heiligdom. Ook de gemalin van den sjah heeft Iran ver laten en zich naar haar broeder, koning STRIJDT VOOR EUROPA Zware afweergevechten aan het Oostlront. Het Duitsche weermachtsbericht van gistermiddag luidt als volgt: Op de Krim, aan het Donets-front en ten Z.O. van het Ilmen-meer duren de zware afweergevechten voort. In sa menwerking met de luchtmacht wer den op het schiereiland Kértsj weder om talrijke pantserwagens vernield. In den Zuidelijken uitgang van de Straat van Kertsj werd een transportschip van 6.000 brt. door lucht-torpedotref- fers tot zinken gebracht. Bij nachtelij ke aanvallen der luchtmacht op de vliegtuigmotorengebouwen en vlieg veldinstallaties. Er konden groote branden en hevige ontploffingen wor den waargenomen. In het tijdvak van 24 Februari tot 1 Maart verloor de vijand aan het Oos telijk front in totaal 204 pantserwa gens. In Noord-Afrika wederzijdsche acti viteit van verkenningsafdeelingen. Duitsche jagers schoten vijf Britsche vliegtuigen in luchtgevechten neer, vijf werden op-den grond vernield. Op Malta bestookten Duitsche ge vechtsvliegtuigen onder bescherming van jagers de haven van La Valetta met bommen van zwaar kaliber. Hier bij werden treffers geplaatst op duik boot-ligplaatsen, kaden en ravitaillee- ringsbedrijven. Britsche motortorpedobooten tracht ten in den afgeloopen nacht in het Kanaal een alleenvarend stoomschip aan te vallen. Door eigen motortorpe- dobooten werd bij den terstond in "wer king tredenden afweer een Britsche motortorpedoboot tot zinken gebracht. Verdragend geschut van de marine beschoot in het Kanaal itiet goed ge volg twee vijandelijke convooien. De convooien werden uiteengedreven. In het tijdvak van 21 tot 28 Febr. verloor a de Britsche luchtmacht 62 vliegtuigen, waarvan 38 boven de Mid- dellandsche Zee en in Noord-Afrika. In denzelfden tijd gingen in den strijd tegen Groot-Brittannië 20 eigen vlieg tuigen verloren. In den strijd tegen de ravitaillee- ringsscheepvaart van Groot-Brittannië en de Ver. Staten brachten Duitsche zee- 'en luchtstrijdkrachten in de maand Februari 79 vijandelijke koop vaardijschepen, in totaal 525.400 brt. tot zinken. In dit succes heeft het Duit sche duikbootwapen met het tot zin ken brengen van 66 schepen, in totaal 448.400 brt., een belangrijk aandeel ge had. Bovendien werden 44 koopvaar dijschepen van den vijand voor een deel zwaar beschadigd. Faroek van Egypte begeven. Naar ver luidt zouden deze gescheiden reizen in het geheel niet voor genoegen of zuiver voor bezoek geschieden. Veeleer zou men in Teheran op het standpunt staan, dat de houding der bolsjewieken de laatste we ken zoo dreigend geworden is, dat men bet noodig geacht heeft, de keizerlijke fa milie uit Teheran te brengen. In politieke kringen der hoofdstad van Iran acht men nieuwe Sovjet-maatregelen tegen de sou- vereiniteit en de onschendbaarheid van Ircn op komst. DE TOESTAND TE BAGDAD. Volgens eerf beticht van den omroep te Bagdad is de toestand te Bagdad zóó kri tiek geworden', dat de regent, Abdoellilah, de stad heeft verlaten. Hij heeft, zooals reeds eerder op spannende oogenblikken, dc-n jeugdigen koning, Feisal II, medegeno men. Met verscheidene personen van zijn gevolg heeft de regent zich onder bescher ming van het Britsche garnizoen naar Koet-el-Am ara begeven, waarvandaan hij zal doorreizen naar Baira, indien de toe stand nog ernstiger zou worden, zooals in het begin van den opstand van Kailani. VERKLARING VAN CRIPPS. Sir Stafford Cripps heeft gisteren te Lenden voor de Anglo-Amerikaansche vereenigingen voor jeugdvriendschap o.a. betoogd: Hoewel wij al onze krachten op den oor log concentreeren, mogen wij niet verge ten. dat wij een betere beschaving willen opbouwen. Ik acht het van vitaal belang, dat de jeugd van Engeland en Sovjet-Rus land met die van Amerika, China en de on derdrukte landen in Europa samenwerkt. Wij mogen onze toekomstplannen niet te nauw begrenzen door a: te groote con centratie op de Engelsch-Russische vriend schap. Ons doel mag dan hetzelfde zijn als dat van de Sovjèt-Unie, naar de weg waarlangs wij dit doel bereiken, moet wor den bepaald door onze eigen omgeving en r.iet door die van de Sovjet-Unie of een ander land. Omtrent den godsdients der Sovjet-Unie zei Cripps, dat dit een godsdienst voor de geheele week is, gebaserd op idealisme, cn geen religie voor één dag per week. IN EEN PAAR REGELS Brand in Nicaragua. In de hoofdstad van Nicaragua, Mana gua, is een groote brand uitgebroken, in loodsen, welke gebruikt werden als berg ruimte voor materiaal, gebezigd bij de werkzaamheden aan den Panamaweg. Tal van vrachtauto's, allerhand machines voor den wegenaanleg, pneumatische per sen en onderdeelen ter waarde van 120.000 dollar werden vernietigd. Aanslag op Mossoel-olieleiding. Volgens berichten uit Bagdad is de olie- Leiding van Mossoel vlak achter Hadita op geblazen. Dit is de aftakking naar Haifa. De olieraffinaderij in Haifa heeft reeds Verscheidene dagen geen grondstoffen. Fransche dorpskerk geplunderd en in brand gestoken. In een kerk nabij St. Nazaire is Zondag brand uitgebroken. Toen het blusrchings- werk geëindigd was bleek, dat misdadigers de kostbare voorwerpen van eeredienst uit het tabernakel ontvreemd, de H. H. Hosties over den grond verspreid, beelden van heiligen stukgeslagen en met de mis gewaden den brand gesticht hadden. Noorsch ziekenhuis door Engel- sche bommen vernield. Naar verluidt, is een ziekenhuis te Var- doe in Noord-Noorwegen door Engelsche bommenwerpers vernield, hoewel het Roo- de Kruis duidelijk aangebracht was. Veer tien Noren en een Duitsche soldaat kwamen om het leven. BINNENLAND DE STRIJD OP JAVA BEGONNEN. Op bijgaande Ijaart zijn de voornaamste plaatsen en havens van Java te vinden, alsmede de 18 afdeelingen waaruit het groote eiland met zijn 42 millioen inwoners bestaat. De Japanners hebben troepen aan wal gezet in de provincie Bantam (1) dit is aan de kust ten Noorden van Serang; in de provincie Cheribon (5) in de baai van Ir.dramajoe en in' de provincie Rembang (12) ten Oosten van de stad Rembang. De provincies zijn op de kaart genummerd. De Japanners hebben ook het eiland Eawean, ten Noorden van Madoera in hun bezit en beheerschen de straat Soenda, tusschen Sumatra en Java. Op de kaart is een kleine fout'geslopen, Eatam moet zijn'Bantam. VERDERE GILDEN VAN DE NEDERLANDSCHE KULTUURKAMER INGESTELD. In de'Ned. Statascourant va>i heden is op genomen een besluit van d> n secretaris generaal van hét departemer t van Volks voorlichting en Kunsten, betreffende de in stelling van de verdere gilden van de Ne derlandsche Kultuurkamer. Door dit besluit worden ingesteld het Gilde van Beeldende Kunsten, het Mu ziekgilde, het Letterengilde en het Film- gilde. DE DIERENARTSENKAMER. Het Rijkscommissariaat maa .t bekend: De Rijkscommissaris voor het bezette Nederlandsche gebied heeft op grond van art. 1 van zijn verordening no. 17/42 (zes de verordening, waardoor de verordening No. 108/40 wordt aangevuld) den directeur van den rijks veter inairen dienst dr. B. J. C. te Hennepe te Rotterdam benoemd 1;ot voorzitter van den Nederlandsche dieren artsenkamer. Voorts heeft de Rijkscommissaris voor het bezetteTtfederlandsche gebied op grond van art. 3 van zijn verordening No. 108'40 (vierde verordening omtrent bijzondere be stuursrechtelijke maatregelen) den direc teur van het rijksseruminstitu» t, dr. C. J. de Gier te Rotterdam, benoemt tot plaats vervangend voorzitter van de i ïderdand- sche dierenartsenkamer. Dr. B. J. C. te Hennepe, oofdinspec- teur van volksgezondheid en d .■ecteur van den veeartsen ij kund igen d ienst, leider van de nieuwe dierenartsen kamer, 2e .'van den Boschstraat 26 te Den Haag, teekende in een toespraak ter persconferentie te 's-Gra- venhage het groote belang der taak van den dierenarts en van de nieuwe dieren artsenkamer. Men mpet, aldus dr. te Hennepe, den die renarts niet zien als een geï< oleerd> vak man, doch als een belangrijken schakel in het groot geheel der volksgemeenschap, die bij den opbouw van het nieuwe Euro pa een prachtige taak heeft, waarin de be langen van wetenschap, volksgezondheid en economie op velerlei wijze zijn samen gevlochten. De werkzaamheid van een 'erenarts strekt zich over diverse terre: uit; er zijn dierenartsen in dienst va staat, men heeft de docenten aan de veterinaire faculteit te Utrecht, weer vele anderen zijn verbonden aan gemeentelijke instellingen en aan vereenigingen, tenslott» zijn er de zeer talrijke beoefenaren va: die dieren- artskundige practijk. De dierenartsenkamer met naar leiding en raad van zes heeft uitsluitend een or ganisatorische taak. Ze is het lichaam, dat de belangen der verschillende -oepen van dierepartsen behartigt, dat mf de oudere vakgroepen overlegt en in dienst van de volksgezondheid de verbinding onderhoudt met de overheid, met den lan tand, enz. LANTAARNPAAL. Mijn zoon is nu drie jaar oud en doet iederen dag meer ontdekkingen thuis en in de natuur. Hij heeft zich ver baasd, dat sneeuw koud is en niet zoet en hij vraagt nu reeds naar reden en oorzaak van vele dingen. Zoo deed hij dezer dagen een treffende ontdekking. Pappa vroeg hij wat zijn dat voor palen? Zijn dat boomen? Nee ventje, antwoordde ik, dat zijn geen boomen, dat zijn lantaarnpa len. Komen daar geen bladeren aan? Weer een ontkennend antwoord. Pappa, wat zijn dat, lantaarnpa len? Dat zijn palen waar bovenin een lichtje zit, als het donker is. Dan kun nen de mensohen zien op straat. Waarom zetten de menschen die palen er neer, als ze dat lichtje toch niet aansteken. Zooals bij zoovele reeksen van vra gen, zijn wij nu weer genaderd tot het probleem van den oorlog. Deze jongeman van drie turven hoog heeft nog nooit een lantaarnpaal zien branden, wie zal het hem dus kwalijk nemen, als hij de ondoelmatigheid van dieze palen in het heldere licht zet van zijn jeugdig verstand? En ik dienk er aan wat dat zal wor den als ik hem na den oorlog de be staansredenen en dé oorsprong zal moe ten uiteenzetten van spek, ham, kip pen en derzelver eieren. Laat ons van den anderen kant ech ter hopen, dat mijn onderwijstalent spoedig aan een zware proef zal wor den onderworpen. VJ VERBRANDE AARDE. Het parool dat men He Batavia uitgaf toen men de resultaten van zijn oorlogs verklaring aan Japan ondervond, betee- kent tevens het einde van onzen invloed, economisch, zoowel als politiek, in Oost- Azië. Verbrande aarde. Het is een bolsjewis tisch parool. Het beteekent de vernietiging van alles wat waarde heeft, van alles wat met moeite en zorg, ten koste van bloed en offers, werd opgebouwd. Verbrande aarde, dat zal ook het lot zijn van geheel Europa. Dus ook van ons land, indien het bolsjewisme de overwinning behaalt. Landgenoot, dat mag nooit gebeuren. Ons lapd zal geen verbrande aarde wor den. Te wapen tegen de horden, die dit tot oorlogsdoel verhieven. Het bolsjewisme moet en zal uitgeroeid worden. Meldt u aan bij Het Vrijwilligerslegioen Nederland, Ko ninginnegracht 22, 's-Grayenhage. SCHEUREN VAN GRASLAND. In de Staatscourant van 2 Maart 1942 is verschenen de „Tweede scheurbeschiiking bodemproductie". - Hierin is een regeling getroffen voor gebrui'ksgerechtigden van grasland, die nog niet hébben kunnen scheuren. In de eer ste plaats is bepaald, dat gebruiksgerech- tigden van grasland, aan wie scheurplichl is opgelegd, hieraan tot 10 April 1942 kun nen voldoen, ook al was door den produc- tiécommissaris een vroegere datum ge steld. In de tweede plaats is bepaald, dat ge- bruiksgerechtigden van grasland, die vrij willig een oppervlakte grasland voor scheuren hebben opgegeven, zulks even eens voor 10 April 1942 zullen dienen te doen. Hiermede is dus eenerzijds uitstel van scheuren ook aan deze categorie gebrujjfrs- gerechtigden van grasland verleend', an derzijds is hun hiermede thans ook de plicht tot scheuren opgelegd.. GebruiksgereChtigd'en van grasland, be- hoorendé tot deze categorie, kunnen, voor zoover het betreft kleigrasland, ontheffing van de plicht om voor 10 April te scheu ren van den productie-commissaris ver krijgen; zij zijn dan echter verplicht om voor 10 Augustus 1942 te scheuren en bovendien voor 25 Augustus 1942 op het gescheurde grasland koolzaad te zaaien. TREKKERS VAN ONGEVALLENRENTE. Een belangrijke wijziging in de Ongeval lenwet 1921 heeft een einde gemaakt aan vele tot nu toe voorkomende onbillijkhe den. Vele rentetrekkers hebben nl. in den loop der jaren tot hun schade ervaren, dat bij de vaststelling van hun dagloon reke ning werd gehouden met de periode (n) van werkloosheid, die buiten hun schuld voor kwam (en) in het jaar, voorafgaande aan den dag, waarop hun een ongeval over kwam. In de nieuwe regeling is het minimum- dagloon nu vastgesteld op een bedrag, va- rieerende van 2.25 tot 3.50 per dag, naar gelang de klasse, waarin de woon plaats van getroffene is ingedeeld. Bij al- geheele arbeidsongeschiktheid ontvangt de arbeider dus een rente van 1.5714 tot 2.45 per werkdag, zijnde 70 procent. Hoewel dit minimum itog niet hoog is. is het toch den belangrijke vooruitgang voor zeer velen, die volgens de oude regeling enkele centen ontvingen. Tevens is be paald, dat alle renten naar aanleiding van ongevallen na 31 December 1936 naar de nieuwe, gunstigere bepalingen zullen wor den herberekend. De verhooging van de rente wordt uitbetaald van 1 Januari 1942 af.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1942 | | pagina 1