DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Aanslag op von Papen te Ankara Momentje DONDERDAG 26 FEBRUARI 1942 33ste Jaargang No. 10187 S)e £cid&elve(2oti/ta/nt Bureaux Papengracht 32. Telefoon: Redactie 20015 Administratie 20935. Giro 103003. Postbus 11. V Onnocdig lijden Het is van een alles-overtreffende so ciale beteekenis, dat vooral in een moeie- lijken en zorgvollen tijd, als deze, de men- schen het elkaar, niet lastig en verdrietig maken; dat zij, integendeel, voor elkaar een stukje, hemel'op aarde trachten te brengen! Wij hebben over dit onderwerp de laat ste week af enkele keeren een paar ge dachten neergeschreven. Vandaag in aansluiting daarmede enkele uitspraken van Emil Fiedler. Wij citeeren uit zijn dooi'r Cor Hesseling vertaald werkje „God en het lijden" blad zijde 14: „Wanneer al het leed van de aarde zou worden weggenomen, dat opgroeit uit onheilszaad, door menschenhand gezaaid; al het leed, dat menschen uit haat en nijd, uit heersch- en geld- zucht, uit iedere soort van gemeenen hartstocht over anderen uitstorten, dan zou negentig procent van alle aardsche ellende en allé menschenleed zijn weg gevaagd". En verder uit bladzijde 19: „Wanneer we van de som van alle lijden eens het leed konden aftrekken, dat wij, menschen, elkander aandoen, zonder dat we het kwaad bedoelen, ja buiten onzen wil. Uit misverstand, uit verkeerde beoordeeling 'van den ander, uit oververmoeidheid of uit louter domheid, of omdat we onze zelfbeheer - sching een oogenblik verloren". Dat ieder voor zich zorge van de som van alle lijden af te trekken het leed, dat hij een ander aandoet! TWEE COLLECTEN VOOR WINTE6HULP Morgen huizen-, overmorgen straatcol lecte. Dat is voor de komende dagen het program van Winterhulp Nederland. De speldjes, voor de straatcollecte dragen af beeldingen van groote Nederlandsche man nen. Wij bevelen deze collecte bij onze le zers warm aan. Het leven is; zelfs voor wiè het goed kunnen doen, onder de hui dige omstandigheden heel moeilijk. Hoe- jreel te moeilijker moet het dan niet zijn voor hen, die gebrek lijden. Het zal wel niemand verwonderen, dat decaan vragen om hulp thans bij Winter hulp in stroopten bjnnen komen. Om daar aan te kunnen voldoen, is veel geld noo- dig. Een ieder helpe naar vermogen Win terhulp. - Zoo zal zij v?el nood kunnen lenigen. In tegenwoordigheid van tal van be langstellenden en officieele autoritei ten is gistermiddag in het museum Boymans te Rotterdam geopend de tentoonstelling „Het Duitsohe Boek van heden", die zich in vorige weken te 's-Gravenhage en Amsterdam in een groote belangstelling heeft"mogen ver heugen. Oberdienstleiter Schmidt, die de tentoonstelling officieel zou openen, was op het laatste oogenblik door dienstaangelegenheden verhinderd, naar dr. Völckers gevolmachtigde van den rijkscommissaris voor de stad Rot terdam, in zijn openingsrede mede deelde. Tot degenen, die deze opening in de gehoorzaal van Boymans bijwoonden, behoorden o.m. de burgemeester van Rotterdam en Schiedam, dr. D. Hanne- ma, directeur van het museum,- mr. K., P. v. d. Mandele, voorzitter ven de Ka mer van Koophandel te Rotterdam en majoor Werner van de Duitsohe politie te Rotterdam. Nadat 't Zepparoni-kwartet passen de muziek ten gehoore had gebracht, ving dr. Völckers zijn rede aan met de begroeting van de talrijke aanwezigen en wees erop, dat de havenstad Rot terdam kan bogen'op ëen goede cultu- reele ontwikkeling. Spr. wees op de concerten van het Rotterdamsche Phil- harmonisch orkest en op andere ge beurtenissen op verschillend gebied. Daarom acht spr. deze tentoonstelling van Duitsche literatuur van dezen tijd in de Maasstad van belang. Ook in Rot terdam zal zij zich in veler belangstel ling verheugen. Hierna gaf spr. een beschouwing over het cultureele leven in het huidige na- tionaal-so'cialistische Duitschland,' dat nauw met de volksgemeenschap sa menhangt. De*Duusch cultuur wortelt in het volk. In dit licht moet men deze tentoon stelling zien. Spr. wenschte de exposi tie tenslotte goede resultaten toe. Moge zij 't doel bereiken, aldus besloot hij eed goede verstandhouding tusschen Duitschland eri Nederland. Nadat spr. de leiding van Boymans en de hesren van het Zepparoni-kwartet had dank- gezegd voor hun medewerking, zijn ce aanwezigen paar de tentoonstellings ruimte gegaan, waar men zich ^«rui men tijd heeft verdiept in den aanwe zigen boekenschat. „ALS DE KLOK TWAALF SLAAT". Hedenavond van 19.4520 uur spreekt Max Blokzijl over den zender Hilversum 2 in de serie „brandende kwesties" over het onderwerp „Als dejtlok twaalf slaat". De ambassadeur ongedeerd Toen de Duitsche .ambassadeur te An kara, von Papen, en zijn echtgenoot® Dinsdagochtend op weg waren van hum woning naar de ambassade, 'is een aan slag op hen gepleegd. De ambassadeur en zijn vrouw bleven ongedeerd. Een man, vermoedelijk de dader, die op eenige 'pas sen aohter den ambassadeur lier, werd in stukken gereten. Onmiddellijk na den aanslag bracht de Turksche minister van buitenlandsche za ken, Saradjogloe, in gezelschap van staats secretaris Menemendjogloe eep officieel bezoek aan den ambassadeur. Hij deelde von Papen mede, dat de Turksche regeering onder geen voorwaarden zou dulden, dat'haar'land het tooneel van der gelijke misdaden zou worden. Hij ver klaarde voorts, dat een nauwgezet onder zoek wordt ingesteld en dat alle maatre gelen genomen zijn. De president der Turksche republiek en de minister-president hebben den ambas sadeur gelukgewenscht met den goeden afloop. De Führer heeft von Papen telegrafisch gelukgewenscht, evenals» mimister von Rib' bentrop. Naar het A.N.P. meldt zijm omtrent de ontploffing te Ankara nog de volgende bijzonderheden bekend geworden: Zooals iederen morgen verliet de Duit sche ambassadeur von Papen om tien uur zijn woning en sloeg den weg in naar het ambassadegebouw. De aanslag werd ge pleegd op 80 meter van de Duitsche am bassade. Von Papen had den indruk op het mechanisme van een helsche machine getrapt te hebben. Om 10.10 uur ontstond er een ontploffing, die den Duitschen am bassadeur en zijn echtgenoote tegen den grond wierp. Von Fapen vertelde, dat hij achter zich een man bespeurde. Deze werd door de explosie in stukken gereten. Von Papen's jas was bedekt met bloedvlekken van ditslaohtoffer. De explosie was zoo he vig, dat de ruiten van alle in de buurt gele gen huizen sprongen. Verscheidene per sonen, die zich in de nabijheid bevonden, onder wie drie jongemeisjes, werden door scherven gekwetst. Zoodra hij bekomen was, begaf von Papen zich naar de in de omgeving gelegen Italiaansche ambassade. Hij ver loor geen oogenblik zijn koelbloedigheid en liet terstond de politie waarschuwen, die de huizen in de buurt ging bewaken. Sommige getuigen hebben een man zien vluchten. Er bestaan twee lezingen wat den aard van den aanslag betreft n.l%een, dat er sprake was van een op den boule vard liggende helsche machine, en een, dat er een bom werd geworpen. Von Papen is volkomen ongedeerd. Hij had slechts eenige' schrammen in het ge laat. Het door het ministerie van binnen- landsche zaken* geleide onderzoek wordt voortgezet. DE OPVATTING TE BERLIJN. In officieele Duitsche regeeringskringen was men gisteren van oordeel, dat de aan slag door Engelsche agenten in samen werking met leden van den geheimen dienst der Sowjets, is voorbereid. Reeds wekenlang, zoo brengt men te Berlijn in herinnering, zijn in Ankara en Stamboel geschriften verspreid, welker inhoud tegen von Papen was gericht. Een der agenten die zich met de verspreiding dezer ge schriften bezig hield, is dezer dagen door de Turksche politie gearresteerd. De ver klaring van den Turkschen minister van buitenlandsche zaken, waarin deze uit drukking geeft aan den wensch der regee ring om te beletten dat het "land een ver zamelplaats wordt van vreemde onrust stokers, is te Berlijn zeer gunstig ontvan gen. De Berlijnsche avondbladen behelzen in den scherpsen toon commentaar op het bericht over den mislukten bomaanslag op den Duitschen ambassadeur Franz von Pa pen te Ankara. Reactie n Turkije. He.t bericht van den aanslag deed te ^An kara snel de ronde. Talrijke menschen dromden samen voor de plèk van den aanslag, waar de politie en militairen nog met het onderzoek bezig waren. De knal van de explosie werd in het op ongeveer 300 meter afstand gelegen gebouw der Duitsohe ambassade duidelijk gehoord en men gevoelde zelfs ^een trilling. Zoowel in officieele kringen als onder de bevolking van de Turksche hoofdstad heerscht de grootste verontwaardiging over den aanslag op den vertegenwoordiger van het Duitsche Rijk. Bij de Duitsche am bassade worden voortdurend gelukwenn- schen ontvangen met het mislukken van den aanslag. Het Turksche blad Ulus brengt groot opgemaakt een uitvoerige uiteenzetting over den bomaanslag op dén Duitschen ambassadeur von Papen en diens echtge noote. In een eigen korten commentaar merkt het blad op, dat Turkije dergelijke gebeurtenissen in geen geval mag toela ten. De bevolking van Ankara en varf heel Turkije is Verontwaardigd en verheugt zich tevens oprecht over het feit, dat de am bassadeur van het bevriende Duitsohe Rijk gelukkig aan den aanslag is ontsnapt. Bij deze gelegenheid komen de gevoelens van hoogachting en saamhoorigheid, die het Turksche volk koestert ten aanzien van de Turksch-Duitsche vriendschap en jegens den ambassadeur van het Duitsche Rij'k, opnieuw tot uiting. De dreigende aanval op> Java ERNSTIG GEBREK AAN VLIEGTUIGEN. Met dagelijks toenemende spanning ver wacht men te Batavia een Japanschen aan val op Java, waarvan de val zou beteeke- nen, dat het geallieerde Zuidzeefront naar Australië moet worden teruggetrokken. Ondanks het ernstige gebrek aan vlieg tuigen, zoo wordt uit Batavia gemeld, heeft men de hoop nog niet opgegeven, dat op Java tot het uiterste tegenstand zal worden geboden. Men wijst er te Batavia verder op, dat er in Nederlandsch-indië practisch geen\ linie meer is, waarop men zich kan terugtrekken. Omtrent de groote actie van de Japan- sche luchtmacht tegen vliegvelden op het eiland Java, is verloop waarvan, zooals gemeld, 68 vijandelijke vliegtuigen ver nield werden, meldt Domei nog in een ver slag van het front, dat de eerste golf Ja- pansche gevechtsvliegtuigen onder bescher ming van jagers om 10.30 Bandoeng a viel, waarbij "5 vijandelijke vliegtuigen op den beganen grond in brand geschotèn werden. De vergezellende jagers daagden vijandelijke vliegtuigen, die opgestegen wa ren, tot het gevecht uit en schoten daar van vijf omlaag. 19 Minuten later werden op het vliegveld van Kalidjati nog 25 vij.- andelijke machines met machinegeweer vuur vernietigd. De tweede reeks, aanval len begon om 17.30 uur met een actie te gen het vliegveld Tjililitan bij Batavia, waar Japansche gevechtsvliegtuigen acht toestellen vernielden en waarbij de han gars en andere inrichtingen van het vlieg veld in brand geraakten. Ten Noorden van Buitenzorg geraakten Japansche jagers met tien Hurricanes in gevecht, waarbij een Hurricane werd neergehaald. Tevens werd een aanval op de basis voor marine-vlieg tuigen te Batavia uitgevoerd, waar behal ve de aldaar geslationr.eerde vliegtuigen een in de haven liggende lichte kruiser en twee koopvaardijschepen van 3000 ton elk met bommen bestookt werden. Bij dezen aanval werden twee marinevliegtuigen ver nietigd. Twee andere toestellen, die bij den terugkeer naar het vliegveld werden neer geschoten. brengen het totale aantal ver nielde .vijandelijke macihnes op 68. Voorts werd een Blenheim machine ooven Palem- bang en nog een andere boven een niet ge noemd vliegveld neergehaald, waardoor -het totale aantal van de i dag tot 70 is gestegen. STERKE JAPANSCHE MARINE EENHEDEN BIJ tfIMOR GECONCENTREERD. Radio Mundial meldt uit Londen: r In een officieel Australisch communiqué is de §edert eenige dagen bekend zijnde la% ding van Japansche troepen op het eiland Timor bevestigd. In het communiqué van het Australische ministerie y^n luchtvaart wordt gezegd, dat Japansche valschermsprin gers in de nabijheid van Koepang, de hoofdstad van Nederlandsch Timor zijn uit gesprongen en dat sterke Japansche vloot- eenheden voor Dilli, de hoofdstad van Por- tugeesch Timor, zijn geconcenteerd. VIJANDELIJKE VLIEGTUIGEN BOVEN AMERIKA's WESTKUST. Het D. N. B. verneemt uit Stockholm: De woordvoerder van het Witte Huis heeft medegedeeld, naar de Britsche be richtendienst uit Wasington meldt, dat zich in den vroegen ochtend van Woens dag twee golven vijandelijke vliegtuigen boven de Westkust van Amerika bevon den. De toestand in Uruguay De leider der nationalisten in Uruguay, dr. Herrera, is uitgewezen, zoo verneemt de Giornale d'Italia uit Montevideo. Voor- loopig is hij naar de hoofdstad overge bracht. Alle leidende personen der natio nalistische partij worden streng bewaakt. Onder hen bevinden zich de voorzitter van den Senaat, verscheidene senatoren en de vice-president der republiek Uruguay, dr. Charlone. De staatsgreep van president Baldomir wordt toegeschreven aan vrees voor den tegencandidaat voor het presidentschap dr. Manini. Na aftreden van den chftf van den generalen staf, generaal Pedro Sicco, zoo vervolgt het bericht, zijn er volksverzame lingen ontstaan voor het regeeringsge- bouw, waarbij 30 personen gekwetst wer den. Tijdens de demonstraties werd be toogd voor de onafhankelijkheid van Uru guay en tégen de Ver. Staten. Een poging om de redactie te bestormen van het re- geeringsblad „El Pueblo" werd door mili tairen veriideld. In de kringen der aanhan gers van Herrera werden talrijke arresta ties verricht. Twee senatoren werden ge wond. Pas tegen den avond werd de rust in Montevideo hersteld. Behalve de nationalistische partij eischt thans ook de socialistische partij het aftre den van president Baldomir, wiens lijf wacht van 200 tot 300 man versterkt is. Baldomir. die'alle politieke organisaties ont bonden heeft, ontmoet bij de oprichting van den door hem gewilden raad van state groote moeilijkheden. De onafhankelijke partij heeft haar medewerking geweigerd en geëischt, dat op 29 Maart de in de grondwet bepaalde presidentsverkiezingen gehouden zullen worden. Baldomir heeft dezen €='sch van de hand gewezen. Oo het oogenblik, zoo besluit de Giornale d'Italia, bestaat de regeering van Uruguay uit den minister van buitenlandsche zaken en den president. die ter zijde wordt gestaan door den ambassadeur der Vereenigde Sta ten. CAN ARISCHE EILANDEN GEEN DUITSCHE DUHtBOOTBASIS. In het Spaansche departement van bui tenlandsche zaken werd gisteravond aan de buitenlandsche journalisten een nota overhandigd, waarin gezegd werd: „Ter gelegenheid van het optreden van Duitsche duikbooten in het gebied van de Antillen, beweert de pers van eenige Ame- rikaansche landen, dat de Canarische eilan den als Duitsche duikbootbasis gebruikt worden. De Spaansche regeering ziet zich genoodzaakt, dergelijke' veronderstellingen op de meest besliste wijze tegen te spre ken en alle moeilijkheden te voorkomen, die het gevolg van dergelijke valsche be richten kunnen zijn. Spanje bevindt zich in het volledige bezit van zijn souvereini- teit. Geen zijner haven? dient den oorlog voerenden landen als steunpunt. De mili taire bezettingen in deze havens zijn uit sluitend Spaansch. HET GEBEURDE MET DE „STROEMA". Met betrekking tot het zinken van het Bulgaarsche stoomschip „Stroema" meldt het Turksche Telegraaf Agentschap, dat de „Stroema", die op 23 Februari den Bosporus had verlaten. Woensdagochtend ten gevolge van een ontploffing ter hoogte van Yen met 769 Roemeensche Joden aan boord is gezonken. Er werden onmiddellijk reddingbooten uitgezonden en het zoeken duurt nog voort. Van bevoegde zijde verneemt het Turk sche agentschap de volgende bijzonderhe den. Het stoomschip kwam ^den 14en De cember 1941 te Istanboel aan en verleng de zijn verblijf in de Turksche wateVn voor het uitvoeren van herstellingswerk- zaamheden aan de machines. Intusschen werden stappen ondernomen bij de mo gendheden. welke eventueel deze Joden konden opnemen, zoomede in Roemenië zelf, om de Joden naar het land van hun afkomst terug te brengen. Doch sommige landen toonden geenerlei belangstelling, terwijl het antwoord van ündere negatief was. De Roemeensche gezant verklaap^e, dat deze Joden, die het land op onwettige wijze hadden verlaten, niet meer naar Roe menië konden teruckeeren. Daar dus geen andere mogelijkheid overbleef, moest het schip terugkeeren naar de Zwarte Zee, vanwaar het gekomen was, hetgeen den "kapitein van de ..Stroema" op 23 Februari werd meegedeeld. VERPLICHTE DIENST AAN DEN STAAT IN ITALIë. In een nieuwe door den Italiaanschen ko ning-keizer onderteekende wet wordt be paald, dat voortaan alle mannen van 18 tot 55 jaar kunnen worden verplicht tot het verrichten van bepaalde werkzaamhe den in dienst van 0en staat. De Italiaansche' bladen schrijven, dat deze wet een samenvoeging beoogt van alle krachten van het Italiaansche volk ten be hoeve van de eindoverwinning. HET BOLSJEWISTISCHE GEVAAR IN ENGELAND. De „Diario de Manha" publiceert een ar tikel, waarin wordt geconstateerd, dat het gevaar der bolsjewistische infiltratie in het Engelsche maatschappelijke leven steeds grooter wordt. Als bewijs voor de in Engeland heer- schende stemming citeert het blad een arti kel in het Roomsch-Kètholieke tijdschrift „Weekly Review", waarin wordt gepro testeerd tegen de toeneming der commu nistische propaganda in Engeland. „Het is hoog tijd", aldus schreef de „Weekly Re- view", „dat er een duidelijk onderscheid wordt gemaakt tusschen onze Russische bondgenooten, die recht op onzen steun hebben, en het Marxistische communisme, dat onze doodsvijand is en blijft". IN EEN PAAR REGELS Duikboot in Turksche territoriale wateren. Het Turksche motorzeilschip „Cankaya" is door een duikboot in de Turksche terri toriale wateren in de nabijheid van den Bosporus tot zinken gebracht. De beman ning werd gered. Britsche troepen in New York ingekwartierd. Het Amerikaansche departement van oorlog heeft Woensdag bekend gemaakt, dat een kleine afdeeling Engelsche troepen in het stadgebied van New York is inge kwartierd.. Maatregelen t.a,v. Japanners in Mexico. De Mexicaansche autoriteiten hebben gelast, dat alle aan de kust van den Stillen Oceaan wonende Japanners hun verblijf minstens 160 kilometer van de kust moe ten verplaatsen. Turfcsch schip met levensmiddelen den Piraeus binnengeloopen. Het Turksche s.s. „Dumlupinar" is Woensdag den Pireaus (Griekenland) bin nengeloopen. Het had een groote lading levensmiddelen aan boord, die bestemd zijn voor de ziekenhuizen en de volksgaar keukens in Griekenland. Tankschip tot zinken gebracht. Voor de Amerikaansche kust van den At- laiflischen Oceaan is een tankschip van 8000 ton tot zinken gebracht. Slechts 25 le den der bemanning konden gered worden. HAAIENVLEESCH. Er js in Amsterdam een meneer, die haai verkoopt. Netjes gezouten en ge rookt. Er was enkele maanden gele den een haai verdwaald en toen dit dier bij de Nederlandsche kust was, wist het den weg riet meer. Het werd - gevangen, verkocht en de kooper stopte het dier in mooten gehakt ^n de pekel. Nu is het dier gerookt en de eerste porties zijn in Amsterdam reeds verkocht. Deze vischhandelaar is waarschijnlijk uitgegaan van het stand punt: waarom zouden de menschen haaien-vinnensoep wel lekker vinden en haaienvleesch niét? En dus eten de Amsterdammers haaienvleesch. Voer- loopig zij alleen totdat er weer eens een haai verdwaalt. En de vraag is dus nu: zullen wjj nog eens aan de haai moeten. "Marya Beukman zal ons wel vertellen, hoe dat dier' moet wor den toebereid. Met eei\ eiersaus, room saus of Madeirasaus om maar eens iets te noemen Of misschien met ge welde boter. Wat let ons om hqt zoo smakelijk mogelijk te maken? En toch zal ik het niet zijn, die haaien vleesch zal eten. Ik ben er eenvoudig te beschaafd voor. Wij weten toch maar niet van welk deel der wereld onze voorouders stamden. Wij ziin een geslacht van zeevaarders. En wie zal zeggen, dat een van onze varende voorouders niet eens door deze haai of derzelver familie is opgeslokt? En ik vind een onprettige gedachte in de mogelijkheid dat dit doode dier zich levend voedde met mijn familie leden. Neen, ik zal geen haai eten. Al is het ook honderdmaal beter dat de haaien voor ors zijn dan wij voor de haaien Strenge straften voor luisteren naar ver boden zenders Het Duitsche Landesgericht heeft den Nederlander I. B. P. uit Amsterdam we gens het luisteren naar en het verspreiden van radioberichten van den vijand tot twee jaar tuchthuisstraf veroordeeld. Hetzelfde gerechtshof legde aap den Ne derlander P. de Gr. uit Den Hgag, die her haaldelijk, ondanks het verbod, geluisterd heeft naar het uitzenden van vijandelijke radioberichten, en zich bovendien aan anti- Duitsche uitlatingen heeft schuldig ge maakt, een gevangenisstraf op van 4 y, jaar. BEKENDMAKING., Door het bureau van den weeraiachts- bevëlhebber in Nederland wordt medege deeld: Vier Nederlanders zijn bij een poging om zich aan te slniten bij het Nederlandsche koloniale leger om daar oorlogsdiensten te verrichten tegen de spilmogendheden, bui ten Nederland gearresteerd. Zij werden door een Duitschen krijgsraad wegens be gunstiging van den vijand ter dood ver oordeeld. Het vonnis is door middel'van den kogel voltrokken. De voorlichtingsdienst van het departe ment van Sociale Zaken meldt: Met ingang van 1 Januari 1942 is een wijziging gebracht in de Ziektewet, waar door buiten twijfel is gesteld, dat het c*p arbeidscontract werkend gemeentelijk dis- tributiepersoneel voor zoover het niet meer dan 3000 verdient, deel heeft aan de rechten, die deze wet verleent. Derhalve^ komt het sedert genoemden datum ook in aanmerking voor de verplichte verzeke ring ingevolge het Ziekenfondsen-besluit en voor de uitkeering van 55.die krach tens de Ziektewet bij bevallingen wordt toegekend. NOORDWIJKERHOUT KANUNNIK EN PASTOOR L. A. A. M. WESTERWOUDT. Veertig jaar prigst^r. Familie-photo naar een portret geschilderd door mej. E. Issels.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1942 | | pagina 1