DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
JAPANNERS DRINGEN OP NAAR JAVA
DUITSCHLAND
MAANDAG 23 FEBRUARI 1942
33ste Jaargang No. 10184
S)e Cclcbcli^Soti^aAit
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015 Administratie 20935.
Giro 103003. Postbus 11.
V Bestrijding der
openbare zedeloosheid
Den Vastenbrief van de Bisschoppen heb
ben wij in de kerken •hooien voorlezen, .wij
hebben dezen kunnen lezen in de katholie
ke pers, maar wij willen toch nog eens een
passage onder de bijzondere aandacht
brengen. Niet qmdat de bedoelde passage
belangrijker is dan andere, maar om een
speciale reden, die wij straks zullen noemen.
De hoogwaardige Bisschoppen schrijven:
„De goede werken, die God van ons
vraagt, de geboden, die wij moeten
onderhouden, de zonden, die wij moe-
ten vermijden, de deugden, die wij
mpeten beoefenen, wij vinden ze in de
Tien Geboden, door God aan Mozes
gegeven en door Christus bekrachtigd
en aangevuld, in het Evangelie, in de
voorschriften en richtlijnen der H.
Kerk, die immers als het mystieke
lichaam van Christus Zijn verlossings
werk hier op aarde voortzet.
Wij vinden ze ook in de aangehaal
de woorden van St. Paulus: „dat wij
ingetogen, rechtschapen, godvruchtig
leven in deze wereld''. Ingetogen, d.w.z.
ons zelf beheerschen, niet toegeven aan
onze booze neigingen; rechtschapen,
d.w.z. de rechtvaardigheid en de naas
tenliefde beoefenen jegens onzen even-
-mensch; godvruchtig, God de Hem toe
komende eer geven en Hem beminnen
boven alles.
Om deze plichten te kunnen vervul
len jegens ons zelfs, jegens onzen even-
mensch en jegens God, is het noodza
kelijk te „verzaken aan de wereldsche
begeerlijkheid" of zooals de Apostel
het elders zegt: „zij, die Christus toe-
behooren, hebben het vleesch gekrui-
sigd met zijn driften en begeerten".
Ach, beminde geloovigen, Wij verma
nen u niet alleen, Wij smeeken u hier
vooral de kracht te toonen van uw ge
loof, dat door de liefde werkt. Uw eigen
geestelijk heil staat immers op het spel.
Van alle kanten lokt de wereld met
haar verleiding: in de zedelooze lec
tuur, in de bioscoop, in de lichtzinnige
mode, in het gemengde badleven, in den,
te vrijen omgang der beide geslachten,
in een heidensche en zuiver egoïstische
opvatting van het huwelijk en de ech
telijke liefde. Overal liggen hier naas
te gelegenheden tot zonden en willen
wij goede christenen zijn en blijven,
dan moeten wij die vluchten als een
dreigend gevaar, als een besmettelijke
ziekte, ons niet wagen op de grenzen,
maar resoluut ons-afzijdig'houden van
de gelegenheden, waar onze deugd in
gevaar komt. Want „wij bezitten dezen
schat in leemen vaten".
Naar aanleiding van deze passage uit
den Bisschoppelijken brief willen wij con-
stateeren, dat de katholieken voorstanders
zijn van maatregelen, genomen door- de
wereldlijke overheid, die ten doel hebben,
die „schat", welke de menschen „in leemen
vaten" bezitten, te beschermen! Van ka
tholieke zijde is in den loop der jaren her
haaldelijk op deze soort maatregelen aange
drongen al dan niet met succes en
eVen herhaaldelijk zijn de katholieken
daarom belachen en bespot. Ook in dezen
tijd kan men zich blijkbaar gedrongen,
van die spot niet onthouden.
Van „vrijzinnige" zijde „vrijzining". ge
nomen in de gangbare, zeer ruime opvat
ting wordt dan vaak de waarheid, dat
de wetten niet de zeden maken, misbruikt
als een dooddoener!
Zeker, het is waar: de wetten maken niet
de zeden.
Maar het isLSók waar, dat de wetten kun
nen bijdragein om de zeden te beschermen,
om ontaarding en verwildering van de ze
den te voorkomen of terug te dringen.
En daarom en dat willen wij vandaag
eens zeggen moeten woVden toegejuicht
de dezer dagen gepubliceerde besluiten van
den "burgemeester van Leiden inzake de
bestrijding van de openbare tuchteloosheid
en de zedeloosheid onder de jeugd.
Het verheugt ons, dat bedoelde besluiten,
naar wij hebben kunnen opmerken, de
sympathie hebben van de Leidsche burgerij.
En wij willen zij 't dan ook ten over
vloede verklaren, dat de Overheid bij
het nemen van dergelijke besluiten onder
alle omstandigheden kan rekenen op de
instemming, de hartelijke instemming van
het katholieke deel der bevolking!
Downingstreet heeft Zondagavond het
volgende communiqué uitgegeven: „£e ko
ning heeft goedkeuring gehecht aan de
volgende benoemingen: tot minister van
•koloniën Viscount Granborne, tot minister
van oorlog: sir James Cfrigg, tot minister
van handel Hugh Dalton, tot minister voor
openbare werken en eersten commissaris
voor openbare werken lord Portal, tot mi
nister voor de vliegtuigproductie J. J.
Llewellin en tot minister voor den eco-
nomischen oorlog Viscount Wolmer.
Banka bezet
Het Japansche hoofdkwartier meldt: „Ja-
pansche strijdkrachten hebben, gesteund
door oorlogsschepen, op 15 Februari, bij
het aanbreken van den dag, een geslaagde
landing' ondernomen in de nabijheid van
Muntok op het eiland Banka. Op den
avond van denzelfden dag hadden zij Pcng-
kalpin aan de Oostkust geheel bezet. Het
eiland wordt thans van vijandelijke strijd
krachten gezuiverd".
Naar Domei voorts meldt, is een volko
men verbreking van de verbinding tus-
schen Java en Sumatra door de Japansche
strijdkrachten bereikt. Japansche forma
ties, die op 21 Februari van Palembang
naar het Zuiden zijn opgerukt, hebben na
melijk het belangrijke spoorwegknooppunt
Tandjoeng Karang, in de nabijheeid van
Telok Belong, bezet.
Een D.N.B.-telegram "meldt 22 Febr. uit
Tokio: Het hoofdkwartier bevestigt van
daag, dat Palembang 17 Februari algeheel
is bezet.
Uit Batavia wordt gemeld, dat de Japan
sche troepen, die op het eiland Bali geland
zijn, in Westelijke richting optrekken en
dat na de eerste landingen rog verster
kingen voor de Japansche strijdkrachten
aan land zijn gezet.
De slag om Batavia is begonnen, zoo
meldt Exchange Telegraph. De zeeëngte,
die de sterke Japansche contingenten bij
Bali van Java scheidt, is slechts 2y2 K.M.
breed. De invasie van Java, zoo vervolgt
het Engelsche persbureau, wordt van uur
tot uur verwacht. Wavell moet er reke
ning mee houden, dat zij uit vier richtingen
kan komen, namelijk van Bali, alsmede van
Sumatra, Borneo en Celebes. De Japanners
hebben hun landingsvaartuigen, die zij in
dertijd op Malakka hebben gebruikt, stel
selmatig op Sumatra en Celebes gecon
centreerd.
japansche troepen bezetten het
eiland bintan.
Japansche troepen zijn gisteren geland op
het eiland Bintan, een Nederlandsche 'be
zitting op 45 kilometer ten Zuidoosten van
Singapore. Het eiland is bezet.
Naar gemeld wordt, werden op twee
plaqtsen van het eiland troepen aan land
gezet, zonder dat verzet werd geboden. Op
het eiland Bintan worden groote hoeveel
heden bauxiet en tin gevonden.
Het Japansche hoofdkwartier heeft mee
gedeeld, dat Vrijdag te middernacht twee
Nederlandsche-Indische torpedojagers tot
zinken gebracht zijn en een andere zwaar
beschadigd is bij een gevecht tusschen twee
Japansche torpedojagers en een Neder-
landsch-Indische vlootmacht, bestaande uit
2 kruisers en 3 torpedojagers in Straat
Lombok tusschen de eilanden Bali en Lom
bok.
Volgens een bericht uit Batavia geeft
Reuter toe, dat tijdens een zeegevecht in
de nabijheid van Bali in den nacht van 19
op 20 Februari een torpedojager der geal
lieerden is verloren gegaan.
de bezetting van timor.
In verband met de uitbreiding der Ja
pansche operaties tot Portugeesch Timor
spreekt de geheele te Tokio verschijnende
pers de hoop en de verwachting uit, dat de
Portugessche regeering dezen om redenen
van zelfverdediging'voor Japan noodzake
lijken maatregel bal begrijpen. Geen land
eerbiedigt de integriteit van Portugal en
zijn bezittingen meer dan Japan, zoo schrijft
de „Tokio Nitsji Nitsji". Het Portugeesche
volk kan, naar het blad betoogt, vertrou
wen op de verklaring der Jaoansche regee
ring, dat de onschendbaarheid van het ge
bied wordt erkend, en dat de Japansche
troepen terstond na het bereiken van het
doel dere operaties uit Timor worden te
ruggetrokken.
Naar de „Diario de Lisboa" meldt, is het
transoortschip „Joao Belo", dat met Portu
geesche troepen naar Timor onderweg is,
eenige dagen geleden te Colombo aangeko
men. Nadat het begeleidende schip „Aviso"
brandstof had ingenomen, zetten de schel
pen de reis enkele uren later voort.
de strijd op de philippijnen.
Vrijdagochtend vroeg hebben Japarsche
legervliegtuigen het offensief geopend op
de strijdkrachten van generaal Mac Arthur.
Zij deden een aanval op het fort Mariveles.
Vijandelijke luchtdoelstellingen werden ver
nield en dé frontlijnen werden met succes
aangevallen. Al onze vliegtuigen keerden
behouden op hun basis terug.
f Victorie Duitschland
wint voor Europa op
alle fronten
De bolsjewistische
Verliezen aan het
Oostelijk front
overzicht van het opper
bevel der duitsche
weermacht.
Sedert het invallen van den win
ter en de daarmede verband houden
de stopzetting van de Duitsche aan-
valsoperaties hebben de bolsjewièken
zonder rekening te houden met Ver
liezen aan menschen en materiaal ge
tracht, ons front in het Oosten door
voortdurende massa-aanvallen te doen
instorten.
Ondanks ontzaglijke, bloedige of
fers is het voornemen mislukt. Op de
onbuigbare hardheid der Duitsche
troepen en de superieure samenwer
king van de formaties van het leger
en het luchtwapen zijn talrijke .aan
vallen van den vijand vóór.onze syste
matisch betrokken winterstellingen
gestrand. Waar echter de tegenstan
der tengevolge van de langgerekte
frontsectoren plaatselijk kon binnen
dringen, is de Duitsche leiding er
steeds weer in geslaagd door vastbe
raden tegenaanval de wet der actie
aarr zich te trekken en den vijand
vernietigende slagen toe te brengen.
In den tijd van 1 Januari tot 20
Februari 1942 werden aan het Ooste
lijke front 56.806 gevangenen binnen
gebracht. De bloedige verliezen van
den vijand bedragen een veelvoud'
van dit aantal gevangenen. In den
zelfden tijd werden 960 tanks en
1789 kanonnen buitgemaakt of Ver
nield'. Talrijke andere tanks en ka
nonnen werden door luchtaanvallen
achter het vijandelijke front vernield.
Het luchtwapen vernietigde in den
tijd van 1 Januari tot 20 Februari
1942 8170 voertuigen van allerlei aard,
59 locomotieven, en' 43 spoortreinen.
Talrijke spoorwegtrajecten der Sow-
jets werden door systematische bom
aanvallen verbroken. Het Sowjet-
luchtwapen vefloor in denzelfden tijd: -
699 vliegtuigen' tjjdèns luchtgevech
ten, 159 vliegtuigen door afweerge
schut en 331 vliegtuigen door vernie
ling op den grond. Tegenover dit ver
lies van 1189 vijandelijke vliegtuigen
staat een' verlies van 127 Duitsche
vliegtuigen.
Politieke crisis In Urugnay
een staatsraad in plaats van
het parlement.
Naar de Britsche berichtendienst uit
Montevideo meldt, heeft de president van
Uruguay, Baldomir, het parlement na
stormachtige debatten ontbonden en nieu
we verkiezingen vastgesteld op 3 Maart.
Hij heeft last gegeven-tot vorming van
een staatsraad, die in plaats van het par
lement de regeering ter zijde zal staan als
adviseerende instantie. Het aantal leden
van den raad is nog onbekend.
De Uruguaysche ministerraad is Zater
dag in langdurige zitting bijeen geweest
waarin naar verluidt, het geheele kabinet
zijn ontslag heeft aangeboden ten einde
de crisis tot een oplossing te brengen.
D.N.B. verneemt ten aanzien van de ge
beurtenissen in Montevideo, dat 4e Uru-
gqaysche regeering sedert geruimen tijd
streefde naar een nieuwe kieswet, welke
den invloed van de partij van den leider
der nationalisten Herrera practisch zou
uitschakelen. Het kwam tot heftige con
flicten, voornamelijk over de samenstel
ling van het gerechtshof voor de algemee-
ne parlementsverkiezingen, daar de regee-
ringspartijen -de controle daarover tot zich
wilden trekken. De verkiezingen moesten
volgens de, grondwet op 29 Maart gehou
den worden. De Herreristen stonden er
op, dat de verkiezingen overeenkomstig
de wet zouden plaats vinden.
Het conflict bereikte zijn hoogtepunt
in de senaatsvergadering in den nacht van
Vrijdag op Zaterdag. De minister van Bin-
nenlandsche Zaken, Amaro, verklaarde na
mens den' president, dat de verkiezingen
fiiet zouden doorgaan, wanneer het par
lement het voor dien tijd niet eens zou zijn
geworden, over de grondwetswijziging. Hij
deed bij deze gelegenheid een scherpen
aanval op de nationalisten. De vergadering
werd gesloten nadat met 10 tegen 6 stem
men een motie der nationalisten was aan
genomen, waarin de regeeringspolitiek
werd afgekeurd en Vettige verkiezingen
op den vastgestelden termijn werden ge-
eischt.
NaaF" de bladen melden, heeft Zater
dag een aantal senatoren ep afgevaardig
den van de partij van Herrera getracht in
het gesloten congresgebouw te Montevideo
binnen te dringen. De politie verhinderde
dat en zou van de vuurwapens gebruik
gemaakt hebben, waarbij een afgevaar
digde zou zijn gewond.
De Aanhangers van Herrera publiceerden
daarna een manifest, waarin zij verkla
ren, dat president Baldomir „een aanslag
op de grondwet" heeft gepleegd en' dat
dit als landverraad veroordeeld moet wor
den. De bevoegdheden van Baldomir zijn
daardoor, aldus het manifest, vervallen en
de vice-president, Charlone, moet het be
wind bvernemen. Burgers en militairen
worden opgeroepen, zich achter Charlone
te scharen, ongeacht alle tegenstellingen
van ideologie en partij.
BEKENDMAKING
Door het SS.- en Politiegerecht in
Nederland zijn drie Nederlandsche
Staatsburgers, waaronder een half jood,
wegens het vervaardigen en versprei
den van verboden drukwerken, waar
in wordt aangespoord tot sabotagehan-
delingen tegen Düitsche belangen, ter
dood veroordeeld.
Het vonnis is door middel van den
kogel voltrokken.
STRIJDT VOOR EUROPA
Gros van bo!s;eiv"s!isch
leger ingesloCen
Het Duitsche weermachtsbericht van
Zaterdagmiddag luidt:
In den centralen sector van het
Oostfront heeft het leger van den ge
neraal der pantsertroepen, Modei, in
verwoede gevechten, die vier weken
hebben geduurd, onder de moeilijkste
weersomstandigheden, het gros van
een vijandelijk leger ingesloten en
vernietigd, alsmede sterke deelen van
een ander vijandelijk leger verslagen.
Daarbij verloor de vijand rond 5.000
gevangenen, 27.000 dooden, 187 pant
serwagens, 615 kanonnen, 1.150 gra
naatwerpers en machinegeweren, als
mede een gToote hoeveelheid ander
oorlogsmateriaal.
Tegelijkertijd heeft dit leger voort
durende zeer hevige ontlastingsaan-
vallen van den vijand afgeslagen en
ook hierbij den vijand zware verlie
zen toegebracht. In de overige secto
ren van het Oostelijk front hebben for
maties van het leger, gesteund door
sterke strijdkrachten der luchtmacht,
den bolsjewieken bij hun vruchtelooze
aanvallen zware verliezen berokkend.
In het hooge Noorden bestookten duik
bommenwerpers deelen van den Moer-
manskspoorweg met bommen van
zwaar kaliber.
In Noord-^fika werden in Oostelijk
Cyrenaica Britsche verkenningsafdee-
lingen tèuggerslagen.
Op het eiland Malta plaatsten Duit
sche gevechtsvliegtuigen bomtreffers
op troepenverblijfplaatsen en vlieg
veldinstallaties.
Zooals reeds in een extra-bericht is
medegedeel, hebben Duitsche duikboo-
ten op den Atlantischen Oceaan weer
17 schepen van 102.000 brt. in totaal
tot zinken gebracht. Daardoor wordt
het resultaat, dat onze duikbooten tot
dusverre voor de Amerikaansche kust
hebben behaald, vergroot tot 80 sche
pen van 532.800 brt. in totaal. Ter
voortzetting van de operaties in de Ca
ribische Zee is een onzer duikbooten
de golf'van Parta, ten Westen van
Trinidad, binnengedrongen en heeft
op de reede van de Britsche haven
Port of Spain twee schepen, waaron
der een tankschip, tot zinken gebracht.
In het tijdvak van 11 tot 20 Fe
bruari heeft de Birtscbe luchtmacht
99 vliegtuigen verloren, waarvan 38
boven de Middellandsche Zee en in
Noord-Afrika. In denzefden tijd gin
gen in den strijd tegen Groot-Brittan-
nië 28 eigen vliegtuigen verloren.
Sovjet-aanvallen
afgeslagen
Het Duitsche weermachtsbericht van
Zondagmiddag luidt als volgt:
Aan het Oostelijk front zijn talrij
ke vijandelijke aanvallen afgeslagen.
In den centralen sector heeft, de lucht
macht alleen gisteren meer danf 200
vijandelijke voertuigen vernield. An
dere zware luchtaanvallen waren ge-
richt op spoorwegen, transporttreinen,
vliegvelden en garnizoenen der bolsje
wisten.
Aan de Oostkust van Engeland heb
ben gevechtsvliegtuigen overdag zwa
re bomtreffers op een fabrieksgebouw
In Noord-Afrika wederzijdsche be
drijvigheid van verKenningsafdeelin
gen. Stuka's hebbên schepel en laad-
m losinstallaites in de haven van To-
oroek gebomardeerdb. Jagers deden
aanvallen op Britsche gemotoriseerde
:olonnes in de streek van Ain el Ga-
:ala.
Ten Oosten van ^Sollöem plaatste
een Duitsche duikboot twee treffers op
een stoomschip en een torpedobooxja
ger. Een schip van 40QP ton getorpe
deerd bij Ras Azzaz, kapseisde.
Op vliegvelden op Malta hebben af-
deelingen gevechtsvliegers zés Brit
sche vliegtuigen en verschillende mi
litaire insta!aties vernield.
De vijand heeft in den afgeloopen
nacht zonder systeem storingsaanval-
len gedaan op West- en Zuid-West-
Duitschland. Twee Britsche bommen
werpers werden neergeschoten.
Momentje
SIGARETTEN.
Het rookvraagstuk ziet er niet zoo
somber uit, als velen schijnen te den
ken, indien men alle mogelijkheden
maar benut, welke in deze materie aan
den dag treden. Vooreerst is er het
vreemde geval, dat menschen, die
vroeger onder geen beding meer dan
15 cent voor een pakje „Amerikaan
sche sigaretten wilden betalen, nu
graag 90 cent of 1.25 neertellen voor
20 simpele saffiaantjes, waarbij dan te
vens al hun pretenties van vroeger
spoorloos zijn verdwenen en over de
kwaliteit van de geleverde sigaretten'
geen woord meer wordt gepraat. En
een koopman uit Den Haag heeft dan
ook werkelijk alle mogelijkheden on
der het oog gezien, die dit urgente
vraagsiuk oplevert. Hij heeft een
peukjesverzamelcentrale gesticht, wel
ke haar werkzaamheden verricht in
café's, restaurants en op alle plaatsen,
waar veel mannen plegen bijeen te
komen. Van de hoeveelheden tabak,
welke deze goed georganiseerde dienst
opleverde, werden nieuwe sigaretten
gedraaid en deze werden ongebande-
rolleerd voor 1.25" per pakje aan den
man gebracht. Ongebanderoj^leerd.
Maar hierop viel ten minste geen aan
merking te maken, immers op de hier
in verwerkte tabak was de vereischte
belasting reeds voldaan. Overigens
wensch ik allen, die zoo gelukkig wa
ren 1.25 voor dit fabrikaat te mogen
neertellen, smakelijk rooken. Maar ik
voor mij betaal dan toch maar liever
de belasting zelf via mijn winke-
liersche.i
BEDRIJFSORGANISATIES
HET VERBOD TOT BÉSCHIKKING
OVER VERMOGEN.
Een toelichting^van de organisatie
commissie.
Tei* toelichting van de beschikking,
houdende verbod om over het vermogen
van bedrijfsorganisaties te beschikken,
stelt de organisatie-commissie voor het
bedrijfsleven er prijs op het volgende te
berichten:
In artikel 2 van het eerste uitvoerings
besluit' van den secretaris-generaal van
het departement van Handel, Nijverheid
en Scheepvaart betreffende 'den opbouw
van een zelfstandige organisatie ter ont
wikkeling van het bedrijfsleven, is aan de
organisatie-commissie onder meer tot taak
gesteld om, waar noodig, bestaande orga
nisaties of vereenigingen van onderne
mers te ontbinden of te vereenigen en
voorschriften omtrent het beheer en het
gebruik van haar vermogen te geven.
Nu de nieuwe organisatie van het be
drijfsleven gereed begint te komen (drie
van de zes hoofdgroepen werken reeds,
een vierde en vijfde zullen zeer spoedig
volgen), is het noodig, dat de organisatie
commissie ook de hierboven vermelde taak
ter hand neemt.
Zij zal moeten onderzoeken, welke orga
nisaties of vereenigingen zullen kunnen
blijven bestaan, b.v. omdat zij behalve
een economisch ook nog een ander (so
ciaal) doel hebben en welke zullen moeten
worden ohtbonden of overgeleid in de
overeenkomstige bedrijfsorganisatie. Het
is de bedoeling, dat in het laatste geval
het vermogen van een organisatie of ver-
eeniging wordt overgebracht naar de be-
drjjfs- of vakgroep, waartoe de bedrijfs-
genooten van de ontbonden organisatie of
vereoniging behooren, zoodat de gelden
ook beschikbaar blijven voor de bevorde
ring van de algemeene belangen van die
groep en van hare leden. De controle op
de besteding van deze gelden zal berusten
bij de hoogere organisaties van het be
drijfsleven.
Ten einde doorvoering van den hierbo-
ben bedoelden maatregel over de geheele
linie mogelijk te maken, heeft de organisa
tie-commissie in haar beschikking van he
den bepaald, dat over het vermogen van
bestaande organisaties en vereenigingen
van organisaties, welke de behartiging
van de bedrijfsbelangen van ondernemers
en ondernemingen tot taak hebben, jiiet
meer mag worden beschikt behalve voor
zoover zulks voor dc voortzetting van de
looperde werkzaamheden noodig is. De
bestuurders dier organisaties en vereeni
gingen van organisaties blijven echter ge
houden het hun toevertrouwde vermogen
als goerfe bestuurders te beheeren.
max blokzijl spreekt.
Hedenavond van 19.4520.20 urn-
spreekt Max Blokzijl via den zender
Hilversum 2 in zijn politiek week-
praatje over het onderwerp: „Het
briefje was echt".
IT AI Ië VERBREEKT BETREKKINGEN
MET SAOEDI-ARABIë.
De Italiaansche regeering heeft de slui
ting van het Italiaansche gezantschap te
Dzjedda en den terugkeet- van het aldaar
werkzame personeel naar het vaderland
gelast.
Het afbreken van de diolomatieke be
trekkingen tusschen Italië en Saoedie-
Arabië is een gevolg van de onafgebroken
pressie der Britsche regeering op die van
Saoedie-Arabië, die zich tot haar leedwe
zen gedwongen zag de Italiaansche regee
ring te verzoeken haar vertegenwoordi
ging te Dzjedda te sluiten.