DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Na dzn val van de basis Singapore
DUITSCHLAND
Mamentje
DINSDAG 17 FEBRUARI 1942
33ste Jaargang No. 10179
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015 Administratie 20935.
Giro 103003. Postbus 11.
V Wat Is het ergste ln
dezen tijd?
Een actueele vraag, waarop ieder een
antwoord klaar heeft, maar in die ant
woorden zal een groote verscheidenheid
zijn.
In die antwoorden zal tot uitdrukking
worden gebracht de wereldoorlog met alle
noodzakelijke en niet-noodzqkelijke gevol
gen, maar de een zal dit en de ander dat
het ergste vinden.
En toch wij zouden een geheel ander
antwoord op deze vraag willen geven!
De wereld-oorlog en de gevolgen daarvan
liggen buiten den directen invloed van
onzen persoonlijken vrijen wil. Het ergste
in dezen tijd Is het kwaad, dat wij door
onzen eigen vrijen wil onszelf en anderen
aandoen!
Dat is altijd het ergste, njaar nu is het
nóg erger, omdat zeer speciaal een tijd als
deze oils tot betere menschen moest heb
ben gemaakt.
Het kwaad, dat de mensch zichzelf aan
doet, is gelegen in het feit, dat hij niet
leeft, zooals zijn geweten hem voorschrijft
te leven; in het feit, dat een katholiek niet
leeft volgens zijn Geloof.
Het kwaad, dat de mensch anderen aan
doet, is gelegen in het feit, dat hij ten op
zichte van anderen niet betracht de recht
vaardigheid en de naastenliefde en in
in strijd daarmede handelt.
Het is allerdroevigst iri een tijd als deze
te moeten constateeren een schandelijke
practijk van het „ieder voor zich", een ge
mis aan sociaal inzicht en sociaal hande
len.
Het is zeer ergerlijk, dat óók, -zelfs in
een tijd als deze, de menschen vrijwillig
elkaar zoo véél volkomen noodeloos leed
berókkenen, door lasteren en kwaadspre
ken, onredelijke afbrekende critiek, liefde
loosheid.
Het is als om wraak roepend, dat óók
zelfs in een tijd als deze de menschen, ge
dreven door geldzucht, zooveel onrecht
vaardigheden begaan, zelfs tegenover
noodlijdenden.
Dat alles is het ergste in dezen tijd.
Omdat het door ons vermeden kon
worden; omdat het onder ons niet zóó
behoefde te zijn.
Wat zou 't er rondom ons anders uitzien,
als ieder onzer zich inspande, om zijn gees
telijk en stoffelijk bezit op waarlijk so
ciale, op christelijke wijze te gebruiken;
als wij allen ons beijverden, om het leven
elkaar zoo goed mogelijk te maken; als de
christelijke liefde zou worden beoefend,
hoogtij zou vieren.... Dan, dan zou er
geen leed door ons g e ijl a a k t worden en
zou veel van het-onvermijdelijke leed wor
den verzacht eg dragelijk gemaakt.
Deze gedachte kan, naar onze bescheiden
meening, een zeer vruchtbare gedachte zijn
voor den komenden Vastentijd.
INVOER VAN RUWE TABAK.
Wanneer de plannen slagen sal ook de
sigaren-industrie tot half December
kunnen produceeren.
Een medewerker schrijft aan de „N. R.
Crt.":
„Om te voorzien in de behoefte aan ta
bak voor de Nederlandsche Industrie zijn
er plannen om in het loopende jaar ruwe
tabak aan te voeren uit verschillende lan
den, Frankrijk, Italië en Algiers. De in te
voeren soorten zijn in de eerste plaats ge
schikt voor de verwerking door de kerf- of
sigarettenindustrie. Ten einde den produc-
tieduur in de sigarenindustrie te verlen
gen, werd besloten een deel der Onder de
in te voeren tabakken voorkomende, mede
daarvoor geschikte soorten beschikbaar te
stellen voor de sigarenindustrie, ter ver
werking als binnengoed. Wanneer de in
voer overeenkomstig de plannen ver
loopt, zal de sigarenindustrie, onvoorziene
onlstandigheden voorbehouden, wat de bin
nengoedpositie betreft, op basis van het
huidige vér werkingspercentage tot onge
veer begin December a.s. kunnen produ
ceeren. De ombladpositie is voldoende om
op basis van het huidige verwerkingsquo
tum in de behoefte tot half December a.s.
te voorzien. De dekbladvoorraad zou, in
dien ter zake geen voorzieningen werden
getroffen, minder .ver reiken. De hier aan
wezige voorraad dekblad is toereikend tot
ongeveer eind September. Van de reeds
ingevoerde Hongaarsche tabak, welke bin
nenkort als omblad zal worden toegewezen
zal wellicht s1 echts een klein gedeelte als
dekblad kunnen worden verwerkt. Ten
einde de productie van sigaren te kunnen
handhaven tot 1 December a.s. is het daar
om noodzakelijk, dat het ontbrekende
kwantum dekblad 'wordt gesorteerd uit
het thans nog aanwezige natuuromblad.
Het eventueel^ tekort, dat hierdoor aan
omblad ontstaat, zal moeten worden aa».
gevuld met kunstomblad. Het ziet er dus
naar uit, dat de Nederlandsche sigarenin
dustrie tot begin December, hoewel in be
perkte mate, kan lijven produceerbena In
ieder geval blijkt, dat de betreffende in
stanties alle moeite doen, óm het Neder
landsche publiek zoo lang mogelijk van
rookartikelen te voorzien."
De in bezit neming der stad
PALEMBANG BEZET.
De Londensche nieuwsdienst bevestigt, dat
de Japanners Palembang hebben bezet,
DE IN BEZIT NEMING VAN
SINGAPORE.
Onmiddellijk na de capitulatie van Sin
gapore hebben Japansohe vlootstrydkraoh-
ten naar Domei meldt, de vestingen op en
om het eiland Singapore in bezit genomen
en tegelijkertijd een aanvang gemaakt met
h opruimen van de mijnen in de wateren
in de omgeving van het eiland. Het Ja
pansohe opperbevel is door de Engelsohen
op de hoogte gesteld van de ligging der
mijnenvelden, alsook over de.mogelijkheid
voor een toegang tot de haven.
Voorts werd een accoord bereikt voor
het gebruik van de in de haven van Sin
gapore liggende Britsohe oorlogsschepen..
Eenheden van de Japansohe vloot heb
ben haar aanvallen tegen schepen, die uit
Singapore gevlucht waren, voortgezet. Do
mei verklaart hierbij nog, dat de vijande
lijke sohepen* die naar Batavia, Soerabaja
en ander havens trachten te ontkomen,
daarmede niet gewonnen hebben. Deze ha
vens kunnen namelijk wat haar verdedi
gingsinstallaties aangaat niet met Singa
pore vergeleken worden.
In toonaangevende kriAgen te Londen
zoo meldt Reuter, wordt verklaard, dat het
onjuist zou zijn aan te nemen, dat een
evacuatie van beteekenis uit Singapore
had plaats gevonden. Men is van meening,
dat de Engelsohen zware verliezen aan ma
teriaal en uitrusting hebben geleden. De
evacuatie van Britsohe vrouwen en kin
deren was bijna ge heel ten uitvoer ge
bracht.
TOKIO VLAGT.
Sinds de vroege ochtenduren van Mam
dag zijn Tokio en alle andere Japanscne
steden veranderd in een zee van vlaggen,
nadat de radio Zondagavond het bericht
over de onvoorwaardelijke Britsohe capi
tulatie van Singapore had verspreid.
Voor het keizerlijke paleis en op velé
pleinen der stad verzamelden zich reeds
vroeg tienduizenden geestdriftige Japan
ners om deel te neimen aan de georgani
seerde optochten.
'De officieele feesten ter gelegenheid van
den val van Singapore, zullen in Jieel Ja
pan plaats vinden op 18 Februari.
60.000 MAN BRITSCHE TROEPEN OP
HET EILAND SINGAPORE.
Naar Domei meldt, zouden de vijande
lijke strijdkrachten, die op de eiland ves
ting Singapore tof de overgave genood
zaakt werden, ongeveer 60.000 man sterk
zijn, van wie ongeveer 15.000 Enge!schcn en
15.000 Australiërs, de overige 30.0UC In
diërs. Voorts wordt bekend, dat zich in
de stad Singapore op het oogenblik var.
de bezetting nog ongeveer een mii'ioen
menschen bevond, onder wie 120 Engel -
sche vrouw-iti en kinderen.
In een speciaal bericht uit Batavia
meldt de „Daily Mail", dat Batavia op het
oogenblik door vluchtelingen uit Singa
pore van het Maleische schiereiland wordt
overstroomd. Geen der vluchtelingen kan
beweren, dat hij gemakkelijk heeft kunnen
vluchten. De schepen, waarmede de vluch
telingen naar Batavia voeren, zijn onder
weg door de -Japanners getorpedeerd of
minstens uit de lucht aangevallen. De
meeste vluchtelingen bezitten nog slechts
de kleeren, die zij dragen en zelf deze ont
breken zelfs bij velen.
SPOORLIJN OP MALAKKA HERSTELD.
De snelheid, waarmee het herstel in de
oorlogsgebieden geschiedt, blijkt uit de
omstandigheid, dat het verkeer op de spoor
baan van 1700 km., die de grens van Bur
ma verbindt met Singapore, gisteren is
hervat, nadat in de afgeloopen week de
dyk, die het vasteland verbindt met het
eiland Singapore was hersteld.
ADMIRAAL HART GESNEUVELD.
Admiraal Thomas Hart, die den 7en Fe
bruari, naar men zeide wegens ziekte, het
opperbevel over de geallieerde vloot in den
Stillen Oceaan aan den Nedcrlandsbh-In-
dischen vice-admiraal Helfrich moest over
geven, is volgens een bericht uit Soera
baja aan bqprd van den Amerikaanschen
kruiser „Houston" gesneuveld. De kruiser
„Houston" werd den 4en Februari in den
zeeslag bij Java met twee Nederlandsch-
Indische kruisers tot zinken gebracht
KAART VA hi REIT
Verklaring van Tojo
NA DE CAPITULATIE VAN
SINGAPORE.
De Japansohe premier, Tojo, heeft in
een uitvoerige verklaring in den Rijks
dag zijn standpunt bepaald omtrent de
situatie in Oost-Azië na de capitulatie van
Singapore.
De val vaiï Singapore, zoo verklaarde
hij, beteekent de bezetting van alle be
langrijke 3ritsche en Amerikaansche steun
punten in Oost-Azië/ door de Japansohe
troepen. De Japanners zullen 'voortdurend
de operaties in Burma voortzetten om de
Britsche militaire steunpunten te «verove
ren en om dezen Anglo-Amerikaansehen
lavitailleeringsweg voor Tsjoenking *te
blokkeeren.
De Japanners denken er in het minst
nitt aan, de Burmeesche bevolking als
hun vijand te b.eschouwen, Als deze bevol
king bereid is, met Japan samen te wer
ken, zal Japan aan de bevolking gaar
ne zijn positieve medewerking verleenen
bij de vorming van een „Burma voor de
Burmeezen."
Tojo verzekerde voorts, dat Japan ook de
/venschen en de traditie d:r bevolking van
Ned.-Indië zal respecteeren, indien deze
de bedoelingen van Japan begrijpt en be
leid is aan den opbouw van een grooter
Oost-Azië mee te werken.
Omtrent het China van Tsjoengking
merkte Tojo op, dat dit met het oog op den
I voortdurenden opmarsch der Japansohe
.roepen in Burma veroordeeld is binnen
kort afgesneden te worden. Het bewind
van Tsjiang Kai-Sjek is geisdleerd en hul
peloos en Japan is voornemens dit bewind
met alle vastberadenheid den doodsteek
toe te dienen.
De staatsman gaf evenwel de verzeke
ring, dat Japans standpunt jegens de be
volking van China dusdanig is, dat het
streeft naar broederlijke aaneensluiting
iret haar. Want Japan is voornemens den
nieuwen opbouw van Oost-Azië in samen
werking met de bevolking van China tot
stand te brengen.
Met betrekking tot Australië en Nieuw-
Zeeland heeft Tojo verklaard, dat deze
k-nden een onnoodigen oorlog, waarbij zy
-zich op de Ver. Staten en Groot-Brittannië
zouden moeten verlaten, dienen te ver
mijden. De toekomst van Australië zal
ervan afhangen, of het. tegenover Japan
oen rechtvaardige en billijke houding aan
neemt.
Nopens Zuid-Amerika en andere neu
trale landen verklaardé Tojo, dat hij/de
vaste overtuiging kqestert, dat zij de wer
kelijke bedoelingen van Japan begrijpen
en zich niet onder pressie van Amerika en
Engeland genoopt zullen zien voor deze
landen de kastanjes uit het vuur te halen.
Overigens mag de val van Singapore,
nldus eindigde Tojo, niet leiden tot ver-
sTapping van het moreel van het Japan
sche volk en tot aanmatiging. Jap^n zal nog
nauwer samenwerken met zijn b'ondgenoo-
teri en de militaire operaties krachtig
voortzetten om de vernietigendeslagen
toe te brengen aan de Ver. Staten, Groot-
Brittannië en hun satellieten.
STRIJDT VOOR EUROPA
Dultsche successen in
sowjet-Unte
Het Duitsche weermachtsbericht van
gisternam'iddag luidt als volgt:
In den centralen sector van het oos
telijk front is een der ingesloten vijan
delijke formatiesvernietigd; 800 ge
vangenen en 42 kanonnen vielen in
onze handen. Ook in de andere secto
ren leed de vyand opnieuw zware ver
liezen.
C* In den strijd tegen de Sovjet-lucht
strijdkrachten zijn gisteren 46 vijande
lijke vliegtuigen vermeld; wij verloren
2 vliegtuigen.-
In het gebied van het Kanaal maakte
een versperringsbreker in een kort ge
vecht met vijandelijke motortorpedo-
booten talrijke treffers. Een Britsche
motortorpedoboot is waarschijnlijk ge
zonken.
In Noord-Afrika verliepen plaatse
lijke aanvallen van Duitsch-Italiaan-
sche strijdkrachten met succes.
Op Malta werden door bomtreffers
van Duitsche gevechtsvliegtuigforma
ties aanzienlijke verwoestingen aan
militaire installaties en laadinrchtngen
aan de haven van'La Valetta aange-
rcht. Bij luchtaanvallen op vliegvelden
op het eiland werden flrie Britsche
bommenwerpérs op den grond ver-
ïield en benzineopslagplaatsen in brand
geworpen. In luchtgevechten boven
Malta en in het Oosteh van Cyrenaica
schoten Duitsche jagers zonder eigen
verliezen 15 Britsche vliegtuigen neer.
Aan het slagen van het doorbreken on
zer zeestrijdkrachten door het Kanaal
hebben de onder bevel van kaoitein-
ter-zee en Kommodore Ruge staande
mijnenvegers en beschermingsvaartui
gen een groot aandeel gehad.
HET ITALIAANSCHE
WEERMACHTSBERICHT.
Het Italiaansche weermachtsbericht van
gistermiddag luidt als volgt:
Lucht- en zeestrijdkrachten der As heb
ben in succesvolle, welberekende samen
werking, een schitterend succes behaald,
dóór op te treden vanuit de verschillende
steunpunten in de Middellandsche Zee.
Het groote vijandelijke konvooi, dat ge
signaleerd werd door onze verkenning bij
zijn poging om, verdeeld in verscheiden
groepen'en onder sterk escorte van Alexan-
drië uit Malta te bereiken, werd weer her
haaldelijk aangevallen. Een deel van het
konvooi werd vernietigd, een ander deel
gedwongen rechtsomkeert te maken.
Tiidens de gevechtshandelingen van 13
tot 15 dezer zijn in totaal, naar is gecon
stateerd, zeven koopvaarders, een torpedo
jager en een klein escorteschip in den
grond geboord. Acht koopvaarders, vijf
kruisers en twee toroedojagers werden be
schadigd, twee vliegtuigen vernietigd.
Ook in Cyrenaica heeft de Duitsche en
Italiaansche luchtmacht biizonder levendi
ge bedrijvigheid ontulooid. Zij bestookten
in scheervlucht on stoutmoedige wijze
auto's, artilleriestellingen en troepencon
centraties van den tegenstander met ml-
trailleurvuur en bracht hem zeer zware
verliezen toe.
Escadrilles van onze jagers hebben in den
strijd met een groot aantal Curtiss-toestel-
len, vier tegenstanders neergeschoten en
vele andere getroffen. Een onzer toestellen
is niet teruggekeerd.
Duitsche en Italiaansche formaties heb
ben herhaalde malen de doelen oo Malta
met zichtbaar met bommen bestookt. Om
vangrijke branden werden nog op grooten
afstand van het eiland tijdens den terug
tocht door de vliegers waargenomen.
Een onzer duikbooten is niet op haar ba
sis teruggekeerd.
De vijand heeft zonder succes aanvallen
gedaan op Tripolis en Benghazi. Talrijke
bommen, die in de eerste ochtenduren van
gisteren werden uitgeworpen bovep. Augus
ta, Cyracuse en Floridia, beschadigden en
kele gebouwen zwaar. Deze aanvallen
eischten enkel dooden en gekwetsten on
der de burgerbevolking.
Politieke scanning in
Engeland
WAT ENGELAND VAN CHURCHILL WIL
Bij de eerstvolgende parlementsdebatten
zal Churchill hard aangepakt worden
zoo meldt de Londensche correspondent
van „Nya Dagligt Allehanda". Churchill
moet eindelijk, zoo wordt gezegd, zijn ge-
lv-ole kracht wijden aan het minister-pre-
siJentechap en strategische problemen
overaten aan een man, die van zijn kant
al zijn tijd aan deze taék kan wijden. Bo
vendien moet een man met energie werken
aan een grootere samenwerking tusschen
v^oot, lucht wapen en leger. Men wil in het
p^riement ook weten, wie voor het „fias
co in het Kanaal" verantwoordelijk was,
■Je chef van de admiraliteit of de chef van
het lucht wapen.
Alle bladen, zoo gaat de correspondent
verder, doen een beroep op Churchill om
het vertrouwen var. het volk in de regee
ring te herstellen, aangezien anders ergere
gebeurtenissen voor Engeland de regee-
r;ng wijzigingen zouden opdringen.
De Londensche correspóndent der „Goe-
ttborgs Handels och Sjoefarts Tidningen"
maakt eveneens melding van toenemende
politiek^ spanning in Engeland, die van
rechts en links tegen Churchill merkbaar
wordt De binnenlandsche politieke crisis
VASTENAVOND.
Het Is vanavond Vastenavond en ik
denk aan die andere jaren, toen het
hiuis geurde riaar oliebollen, heete bis-
schopwij-n, in ieder geval naar braac^
en dronk, waar wij heden ten dage
nuchter van blijven. Nu weet ik wel,
dat een goede huisvrouw toch haar best
zal doen en met 'behulp van de kraan
en wat bevroren aardappelen iets zal
fabriceeren, dat vanavond naast het
koffiesurrogaat als pronkstuk op tafel
zal verschijnen, maar wij, mannen, heb
ben niet gezien, hoe en uit welke in
grediënten het werd samengesteld en,
de handigheid prij'zende van onze wet
tige huisvTouiw, moet het toch ook
smaken. Ik zeg het U dus eerlijk, ik
ben benieuwd wat de avond brengen
zal. t
Als ik het menu moest opmaken, zou
het er droevig uitzien.
Het zou misschien zoo iets worden:
Een slap kopje koffiesurrogaat.
Zwart gebakken aardappelkoekjes.
Eén sigaar van papier en boombla
deren.
Een spelletje 'kaart met onze zinken
munten. En tusschen de spelletjes
door een gesprek over den oorlog.
Het is maar goed, dat wij bekwame
en optimistische huisvrouwen hebben,
die ons in de keuken niet meer toela
ten en iets maken uit zoo goed als niets.
En overigens hebben wij de prettige
gedaohte, dat wij tóch niet behoeven
te vasten en dat wij dus op Vasten
avond ook niet zooveel pretenties mo
gen hebben.
Ik wensoh U een prettigen Vasten
avond.
in Engeland bntwikkelt zich snel en zou
nog erger kunnen worden dan indertijd
Je Noorsche crisis. Ook in linksche kringen
zoo constateert de correspondent verder,
neemt de critiek toe. Op een bijeenkomst,
waar 300.000 georganiseerde Britsche ar-
oe.'ders vertegenwoordigd waren, heeft de
secretaris, Robert Willis, verklaard: „Met
mooie woorden v/int men geen slagen. Na
iedere nederlaag heeft men ons schitte
rende staaltjes van Engelsche wélsprekend
heid laten hooren. Wij moeten ons losruk
ken uit de betoovering van Churchills
woordkunst". Hij verklaarde verder, dat de
vakvereenigingen doorslaande bewijzen be
zitten van de ongeschiktheid, en zelfs van
rechtstreeksche sabotage van Engelsche
geldschieters, waardoor de productie bijna
overal is vertraagd.
Palembang olieslad op
Sumatra
GROOTSTE RAFFINADERIJEN VAN
NED. INDIë.
Palemibang, een stad met ruim 100.000
inwoners w.o. 1900 Europeanen, ligt aan
de Moesi, die met haar vele zijrivieren het
grootste gedeelte der residentie Palem
bang afwatert. Hoewel de stad op vrij
grooten afstand van de monding ligt, is zij
voor groote zeeschepen bereikbaar. Door
deze omstandigheid en door de culturen en
mijnbouw in wijden omtrek heeft Palem
bang zich tot een belangrijke handelsstad
met uitvoer van rubber, koffie, steenkool
en olieproducten ontwikkeld. Daartoe
werkt ook de spoorwegverbinding met de
olie- en steenkool-vindplaatsen mede, ter
wijl Palembang door het vliegveld by Ta-
langbetoetoe in het luchtverkeer was op
genomen.
De oliewinning geschiedt om. bij Mosa-
raenim en Lahat, eenige honderden kilo
meters ten W. van Palembang gelegen, en
de ruwe olie wordt in pijpleidingen naar
Palembang vervoerd. De exploitatie is in
handen van de Bataafsche en de Neder
landsche Koloniale Petroleum Maatschap
pij. Bovendien gaat de olie uit het Djam-
bigebied, waar de Ned. Indische Aardolie
Maatschappij werkzaam is, in eéh onèer-
grondeohe leiding van 288 kilometer lengte
naar Palembang. Totaal wordt op Suma
tra ruim 4 millioen ton olie d.w.z. ruim
de helft der Ned. Indische productie gewon
nen.
De raffinaderijen bevinden zich enkele
kilometers ten O. der stad aan de- Moesi.
Zij zijn de grootste van Ned. Ihdië. De :n-
stallatiefe van de Bataafsche bij Pladjoe
'hebben een capaciteit van 2.35 milliosn ton
jaarlijks, terwijl die van de N.K.P.M. nog
een iets grootere capaciteit hebben.
INDIë IN GEVAAR.
Indië in gevaar, itoe dikwijls is er niet
op gewezen, dat het onverantwoordelijk
gedoe van de „Nederlandsche regeerders"
in Londen ons Indië in de waagschaal stri
de. Wij hier in Holland moeten lijdelijk
toezien en kunnen aan den gang van za
ken ginds niets veranderen.
Maar wel kan dat gebeuren In Europa.
En het gebeurt ook. Toen Europa in ge
vaar was hebben duizenden flinke Neder
landers zich gemeld om dat gevaar af te
wenden. Schouder aan schouder met de
Duitsche weermacht hebben zij den strijd
aangebonden met het leger van de Sovjet.
Europa rin gevaar. Nederlanders snelden
te wapen. Zorgt u er voor, dat het dezen
mannen aan niets ontbreekt, als zij bij de
uitoefening van hun plicht vallen.
Steunt daarom de Nederlandsche ambu
lance en stort uw bijdrage op girorekening
8 7 6 0 0
Nederlandsche Ambulance, Koninginne
gracht 22 's-Gravenhage.
