DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
De Japansche opmarseti op Malakka
fMomentje
DONDERDAG 15 JANUARI 1942
33ste Jaargang No. 10151
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015 Administratie 20935.
Giro 103003. Postbus 11.
V Godsdienstige menschen
In aansluiting met wat wij gisteren
schreven over het persoonlijk godsdien
stig leven, willen wij vandaag even on
der de aandacht brengen woorden van
Maritain in zijn werk: „Naar een nieuwe
christenheid", wanneer deze, na opgemerkt
te hebben, dat de christenwereld der mo
derne tijden in haar plicht is tekort ge
schoten, schrijft (p. 51): „In het algemeen
is dit haar fout geweest, ^dat ze de waar
heid en het goddelijk leven besloten heeft
gehouden binnen een beperkt gedeelte van
haar bestaan: hun terrein was dat van den
eeredienst en den godsdienst, en, tenmin
ste bij de besten, dat van het inwendige
leven. De dingen van het sociale, van het
economische en politieke leven, heeft zij
overgelaten aan haar eigen vleeschelijke
wet, zij heeft ze onttrokken aan het Licht
van Christus".
Uit persoonlijk godsdienstig leven moet
consequent voortvloeien, dat de godsdienst
wordt beleden op het terrein van het
openbare leven, omdat ten slotte het open
bare leven wordt gevormd door het leven
der enkelingen, door het samentreffen en
samenwerken van aller persoonlijk leven.
Als Maritain in het hierboven gegeven
citaat schrijft over „eeredienst en gods
dienst", dan bedoelt hij klaarblijkelijk
godsdienst in beperkten zin, dan bedoelt hij
godsdienst in verband met eeredienst,
want: godsdienst omvat héél het leven!
Teveel heeft men een verkeerden in
houd van het woord „godsdienst" gege
ven; als men b.v. sprak van een- werkge
ver, die,' hoewel godsdienstig, slecht voor
zijn arbeiders Is, of van een arbeider, die,
hoewel godsdienstig, bij den arbeid zijn
plicht verzaakt. Dergelijke uitdrukkingen
geven aanleiding tot de opvatting, dat
godsdienst buiten het gewone leven, bui
ten hét gewone dagelijksche doen zou
staan. En dit is een verderfelijke opvat
ting!
Godsdienstig zijn wil zeggen: God die
nen. Welnu, het is redelijk, het is vanzelf
sprekend, dat de mehsch God moet dienen
in en door alles; dat de mensch God moet
dienen alle oogehblikjsen van zijn leven.
Godsdienstige menschen zün menschen,
die aldus het leven begrijpen en er ern
stig naar streven naar dat begrip te Aan
delen.
BENOEMINGEN.
's-GRAVENHAGE, 15 Januari Het.
Rijkscommissariaat maakt bekend:
De Rijkscommissaris voor het bezette
Nederlandsche gebied heeft op grond van
art. 3 van zijn verordening no. 108/40
(vierde verordening over bijzondere be
stuursrechtelijke maatregelen) de volgende
benoemingen afgekondigd: Q. Bax, gemeen
tesecretaris en belastingontvanger te Graft,
tot burgemeester van Barsingerhorn; J.
Bakker, procuratiehouder te Den Haag, tot
burgemeester van Terschelling, en Rijk de
Vries, volontair in overheidsdienst te Zaan
dam, tot burgemeester van Texel.
's-GRAVENHAGE, 15 Januari Het
Rijkscommissariaat maakt bekend:
De Rijkscommissaris voor het bezette Ne
derlandsche gebied heeft op grond van art.
3 van zijn verordening no. 108/40 (vierde
verordening over bijzondere bestuursrech-
telijke maatregelen) dr. D. J. Kok, dieren
arts te Haarlem, benoemd tot hoogleeraar
in de veterinaire physiologie aan de univer
siteit van Utrecht.
TABAKSSURROGATEN
Die veel te duur zijn.
De schaarschte aan tabak heeft een han
del in tabakssurrogaten in het leven ge
roepen. Dit is op zichzelf, wanneer al niet
toe te juichen, toch begrijpelijk. Als de ge
zondheid door deze surrogaten niet ge
schaad wordt, kaYi men tenslotte met het
gebruik hiervan door hen, die nu eenmaal
hoe dan ook rooken willen, vrede nemen.
Het is echter, zoo merkt de „Utr. Crt."
terecht op, ten zeerste gewenscht, dat geen
tabakssurrogaten voor echte tabak ver
kocht worden, en dat de surrogaten als
zoodanig herkenbaar zijn. Eisch is ook, dat
de prijzen der surrogaten behoorlijk zijn
en dat daarbij dus tenminste een redelijke
verhouding tot den prijs van echte tabak
in acht wordt genomen. Of dit het geval is
moet betwijfeld worden, wanneer men
prijzen voor de surrogaten bedongen ziet
van 3.50 tot 4.per kilo. Deze surro
gaten bestaan waarschijnlijk slechts uit
kersen-, beuken- en braam-bladeren, die
men wellicht nog wat bijkleurt en fermen
teert.
In ieder geval is de grondstof uiterst
goedkoop en wettigt deze als zoodanig hoo
gs prijzen niet.
Het Rijksbureau voor tabak en tabaks-
surrogaten houdt, naar de V.P.B. melden,
reeds een waakzaam oog op den surroga-
tenhandel, en verbiedt bij dit bureau in
geschrevenen de productie en den handel
zondej: vergunning en zonder uitdrukkelij
ke vermelding, dat het surrogaten betreft.
Vergunning wordt door dit bureau alleen
maar verleend voor surrogaten ter vervan
ging van kunstomblad.
Een landing op Ned. Borneo
Nadat de Japansche troepen door het
bergachtige gebied van Oost-Malakka
zijn getrokken is de staat Pahang ge
heel in hun handen.
Zooals Reuter mededeelde, is het eenige
bericht, dat in Londen Woensdag over
Oost-Azië te verkrijgen was, dat de Brit-
sche terugtocht op Malakka voortgaat.
Volgens bericht uit Tokio hebben zware
Japansche bommenwerpers Dinsdagavond
het vliegveld Mingsladon, een voorstad
van Rangoon, aangevallen. Zij Veroorzaak
ten daarbij brand in twee bombardements
vliegtuigen.
Volgens de „Deutsche Ztg. L d.
Nied." heeft de Britsche berichtendienst
een officieele mededeeling uit Batavia
bekend gemaakt, dat het Japanschen
troepen gelukt is ook op het vasteland
van Ned.-Borneo vasten voet te krij
gen.
Naar uit Tokio wordt gemeld, noemde
de woordvoerder der Japansche regeering
als reden voor het optreden van Japan
de vijandelijke gezindheid der regeering
te Batavia, die zich als werktuig van En
geland en Amerika laat misbruiken.
De militaire maatregelen van Japan,
zoo verklaarde de woordvoerder, richten
zich edhter geensains tegen de inboorlin
gen der betrokken gebieden, noch tegen
die landen, welke onder dwang vijandelij
ke handelingen tegen Japan plegen. De
houding van - Japan tegenover de inheem-
sohe bevolking blijkt reeds uit de omstan-
dighiöidTdat de Japansche troepen bijv. op
Malakka en op de Fhilippijnen zijn ver-
welkomd door de bevolking, die haar be
reidheid tot medewerking tot uitdrukking
bracht. Tegenover deze bevolking koest rt
Japan evenmin vijandelijke gevoelens als
tegenover alle andere volken van Oost-
Azië, die met Japan willen samenwerken.
Deze volken kunnen derhalve van een
overeenkomstige behandeling door Japan
zeker zijn.
De Londtensche correspondent van „Nya
Daglight Allehanda" geeft Engelsohe
pers temmen weer, welke de wanhoop
in Londen over den toestand op Ma
lakka weerspiegelen. Ward Price, de po
litieke medewerker van de „Daily Mail",
aldus de correspondent, neemt geen blad
voor den mond. In zijn critiek op de on
derschatting van den Japanner zegt Price,
dat Japan al den tijd als tegenstander van
Groot-Brittan is onderschat, en keert
zich tegen een reeks frases over Japan,
zooals „de Japanners zijn handig in de
imitatie, maar kunnen niet improvisee-
ren", „de Japanners hebben hun groote
schapen nooit gereed voor den strijd", „dfe
Japansche vliegers worden duizelig, want
zij leven van rijst" enz. enz. Hot is heele-
maal niet zoo prettig te moeten zeggen,
dat de Japanners meer van de bosschen
op Malakka en de muskieten weten dan
de Britten, die daar hun heele leven heb
ben doorgebracht, zoo vervolgt Price.
Zooals tenslotte de correspondent van
het ZvfeecLsche blad zegt, wordt het Enge
land thans langzamerhand duidelijk, dat
het zich ben aanzien van Japans militaire
kracht minstens evenzeer vergist, heeft,
als ten opzichte van die van Duitschland.
DE POSITIE VAN SINGAPORE.
Radio-Melbourne noemt de positie van
Singapore peer kritiek. Het verlies van
Singapore zou, naar de radio mededeelt,
meer zijn dan een militaire nederlaag. Het
zou een schande zijn voor Groot-Brittannië
welke het niet meer zal kunnen uitwis-
schen. De stemming te Singapore is zeer
pessimistisch. Engelsohe officieren te Sin
gapore, zoo verklaarde de radiospreker
verder, zijn van .meening, dat Singapore
niet in staai is een Japanschen aanval te
weerstaan, wanneer niet aanzienlijke ver
sterkingen uit Australië en Enigeland aan
komen. De Australische pers eischt even
eens het onmiddellijk zenden van verster
kingen, want met de verovering van Sin-,
gapore is Japan heer en meester over het
Zuidwestelijk deel van den Stillen Oceaan
en over den Indisohen Oceaain.
De groote wlnler-afweer£lag
HOOGE VERLIEZEN
DER BOLSJEWIEKEN.
In aanvulling op het weermaehtbericht
van gisteren wordt aan het D.N.B. gemeld:
Aan het front tegen de bolsjewieken
duurt de groote vripter-afweerslag, die
tot zeer harde gevechten heeft geleid, nog
steeds voort. Aan deze afweergevechten
neemt ook de Duitsche luchtmacht eiken
dag op de brandpunten actief deel zoodat
de dikwijls massale aanvallen der Sovjets
tot ernstige verliezen voor den tegenstan
der leider; veelal ontstaan deze verliezen
reeds terwijl hij zich voor den aanval ge
reed maakt.
Het is gebleken, dat de Duitsche soldaaf,
hoewel hij aan deze wintersche omstan
digheden niet gewend is, toch met verbe
ten taaiheid zijn stellingen verdedigt en
plaatselijke doorbraken van den tegenstan-»
der door tegenaanvallen weer ongedaan
heeft kannen maken. Hierdoor wordt ver
klaard. dat de bolsjewieken tot dusver nog
geen successen hebben kunnen behalen.
Anderzijds is het zonder meer duidelijk,
dat wekenlange aanvallen steeds met mas
sale strijdkrachten bij een hardnekkige
verdediging met moderne wapenen, als ge
volg van de onvermijdelijk hooge verlie
zen, langzamerhand de kracht van den
aaiyvaller moeten aantasten. De bolsjewie
ken, die blijkbaar door gebruik te maken
van de wintersche omstandigheden ge
meend hadden 'de Duitsche weermacht
voor de poorten Van Moskou te kunnen
doen ineenstorten, zien zich thans in-deze
hoop teleurgesteld.
AANVAL OP FEODOSIA.
Duitsche gevechtsvliegtuigen hebben
Dinsdag, naar het D.N.B. van militaire zij
de verneemt, de haveninstallaties van Feo-
dosia gebombardeerd; verschepingen der
bolsjewisten en verzamelingen van allerlei
oorlogsmateriaal werden" met bommen
bestookt.
In den centralen sector van het Ooste
lijk front hebben sterke formaties ge
vechtsvliegtuigen, 'duikbommenwerpers en
jagers bolsjewistische aanvalsformaties, ra-
vitailleeringscolonnes en veldstellingen
aangevallen. Behalve Zware verliezen aan
manschappen, verloren de bolsjewieken
vijf stukken geschut^ twee batterijen veld
en afweergeschut, benevens een groot aan
tal vrachtauto's en beladen en bemande
sleden.
Gisteren verloren de bolsjewieken ne
gentien vliegtuigen. In luchtgevechten
werden twaalf Sovjet-toestellen neerge
schoten, drie vliegtuigen werden door het
afweergeschut neergehaald en vier toestel
len werden op een vliegveld vernietigd.
De laatste dagen is heftig gestreden in
het gebied ten Oosten van Koersk. Steeds
weer probeerden de bolsjewieken van een
door hen bezet dorp uit, door het Duitsche
front heen te breken of het op te 'schui
ven. De gevechten namen nog in hevigheid
toe, toen Duitsche eenheden tot, den tegen
aanval overgingen. Verscheidene dagen
herhaalden de Duitsche soldaten, ondanks
de strenge vorst, hun aanvallen op het
door den vijand taai verdedigde dorp, tot
het hun ten slotte gelukte den vijand uit
de huizen en straten te verjagen en naar
het Noordoosten terug te werpen. Op het
slagveld in en om het dorp telde men
meer dan driehonderd dooden.
Bovendien liet de vijand pantserwagens,
lichte en zware mitrailleurs, granaatwer
pers en talrijke hand vuurwapenen achter.
Bont en wol voor de
soldaten
De wolinzameling van het Duitsche volk
heeft, naar gisteravond werd medegedeeld,
in totaal 67.232.686 stuks van verschillende
soort opgeleverd. 4.003 wagons met bont
en wolartikelen zijn reeds aan de weer
macht afgeleverd en voor het grootste deel
reeds aan de troepen uitgereikt.
Minister Goebbels heeft gisteravond per
radio het Duitsche volk het resultaat dér
wolinzameling medegedeeld, dat den voor-
loopicen uitslag 'Vin j.l. Zondag met bijna
11 millioen stuks overtreft.
Goebbels dankte allen, die aan de inza
meling hun krachten hebben gegeven,
vooral de vrouwen, die de kleed in g onver
moeid hebben gemaakt en hersteld. Uit het
resultaat blijkt ditmaal nog meer dan bij
andere gelegenheden de goedgeefsghheid
van ons volk. aldus de minister.
Slechts onze vijanden hebben aan deze
zaak een politiek karakter trachten te ge
ven. Als Engelsche kranten enkele dagen
geleden schreven, dat deze inzameling
door het geheele Duitsche volk veront
waardigd werd afgewezen en dat zn slechts
uitvoerbaar was doordat de politie den
voorbijgangers met geweld bontmantels en
jassen van het lijf rukte, als de Londen-
sche radio wist te melden, dat Berlijnsche
vrouwen het vertrek der goederentreinen
met de wol- en winterartikelen naar het
front probeerden te beletten door «op de
rails te gaan liggen, dan besnaar ik mü de
moeite daarop te antwoorden. Dergelijke
even gemeene als domme en dwaze leu
gens veroordeplen zichzelf.
Nog vanochtend kwam de Moskousche
radio met het bericht, dat de inzameling
maar een zeer schralen oogst heeft opgele
verd: in totaal zouden 22 bontmantels bij
eengebracht zijn. Ook hier ga ik er niet
toe over het aantal van bijna 4 millioen
opgehaalde bontmantels als overtuigend
tegenbewijs aan te voeren.
Het Duitsche volk heeft van de inzame
ling, waacyan^onze vijanden een politiek
dispuut wilden maken, een nolitieke daad
gemaakt. Zij is thans derhalve meer dan
een aangelegenheid van gemeensch^ope-
lijke huloverleenine. zij in een overtuigend
bewiis voor de vastberedenheid, waarmee
het Duitsche volk bereid is dezen oorlog tot
de overwinning voort te zetten.
De houding van Ierland
DE VALERA VERKOOPT GEEN DUIN
BREED GROND.
De ondubbelzinnige verklaring van de
Valera, dat geen diuimibreed Iersch grond
gebied te koop is, heeft volgens de berich
ten van Zweedschie bladen Londen fce meer
ontnuchterd, daar Maandag noig gefluis
terd werd over een toenadering tusschen
de Engelsohe regeering en Ierland inzake
den afstand van drie havens aan die West
kust. Het staat thans ook voor de laatste
twijfelaars absoluut vast, dat de regeering
van de Valera onder geert omstandigheid
en voor geen enkele belofte haar politiek
van strikte neutraliteit zal opgeven. Daar
mede staat Engeland voor de steeds acuter
wordende vraag, Koe het zich in bezit kan
stellen van de steunpunten in Ierland.
Volgens aanduidingen der Zweedsohe bla
den uit Londen schijnt «het nauwelijks
meer aan twijfel* te zijn onderworpen, dat
een plan is gemaakt Ierland met dat doel te
Ned.-Indië en de oorlog
De Japansche regeering heeft in een of
ficieele verklaring, die Maandagavond
werd uitgegeven, gezegd, alles gedaan te
hebben om de bewoners van Ned. Indië de
verschrikkingen van een oorlog te bespa
ren. Wij herinneren in dit Verband aan
de langdurige besprekingen met Batavia.
D^ regeering van Ned. Indië aldus
vervolgt de verklaring heeft echter aan
de Japansche regeering meegedeeld, dat
tusschen Ned. Indië en Japan de staat van
oorlog bestond, omdat Indië zich verbon
den had aan de Vereenigde Staten en
Groot-Brittanrfië. Daarenboven stelt de
•verklaring vast, dat Ned. Indië sindsdien
de meest uiteenloopende vijandelijke han
delingen tegenover Japan heeft begaan,
zoodat Tokio zich genoodzaakt zag het
vijandige optreden van Ned. Indië te on
derdrukken
De Japansche bladen constateeren, dat
er twee redenen waren voor de militaire
actie tegen Ned. Indië n.l. het, ingrijpen
van Indië in den Groot Aziatischen oorlog
en de bereidwilligheid van Batavia om het
gebied ter beschikking te stellen aan de
Anglo-Amerikaansche landen ate basis voor
verdere operaties tegen Japan.
Het is te betreuren, dat Batavia niet al
les in het werk heeft gesteld om buiten
het A.B.C.D.-front en buiten den oorlog te
blijven.
Doch gedane zaken nemen geer. keer.
Men kan slechts met bezorgdheid de toe-
kofnst voor ons overzeesch gebied tege
moet zien.
HET NED. INDISCHE LEGER.
Tengevolge van een betreurenswaardig
technisch misverstand werd in een bericht
van de V.P.B. d.d 13 Januari j.l. de sterk
te van het Nederlandsch-Indische leger ge
schat op 1.000.000 man. Bedoeld werd
100.000 (één honderd duizend) man, het
aantal, waarvan ook sorake is ain de ver
klaring van den heer Kerstens. welke door
de „Frankfurter Zeitung" werd geciteerd.
Ten aanzien van de in hetzelfde bericht
genoemde opname van Nederlandsch-Indi
sche officieren in den staf van het geal
lieerde opperbevel, gelieve men op te mer
ken, dat deze opname genoemd werd in
één adem met die van Chineesche, Austra
lische en officieren van andere nationali
teiten. terwiil de ter beschikking van dit
opperbevel staande troepen voor het over-
groote deel Nederlandsch-Indische zijn.
Ook is. de vraag, welke rol deze Neder
landsch-Indische officieren in dergelijke
functies zouden vertolken, vooralsnog on
beantwoord gebleven.
MInatiassa, de lu'n van
Celebes
WELVARENDE STREEK MET
CHRISTELIJKE BEVOLKING.
Het grillig gevormd,e eiland Celebes
wordt gevorm door langgerekte bergrug
gen, waarvan de Noordelijke uitloopt in de
Minahassa. Dit .landschap, dat altijd een
bijzondere plaats in de Indische archjpel
heeft ingenomen, bestaat uit eenige onder-
afdeelingen van de afdeeling Menado. Op
een oppervlakte van ruim 5000 K.M.2 telt
het meer dan 300 000 inwor.ers, zoodat dit
gebied met een bevolkingsdichtheid van
60 per K.M.2 een der dichtstbevolkte dee-
len der Buitenbezittingen is.
Het Nederlandsche gezag in de Minahas
sa dateert uit de zeventiende eeuw, toen
ter plaatse van de huidige hoofdstad Me
nado een fort werd gebouwd. Enkele jaren
later verklaardep de hoofden der Mina
hassa trouwe onderdanen der Compagnie
te willen zijn én sindsciien heeft déze streek
zich zoo gunstig ontwikkeld, dat zij soms
„de twaalfde provincie van Nederland" ge
noemd wordt. Reeds meer dan eeri eeuw is
de geheele bevolking tot het Christendom
bekeerd.
De Minahassers zijn waarschijnlijk uit
het Noorden, van de Philippijnen, geïmmi
greerd, hitgeen o.m. nog uit hun eenigs-
zins Mongool^che (rékken blijkt. Door gods
dienst en onderwijs, dat hier reeds vroeg
op ruime schaal werd gegeven, behooren
zij tot de meest vooraanstaande volken van
Ned. Indië. Van nature niet licht geneigd
tot koelie- en veldarbeid, zoeken mannen
zonder grondbezit, de „burgers", een be
staan bii leger, bestuur of onderwijs en
veelal met succes. Een gevolg hiervan is,
dat meer dan 10 pet. der Minahassers bui
ten hun geboortestreek wonen.
De zeer vruchtbare bodem heeft een in-
tensieven 'andbouw in het leven geroepen.
Klappercultuur met de daarmede verbon
den cop^abereiding en koffiecultuur wer
ken voor de Europeesche markt. Toch
heeft de hoofdplaats Menado zich riet tot
een handelscentrum van beteekenis ont
wikkeld. In de geheel uit houten huizen
gebouwde stad vormt het oude forteNieuw-
Amsterdam, steunpunt van het Nederland
sche gezag in de zeventiende, eeuw, het
eenige steenen bouwwerk.
VEERTIEN LUCHTAANVALLEN
OP EEN DAG.
Malta heeft Dinsdag 14 luchtaanvallen
doorstaan, hetgeen tot dusver het grootste
aantel op één dag is, aldus de Britsdhe
nieuwsdienst.
Sedert het begin van dit jaar heeft dit
eiland al meer dan 100 luchtaanvallen
doorstaan. Gisteren zijn het er zes geweest.
ECONOMIE.
Het is tegenwoordig een pietsle
deneer aldus: als twee menschen een
transactie doen, hopen zij er allebei
wat rijker van te worden. Maar ik
heb altijd gemeend, dat de rijkdom
van den een ten koste van den ander
gaat. Dat wil zeggen, dat als een zijn
bezit vermeerderd ziet er noodzakelijk
iemand ander? armer moet zijn gewor
den. Aldus terugkeerend tot de twee,
die met elkaar een transretie Verrich
ten en in de veronderstelling, dat zij
er alle twe^ rijker van worden, moet
er noodzakelijk ergens ter wereld
iemand anders armer geworden zijn.
Maar die heeft met de transactie van
die twee feitelijk niets te maken. Ik
vraag ..mij af: hoe zit dat? Misschien
zult u zeggen, dat ik geen verstand
heb van economie, maar hoe langer ik
er over nadenk, hoe ingewikkelder
wordt het.
Ik bied u dus liever gratis een min
der ingewikkeld middel aan om rijk te
worden. Wordt goochelaar, vraag in de
zaal wat bankbiljetten en roep:
„brand!"
Zoo gaat het ook.
overweldigen. Het heet zelfs, dat maatre
gelen tot dat doel reeds met den minister
president van Noord-Ierland, Andrews,
tijdens zijn laatste bezoek aan Londen zijn
besproken
BROOD EN SPIJSVERTERING.
BEWAAR UW GEESTELIJK EVENWICHT
En kauw goed.
Prof. dr. J.. Slee^wijk schrijft in de „Te
legraaf" een artikel over brood en spijsver
tering. Prof. Sleeswijk spreekt eerst het
praatje, dat er gemalen bloembollen door
ons broodmeel worden vermengd, nog eens
beslist tegen. Hij schrijft dan verder het
volgende: 1
De werkelijke samenstelling van het
meel, waaruit thans ons dagelijksch brood
wordt bereid, is geen geheim. Hier volgen
de recepten.
Het z.g. wittebrood bestaat uit:
40 pet. inlandsche tarwe
5 pet. buitenlandsche tarwe
45 pet. inlandsche rogge
10 pet. inlandsche gerst
Uitgemalen tot 85 pet.
Van dit mengsel wordt 90 pet. genomen
en daaraan nog 10 pet. aardappelmeel toe-
gevóégd.
Hèt meel voor het z.g. bruine brood be
staat uit:
50 pet. inlandsche tarwe
50 pet. inlandsche rogge.
(Uitgemalen tot bijna 99 pet.).
Een hooge uitmalingsgraad van het meel
beteekent, dat ook het grootste gedeelte
der zemelen ,die nog kostbare voedings
stoffen bevatten, wordt verwerkt, zoodat er
bij deze economische werkwijze weinig
bij het bruine brood bijna niets voor
onze voeding verloren gaat
Wat nu de werkelijke, goed gefundeerde
klachten van sommige menschen over hun
spijsvertering betreft, nog het volgende:'
Zooals ik boven reeds schreef, worden door
de sterkere uitmaling van het graan wel is
waar kostbare voedingsstoffen voor het
meel behouden, die anders met de zemelen
zouden verdwijnen, maar wordt bet daar
van gebakken brood voor sommigen tevens
eenigszins moeilijker verteerbaar. De oor
zaak hiervan ligt in het grootere gehalte
aan cellulose, afkomstig van de celwanden
der graankorrels. Deze deeltjes werken in
hoofdzaak mechanisch, ze prikkelen den
darmwand, waardoor de voortbeweging der
spijsmassa wordt bevorderd, wat op zich
zelf geen bezwaar en zelfs noodig is. Bjj
personen met bijzonder gevoelige ingewan
den kan die prikkel nu wel eens wat te
sterk worden, met de storende gevolgen
daarvan: onaangename sensaties in maag
en darm, geroinmel en dunne ontlasting.
Er is nog een andere oorzaak voor der
gelijke stoornissen. De verhouding tusschen
eiwit, vht en koolhydraat is in onze tegen
woordige voeding verstoord. Wij gebrui
ken veel minder van cje beide eerste en
naar verhouding meer koolhydraten (brood
en aardappelen). Aan deze wijziging moe
ten de organen onzer spijsvertering zich
aanpassen en ook de bacteriënflora van ons
darmkanaal, die bij de chemische omzettin
gen der spijsmassa eveneens een belang
rijke rol speelt. Bij den een heeft nu die
aanpassing aan de gewijzigde voeding moei
lijker en langzamef plaats dan bij* hon an
der; het voornaamste storende verschijnsel
daarbij is een overmatige gasvorming.
Hoe nu deze stoornissen te overwinnen?
Vooreerst herhaal.ik mijn reeds vroeger
gegeven raad: goed kauwen! Verder ver
dient het gebruik van beschuit (voor zoo
ver verkrijgbaar) aanbeveling. Er zijn nog
andere middelen, waarover men echter zijn
huisarts moet raadplegen (vitamine B 1
bijvoorbeeld).
Een ding dient men intusschen bij dit al
les niet te vergeten. Alle levensfuncties
van ons lichaam staan onder voortdurende
invloed van het zenuwstelsel. Aan dit laat
ste worden in dezen tijd bij óns allen hooge
eischen gesteld. Stoornissen in het zenuw
leven uiten zich zeer vaak ook in de spijs
vertering.
Daarom is het ook ter wille van onze di
gestie, meer dan ooit noodig ons geestelijk
evenwicht te bewaren, ons niet van de wijs
te laten brengen door onnoodige onrust
verwekkende praatjes, maar ons integen
deel te versterken met de vaste hoop en
vertrouwen op een betere toekomst, waar
en hoe wij ons die dan ook mogen wen-
schen.