Singapore uieC DUITSCHLAND Momentje DONDERDAG 12 FEBRUARI 1942 33ste Jaargang No. 10175 3>e Gcid^ch^Soii^ciAit -Bureaux Papengracht 32. Telefoon: Redactie 20015 Administratie 20935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus 11. SNELLER dan iedereen gedacht had, nebben de Japansche strijdkrachten de „onneembare" oorlogsbasis Singa pore bestormd. De val van deze havenstad zal ver strek kende gevolgen hebben; daarover zijn alle strategen het eens. Singapore is gelegen op een kruispunt van allerlei toegangswegen tot de gebieden van Oost Azië, tot Indië en Australië. Het veroveren van deze sleutelstelling verschaft den Japanners direct toegang tot de groote eilandengroep van ons Insulinde en na den catastrophalen ondergang van een belangrijk deel van den Ned. Indischen vloot in de wateren van het eiland Kangean in de Java Zee, na de bombardementen op de stedén Soerabaja en Batavia en ifa de diverse landingen der Japanners op Borneo, Celebes, Ambon enz. is het aan geen twijfel onderhevig, of de Japanners zullen de gelegenheid benutten en de Nederlandsch-Indische eilanden Sumatra en Java hetzelfde lot doen ondergaan als Malakka, dat thans geheel door de Japan sche legers is bezet. Wie gelooft nog, na alles wat er gebeurd is, aan de mogelijkheid, dat de Amerikanen en" de Engelschen, die den val van het mili tair zoo uiterst belangrijke Singapore niet hebben kunnen verhinderen, van plan zijn en in staat zullen blijken Java met succes te verdedigen, om van Sumatra maar niet eens te spreken. Alles wijst er op, dat de Amerikanen en Engelschen hier hetzelfde spel gespeeld hebben als in Europa, en Ned. indië een voudig gebruiken als een' geschikj; stoot- blök, om den Japanschen aanval op te vangen. Majoor Sato, afdeelingschef in het Ja pansche bureau voor militaire zaken, ver klaarde dezer dagen in het Huis van Afge vaardigden te Tokio: „De zwakheid, clie in den -tegenwoordigen oorlog getoond is door de voornaamste tegenstanders van Japan, is zonder voor beeld in de recente wereldgeschiedenis. Zoowel in diplomatiek als militair op zicht is de strategie van het -Engelsch- Amerikaansche kamp het slachtoffer ge weest van grove misrekening, zooals men die zelden heeft gezien". Moet nu Nederlandsch-Indië het slacht offer worden van die grove misrekening? Moeten het gemis aan inzicht en het ge brek aan nuchtere werkelijkheidszin de oorzaken worden, dat Indië voor altijd voor oris verloren gaat, dat het levenswerk van duizenden en duizenden van onze zonen door de eeuwen heen vruchteloos gemaakt wordt? Zal de roem van Nederland aldus roem loos ondergaan? Welk een zware verantwoordelijkheid hebben 'degenen op zich geladen, die het besluit namen om Japan den oorlog te ver klaren. Wij kunnen het eindoordeel over het geen in Indië geschiedt en nog geschieden zal gerust overlaten aan de geschiedenis, maar de vraag is toch gewettigd of het niet mogelijk was geweest, ons Indië dit lot te besparen. Om te beletten, dat de rijkdommen van het land den Japanners in handen vallen, worden ze aan alle kanten vernietigd. De rook der verschroeide aarde hangt over de zonnige velden. Doch wat voor de Ja panners verloren gaat, is ook voor ons en voor de geheele menschheid verloren. Ons bloedt het hart, wanneer wij denken aan een verlies van Indië. Doch dat kan ons niet beletten om het hoofd omhoog te blijven dragen, want de rijkdom van Ne derland is niet m de eerste plaats gelegen in de schatten van het Oosten, maar in den wil en de kracht van! ons volk. TOCH VOLDOENDE AARDAPPELEN HET NORl'-ALE RANTSOEN ZAL WOEDEN VERSTREKT. De vorige week is medegedeeld, dat het tengevolge van de heerschende zeer moei lijke omstandigheden noodzakelijk was, met de bij de groote bevolkingscentra op geslagen reservevoorraden aardappelen zuinig om te gaan, daar hieruit reeds vier tot vij|^weken was geput. Daarom werd be paald, dat de thans geldige bon van de aardappelkaart niet één, doch twee weken geldig .zou zijn. Het door de tijdelijke hal- veering van het rantsoen veroorzaakte te kort zou worden gecompenseerd door het beschikbaar stellen van 750 gram peul vruchten op een bon van de aardappelkaart Dit beteekende echter niet, dat van over heidswege niets werd gedaan om voor vol doende aardappelen in de steden te zorgen. Met man en macht is gewerkt om het aar- appelenvervoer, "ondanks de vrijwel onge wijzigde omstandigheden, voortgang te doen vinden. Dank zij deze goede zorgen, is het rijks bureau voor de voedselvoorziening in oor logstijd thans in staat de verheugende me- dedeeling te doen, dat de aanvoeren weer zoodanig zijn, dat het normale rantsoen aardappelen kan worden verstrekt. Er zal Vrijdagavond op de gebruikelijke wijze een bon van de aardappelkaart wor den aangewezen, waarop het normale weekrantsoen verkrijgbaar zal zijn. Daar men op de thans geldige bon dus het nor male rantsoen van 3M kg. per week kan verkrijgen en derhalve de tijdelijke hal veering van het aardappelenrantsoen geen doorgang zal vinden, zal de aangekondigde extra bon voor 750 gram peulvruchten deze week nog niet worden aangewezen. Singapore door de Japanners bestormd i,In 52 uur is Singapore veroverd" „De Japansche troepen, die sedert Woensdagochtend vroeg in weerwil van het vijandelijk verzet voortdurend vorderin gen maakten, hebben Woensdagochtend te 8 uur de stad Singapore bestormd, waar bij zij op verschillende punten de over wonnen Engelsche troepen gevangen ne men, aldus meldt het Japansche hoofd kwartier." „In 52 uur hebben onze troepen Singa pore veroverd", aldus meldt de vertegen woordiger van Domei gisteravond uia de stad Singapore. Toen wij Dinsdag vanuit Fagah in Oostelijke richting op Boekit Timah aanrukten, riepen onze soldaten elkander toe: „Morgen moeten wij in Sin gapore zijn". IVfet groote geestdrift, aldus de vertegenwoordiger van Domei, door braken de Japansche soldaten stelling na stelling en dreven de vluchtende Engel schen voor zich uit. „Wij marcheerden in twee afzonderlijke colonnes, bijzondere stoottroepen met lichte aanvalswapens aan het hoo&l, die elkander in snelheid trachtten te overtref fen. Toen wy\ Woensdagochtend om zeven uur de eerste huizen van Singapore aan den Westkant naderden, laaide de vijan delijke tegenstand nog eens op, doch werd direct gebroken. Even na acht uur werd een korte rust gehouden, daar wij buiten gewoon uitgeput waren. Doch reeds na en kele minuten waren de troepen niet meer te houden. Onder geestdriftig geroep dron gen zij groepsgewijs de straten van Singa pore binnen en begonnen onmiddellijk met de opruimingswerkzaamheden, gehol pen door de bewoners der stad. De Engel- sohe, Indische en Australische troepen werden ontwapend en in groote1 groepen weggevoerd. Overal weerklonk „Bazai"- geroep voor Keizer en volk. IntussChen stroomen steeds nieuwe troe pen Singapore binnen, die door .de Ma- leiers en Indiërs met kleine Japansche vlaggen worden begroet. Boven ons onze vliegers, waarmede wij geestdriftige groe ten wisselen. Ons werk is geëindigd" zoo besluit de Domei-correspondent en ,wij denken m^É trots aan ons volk aan ons tehuis aan Japan". Zooals het DNB uit Sjanghai bericht, zijn gisteren, met een ternauwernood onder broken serie zware ontploffingen de ver- sterkingswerken, de petroleum tanks en de andere Voor den oorlog belangrijke instal laties van Singapore in de ludht gevlogen. De stad trilde van dé explosies, waarvan moeilijk kon worden vastgesteld of zij ver oorzaakt waren door de Britsche troepen of door ontploffende granaten der Japan sche artillerie en bommen der Japansche vliegtuigen. Nu de Japansche troepen Singapore bereikt hebben aldus een bericht uit Tokio is de vesting als het ware in tweeën gesneden. Van een hoofdlijn uit, die ongeveer van het Noordwesten van het eiland naar het Zuiden loopt, kunnen thar.s talrijke aanvallen worden gedaan op de forten en versterkingen aan de kust. Vlak by den hoogsten heuvel van het eiland, die door de Japanners bezet is, liggen de Wee waterreservoirs, die den Engel- scherf nog waren overgebleven. Waar schijnlijk zijn zij eveneens in Japansch bezit. De radiozender te New York meldt, dat in het geheele "Britsche rijk sedert giste ren, een „troostelooze stepuming heersdht in verband met den toestónd te Singapor- re". De laatste uren had men in het geheel niets meer uit de stad vernomen. Aanval op Java voor de deur? Het gisteren uitgegeven legerbericht van Batavia maakt melding van nieuwe lan dingen van Japansche troepen in het Zuid westen van Celebes nabij Balangnipa, Djeneponto en Baramibong in de nabijheid van Makassar. Volgens een A.N.P.-bericht uit Batavia |beseft men in Ned.-Idië thans ten volle, «at een verder doordringen van den te genstander, ook tot het eiland Java, voor de deur staat. Hel is reeds bekend geworden, dat het verlies aan vliegtuigen aanmerkelijk hoo- ger is dan de officieele communiqué's ver melden. Hierin worden slechts aangegeven de vliegtuigen, welke in de lucht verloren zijn '.gegaan, doch niet die, welke op den grond vernield zijn. Dit aantal is, zooals nu algemeen bekend is, zeer groot. Vooral de aanval op Palembang heeft deze vlieg tuigen op den grond onbruikbaar gemaakt. Verder is de hoop, dat de vele in de rim boe aangelegde vliegvelden voorloopig voor den tegenstander onbekend zouden blijven, ij del gebleken. Met groote nauw keurigheid is de ligging van die jungle vliegvelden door de Japansche luchtmacht vastgesteld, waarna het ohbruikbaarmaken volgde. De Britsche nieuwsdienst meldt uit Rangoon, dat de Japanners Woensdag avond sterke «trijdkrachten in booten aan land hébben gezet ten Noordwesten van Martaban in Birma. DE MOBILISATIE IN Al STRAUc. Naar de Engelsthe berichtendienst meldt, heeft de Australische minister van oorlog, Fondie, medegedeeld, dat de Australische mannelijke staatsburgers tot 45 jaren on der de wapenen TZijn geroepen. STRIJDT VOOR EUROPA Strijd duurt voort bij afnemende vorst Het Duitsche weermaChtsbericht van gisternamiddag luidt: De gevechten in het Oosten gaan bij afnemende vorst voort. Aan het Donetz-front heeft de vij and sinds gisteren alleen al in den sec tor van een Duitsch legercorps verlo ren: 1639 gevangenen, meer dan 7500 dooden, 8 tanks, 19 stukken geschut, 164/ machinegeweren en granaatwer pers en omvangrijk ander oorlogstuig. Aan onze eigen aanvalssuccessen in den Zuidelijken sector van het Oostelijk front heeft een formatie Roemeensche skiërs groot aandeel gehad. Bij Leningrad zijn nieuwe uitvals- pogingen van den vijand in het afweer- vuur van het Duitsche omsingelings- front bezweken. Aan de Zuidwestkust van Engeland hebben gevechtsvliegtuigen in den af- geloopen nacht met bommen twee koopvaarders van 7000 ton in totaal tot zinken gebracht. Een derde groote vrachtboot werd waarschijnlijk vernietigd, nog een schip beschadigd. Andere gevechtsvliegtui gen, die voor een gewapende verken ning, waren vertrokken, plaatsten bom- treffers van zwaar kaliber op een groo te fabriek aan de Oostkust van Schot land. In Noord-Afrika zijn vrij krachtige verkenningsstrijdkrachten van den vij and teruggeslagen. Stuka's en torpedo vliegtuigen berokkenden «den vijand aanzienlijke verliezen aan rollend ma terieel. Ten Noordoosten van Tobroek' vertoonde een licht Britsche kruiser na een bomaanval" van een DuitSdh vliegtuig slagzij. Een vrij beperkte formatie Britsche bommenwerpers heeft in den afgeloo- pen nacht woonwijken in het kustge bied van Noordwest-Duitschland aan gevallen. In de afweergevechten der laatste dagen heeft Feldwébel Schmidt, groepscommandant bij de eerste com pagnie van het 119de regiment infan terie, zich door persoonlijke dapper heid bijzonder onderscheiden. IN 'N PAAR REGELS Spoorwegongeluk in Derbyshire. Bij een spoorwegongeluk op het station Beighton in Derbyshire zijn tien soldaten om het leven gekomen; 42 personen wer den gewond. Het ongeluk overkwam aan een trein die troepen vervoerde. Hotelbrand in Manchester. Bij een hotelbrand in Manchester zijn vyf personen om het leven gekomen. Tien personen worden nog vermist en twintig hebben verwondingen opgeloopen. De „Normandie" geheel verloren? Volgens berichten uit New-York moet de „Normandie" geheel verloren geacht worden. Quisling naar Berlijn? In politieke kringen te Berlijn demen teert men niet, dat waarschijnlijk reeds binnenkort een bezoek «van den Noorschen minister-president, Vidkun Quisling, aan Berlijn verwacht kan worden. Koudegolf in Portugal. Een ongewone koudegolf woedt in Por tugal. In het Noorden van het land staat de thermometer tien graden onder nul en in het Zuiden slechts elf er boven. Deze lage temperatuur (berokkent schade aan de bongerds, die thans in vollen bloei staan. Hittegolf in Buenos Aires. Sinds V/2 maand lijdt de Argentijnsche hoofdstad onder een hittegolf, als de be woners zich sinds 45 jaar niet meer heugen. Gisteren bereikte deze hittegolf met 37 graden in de schaduw een hoogte punt. LEIPZIGER MESSE GAAT NIET DOOR. Overeenkomstig het besluit van de Rijks- regeerinig, dat in 1942 geen jaarbeurzen gehouden zullen worden, zal ook de Leip- ziger vooriaarsmesse niet doorgaan. De organisatie van de Leipziger Messe blijft evenwel ten dienste van den handel beschikbaar. Nederlanders. Ook Uw vaderland Is Ir» gevaar Helpt mede. het bolsjewisme te vernietigen, door dienst te nemen bij de WaHen SS Voor aanmelding en inlichtingen wende men zich tot de WaHen SS. Stadhouderslaan 32. Den Haag Foto Fellinga-Peters BRITTEN EN INDIëRS BIJ SINGAPORE INGESLOTEN TOKIO, 12 Febr. (D.N.B.) In Japan sche militaire kringen raamt men de totale oorspronkelijke sterkte der Britsche troe pen op Singapore en op Malakka op onge veer 100.000 man, waarvan wel reeds, drje kwart vernield of gevangen genomen zal zyn. Tot dusver is, naar uit een speciaal bericht van het D.N.B. uit Singapore blijkt het verloop van de gisteren tot ontwikke ling gekomen gevechten in den sector ten Noorden van Singapore npg niet te over-' zien. Daar zouden ongeveer 15.000 Britten en Indiërs zijn ingesloten. PILS Honderd jaren Pils schrijft een Duitsohe krant en herdenkt den eersten Beierschen brouwer Joseph Groll uit Vilshofen bij Passau, die in November 1842 het eerste glas aftapte. Wat denk je daarvan? heb ik naar aanleiding van dit jubileum aan mijn vriend den koekoloog uit de Bo- terstraat gevraagd. 't Is eigenlijk mijn afdeeling niet heeft 'hij mij. eerst gezegd ik bak en ik brouw niet, maar, indien je er prijs op stelt, wil ik het licht van mijn geest wel over dit jubileum laten schijnen. Luister! Er zijn men§chen, die in deze sombere tijden een reden zien om alle feesten en jubilea te ver geten. Dat is fout. Als er ooit een tijd reden heeft gegeven tot feestvieren dan wel deze. Wij hebben het nu veel harder noodig. Ik vind trouwens dat er noodig een verordening moest ko men, welke jubilarissen verbiedt hun jubileum onopgemerkt.te doen voorbij gaan. En dan een extra-bonn en toewij zing voor den jubilaris. Zoo wordt de moed erin gehouden. Noem je dat le ven, zonder spek in de snert on zopder vet in de .kool, als je ook al piet meer eens ordentelijk kunt feestvieren. Goed ziei ik dat in .'t.alge meen, maar nu meer in 't bijzonder dit bierjubileum. Een jubileum is een jubileum antwoordde hij diepzinnig, al had ik liever een jeneverjubileum. Dat is Hollandsqh. Bier drink ik overigens slechts in twee gevallenals ikdprst héb en als ik geen dorst héb. Anders npojt. Kóm jn November maar eens te rug, dan maken wij er -een gezellig fuifje van NEDERLANDSCHE KULTUURRAAD GEÏNSTALLEERD Waarom de Kultuurraad is ingesteld en wat hij beoogt De Portugeesche minister-president dr. Salazar en de Spaansche- minister van bui- tenlandsche zaken Serrano Suner zijn gis teravond te Sevilla aangekomen. Kort na den aankomst van de beide ministers kwam ook het hoofd van den Spaanscben staat, generaal Franco per auto te Sevilla aan. Gistermiddag had te. 's-Gravenhage de plechtige installatie plaats van den Ne- derlandschen Kultutftraad. Een uitgelezen gezelschap was in Pulchri Studio ver- eenigd. Een groot aantal Duitsche en Ne- aerlandsche autoriteiten was bij de plech tigheid aanwezig, van Duitsche zijde ón- der anderen de commissaris-generaal voor bijzondere aangelegenheden Oberdienstlei- ter F. Schmidt, de commissaris-generaal voor bestuur en justitie, staatssecretaris dr. F. Wimmer, gezant Otto Bene, de ge volmachtigde van den rijkscommissaris voor Zuid-Hollapd Rittmeister dr. Schwe- bel, en de gevolmachtigde van den rijks commissaris voor Utrecht, Sommer; van Nederlandsche zijde onder anderen prof. dr. T. Goedewaagen, secretaris-generaal van het departement van Volksvoorlichting en Kunsten, prof. J. van Dam, secretaris generaal van het departement van Opvoe ding, Wetenschap en Kulluurbescherming, en luitenant-generaal H. A. Se'yffardt. De bijeenkomst werd opgeluisterd door muziek van he Zepparoni-kwartet, dat werken van Schaefer en Schubert ten ge- hoore bracht. De redevoeringen van den rijkscommis saris en van prof. Snijder werden met grooten bijyal ontvangen. Na afloop was er een ontvangst in^ de zalen van Pulchri Studio. De Rijkscommissaris sprak o.m. als volgt: REDE VANi DEN RIJKSCOMMISSARIS. Mijnheer de president, dames en heeren, Wij zijn hier bijeengekomen, om op plechtige wijze den Nederlandschen Kul- tuurraad in te wijden. Onder de overstel pende, de geheele wereld beroerende ge beurtenissen, is de instelling van den Ne derlandschen Kultuurraad toch gqgp onbe- teekenende toevalligheid of een bestuurs maatregel zonder meer als zoovele andere Ik geloof veeleer door dezen maatregel aan een noodzaak tegemoet te komen, wel ke evenzeer voortvloeit uit den tegenwoor digen toestand van het Nederlóndsche volk, als uit mijn taak als vertegenwoor diger van het Duitsche Rijk in dit land. iDeze geeft mij aanleiding tot princioieele uiteenzettingen, want de noodzakelijkheid van dezen maatregel kan uitsluitend be- greoen worden, wanneer de functie van de kuituur niet sleghts in het openbare leven, maar in het leven in het algemeen, in het worden en werken eener gemeenschap ons duidelijk is geworden. Ik wil hier geen verhandeling houden over al dit theoretische vragen en opvat tingen, welke voor de nieuwe werkelijk heid, waarin wij ons bevinden, haar betee ken is verloren hebben. Niet slechts de resultaten van de we tenschap en het onderzoek, maar in de eer ste plaats onze ei°en persoonlijke beleve nissen, voornamelijk in den oorlog, waar men zijn bestaan onmiddellijk tot op den diepsten en elementairsten oorsprong moet terugbrengen, om ..ueberhaunt'' te kunnen bestaan, en ons politiek doorleven van de zen historischen tijd. waarin wij hande lend, werkend en leidend stonden en staan, hebben ons geleerd. «wereld en le ven anders en nieuw te zien. Het was als een wonder en inderdaad, het was een openbaring: de openbaring der gemeen schap als het oorsoronkeliik element van ons leven. Wij hadden in den nood de ka meraadschap beleefd en vonden daarin de gemeenschap, totdat wij uit de idee en uit de werkelijkheid van de volksgemeen schap eindelijk de kracht putten, waardoor wij weer gezond en machtig werden en dat niet slechts in politieken zin. In het bijzonder wedden wij weer mach tig iq onze kuituur. Hier niet minder dan op politiek gebied kunnen wij dé verande- rin. welke zich in tien jaar voltrokken heeft en zich verder voltrekt, nauwelijks begrypen. De oorzaak hiervan ligt uitslyi- tend hierin, dat de kuituur in al hare uitingen en vormen, in plaats van zich los te maken uit het gemeenschappelijk'lot, weer daarin betrokke nwerd en dat de kul- tuurscheppende en kultuurdragendo mensch van zijn eenzaamheid werd bevrijd weer aan de gemeenschap van zijn volk werd gebonden. WAT IS KULTUUR? Het belangrijkste principe van onze kuituuropvatting is, dat elke echte kui tuurprestatie slechts uit den grond en uit het leven van het volk kan voort komen en dat zij daarom ook aan dit volk weer verplichtingen heeft, dat dus de kuituur haar oorsprong evenals haar taak altijd vindt in den dienst aan het leven van het volk. Evenmin als de kuituur als geheel uit deze samenhang kan worden losgemaakt zonder ziek te worden, evenmin kan zich de scheppen de enkeling, die kultureele prestaties volbrengt, aan de banden van zijn ge meenschap onttrekken. Kuituur is niets anders dan de gezamelijke uitdrukking der scheppende krachten, die in een volk leven en door den scheppenden enkeling naar voren worden gebracht en gebruikt om het bestaan zyn vorm te geven. Deze omschrijving is eensdeels zeer ruim, aangezien zij ook alles omvat, wat wij heden in het algemeen niet meer on middellijk tot het gebied der kuituur re kenen, zooals de krijgskunde, de staatkun de en de landbouwkundige of zuiver techr nische prestaties, daar elke bewuste vor ming van het zijn door den mensch kui tuur in den ruimsten zin van het woord is. Anderzijds gaat deze omschrijving ook niet diep genoeg, want het volkseigene zelf i als de voedingsbodem van elke kuituur is reeds een bijzondere uitdrukking van het samenwerken der machten van het 'bloed, dus van de soort'en het ras, en van den bodem, derhalve van de ruimte en het landschap, waarin een bepaald ras bepaal de vormen van de in haar levende werke lijkheid uitgedrukt heeft, welke in al haar veelvuldigheid en verscheidenheid voor al tijd en onverbrekelijk uit den eersten oor- sprong van het ras zijn gesproten en slechts daardoor in leven blijven. Waar deze samenhang verloren gaat of over- heerscht wordt door invloeden van vreemdsoortige, derhalve rassisch vreemde levenswetten, daar wordt de echte, n.l. nog met haar oorsprong verbonden kuituur ziek en het geheele volksche leven wordt aan getast. Aan dit gevaar is het Grietondom bezwe ken, kort nadat het zijn hoogste kultureele prestaties verricht had, en Hezelfde wortel heeft de ziekte, waaraan/Europa bijkans sedert eefuwen lijdt en welke het avond land tot ontbinding dreigde te brengen, totdat men ze, door het leeren kennen van haar oorsprong, heeft kunnen over\vin- nen. Naar mate wij de gemeenschap als den oorsprong van ons leven hebben terug gevonden, ontvangen wij ook haar kracht en sterkte. ONTWIKKELINGSGANG. Deze ontwikkelingsgang moét en zal zich krachtens een reeds heden duidelijk zicht bare levende en historische wetmatigheid

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1942 | | pagina 1