ZATERDAG 17 JANUARI 1942 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Opmarsch In tropische hitte Amerikaansctie landen beraadslagen Momentje 33ste Jaargang No. 10153 ©e&zicbch^Soti/fca/iTt Bureaux Papengracht 32. Telefoon: Redactie 20015 Administratie 20935.. Giro 103003. Postbus 11* Dit nummer bestaal uil twee blades. V Woorden van een wijs man. Gisteren hebben wij de aandacht ge vraagd voor de geschriften van Thomas van Kempen. Ter verdere oriëntatie vair den belang stellenden lezer, worde hier nog vermeld, dat Thomas van Kempen meer bekend als Thomas a Kempis niet alleen heeft geschreven de veel verspreide „Navolging van Christus" (hef controverse of Th. a K.c of Geert Groote de auteur van dit geeste lijk goudmijntje is, laten wij hier buiten beschouwing), maar ook vele andere wer-, ken. De bloemlezing uit die werken, sa mengesteld door mr. Frans Erens, waar uit wij gisteren citeerden, is een uitgave van het Geert Groote Genootschap no. 567 (kost 75 cent). Nu wij hiermede aan een tot ons gericht verzoek hebben voldaan, willen wij nog een keer een citaat uit Th. a K. geven. De plaatsruimte, die wü er voor noodig hebben, is zeker nuttig gebruikt. „,Gij zijt de Heer, ;mijn God, die alles uit het niet hebt gemaakt! Geef, dat ik door alle dingen Uwen heiligen naam love. Want Uwer is de macht, de wijsheid, de goedheid en de mildheid, de eeuwige majesteit en glorie. „Uw rijk is het rijk aller eeuwen en Uwe heerscharen gaat van geslacht tot geslacht". CPs. 144). Gü regelt alle dingen, die boven zijn en die zijn on aarde. I Gij* kent alle dingen en hebt alle din gen in Uwe'hand. Niets wederstaat U. Niets verstoort U, maar in rust oordeelt Gij alle dingen en die tegen U opstaan on derwerpt G'i en dwingt ze U te dienen. Gij weet alles, wat in h°t heelal geheet en vóór dat de dingen gebeuren hebt Gij hv-oe pre^zen behaald. Gil zijt de God van hemel en aarde, der zichtb^e en on-wht^are din een Schepoer en bestuurder. Hii, die alle tijden regelt. Bewaar, smeek ik TT. uwe over den wil den aardbol versoreide dienaren, die toch bi-ond01* pn_ri TTwen >>eil'"OTi dienst ""'in ge wijd. Maak dat zij Uw lof verkondigen en met ^eveenigde stem overal Uw glorie ver- konrbcfen. Wek hunne harten krachtig óo tot TTwe liefde en eeef. dat zij alle hunne werken donr een heilig einde bekronen. O, hoe mild en hoe zoet zijt gij voor hen. die TT liefhebben! "Koe zeer beh^a^t Gii hun die U frieten' Die TTwe liefelijk heid hebh^n onTTervo"den.' kunnen daar door het beste aan U denken en van U sm-pVeo. want Uwe zoetheid- gaat alle zoetheid te boven en maakt zoet alle bit terheid". Dit is een overweging, waarhij geen commentaar past. Tusschen al het dagelijksche nieuws, al het ,.act"eeie", -is, naar 't ons voorkomt, deze meditatie niet misplaatst Engelsche bommen op Nederland ZES DOODEN DJ NOORD-HOLEAND. Donderdagavond en Vrijdagnacht zijn talrijke Engelsche vliegtuigen naar Ne- derlandéfch gebied gevlogen. Een vrij groot aantal brisant- en' brandbommen werd lukraak, meestal van groote hoogte en in hoofdzaak op bpen terrein, neergeworpen, maar ook op woonwijken. In een plaats' in Noord-Holland werden eenige- woonhuizen volkomen vernield, verscheidene andere wellen zwaar beschadigd. Van de bewo ners dezer huizen vonden zes den dood, twee werden zwaar, zeven licht gewond. In een stad in het Zuiden des lands ont stond tengevolge van he neerwerpen van bommen op woonwijken deels zware, deels lichte schade aan gebouwen. Eén persoon kreeg daarbij ^ware verwondingen. Op het schiereiland Maiakka OP 100 K.M. VAN SINGAPORE. Volgens een bericht over den toestand op Maiakka gaat de zegevierende op marsch der Japanners ondanks de gewel dige tropische hitte, welke sinds verschèi- dene dagen in Zuid-Malakka heerscht, on verstoorbaar 'verder. Japansche strijd krachten zijn reeds Donderdagavond de rivier de Moear overgetrokken. Zij bevin den zich thans nog s'echts op rond hon derd kilometer afstand van het eiland Sin gapore. De langs de Westelijke kust oprukken de rechtervleugel der Japansche strijd-, krachten kon den opmarsch dusdanig be spoedigen, daWiii reeds de flank van den vijand zeer ernstig bedreigt. De „Tokio Nitsji Nitsji" meldt uit Bang kok, dat Australische versterkingen onder bevel van luitenant-generaal Bennet in Singapore aankomen. Met deze troepen wil men trachten den terugtocht der Brit- sche strijdkrachten tot staan te brengen. Volgens inlichtingen, welke uit Singapore in Bangkok zijn ontvangen, zou men reeds van het Britsche vestinggebied uit het ka nongebulder aan het front kunnen hoo- ren. SINGAPORE VOOR VIJFTIENDE MAAL UIT DJÏ LUCHT BESTOOKT. Het keizerlijk hoofdkwartier meldt, dat Japansche bommenwerpers gisteren na dik ke wolkenbanken te hebben doorboord, op Singapore dert vijftienden luchtaanval se dert het begin van den oorlog hebben ge^ daan. Zij bestookten bet vliegveld van Tengah en andere militaire Installaties op hevige wijze. Tezelfdertijd wierpen andere vliegtuigen tonnen brisant- en brandbom men op de vliegvelden van Kloeang en Skoedai in den sector Johore Baroe, ten N van Singapore, waar zware schade aan militaire doelen werd toegebracht. Naar de „Bangkok Times" van het front op Maiakka meldt, zijn bij de vernietiging van de 11e Britsche divisie lt.-generaal Hulton en tien officieren gevangen geno men. Vele soldaten, die uit de rimboe te voorschijn kwamen, gaven zich over. Hon derden vijandelijke vrachtauto's en veeht- wagens werden op het slagveld achterge laten. De Japansche voorhoede, welke op 15 Januari de provincie Johore aan de punt Van Maiakka is binnengedrongen, heeft den vijand krachtig achtervolgd, aldus meldt Domei van het front op Maiakka. Zeshon derd Schotsche soldaten, die langs den hbofdweg van Maiakka vluchtten, werden aangevallen en naar alle zijden uiteenge dreven. Een andere Japansche voorhoede, die op 15 Januari een belangrijk punt aan de westküst heeft ingenomen, bedreigt reeds het Noord-Westen der provincie Johore'. Volgens berichten van het front hebben de Engelschen reeds toebereidselen getrof fen om den dam. die het eiland Singapore met Maiakka verbiedt, op le blazen. Daar mede zou echter tevens de vitale water leiding, die over den dam leidt en die Sin gapore van drinkwater voorziet, vernield worden. De Britsche autoriteiten te Sin gapore staan zoodoende voor de onoverko melijke moeilijkheid, de watervoorziening van bijna een millioen menschen te verze keren. De op het eiland Singapore zelf aange legde waterreservoirs zullen waarschijn lijk slechts een beperkten tijd de drin gendste behoeften kunnen dekken. Geheel afg&zien van de militaire ontwikkeling zou, naar in het bericht verder wordt gezegd, de val van Singapore alleen reeds met het oog op dit waterprobleem slechts 'n kwes tie van tyd zijn. In alle Japansche perscommentaren, aldus meldt de „Deutsche Allg. Ztg.", komt het, Japansche leedwezen tot uiting, dat een conflict met Nederlandsch-Indië, ondanks alle moeite van Japansche zijde, niet kon Mevrouw Seyss inquart, de echtgenoot© van den Rijkscommissaris werkte ijverig mede temidden der vrouwen, die door de N S V en de NTVO in Den Haag waren opgeroepen voor een gemeenschappelijk breien voor de soldaten aan het Oostfront Meer dan duizend Duitsche en Nederlandsche vrouwen hadden aan dezen oproep gehoor gegeven Staph Mo, worden vermedën en dat Nederlandsch-In dië, ondanks den Japanschen wensch om de bevolking een oorlog te besparen, op grond van de houding der uitgeweken Ne derlandsche regeering in het conflict moet worden betrokken. De geheele Japansche pers is daar;bü even eenstemmig ten aanzien van het feit, dat het beschikbaar stellen van Soerabaja voor de vestiging van het geallieerde hoofd kwartier de* laatste druppel is geweest, die den beker deed overloopen. Hierbij lijkt het slechts een kwestie van ondergeschikt belang, of de uitgeweken Ne derlandsche regeering Soerabaja vrijwillig of onder dwang ter beschikking heeft ge- ste'.d De Nederlandsche regeering, aldus schrijft de ..Japan Times afid Advertiser" resumeerend, heeft zichzelf in een positie gemanoeuvreerd, waai: zij niet uit kan ko men zonder het volledige verlies van Oosf- Indië. Tot dusver had de Japansche regeering nog niet de consequentie getrokken uit de Nederlandsche ooeraties van welker om vang de „Nitsji Nitsji Sjimboen" het vol gende beeld geeft: 1. Op 17 December bombardeerden Ne derlandsche vliegtuigen tot ^iermaal toe Japansche landingstroepen op Britsch Bor neo; ten slotte werden zij vérjaagd. 2. Op 28 December deden Nederland sche onderzeeböoten aanvallen op Japan sche oorlogsschepen en landingstroepen bij Koetsjing; de booten werden ecfiter tot zin ken gebracht en de Nederlandsche beman ning werd gevangen ger.omen. 3. Op 9 en 10 December deden Neder landsche onderzeebooten aanvallen op Ja- EfcNIGE JAREN TUCHTHUIS WEGENS HET VERBREIDEN VAN BERICHTEN VAN EEN VERBODEN ZENDER. In de zitting van het Doitsche Landgerecht van 13 Januari 1942 werd een beklaagde wegens het verspreiden van berichten van een verboden zen der tot een tuchthuisstraf van twee jaar veroordeeld. Hij had berichten van een verboden zender verder ver teld aan een beperkt aantal personen. pansche transportschepen tijdens de lan ding bij Patani in Thailand en vernielden een transportschip. 4. Nederlandsche onderzeÊbooten en vliegtuigen verschenen herhaaldelijk bo ven Davao en stoorden de Japansche acties op Mindanao. 5. Nederlandsche vliegtuigversterkin gen zfjn te Singapore aangekomen en heb ben ingegrepen in den strijd op Maiakka. 6. Het vliegveld van Medan op Suma-1 tra werd ter beschikking gesteld van de Engelsche luchtmacht. 7. De Nederlandders hebben hun lucht strijdkrachten in het Noorden van Neder- landsch-Borneo geconcentreerd en van daar uit ingegrepen in den strijd in Brtsch- Borneo. 9 De „Nitsji Nitsji Sjimboen" voegt hier- han toe, dat de uitgeweken Nederlandsche regeering s'echts bestaat uit stroomannen, die naar de pijpen van Londen en Wash ington dansen. De operaties zullen niet ein digen, voordat de uitgeweken Nederland sche regeering iederen invloed in Oost-In- dië heeft verloren, aldus hét blad. Conferentie te Rio de Janeiro PROPAGANDA-REDE VAN SUMNER WELLES Donderdag is te Rio de Janeiro een con ferentie bijeengekomen van alle Noord- en Zuid-Amerikaansche staten. De conferen tie zal tot 26 dezer duren, De onderminister der Ver. Staten, Sum ner Welles, heeft iif de openingszitting der Inter-Amerikaansche conferentie een lang durige propaganda-rede gehouden tegen de in het Driemogendhedenpact verbonden landen. Evenals vele c.ndere leidende Ameüikaan- sche politici den laatsten tijd, beweerde Sumner Welles, dat deze landen het plan hebben de wereld te veroveren. Hij meen de, dat de onafhankelijkheid der Ameri- kaansche landen op dit oogenblilc van ge vaar afhankelijk is van de eenheid van Amerika. De diplomatieke en .consulaire Spilvertegenwoordigingen noemd Sumner Welles „spil-agenten", die hij betichtte van „vergiftiging der Irrter-Amerikaansche be trekkingen". In het Verdere verloop van zijn uiteenzettingen sprak de onderminis ter de meening uit, dat .de Amerikaansche regeering noch een uitnoodiging noch een voorstel heeft gedaan aan welke Ameri kaansche republiek ook ten opzichte van de houding, die deze jegens Japan moest aannemen. Tenslotte liet Sumner Welles het licht vallen op het belang der Ver. Staten bij een toenemende voorziening met strategisch be langrijke grondstoffen uit Latijnsch Ame rika en eischte hij een volzomer vernieti ging van het Hitlerisme. De diplomatieke correspondent van het D.N.B. schrijft: Sumner Welles heeft op de openingszitting van de conferentie te Rio een beroep gedaan op het solidariteitsgevoel der^ Zuid-Amerikaansèhe landen onder de bewering, dat hetAmerikaansche vasteland in het algémeen en Zuid-Amerika in het bijzonder door de staten van het driemo gendhedenpact rechtstreeks wordt bedreigd. Roosevelt en zijn. handlangers schijnt het bij de behandeling van de Zuid-Ameri kaansche kwestie meer succes te beloven dezelfde methoden toe te passen, waar mede de leidende politici in de V. S. hun volk in den oorlog hebben gedreven, dan hun kaarten open te leggen. De rede van Sumner Welles geeft een voorproefje van wat men kan verwachten en zich ten deele reeds hier en daar begint af te' teekenen. Het zou geenszins verrra'ssen, indien b.v. plotseling in veréchillen&e Zuid-Ameri kaansche landen incidenten" vielen te con- stateeren, die dan door de Amerikaansche pronaganda zouden kunnen worden uitge buit. Zooals van offirieele Duitsche zijde reeds vaker is gezegd, Jreeft Duitschland slechts economisch belang bij Zuid-Amerika en behooren aanvalsvoomemens tot het rijk der fabelen. PRESIDENT VARGAS LICHT HOUDING VAhf BRAZILIë TOE President Vargas wees in de ope'ningszit- ting van de conferentie op de solidariteit der Amerikaansche landen ten aanzien van het conflict, dat sedert 17 December 1941 tot een algemeen conflict is geworden. Wat het programma der conferentie be treft zeide Vargas, dat de vraagstukken der verdediging voorrang moesten hebben. Ten aanzien van het economische doel der conferentie zeide Vargas, dat een voor bijgaande solidariteit op een oogenblik van gevaar niet voldoende was, maa. dat het noodzakeljk was :door nauwe economische en cultureele samenwerking duurzame voorwaarden te scheppen voor den bloei der Amerikaansche volken en daardoor de door den oorlog getroffen landen te helpen bij den wederopbouw. DE PAUS TEGEN DEELNEMING AAN HET WERELDCONFLICT De correspondent van de Prensa in Va ticaanstad, Luigi Boschetto, meldt aan zijn blad het volgende: Het Vaticaan „verzet zich energiek tegen een directe of indirecte deelneming van de Zuid-Amerikaansche landen aan het we reldconflict". Naar de meening van het Va ticaan zouden de Zuid-Amerikaansche re publieken den Vereenigden Staten en En geland toch slechts ideologische ondersteu ning verleenen, omdat Amerika te allen tijde grondstoffen uit Zuid-Amerika kan betrekken. Een afwijken van het beginsel der stricte neutraliteit beteekent zoodoen de slechts een onnoodig slechter maken van de betrekkingen tusschen Zuid-Ameri ka en. de Europeesche staten. Voorts meldt Boschetto, dat Paus Pius XII kort voor Kerstmis den Spaanschen ambassadeur bij het- Vaticaan in tegen woordigheid van Ibero-Amerikaansche di plomaten heeft verklaard, dat Spanje een .sterke moreele reserve" voor de toekomst vormde. Klaarblijkelijk heeft de Paus hier mede gedoeld op het geheele Latijnsch- Amerikaansche blok. Hij heeft dit door zijn Kerstboodschap bevestigd. Het Vaticaan heeft derhalve in weerwil van de strikte neutraliteit zijn afkeuring van een verdere uitbreiding van het conflict niet kunnen verzwijgen. Het beroep van den Paus voor dé ope ning van de conferentie te Rio, dat Zuid- Amerika de stem van het verstand moet volgen en direct noch indirect aan het we reldconflict moet deelnemen, heeft in de Argentijnsche pers sterk de aandacht ge trokken. Aan het Oostelijk front ZWARE VERLIEZEN VOOR DE BOLSJE WISTEN IN DEN CENTRALEN SECTOR. De Duitsöhers hebben in de zware ge vechten i" den centralen sector van het Oostelijk t den bolsjewisten zware ver liezen toe-. .raclht. Zoo is het bolsjewistische regiment in fanterie no. 929 in verzwakten toestand en slecht uitgerust aangetrèden. l>e com pagnieën waren slechts veertig man ge middeld sterk. Talrijke bolsjewieken, die ongeveer 14 dagen voor deze gevechten als vervanging naar het genoemde regi ment waren gekomen, hadden geen uni formstukken ontvangen. Zij moesten bur- gerkleeding dragen en werden met dub belloopsgeweren uitgerust. Gevangen ge nomen bolsjewieken noemden de stemming bij den troep sleoht, aangezien de man schappen onvoldoende verzorgd werden en het uitbreken van de oorlogshandelingen tusschen Japan en cte Ver. Staten geens zins met geestdrift is opgenomen. In harde luchtgevechten in den Zuide lijken sector van het Oostelijke front heb ben Duitsche formaties 20 vijandelijke vliegtuigen vernietigd. Drie eigen toestel len zijn niet teruggekeerd. NIEUWE BOLSJEWISTISCHE WREEDHEDEN. Enkele Sowjet-militairen, die bij Wolos- sjof gevangen genomen waren, verklaar den, dat zioh onder hen «een commissaris bevond, die enkele dagen tevoren bevel had gegeven Duitsche gewonden af te ma ken. Daar de plaats van dit misdrijf In de nabijheid der Duitsche linies lag, werd een troep verkenners uitgestuurd om deze mededeeling te toetsen. Drie Duitsche sol daten werden dood aangetroffen. Zij wa ren door hoüweelslagen op het achter hoofd omgebracht. De commissaris poogde aanvankelijk te loochenen, maar bekende ten slotte bevel gegeven te hebben tot den moord op deze Duitsche soldaten. BROOD. Zie zoo, dat praatje is de wereld uit. Professor Sleeswijk heeft ver klaard, dat er beslist geen gemalen bloembollen in ons brood verwerkt zijn, wat ik zeer gaarne geloof, omdat de bloembollen te schaarsch zijn te genwoordig en de tulpen twaalf cent per stuk kosten. Indien men dus bloembollen door het meel zou malen, zou het brood veel duurder moeten zijn. Nu kan het zijn, zegt de profes sor, dat wij er wat last van ondervin den, maar dat ligt dan aan onze in gewanden, die niet willen meewerken. Die hebben zich nog niet altijd aan gepast aan den nieuwen tijd en trach ten onze voeding te saboteeren, door te trachten dat zaakje weer zoo gauw mogelijk kwijt te raken. Daër komt het eigenlijk op neer. Ik begrijp dat een professor bijna een kolom noodig heeft om dat uiteen te zetten en dan liefst met velerlei vaktermen als kool hydraten, bacteriënflora, celwanden en zenuwleven. Waarvoor is hij an ders professor?. Maar als hii zegt dat ons wittebrood bestaat uit 40 pet. inland-che tarwe, 5 pet. buitenlandsche tarwe, 45 pet inlandsche rogge en 7 pet. inlandsche gerst en 3 pet erwten, meen ik hem toch te moeten corrigeeren. Het is mo gelijk, dat ons brood aldus is samen gesteld en i' geloof dat gaarne, maar dan zou ik het liever roggebrood noe men. BRAND IN EEN HOTEL TE VENLO Gisteravond heeft in het bekende hotel „Germania", gelegen aan de Keulschepoort te Venlo, een hevige brand gewoed. Twee jeugdige kinderen van den gerant van het hotel, den heer J. B. Reyers, hebben daar bij het leven verloren. Tegen kwart over tien werden de bewo ners van het hotel en de gasten opgeschrikt door hulpgeroep van het vijftienjarige kin dermeisje, dat bij de familie R. in betrek king is. In nachtgewaad kwam het meisje de trap afhollen onder het roepen: „brand". In allerijl spoedde het personeel van het hotel zich naar boven. Het bleek, dat op de derde verdieping, waar zich naast ver schillende hotelkamers ook de privé-ver- trekken van het personeel bevinden, brand was uitgebroken. Er hing reeds een ver stikkende rook, terwijl de vlammen door het dak naar buiten sloegen. Het bleek on mogelijk langs dezen weg tot de bovenver trekken, waar enkele ur^n tevoren twee jeugdige kinderen van den heer Reyer ter ruste waren gelegd, door te dringen. In het café-lokaal bevonden zich ook enkele Duit sche militairen. Een onderofficier spoedde zich langs een anderen weg naar boven, gevolgd door enkele burgers. De Duitsche militair baande zich een weg door de vlam men en den verstikkenden rook en wist tot de slaapkamers der kinderen door te dringen. Inmiddels waren de anderen in de dakgoot geklauterd en de onderofficier wist de kinderen uit hun bedje te halen en aan de. beide helpers in de dakgoot over te geven. Het bleek echter, dat de kinderen reeds bewusteloos waren door den verstikkenden rook. In allerijl werd door de politie een auto gerequireerd en de kinderen naar het ziekenhuis vervoerd. Tegen middernacht zijn beiden, een vijfjarig jongetje en een vierjarig meisje, zonder tot bewustzijn te zijn gekomen, overleden. Inmiddels was de hulp van de brand weer ingeroepen. Vermoedelijk als gevolg van de consternatie geschiedde dit niet zooals het behoorde, en er was reeds een kwartier verloopen, voordat de politie en de brandweer op de hoogte waren. Spoedig hierna was de voltallige brandweer met volledig fnateriaal ter plaatse. Politie en n^rechaussee, geassisteerd door helpers uit het publiek, drong he hotel binnen en slaagden er in uit de bovenvertrekken een partij beddegoed en meubelen naar buiten te brengen Met assistentie van personeel van de technische noodhulp §n den Neder- landschen Volksdienst zijn deze goederen in veiligheid gebracht in een in de nabij heid gelegen lokaal. Onder leiding van den commandant, den heer A. Goossens. bestreed de brandweer met zeven stralen den vuurhaard, die zich intusschen reeds in het geheele dak van het kapitale gebouw had genesteld. Tégen middernacht stortte het dak in en werd de lager gelegen etage eveneen# dpor het vuur aangetast. Dank zij het feit, dat de brandweer enórme hoeveelheden water in den vuurhaard kan brengen, slaaede men er in, niet'alleen de belen dende perceelen voor het vuur te behoe den, doch men wist ook te verhinderèn, dat de andere vertrekken uitbrandden. Uiteraard liepen deze .groote waterschade op. Om twee uur was men den brand meester. De bovenverdiepingen van het bekende hotel ziin totaal uitgebrand. De schade, die zeer grodt is, kon tot dus verre nog niet worden vastgesteld. Zij wordt door verzekering gedekt. De oor zaak moet gezocht worden in onvoorzich tigheid met vuur in de slaapkamer der kin deren. Wii vernemen nog, dat de Duitsche on derofficier, die de beide kinderen met gé- vaar voor zijn eigen leven redde, Haupt- feldwebel Freitsholz is. Met behulp van éen gasmasker is de kranige militair de kamér, waar een verstikkende rook hing, binnen gedrongen. Jammer genoeg heeft zijn held haftig optreden de kinderen niet meer kunnen baten.. X

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1942 | | pagina 1