DUITSCHLAND
DE STRIJD OM DEN STILLEN OCEAAN
MAANDAG 12 JANUARI 1942
33ste Jaargang No. 10148
Ste&zid^clveSoii/tatit
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 30015 Aimlnütratie S0S35.* DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. - Postbos 11.
V Dr. Schaepman, ons
voorbeeld.
De Bisschop van Haarlem, Z. H. Exc.
mgr. J. P. Huibers, heeft tot zyn diocesa-
nen een oproep gericht wij hebben de
zen j.l. Vrijdag op deze plaats gepubli
ceerd om op bijzondere wyze de voor
spraak in te roepen van de H. Moeder
Gods.
Voor de vereering van de heilige Maria
door de katholieken toonen steeds meer
dere onzer Protestantsche mede-Christenen
méér bégrip.te hebben, dan in het verle
den dikwijls moest worden geconstateerd.
Er wordt, helaas, nóg wel beweerd, dat de
katholieken Maria „aanbidden", maar toch
niet zoo vaak als vroeger; velen gaan er
kennen. dat bidden tot iemand, om diens
voorspraak te vragen, héél iets
anders is, dan aanbidden! God alléén kan
worden aanbeden; tot schepselen kan men
bidden.
De bedoelde oproep van onzen Bisschop"
is ons een aanleiding, om in verband met
de Maria-vereering een en ander mede te
deelen uit het leven van een groot vader
lander, dr. Schaepman (f 1903).
De ouderen en, naar wy graag willen
veronderstellen, ook vele jongeren
kennen dr. Schaepman als den genialen
staatsman, den geweldigen redenaar, den
geleerden schrijver, den door velen ver
eerden dichter, en den vurigen katho
lieken strjjder. Velen, die hem niet zelf
hebben gekend, hebben over dr. Schaep
man hooren spreken als over een man van
een boven allen anderen uitstekende
kracht, van een reuzensterkte, stoer van
bouw, 'stem, gebaar, stoer in alles.
Maar wij meenen, dat van Schaepman
weinig bekend is diens kinderlijke en teere
Maria-vereering.
En tóch een der fijnste Schaepmannia-
nen, pater van Wely O.P., heeft een heele
brochure kunnen samenstellen over „Dr.
Schaepman als Maria-vereerder". (Ze ver
scheen onder den deknaam Frank Werner
in „De Rozenkrans").
Dr. Jules Persijn zegt van Schaepman
(„Dr. Schaepman eerste deel biz. 2J7):
„Op één rij staan zijn Maria-zangen met
de beste deelen uit g>u ^nsejmus' Marjale,
met het Ave Maris Stella, met de O. L. Vr.
liederen uit Manzoni, uit von Droste Hüls-
hoff, uit Handel-Mazetti, uit Gezelle",
Min mag deze lofprijzing, uit litterair oog
punt beschouwd, wat óverdreven vinden!
Maar ons allen treffend is, wat dr. Persijn
mededeelt in het tweede deel van genoemd
werk op blz. 598i ,,'s Middags na het eten
werd door Schaepman de siësta aan een
kort slaapje en daarna aan devotie gewijd.
Zijn voorliefde ging uit naar het klein of
ficie van O. L. Vrouw.
Steeds haalde hij als schietgebed zijn
eigen jeugd-verzen aan:
„Gegroet, gij reine bruid des Geestee,
eeuwig schoone
Gij, die de smart niet kent der moeder,
maar de weelde
Der heemlen hebt gesmaakt aan 't
kribjen van uw Kind.
Evenzeer als zijn' groóte voorgangers,
O'Connell en Mallinckrodt, was Schaepman
een vriend van den Rozenkrans. Altijd
droeg hij zijn rozenhoedje dp zak, én dik
wijls viel. het voor een reflex weer van
den strijder dat hij het uithaalde in het
gezelschap van hem bekende ongeloovi-
gen".
Aldus de bekende Schaepman-kenner
dr. Persijn.
Prof. J. V. de Groot O.P. schreef in zijn:
„Dr. Schaepman in de hoofdstad herdacht"
(blz. 17):
„Maria's beeltenis gaf voor Schaepman
kleur aan de omgeving en was voor zijn
gevoel overal noodzakelijk, waar Roomsch
werd geleefd iZelf had hij een spreken
de, in wit pleister uitgevoerde voorstelling
van de Madonna met haar goddelijk Kind
in zijn werkvertrek juist een plaats ge
schonken, dat zij hem gedurig in het oog
moest vallen, namelijk recht tegenover zijn
studeertafel".
Schitterde op ieder gebied Schaepmans
durf uit, in zjjn devotie voor „de wonder-
schoone, heil'ge Vrouwe", zooals hij haar
bezingt (Verzamelde Dichtwerken. 5de uit
gave. blz. 79), blonk zijn deemoed.
Wij zien den grooten Schaepman graag
als een voorbeeld voor ons in dézen tijd,
een voorbeeld van krachtige vaderlands
liefde en stoere geloofsbelijdenis. Maar
zien wij hem óók als een voorbeeld van
kinderlijke en teere Maria-vereering? Dit
weinig bekende aspect in dei figuur van
dr. Schaepman hebben \^ij vandaag even
willen belichten.
MET DUITSCHLAND
VOOR EEN
VRIJ NEDERLAND
Hoogleeraren van Leiden
kunnen naar elders
worden overgeplaatst
Mogelijkheid g-opendtot
ontslag aan leerkrachten
enz., die werken in strijd-
met vruchlbaie ontwikke
ling van het onderwijs.
RECHT VAN BcNOEMING
Op grond van de bepalingen der ver
ordening No. 137/40 heeft de Rijkscommis
saris bepalingen uitgevaardigd, waardoor
de rechtspositie van zekere leerkrachten en
ambtenaren van het toezicht op het on
derwijs wordt geregeld in afwijking van
het tot dusver geldende recht.
De beschikkingen van den Rijkscommis
saris zijn in deel II van het Verordenin
genblad afgekondigd en op 10 Januari 1942
van kracht geworden.
Beschikking No. 3/42 bepaalt, dat
hoogieeraren en privaat docenten aan
universiteiten en hoogescholen, waar de
cursussen zijn gestaakt men denke
aan de Rijksuniversiteit te Leiden in
dezelfde functie kannen worden over
geplaatst naar andere universiteiten en
hoogescholen.
Deze overplaatsing wordt voorgeschre
ven door den secretaris-generaal van het
departement van Opvoeding, Wetenschap
en cultuurbescherming. De reis- en verhuis
kosten worden den betrokkenen vergoed
volgens de geldende rechtsvoorschriften;
bovendien kan de secretaris-generaal spe
ciale verblijfkosten vergoeden. De beschik
king heeft ten doel een doelmatig gebruik
van de universitaire leerkrachten, die
voorhanden zjjn, en vooral een Jogische
verdeeling over de hoogescholen in het
Jand.
Beschikking No. 4/42 sluit aan met de
bepalingen van beschikking No. 73/41vol
gens hotwelk de benoeming van leerkrach
ten aan gemeentelijke of particuliere on
derwijsinstellingen afhankelijk is van de
toestemming van den secretaris-generaal
van het departement van Onvoedin*. We
tenschap en Cultuurbescherming of van
een door hem aangewezen instantie. Deze
toestemming kan worden geweigerd. In dat
geval moet een nieuw xbenoemingsvoorstel
ter goedkeuring worden voorgelegd.
In aansluiting op deze bepalingen
wordt thans bepaald, dat in de geval
len, waarin ook dit tweede voorstel
niet kan worden goedgekeurd, het
recht van benoeming overgaat op den
secretaris-generaal.
Hij kan dit recht aan andere instanties
overdragen, voor zoover het scholen voor
lager ónderwijs of voor uitgebreid lager
onderwijs betreft. Dit bestuursvoorschrift
heeft ten d$el, de bezetting van vacatures
aan gemeentelijke en particuliere scholen'
te waarborgen ook dan, wanneer de
schoo'instantie, die daarvoor in de eerste
plaa.ts in aanmerking komt, daartoe niet
in staat is.
Beschikking No. 5/42 opent de mo-
- gelijkheid tot het verleenen van ont
slag aan docenten, hoofden van onder
wijsinstellingen, inspecteurs en hoofd
inspecteurs. die hun fpnetie uitoefenen
op een wijze, welke in strijd is met
vruchtbare ontwikkeling van het Ne-
derlandsche onderwijs.
Het ontslag wordt verleend door een
bijzonderen gevolmachtigde van den secre
taris-generaal van het departement van
Opvoeding, Wetenschap en Cultuurbe
scherming, die daarbij terzijde wordt ge
staan door een adviseur, benoemd door den
secretaris-generaal. Tegelijk wordt be
slist, of, en zoo ja, in welke mate de ont
slagene wachtgeld ontvangt. Hierbij moe
ten de bepalingen' van beschikking No.
124'41 over de verzorging van onts'.agen
ambtenaren worden toegepast. De ontsla
gene mag zyn beroep niet uitoefenen, zoo
lang de secretaris-generaal niet vaststelt,
dat de voorwaarden voor het ontslag zijn
vervallen.
Wie in strijd met aeze bepalingen het
beroep van docent uitoefenen, met ont
luiking van het verleende ontslag door
een ander laat uitoefenen, wie dit ver
boden onderwijs uitlokt, mogelijk
maakt, zijn hulp toezegt of verleent
of als leerling daaruit voordeel trekt
wordt krachtens artikel 6 der verorde
ning No. 138/41 over-de bescherming
van de orde gestraft met gevangenis
straf tot twee jaar of met een boete
van onbeperkte hoogte of met beide
straffen
BEWAART UW DEFEt TE SMELT-
VEILIGHEDEN.
Van 7 Januari j.l. af kunnen installa
teurs en winkeliers in electrische artikelen
geen smeltveiligbeden (ook wel genoemd
„zekeringen" of „stoppen") aan het publiek
afleveren, tenzij door den kooper een even
groot aantal oude smeltveiligheden wordt
ingeleverd.
De oude exemplaren mogen lichte be
schadigingen vertoo'nen; zy moeten even
wel niet gebroken zijn.
Indien dus in uw electrische installatie
een smeltveiligheid doorslaat, gooi dan het
defecte exemplaar niet weg; u heeft het
noodig om van uw leverancier een nieuwe
smeltveiligheid te koopen.
STRIJDT VOOR EUROPA
Zware afweergevechten
Het Duitsche weermachtsbericht
van Zaterdagmiddag luidt als volgt:
Op de Krim en in de Zuidelyke zone
van net Oostelijk front slechts geringe
gevechtsactie. Bij Sebastopol en Feo-
docia hebben gevechtsvliegtuigen en
stuka's een tranrportschip van 4000
ton tot zinken gebracht en twee groo-
te koopvaardijschepen alsmede een
lichten kruiser door bommen bescha
digd. Voor de Oostkust van de Zwarte
Zee werd een koopvaardijschip in
brand gebombardeerd.
In de centrale en een deel van de
Noordelijke zone houden de zware af
weergevechten met onverminderde
hevigheid aan.
In Noord-Afrika heeft de vijand zijn
artillerievuur en zyn luchtaanvallen
in het gebied van Solloem versterkt.
In het gebied van Agedabia weder
zij d&he verkenningsactie.
De aanvallen op vliegvelden op
Malta werden met succes voortgezet.
Bij pogingen van Britsche bommen
werpers om de Ffansche kust aan te
vallen werden vier vijandelijke bom
bardementsvliegtuigen neergeschoten.
Bijzonder zware ver
liezen der bolsjewisten
Het Duitsche weermachtsbericht
van Zondagmiddag luidt:
In den centralen en Noordelijken
sector van het Oostelijke front heb
ben de' Duitsche troepen den vijand
bij het afweren van talrijke aanvallen,
die ten deele met samengeraapte strijd
krachten en met steun van pantser
wagens werden uitgevoerd, gisteren
bijzondere zware verliezen aan men-
schen en materiaal toegebracht.. De
luchtmacht bombardeerde havenwer
ken te Feodosia, alsmede aan de Oost
kust van de Zwarte Zee en greep in
de overige sectoren van het Oostelijk
front met succes in den strijd te land
in.
In den nacht van Zaterdag op Zon
dag werden belangrijke. militaire ha
venwerken op het Britsche eiland met
Lommen bestookt.
In Noord-Afrika duurt de druk van
den vijand op de stellingen bij Sol
loem voort. In het gebied van Ageda
bia levendige activiteit van verkenners.
Duitsche formaties duikbommenwer
pers en gevechtsvliegtuigen vielen
troepenconcentraties van den vijand
aan in het gebied van Agedabia, als
mede Britsche vliegvelden in de Mar-
marica. De aanvallen hadden goed
succes. Jn luchtgevechten werden vier
vijandelijke vliegtuigen neergeschoten.
De luchtaanvallen op vliegvelden
van het eiland Malta werden overdag
en des nachts met goede uitwerking
voortgezet.
Britsche bommenwerpers vielen in
den nacht van Zatefdag op Zondag
plaatsen in het Noord-Duitsche kust
gebied aan. De bevolking leed eenige
verliezen 'aan dooden en gewonden.
Zes der aanvallende bommenwerpers
werden neergeschoten.
In den tyd van 3 tot 9 Januari ver
loor de Sovjet-Iucïitmacht 112 vlieg
tuigen. Daarvan werden er 82 in
luchtgevechten en 12 door luchtdoelar
tillerie omlaag geschoten. De rest
werd op.den beganen grond vernield.
In denzelfden tijd gingen aan het Oos
telijke front 16 eigen vliegtuigen ver
loren.
Zal het kabinet Churchill
aftreden
ERNSTIGE ONTEVREDENHEID IN
ENGELSCHE POLITIEKE KRINGEN.
Duff Cooper is op persoonlijk verlangen
van Wavell ontslagen, zoo meldt „Svenska
Dagbladet" uit Londen. De Londensche
correspondent van dit blad meldt o.m., dat
het duidelijk is, dat de val van Duff Coo
per is veroorzaakt door de bestuurstech-
nische gebreken, welke door den Japan-
schen aanval aan den dag zijn getreden.
Het was zijn opdracht zich te Singapore
te belasten met de civiele en bestuurs
werkzaamheden, ten einde op die wijze de
taak van den militairen chef te verlichten.
Generaal Waveil's benoeming tot hoogen
commissaris in Oost-Azië is slechts ge
bruikt als voorwendsel om Duff Cooper te
ontstaan. Duff Cooper is den laatsten tijd
het voorwerp van ernstige critiek en wel
zoowel in het parlement als in Australië.
De Londensche correspondentie van „Da-
gens Nyheter" meldt, dat de terugroeping
van Duff Cooper uit SingaDore er op wijst,
dat Churchill waarschijnlijk het een en an
der te doen zal krijgen om de ontstemming
in het parlement minder te maken, wan
neer hij terugkomt. De „Manchester Guar
dian" schreef Zaterdag, dat de verklaringen
van Attlee en Eden over het Britsche oor-
iogsoptreden in Oost-Azië al te veel pun
ten onopgehelderd hebben gelaten.
Naar het A. N. P. uit Stockholm meldt,
acht men volgens een Reuterbericht met
het oog op de ontevredenheid in het par
lement over de militaire fiasco's in de Stil
le Zuidzee integraal aftreden van het ka-
binet-Churchill na terugkeer van Duff
Cooper en Churchill te Londen zeer waar
schijnlijk.
Fransch passagiersschip
vergaan
290 MENSCHEN VERMIST.
Volgens bericht uit Vichy hebben 290
menschen het leven verloren bij den on
dergang in de Middellandsche Zee van het
Fransche passagiersschio ..Lamorijière".
De Fransche admiraliteit heeft de vol
gende bijzonderheden over de scheeps
ramp bekend gemaakt:
Aan boord van de Lamoricière bevon
den zich 272 passagiers en een honderd
leden van de bemanning. Een deel daar
van is aan boord genomen van het passa
giersschip Gouverneur de Geydon. 25 ge
redden van wie twee inmiddels gestorven
zijl», ziin aan boord van het s.s. Gouver
neur Chancy naar Algiers gebracht en een
ander deel der geredden bevindt zich aan
boord van een aviso der Fransche •ma
rine. Dit sluit de mogelijkheid niet uit, dat
er nog meer passagiers en leden van de
bemanning gered zijn, daar drie oorlogs
schepen der Fransche marine, twee .passa
giersschepen en twee sleepbooten der ma
rine cp de noodseinen van de Lamoricière
naar de plaats des onheils zijn gesneld.
Naar de admiraliteit nader mededeelt,
zijn alle verdere nasporingen van drie oor
logsschepen en* twee sleepbooten der ma
rine op de plek. waar de Lamoricière is
ondergegaan, vruchteloos gebleven. De zee
staat nog steeds hol en iedere hoop op red-»
ding van andere passagiers of leden der
bemanning moet daarom worden ontge
ven. Het aantal vermisten bedraagt 29(f
Tevens geeft de admiraliteit uitdruk
king ?ar. de vrees, dat ook de Fransche
vrachtboot Jumièges, waarvan de laatste
43 uur niets meer is vernomen, is onder
gegaan. Fransche oorlogsschepen hebben
met medewerking van vliegtuigen een on
derzoek ingesteld in het gebied waar de
vrachtboot voor het laatst S. O. S.-seinen
heeft uitgezonden, maar ook deze naspo
ringen bleven zon succes.
De Junvèges was op weg van Marseille
naar Noord-Afrika. Aan boord bevindt rich
ccn bemanning van veertig koppen.
Kwala Loempoer door
Japanners bezet
STRATEGISCH BELANGRIJKE STAD
De op Malakka opereerende Japansche
troepen hebben Zaterdag Kwala Loem-
poer veroverd.
Omtrent de inneming van deze belang
rijkste stad in het sultanaat Selangor, ver
luidt, dat de Japansche troepen reeds Vrij
dagavond een vier K.M. ten Zuidwésten
gelegen vliegveld bezetten. In de vroege
ochtenduren van Zaterdag werd toen het
algemeene offensief op het Zuidelijke deel
der stad geopend, met welker val een stra
tegisch uiterst belangrijke hindernis op den
we naar Singapore is weggffiomen. De En-
gelschen trekken zich terug in de richting
van d& havenplaats Malakka, aan de Zuid
westkust van het schiereiland.
Volgeys aniere in Tokio ontvangen rap
porten hebben de Jaoanrers op 7 Jan. een
groote overwinning bij Lim behaald. De
resten der vijandelijke troepen uit Noord-
west-Malakka, alsmede de hoofdmacht van
den vijand aan de Westelijke kust van Ma
lakka en deelen van het derde leger, in to
taal 30.000 man, werden beslissend versla
gen. Na een strijd van neger uur braken
de Japansche tankformaties door de 20 km.
diepe vüandeliike stellingen heen en ruk
ten verder Zuidwaarts op. De vijand liet
vele dooden op het slagveld achter, onder
wie de commandant van de 28e brigade.
V^B. meldt uit Berliin, dat men daar
omtBit den val van Koeala Loempoer
vernedmt, dat de stad zelf niet verdedigd
werd en dat de Engelschen zich overhaast
terugtrokken, zoodra zy inzagen, dat de si
tuatie hopeloos was geworden.
TARAKAN GEBOMBARDEERD
Volgens Batavia is „eenige schade"
aangericht
Japansche vliegtuigen hebben, naar offi
cieel uit Batavia wordt geweld, het eiland
Tarakan gebombardeerd.
Tarakan, dat voor de Oostkust van Bor
neo ligt, is een der rykste petroleumgebie-
den van Oost-Azië.
Naar uit Batavia wordt gemeld, Is bij
het bombardement „eenige schade" aange
richt.
de Japansche strijdkrachten v
Momentje
PRIJSOPDRIJVING.
Het wordt tijd, dat ik eens iets zeg
gen ga over prijsopdrijving. Het is
vanzelfsprekend een prettig gevoel,
dat men duisteren lieden de mogelijk
heid poogt te ontnemen het Neder-
landsche volk het vel over de ooren
te halen. Zoo gauw ik de vertrouwde
zinsnede hoor: „prijzen van 9 Mei"
krijg ik zoo'n prettigen smaak op mijn
tong. Maar wat nu met artikelen, die
vóór 10 Mei 1940 niet werden ver
kocht? Ik las van een -handelaar in
honden- en kattenvleesch, die zijn
„waren" verkocht voor 1 per pond.
Laat ons (beschaafd) in het midden la
ten voor wie dat vleesch diende. Maar
de bekendmaking „Vleesch zonder
bon één gulden per half kilogram"
klinkt aanlokkelijk. Maar toen kwam
er een meneer, die vroeg wat voor
vleesch dat was en de handelaar ant
woordde: „Van een hond en een paar
katten meneer! Ik heb ze zelf ge
slacht".
En toen vond die meneer, cfat die
handelaar verbaliseerd moest worden.
Honden- en kattenvleesch mag zon
der bon worden verkocht, dus dat ging
niet Dan maar wegens prijsoDdrij-
ving, met deze anotiveering: Vóór 10
Mei is honden- en kattenvleesch niet
in den handel gebracht Had dus een
prijs van 0.00. Thans wordt het aan
geboden voor 1 per half kilo. pus:
prijsopdrijving voor het geheele be
drag. -
Maar dat gaat zoo niet!
Vóór 10 Mei 'was er geen Vega-jus,
geen koffiesurrogaat, geen appel-
schillenthee, geen boombladerentabak,
geen namaakeiwit, geen schoenen met
houten zolen en nog een heele serie
andere artikelen. Die krijgen wij dus
voortaan allemaal gratis. Of liever
voor den vooroorlogschen prijfe van
0.00.
J
JAVA KOMT IN DE PLAATS VAN
SINGAPORE
Blijkens een radio-telegram van den bij -
zonderen correspondent der „Deutsche All-
gemeine Zeitung" te Sjanghai krijgt thans
Java de rol in de Britsch-Amerikaansche
propaganda, welke aanvankelijk aan Singa
pore was toegedacht. Naarmate de Japan
sche troepen op Malakka de vlootbasis
Singapore naderen, wordt iri de Britsche en
Amerikaansche bladen en in de radiocom
mentaren steeds meer de nadruk gelegd op
de sterke positie van Java. Hoewel Soera-
baja, zooals bekend, geen droogdok bezit
voor groote oorlogsschepen, wordt de Ne-
derlandsch-Indische vlootbasis thans in de
Amerikaansche berichten bijna op één lijn
geplaatst met Singapore. Inmiddels wekken
de jongste besprekingen der Nederlandsch-
Indische autoriteiten met de Australische
regeering echter het vermoeden te Shang
hai, dat de Nederlandsch-Indische regeering
diplomatieke voorbereidingen treft voor
een eventueele verplaatsing van haar re-
geeringscentrum naar Australisch gebied.
Nederlandsch-Indië, aldus meldt de bij
zondere correspondent van de „Deutsche
Allgemeine Zeitung" verder uit Sjanghai, is
zich terdege bewust van zyn beteekenis
voor de Britsch-Amerikaansche oorlogvoe
ring. Niet alleen is het verlangen uitgespro
ken, dat ook Nederlandsche opper-officie-
ren deel zouden uitmaken van den staf van
Wavells oppercommando, maar ook wordt
na den val van Hongkong en Manilla door
den Nederlandsch-Indischen Omroep en
door de Indische dagbladen krachtig dr
nadruk gelegd op de strategische beteeke
nis van Nederlandsch-Indië.
Zoo schrijft het „Algemeen Indisch Dag
blad": „Nimmer in de geschiedenis van*Ne-
derlardsch-Indië was dit gebied zoo be
langrijk als thans. Gelegen tusschen twee
oceanen heeft het een beslissende strategi
sche positie. Laten wij hopen, dat dit zal
worden begrepen door 5e mannen, die op
het oogenblik de strategische plannen der
Geallieerden bepalen. Laten wij hopen, dat
de beteekenis van onzen stryd zal worden
begrepen". Het artikel eindigt met een her
haling van generaal Ter Poorten's woor
den, dat 100 vliegtuigen op dit oogenblik
belangrijker zijn, dat 1000 over een half
jaar.
veroverd Tranutbntic-ReeU
Zoo werd om Hongkong gestreden. Een foto van de straatgevechten
In de stad, welke als machtig Britseh bolwerk in Oost Azië door
