Luchtaanval op Soerabaja
Momentje -
WOENSDAG 4 FEBRUARI 1942
33ste Jaargang No. 10168
S)e
Bureaux Papengracht 32. -
Telefoon: Redactie 20015 Administratie 20935.
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Giro 103003. Postbus 11.
„Die ver weg zijn"
In een neutraal tijdschrift, nl. in de
Januari-aflevering van het Maandblad in
zake huishoudelijke voorlichting en gezins
leiding, trof ons dit stukje, getiteld: „Zij,
die ver weg zijn":
„Het innerlijk sterk zijn voor den
ander overbrugt den afstand van zee
en land; het is niet gebonden aan een
bepaalde plaats. In een lied staat: „Ik
zal dan gedurig bij U zijn, in al mijn
nooden, angst en pijn". Dit is letterlijk
waar: dat wij by en van God kunnen
zijn. Maar ook wij, menschen, kun
nen met anderen zijn, die ver weg zich
bevinden.
Altijd wordt er iets anders en beter
wanneer men voor iemand gebeden
heeft; ook al worden onze wenschen
niet vervuld. Sommige dingen zijn dan
niet meer mogelijk. Die het beproeft,
weet het".
In dit stukje kan dit een katholieke ge
dachte zijn: „Altijd wordt er iets anders
en beter, wanneer men voor iemand gebe
den heeft".
Als' katholieken zouden wij het duidelij
ker en concreter willen zeggen: door het
gebed het ware gebed kunnen wij in
gemeenschap treden met anderen, ook met
hen, „die ver weg zijn", door voor hen
Gods zegen af te smeeken. Dit is het katho
lieke dogma van „de gemeenschap der hei
ligen", zoo ontzaglijk rijk aan verheven ge
meenschapszin, aan edele, alle grenzen van
tijd en plaats overschrijdende liefde, aan
sterkenden troost!
BONNEN, DIE thans geldig zijn.
Boter en vet op 6 en 7
MARGARINE AAN DE BEURT
Om misverstand te voorkomen, vestigen
wij nog eens de aandacht op het volgende:
Voor brood, gebak, vleesch, vleeschwaren
en aardappelen is deze week geldig bon
no. 7.
Van de boterkaart eveneens bon 7, uit
sluitend voor boter. Op bon 7 van de vet-
kaart kan men naar verkiezing margarine
koopen of boter zonder reductie.
Bovendien zijn nog geldig:
bon 6 aardappelen,
bon 6 van de boterkaart voor boter en
bon 6 van de vetkaart voor boter met
reductie,
en bon 195 voor peulvruchten t.m. 21 Fe
bruari).
Houders van boterkaarten kunnen desge-
wenscht bon 9 van de boterkaart tot en
met Donderdag inleveren bij hun slager om
daar in het tijdvak van 19 tm. 27 Februari
a.s. rundvet op te ontvangen.
Zooals men zich zal herinneren, is er van
officieele zijde in het najaar reeds op ge
wezen, dat er in den winter een periode
zou komen, waarin minder vet in den vorm
van boter beschikbaar kon worden gesteld.
Opzettelijk spreken wij van vet in den'
vorm van boter, omdat in dezen tijd hoofd
zaak is, dat men een bepaalde hoeveelheid
vet krijgt. Of dit in den vorm van boter,
margarine of rundvet wordt genuttigd, is
van ondergeschikt belang. De voornaamste
zorg voor de overheid is, dat iedereen, on
danks de moeilijkheden, die zich in de ver
schillende jaargetijden voordoen, zijn deel
krijgt.
Daarom zijn houders van vetkaarten ge-
ruimen tijd in de gelegenheid gesteld, op.
hun vetbonnen boter te koopen tegen ver
minderden prijs. Thans is de tijd aange
broken, dat de overheid met boter extra
zuinig moet zijn, maar zooals indertijd ook
reeds werd aangekondigd, kan nu marga
rine beschikbaar worden gesteld, die daar
voor achter de hand is gehouden.
Houders van vetkaarten kunnen echter,
als zij dat willen, op bon 7 van de vetkaart
ook boter, krijgen, doch zonder reductie.
Dat hierop thans geen reductie wordt ver
leend is billijk, want wat voedingswaarde
betreft, doet margarine voor boter volstrekt
niet onder.
naamsveraneriNg van straten,
pleinen enz.
Vap bevoegde zijde vernemen wij het
volgende:
De commissaris-generaal voor bestuur
en justitie heeft onder verwijzing naar de
verordening van den commissaris-generaal
_,voor de veiligheid, resp. naar het verbod
van het gebruik van namen van levende
leden van het huis Oranje-Nassau van 17
September 1941, per 3 Januari 1942 door
het afkondigen van een besluit aan de se
cretarissen-generaal in de Nederlandsche
ministeries verordend, dat straten, pleinen,
parken en waterwegen, alsmede publiek
rechtelijke lichamen, privaatrechtelijke
lichamen waaraan een publiekrechtelijk
lichaam verbonden is, of inrichtingen die
nende voor openbare doeleinden als scho
len, ziekenhuizen, tehuizen voor ouden van
dagen enz., voor welker kenmerking de na
men van levende leden van het koninklijk
huis gebruikt zijn, een nieuwe benaming
moeten krijgen.
Ter uitvoering van deze verordening zul
len de bevoegde Nederlandsche dienstin-
?t an ties in den allernaasten tijd tot de noo-
ii'ïe naamsveranderingen overgaan.
Singapore in brand
DE EERSTE AANVAL OP JAVA
Gisteren zijn verschillende plaatsen in
Oost-Java uit de lucht aangevallen. Te Soe
rabaja is schade aangericht, bepaaldelijk
aan marine-inrichtingen. Ook bestond
groote activiteit in de lucht boven de
vliegvelden van Malang, Madioen en Ma-
gelan (alle plaatsen in Oost-Java).
Omtrent dezen Japanschen luchtaanval
op Java maakt het te Batavia gepubliceer
de legérbericht bekend, dat 26 Japansche
bommenwerpers, geëscorteerd door tal van
jagers, de vliegvelden in de omgeving van
Soerabaja hebben gebombardeerd en wel
Malang en Madioen benevens verscheiden
andere, kleinere vliegvelden. Daarbij is
aanzienlijke materieele schade aangericht.
Te Soerabaja hebben bovendien de marine-
installaties eenige schade geleden. Ook tal
rijke watervliegtuigen zijn beschadigd.
Naar de zender van Tokio meldt, is bijna
het geheele eiland Borneo thans in Japan
sche handen. Alle vliegveldén staan reeds
onder Japansche controle.
Naar de Engelsche nieuwsdienst meldt,
hebben de Japanners een belangrijke ha
venstad in het Zuidoosten van Nieuw-Gui-
nea aangevallen. Voorts zouden aanvallen
zijn gedaan op het Nederlandsche gedeelte
van Timor.
Volgens den Britschen berichtendienst
heeft de gouverneur-generaal van Neder-
landsch-Indië in een radiorede toegegeven,
dat iedere verbinding met het eiland Am-
bon verbroken is en verder verklaard, dat
reeds vjjf gebiedsdeelen in handen van
den vijand zijn gevallen.
SINGAPORE BRANDT
Singapore staat op verscheidene plaatsen
in brand, zoo meldde gisterochtend de oor
logscorrespondent van de „Tokio Asahi
Sjimboen". Verkenningsvliegers hebben
waargenomen, zoo gaat de correspondent-
voort, dat de verbindingsweg tusschen Jo-
hore Bahroe en Singapore steeds zwaar
dere beschadigingen vertoont. De door den
vijand opgeblazen plaatsen, die oorspronke
lijk een breedte van M. hadden, zijn door
nieuwe .ontploffinge -erbreed tot onge
veer 40 M. In de oc ;haven van Singa
pore liggen geen oorlogschepen meer. Wel
echter ten Zuiden van de eilandvesting,
waar een uit 20 tot 25 oorlogsbodems en
transportschepen bestaande vloot is gecon
centreerd.
DE STRIJD IN BURMA
De laatste berichten uit Burma melden,
dat de Japansche troepen na de verovering
van Moelmein op verschillende punten tege
lijk over de Salwien getrokken zijn en een
onmiddellijken aanval op de havenstad
Martaban hebben ingezet. De Engelschen
legden daar na hun terugtocht uit Moelmein
een nieuwe stelling aan, zoodat heftige
gevechten verwacht kunnen worden, alvo
rens Martaban zal worden genomen.
De Japansche luchtmacht heeft reeds
gisteren verscheidene aanvallen op Marta
ban gedaan, terwijl de te Moelmein opge
stelde artillerie de militaire doelen even
eens onder vuur neemt.
Gevangenen hebben verklaard, dat de
Britsche troepen reeds op 20 Januari uit
Moelmein werden teruggetrokken, roodat
de stad nog slechts werd verdedigd»1 door
Australische, BriAsch-Indische, Burmaan-
sche en Chineesche strijdkrachten.
Een aanval door Amerikaansche oorlogs
schepen op de Marshall eilanden is, naar de
woordvoerder oer Japansche marine heeft
medegedeeld, uitgevoerd door een Ameri-
kaansch vliegtuigmoederschip en andere
oorlogsschepen. De Japansche oorlogssche
pen in het gebied, waar de actie plaats
vond, volgen het Amerikaansche eskader
ten einde samenstelling en plannen daar
van vast te stellen.
Vidkun Uuisling, die zich belast heeft
met het minister presidentschap van
Noorwegen Foto Recla
„vertrouwen tegenover
vertrouwen".
Met het uitroepen van Quisling tot mi
nister-president van Noorwegen is de
staatsrechtelijke positie vandat land mis
schien direct nog niet gewijzigd, doch in
ieder geval is de verandering tegenover
Duitsöhland daarmede duidelijk géworden,
aldus verzekerde men liet A.N.P. van be
voegde Berlijmsohe zijde. Men legde er den
nadruk op, dat het in dezen tijd. van een
strijd op leven 'en dood tegen het bolsje
wisme en de overheerschinig van Engeland,
voor de Euro,peesche landen in hun ver
houding tot Duitsöhland een kwestie iis vap
vertrouwen tegenover vertrouwen.
Duitsöhland kan natuurlijkslechts samen
werken met diegenen, die eveneens die bei
de vijanden van het Europeesche continent
bestrijden ep. van wie dus Duitschland geen
„dolksteek in den rug" te vreezen heeft.
Zooals Quisling in zijn rede te kennen
gaf, is de ontwikkeling met de huidige wij
ziging nog niet beëindigd, zij gaat voort.
Rijkscommissaris Terboven gaat niet weg.
Hij is de vertegenwoordiger van den
Führer en heeft de' Duitsche belangen in
Noorwegen te behartigen. Er is natuurlijk
niets tegen, dat Noorwegen te zijner tijd
een afzonderlijken vrede met Duitschland
sluit, alleen zullen, zoolang de oorlog
duurt, verschillende maatregelen in het
'belang van de oorlogsvoering gehandhaafd
moeten blijven.
Vroeger kende men in Noorwegen een
college van gelijkwaardige ministers, on
der wie een met den naam van staatsmi
nister als eerste. De titel en rang van mi
nister-president voor Quisling zijn dus iets
nieuws. Ook zijn aan deze nieuwe functie
de bevoegdheden verbonden, welke vroe
ger de Noorsche koning in en tegenover
staatsraad en Storting had. Het Konings
huis werd, naar bekend, in 1940 te Oslo
vervallen verklaard. De overdracht .van
eenige der vroegere koninklijke bevoegd
heden op den nieuwen minister-president
praejudiceert niet ten aanzien van den
status van Noorwegen als koninkrijk of
republiek. Zij beteekent slechts het ingang
vinden van de autoritaire beginselen.
Of deze gang vap zaken nog door een
vrije volkssteming aan het oordeel der
Noorsche bevolking zal wordien voorgelegd,
valt momenteel nog niet te zeggen. Na
tuurlijk is het gebeurde in Noorwegen een
symptoom van de vorming van een nieuw
geordend Europa, doch het raakt voors
hands alleen Noorwegen: Men kan niets
daaruit besluiten ten aanzien van de toe
komst van Nederland, Belgöë, Frankrijk
of andere landen. Met Frankrijk ligt de
zaak uiteraard heel anders, ook wat be
treft een afzonderlijken vrede.
HET 1TALIAANSCHB
WSERMACHTSBERICHT.
Het Italiaansche weenmaohtbericht van
gisteren luidt als volgt:
Gemotoriseerde Italiaansch-Duitsche
pantserafdeel ingen rukken ondanks den
weerstand van den tegenstander op ten
Oosten van Cirene. L/uchtformaties zijn
tusschen'beide gekomen in den slag, waarbij
zij doeltreffend bommen wierpen op ravi-
tailleeringscentra en materiaaldepots van
den vijand, terwijl gemotoriseerde strijd
middelen en vliegtuigen op den grond met
mitrailleur-vuur werden bestookt en in
brand gestoken. De ongunstige weersom
standigheden hebben het offensief van de
Duitsche luchtmacht op het eiland Malta
niet vertraagd, waar vliegvelden en haven
installaties het yoorwerp vormden van ver
scheidene aanvallen.
Britsche vliegtuigen hebben in den af-
geloopen nacht aanvallen ondernomen op
Napels en Palermo. Zij wierpen eenige
brisant- en brandbommen neer. Onbelang
rijke schade, geen enkel slachtoffer in Na
pels, drie gewonden in Palermo.
GOERING OPNIEUW BIJ DEN DUCE.
Maarschalk Goering heeft in den na
middag van den 2en Februari opnieuw een
lang onderhoud met den Duce géhad.
De ramp eischt 400 slachtoffers.
Een groote overs troomingsramp in. het
gebied van Oeroebamiba heeft, naar uit
Peru wordt gemeld, 400 slachtoffers ge-
ëischt. In de oude Inca-stad Cuzco zijn
twintig huizenblokken ingestort, waardoor
15.000 gezinnen dakloos zijn geworden. De
aan den landbouw toegebracht schade is
buitengewoon groot. Honderdduizenden
kubieke meters rotssteen zijn in de berg
adhtige districten van Bevevegab, Toe-
loemsyo, Toeloe Ayo en Yaber naar bene
den gestort.
Volgens een nader bericht hebben Pe-
'ruaansche ingenieurs, ten einde de oude
stad voor de dreigende overstrooming te
'behoeden, de laatste dagen aan de oevers
der rivier een aantal ontploffingen tot
stand gebracht. Aangezien men echter de
uitwerking daarvan verkeerd had beoor
deeld, ondermijnde het water van de Oe-
roébamba de bergen ten Noorden van de
stad. Maandag omstreeks zes uur des mid
dags vond de catastrofe plaats. Met don
derend geweld vielen duizenden tonnen
gesteente op de stad. Ongeveer 20 straten
werden enkele seconden door de steen
massa's bedolven. Met vliegtuigen werden
soldaten naar de plaats van de ramp over
gebracht ten einde te helpen bij de op
ruimingswerkzaamheden.
BINNENLAND
DE LUCHTAANVAL OP ROTTERDAM
Aantal dooden tot 59 gestegen
Naar wij vernemen is het aantal slacht
offers van den jongsten luchtaanval op
Rotterdam op 28 Januari j.l. gestegen tot
59 dooden, terwijl van de 61 zwaar ge
wonden er nog 10 in zeer ernstig levens
gevaar verkeeren en bovendien nog steeds
eenige personen vermist worden, die mo
gelijk ook tot de dooden gerekend zullen
moeten worden.
Dat van Britsche zijde dit Nedcrl
sche bloed vergoten wordt, heeft voor de
oorlogsvoering geen enkel nut. Het is ook
in dit geval, gelijk reeds vele malen ge
schied is, met volkomen preciesheid te
constateeren. Op grond van een gehouden
onderzoek kan het A.N.P. mededee en,
dat bij den bovengenoemden luchtaanval
geen enkele militair doel is getroffen, dat
onder de dooden, gewonden en vermisten
geen enkel persoon van Duitsche nationa
liteit voorkomt en de slachtoffers uitslui
tend Nederlandsche burgers zijn, terwijl
Nederlandsch cultuurgoed van waarde
vernield werd; zoo liep o.a. het museum
Boymans -een schade op, die van deskun
dige zijde op ruim een ton gouds geschat
werd. En had niet de Luchtbescherming
zoo krachtig geholpen bij het beperken
der schade en het blusschen van branden,
dan zou de Nederlandsche schade wij
herhhlen: uitsluitend Nederlandsche scha
de nog grooter geweest zijn.
POOTAARDAPPELVOORZIENING VOOR
VOLKSTUINDERS EN ANDERE
KLEINE TELERS.
Naar het Rijksbureau voor de voedsel
voorziening in oorlogstijd mededeelt, is
thans een regeling getroffen, waardoor
volkstuinders en andere kleine aardappel
telers zich van pootgoed kunnen voorzien.
Iedere belanghebbende kan naar gelang
van de te betelen oppervlakte dezelfde
hoeveelheid pootgoed betrekken.
De bestaande vereenigingen van volks
tuinders kunnen zioh laten vertegenwoor
digen door het bestuur, terwijl de andere
groepen van volkstuinders zidh kunnen
laten vertegenwoordigen door één of meer
gemachtigden. Zoo'n groep van volkstuin
ders moet echter uit tenminste 25 volks-
tu'inders bestaan.
Alle hierboven ?e noemde volkstuindèrs
dienen zioh te "Ven den tot het bestuur hun
ner vereeniging, of tot de(n) gemachtig
de On) van de groep, waarvan zij deel uit
maken.
Alleen staande volikstumders en andere
kleine telers kunnen zich voor het aanvra
gen van pootgoed wenden tot den plaatse-
IN HET VAT
Zelfs een vat wijn kan den mcnsch
brengen tot diepzinnige overpeinzingen
en daarvoor behoeft men niet eens te
beginnen bij Noë, die de kracht van den
wijn niet kende. Daartoe blijkt ook
Lemmer dienst te kunnen doen, nadat
ik gelezen helj, dat het aldaar opviel,
dat vele personen in 'den toestand van
onzen tweeden stamvader Noë uit den
polder terugkeerden. Het bleek bij on
derzoek, dat daar een vat wijn zich na
zeven jaren van eenzaamheid aan de
openbaarheid had prijsgegeven en het
moet nogal een vat geweest zijn, daar
het 650 liter wijn bevatte.
Mijn eerste overpeinzing is nu deze,
dat de polder aldaar dus niet voor
niets is drooggelegd. Een grond, die
wijn geeft, is nog beter, dan een berg
die druiven schenkt. Het bespaart ons
de moeite van een ingewikkeld en
langdurig proces, vooral als de wiin
belegen is. Vervolgens overpeins ik,
dat die wijn zeker beter dan iedere an
dere wijn moet hebben gesmaakt, daar
het ónmogelijk bleek de vereischte be
lasting hierop te voldoen. Zóó slecht is
v de mensch. dat hij dan dubbel geniet.
En tenslotte brengt het mij tot de in
yele levens-omstandigheden gelukkig
makende gedachte, dat niet verzuurt,
wat in het vat zit.
Behalve dan zuurkool
V
lijken bureauihoudiers Van het district,
waarin zij woonachtig zijn.
Er zal voldoende pootgoed voor uitpoot
in 1942 ter beschikking worden gesteld.
Gezien het goote aantal volkstuinders en
andere kleine aardappeltelers dat zicli
vooral het laatste jaar zeer sterk heeft
uitgebreid zal deze regeling ongetwijfeld
door alle belanghebbenden met vreugde
worden begroet
Voor nadere bijzonderheden leze men de
deze week de officieele publicatie.
In het jaar 194J heeft het water 762
dooden geëischt. Daarmee is eenige terug
gang gekomen in het doodental, dat sinds
1938 (461) aanzienlijk is gestegen (544 in#
1939, 843 in 1940). In 1941 reden 39 auto's
te water, waarbij 30 menschen om het
leven kwamen.
Yan de menschen, die te watèr geraak
ten, werden er 923 gered. Naast een doo
dental van 762 is dit feitelijk slechts een
klein aantal, dat zeker aanmerkelijk hoo-
ger zou zijn geweest, indien de drenkelin
gen de zwemkunst machtig waren geweest
Gebrandschilderde ramen voor het Leidsche Stadhuis
Voor het Leidsche Stadhuis zijn 30 gebrandschilderde ramen ontworpen en ver
vaardigd door den glazenier P. A. H. Hofman te 's-Gravenhage. In verband met
de oorlogsomstandigheden zullen de ramen ter voorkoming van beschadiging
eerst na den oorlog worden aangebracht. De afmeting der ramen is pl.m. 50 x 70
c.M. De 30 ramen zullen worden aangebracht in het trappenhuis aan de. zijde
Vischmarkt. Zij stellen voor de wapens van de Burgemeesters en Magistraten dei-
stad Leiden. Hierboven een detail van een der ramen, voorstellend het wapen
van Burgemeester Was (18941903). Foto van Vliet.-
