DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
De Japansche opmarsch op Malakka
Momentje
^.WOENSDAG 7 JANUARI 1942
33ste Jaargang No. 10144
Ste £eidóeJveSoii/fcct/itt
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015 Administratie 20935.
Giro 103003. Postbus 1L
V Een economisch praatje
Nood leert bidden zegt een oud, maar
niet verouderd spreekwoord.
Nood leertheel veel goede dingen
doen.
Zoo is lit den nood van den tijd geboren
de noodzakelijkheid, om de goederen, die
er zijn, zoo doelmatig mogelijk
te gebruiken; om bij de productie niet te
vragen, wat het publiek nu eenmaal feite
lijk graag zou willen, maar wat voor het
publiek nuttig is, wat het publiek noodig
heeft.
Deze wending in den economischen
opzet, in den moreelen aard der produc
tie moet worden behouden ook in tij
den, als oorlogseconomie en schaarschte
daartoe niet m$er dwingen.
De kapitalistische „moraal" van het:
produce eren om de winst, zonder
meer, produoeerer wat het publiek
vraagt, al is die vraag van het publiek nóg
zoo onredelijk en nóg zoo ongegrond, die
kapitalistische „moraal" moet tot den vol
maakt verleden tijd behooren!
Het behalen van winst zal altijd in h:t
productie-proces blijven een factor van
Ibeteekenis een stimulans.
Maar het mag niet zijn het motief, dat
ten slotte alléén beslist, of en wat en hoe
er geproduceerd moet worden.
De beslissende overweging moet zijn, of
deze of die productie noodig, nuttig, ge-
wenecht, of onnoodig, onnuttig, onge-
wenscht is voor de gemeenschap.
Van deze overweging hangt het af, of er
a dan niet mag worden geproduceerd.
Het vraagstuk van de winst is van in-
vioed' op de beantwoording van de vraag,
of ef kan en of er zal worden geprodu
ceerd.
Het hier in enkele woorden aangegeven
beginsel spreekt eigenlijk voor zichzelf.
Maar.... het wordt niet zoo gemakkelijk
in practijk gebracht.
Er moet, negatief, worden gebroken met
de vrijheid van het economisch liberalis
me, met het kapitalistisch productiestelsel
z o o a 1 s wij dat kennen in zijn modernen
vorm.
Er moet, positief, van overheidswege
worden géregeld en geleid. Natuurlijk met
den noodigen eerbied voor het persoonlijk
initiatief welks erkenning een noodzake
lijke voorwaarde is voor een bloeiend eco-
roipisch leven maar ook met de noodi-
ge, positieve, zorg voor het algemeen wel
zijn, voor de volksgemeenschap.
De overheid zal bij de uitoefening van
deze taak den onontbeerlijken steun vinden
in de organisatie van het bedrijfsleven
in die organisatie van het bedrijfsleven,
welke door ons zoolang is gewenscht en
bepleit, en die in dezen tijd steeds meer
concrete vormen aanneemt!
MUSSERT BIJ ROSENBERG
De Rijksminister voor de bezette Ooste
lijke gebieden heeft den leider der N.S.B.
in Nederland, Mussert, voor een langdurig
onderhoud ontvangen.
De termijn voor inzending van de oplos
sing van den radio-luister wedstrijd, op
tweeden Kerstdag, welke op 6 Januari zou
eindigen, is evena!s de uitgifte van de kin
derpostzegels en de prentbriefkaarten voor
het kind, verlengd tot en met 20 Januari a.s.
Reeds zijn vele duizenden inzendingen
binnengekomen bij het secretariaat der
centr. commissie, Singel 362, Amsterdam-C.
Een zoo juist veroverde diep ingegraven
sovjet stelling aan het Oostlront wordt
door Duitsche solda'en bezet Langs den
besneeuwden rand klimmen de mannen
naar boven Atlantic-Holland-P.ICMaltry
Volledige bezetting van
Brilsch-Sorneo spoedig
verwacht
OP DE PHILIPPIJNEN EN MALAKKA'.
De legerafdeling van het Japansche
hoofdkwartier heeft in een communiqué
omtrent de operat.es op Malakka en de
Phili-ptpijnen medegedeeld, dat Japansche
legervliegtuigen in den nacht van den
tweeden Januari een aanval op Singapore
hebben ondernomen. Zij bombardeeren
het vliegveld Tengah, waarbij branden ont
stonden en haagars in de lucht vlogen. An
dere een-heden hebben bij een- aanval op
een konvooi van vijandelijke transport- en
oorlogsschepen in de straat van Malakka
op 2 dezer een groot vrachtschip tot zin
ken gebracht, terwijl een andere formatie
een transportcolonne tusschen Kampar en
Dcgong in beneden-Perak in brand ge
worpen heeft.
In den middag van 4 Januari hebben
bommen werpers een aanval ondernomen
op het aan de Westkust van den staat Se-
langor gelegen 1 vliegveld Klang en tien
Britschs bommenwerpers op den bcganen
grond vernield.
Volgens de laatste berichten zijn de Ja
panners doende met een waaiervormige
omsingeling over 150 km. van de Britsehe
strijdkrachten, die onder persoonlijk be
vel van sir Heriry Pownall gestationneerd
zij-n op zekere sterke Britsehe bases in den
staat Selangor.
Naar het heet, hebben de Japanners al
de omgeving van Kwala-Selangor aan de
monding van de rivier de Selangor op 55
km. ten Noordwesten van Kwalla Loem-
poer bereikt.
In het geb.ed van de Fhilippijnen heb
ben Japansche vliegtuigen, die samenwer
ken met de landstrijdkrachten op het
schiereiland Bataan, op 2 Januari foar-
h iLdelij-k vijandelijke troepen oneen tra-
ties in het gebied van Rimai, Balanga en
Subic gebombardeerd. Voorts werden
transportcolonnes in dit gebied en sche
pen in de omringende wateren gebombar
deerd, waarbij 146 vrachtauto's vernield
en tien schepen tot zinken gebracht wer
den.
DE VEROVERING VAN BROENEI.
Met de gemelde verovering van de ha
venstad Broenei en van het strategisch
belangrijke eiland Laboean aan den Noord-
Oostelij'ken ingang van de baai van Brce-
nei door de-Japanners, bevinden zich vrij
wel rêeds alle belangrijke steunpunten
v-an Britson-Borneo in handeri der Japan
ners. In militaire kringep te Tokio ver
klaart men, dat thans binnenkort de vol
ledige bezetLng van Britsch-Borneo kan
woro-en _rwacht. De Engelschen hadden
daar blijkbaar geen sterke strijdmacht en
waren tegenover de Japansche troepen
in het na-deel, ook door de omstandigheid,
dat het hun volledig onbekend was, waar
de Japanners aan de 1000 km. lange kust
van de Zuid-Chineesche zee aan land gin
gen.
Broenei is een havenstad van 12,000 in
woners. Dj baai va-n Broenei en vooral het
eiland Laboean dienden als basis voor
duikbooten. Voorts was er een kabel ver
binding met Singapore en Hongkong. In
het gebied van Broenei hebben de Japan
ners 300 gevangenen gemaakt, meeren-
d-sels Indiërs, die onder bevel stonden van
een Britschen officier. Het verziet kon snel
worden gebroken, daar de vijand zich ter
stond na den gestelden eisch tot staking
der vijandelijkheden heeft overgegeven.
V
GERUCHTEN OMTRENT DE
AMERIKAANSCHE VLOOT.
In toonaangevende kringen te Tokio
wordt volgens Domei inzake de geruchten,
dat de Amerikaansobe vloot bsgonnen is
operaties te ondernemen van de Australi
sche en Nieuw-Zeelandsche steunpunten
uit verklaard, dat het hiervoor hoog tijd is.
Tevens wordt opgemerkt, dat men mat
groote belangstelling zal gadeslaan, wat
de Ameriikaansche oorlogsschepen zonder
hun steunpunten Goeam, Wake en de Fhi
lippijnen zullen ondernemen.
DE HOUDING VAN DE SOWJET-UN1E.
Ofschoon de Sowjetunie tot de onder
teekenaars van het pact der 26 naties be
hoort, heeft het daarmede, naar U-nited
Press in diplomatieke kringen te Washing
ton verneemt, niet de verpl chting op zich
genomen, oorlo-g met Japan te voeren. Men
hoort de opvatting verkondigen, dat het
in het Verre Oosten gelegen d-eel der Sow
jetunie tamelijk van troepen ontbloot is,
daar deze in het Westen van de Sowjet
unie in den strijd zij-n geworpen. Boven
dien worden d-e Sowjet-vlootstrijdkraohten
.te zwak geacht om den strijd met Japan
aan te binden.
DE VEREEMGDE STATEN
EN AUSTRALIË
EEN MILITAIR BONDGENOOTSCHAP
Naar het D.N.B. verneemt, zal te Was
hington binnenkort een militair bondge
nootschap tusschen de Vereenigde Staten
en Australië worden gesloten. De Ver
eenigde Staten verplichten zich daarm de
militaire bescherming van Australië op
zich te nemen. De Australische regeerin-g
verklaart van haar kant accoord te gaan
met de vestiging van Aimerikaanscbe gar
nizoenen op de bij Australië behoorende
eilanden. De vlootbasis van Port Darwin
wordt onmiddellijk aan de marine der
Vereenigde Staten afgestaan.
Naar het heet zijn de desbetreffende on
derhandelingen tusschen Canberra en
Washington reeds sedert geruimen tijd en
buiten medeweten van de Britr"he regee
ring gevoerd. Churchill hoorde er eerst
van bij zijn aankomst in de Vereenigde
Staten en werd aldus voor een voldongen
feit geplaatst. Als eerste gevolg van deze
overeenkomst heeft de Britsehe regeer in-g
er in moeien toestemmen, dat Australië
n-iet ond-er het commando van Wavell
valt.
In diplomatieke kringen te Washington
hecht men zeer groote be te eken is aan het
militaire bond^-nootschap. Men verklaart,
dat Australië daarmede practisch uit het
Britsehe rijk treedt en de 49ste Amerikaan-
sche staat wordt. De Australische regee-
rinig moet in het beroep op de Vereenigde
Stalen het eenige middel gezien hebben
voor de verdediging der dominions, nadat
het meerendeel van haar eigen strijdkrach
ten door de-Engelsehen in de Middelland-
sche Zee was opgeofferd. -
De Duitsche bladen zien in dit aange
kondigde bondgenootschap, buiten Chur
chill om, het begin van de afbrokkelin-g
van het Britsehe Empire.
Roosevelt zal alles doen, om de kloof
tussch-en Australië *en Engeland steeds
breeder te ma-ken, totdat het reusachtige
Australië geen andere keus meer heeft dan
A-merikaarsoh te worden.
De „Berliner Lokal Anzeiger" ariit het
twijfelachtig, of Canada en «Australië zich
ocit weer zullen losmaken van de banden
met de Vereenigde Staten, die in den loop
van den oorlog onvermijdelijk steeds nau
wer zullen worden.
De „Boersenzeitung" ziet in het aange
kondigde bondigenootsohrp practisch oen
uittreden van Australië uit hst Britsehe
rijksverband,
VON RIBBENTROP NAAR HONGARIJE
De Duitsche Rijksminister van buiten-
landsche zaken von Ribbentrop heeft zich
naar Hongarije.begeven voor een bezoek
aan Horthy.
Naar een A.N.P.-correspondent uit Ber
lijn meldt, is deze reis voornamelijk te be
schouwen als een tegenbezoek voor de Hon-
gaarsche afvaardiging ter anti-Komintern
conferentie. Bezoeken aan andere landen,
die-eveneens op die conferentie vertegen
woordigd waren, liggen in het voornemen,
doch vinden niet in aansluiting aan de hui
dige reis plaats.
UIT NED. INDIE
DR. VAN MOOK NAAR CANBERRA.
Naar Reuter meldt, heeft de Australi
sche minister-presjdenl, Curtin, bekend
gemaakt, dat d-e luitenant-gouvemeur-ge-
neraal van Nederlandsch-I-ndië, dr. van
Mook, Dinsdag te Canberra verwacht
wordt voor het voeren van besprekingen.
NED. INDIë TELEURGESTELD OVER
COMMANE J VOOR DEN STILLEN
OCEAAN.
De samenstelling van het Engel-soh-
Amerikaansohe opperbevel voor het ge
bied van den Zuid-westelijken Stillen
Oceaan onder leiding van generaal Wa
vell heeft in Nederlandech-Indisohe bladen
nogal teleurstelling gewekt. De samen
stelling van het high command, aldus
schrijft het „Balaviasche Nieuwsblad", is
hier te lande met gemengde gevoelens ont
vangen. Het blad wijst dan verder op de
mogelijkheid, d-at Nederlandsch-Indië als
standplaats voor het opperbevel zal wor
den aangewezen. Ook de „Javabode"
sohrijft, dat het bericht in Nederlandsch-
Indië niet met evenveel enthousiasme is
ontvangen aLs in Londen en Washington.
Het blad meent met zekerheid te kuinnen
rekenen op het vestigen van dit hoofd
kwartier ergens op Java.
DE KRACHTEN VERDEELING
OP DE WE ELD
EEN TURKSCH OORDEEL.
In het officieuze Turksche blad „Oeloes"
publiceert de hoofdredacteur, afgevaardig
de Atay, een interessant artikel over de
verdeeling van de krachten op de wereld,
zooals deze zich tegenwoordig begint af te
teekenen.
Aan den eenen kant,* aldus Atay, staan
de mogendheden van het anti-Komintern
pact, aan den anderen het bolsjewistische-
democratische front. Het anti-Komintern
front is vastberaden, straf georganiseerd
en goed voorbereid en het is meester van
het initiatief.'
Het bolsjewistisch-democratische front is
daarentegen weinig gesloten en niet in de
zelfde richting georiënteerd. In dit front
bevinden zich regeeringen van staten, die
in den loop van de militaire acties zijn be
zet, dus voor de oorlogvoering niet meer in
aanmerking komen. Voorts zijn daarin sta
ten opgenomen, die op geenerlei wijze
voorbereid zijn op den oorlog en derhalve
evenmin door hun kracht gewicht in de
schail leggen.
Als in dit pas begonnen jaar 1942 de Ja
panners kans zien op nieuwe overwinnin
gen in de Stille Zuidzee en de Duitschers
den Russischen veldtocht ten einde kunren
brengen, zijn de kansen voot het bolsjewis
tisch-democratische front klein. Dat weet
men zoowel te Berlijn als te Tokio. Het
anti-Kominternfront zal dus in de komende
maanden in het besef van zijn kans alle
krachten verzamelen om den oorlog tot een
gelukkig einde te brengen.
DE ONDERHANDELINGEN VAN EDEN
TE MOSKOU.
De Duitsche regeering beschikt over
authentieke inlichtingen over de onderhan
delingen van Eden te Moskou, welke aan
de hierbij belanghebbende regeeringen ter
kennis zijn gebracht. Op welke voet de on
derhandelingen gevoerd zijn, blijkt ook,
naar men in de Wilhelmstrasse verklaart,
uit de gisteren door de „Times" gepubli
ceerde verklaring, waarin openlijk tot
uiting komt, dat Engeland zijn dominee-
rende positie aan de Sovjet-Unie heeft af
gestaan en deze als integreerend bestand
deel voor de nieuwe ordening van Europa
erkent. Dit artikel van de „Times" dient,
volgens de opvatting te Berlijn, vooral
door de neutrale staten van Europa aan
dachtig bestudeerd te worden, omdat hierin
de in Duitschland reeds larg verkregen
overtuiging, dat Eden te Moskou Europa
verkocht heeft, bevestigd wordt. Op grond
van de ontvangen inlichtingen kan men te
Berl'.-i vaststellen, wat het Kremlin met
het oog op den noodtoestand en de dwang
positie waarin Engeland verkeert, van den
vertegenwoordiger van Engeland heeft ge-
eischt. Zoo verneemt men o.a., dat Stalin
een „strafexpeditie" tegen Europa eischt,
welke tot naar den Rijn zou leiden.
IN 'N PAAR REGELS
Engelsch vrachtschip tot zinken
gebracht.
Een Duitsch gevechtsvliegtuig, dat gis
ternacht boven de Noordzee op verken
ning was, heeft voor den mond van de
Tyne een gewapend vijandelijk koopvaar
dijschip met succes aangevallen. Het schip
fzonk binnen énkele minuten.
Trein Istanboel-Ankara ontspoord.
De van Istanboel naar Ankara rijdende
middagtrein is gisteren achter het station
Haydar Pasja ontspoord. 23 Personen
werden lioht gewond. Het onderzoek toon
de aan, dat een staaf rails door de onge
woon hevige koude gesprongen was.
Koudegolf in Irak.
Radio Bagdad maakt melding van een
nieuwe koudegolf in de Iraksche hoofd
stad. Het vriest vijf graden. In Noord-
Irak blijft het hevig sneeuwen. Ook uit
Teheran wordt vorst van acht graden ge
meld.
Universiteiten te Bengalen gesloten.
Alle universiteiten in de provincie Ben
galen zijn tot nader order gesloten.
MET
DUITSCHLAND
VOOR EEN
VRIJ
NEDERLAND
GRUWEL'JKE MOORD TE
DRIEBERGEN'
Jongeman door zijn vrienden
cm het leven gebracht
Op 17 December 1941 werd in een bosch
onder de gemeente DriebergenRijsen-
burg het lijk gevonden van den achttien
jarigen H. Hornkamp uit Utrecht. De
politie te Driebergen stelde een uitgebreid
onderzoek in onder leiding van inspecteur
Dekkers, hetwelk leidde tot de conclusie,
dat H. op gewelddadige wijze vermoord
was.
rfet ondërzoek was zeer moeilijk, om
dat zien op het stoifelijk overschot van
H. geen identiteitspapieren bevonden. Toch
is de politie er in geslaagd klaarheid te
brengen in deze zaak. Gearresteerd werd
zekere S. uit Utrecht. Vast stond n.L, dat
deze jongeman in gezelschap van een
vriend, zekeren G. van der Neut uit' Drie
bergen op den avond van den 30en Sep-
temoer j.l. met het slachtoifer was gaan
wandelen. Onder valscne -voorwendselen
hadden S. en v. d. N. den achttien-jarigen
H. in het bosch gelokt. Zij wisten, dat H.
in het bezit was van geld, terwijl zij hem
bovendien met voorbedachten rade wilden
vermoorden, omdat zij wisten, dat H. op
de hoogte was van.feiten, waaraan S. en
v. d. N. zich schuldig hadden gemaakt,
waarvoor zy gestraft zouden kunnen wor
den.
In het bosch hebben zij gepoogd den
jongeman te worgen en hem daarna dood
geslagen. Nadat zij hem beroofd hadden,
begroeven zij het lichaam enkele meters
onder den grond. Toen het lijk van H. in
December j.l. gevonden werd, was het al
in verregaanden staat van ontbinding,
maar dank zij enkele aanwijzingen kon
de politie een spoor volgen, dat leidde tot
de aanhouding van S. Deze heeft bekend
den moord op H. te hebben gepleegd in
samenwerking met den melkslijter v. d.
N. te Driebergen, die thans nog voort
vluchtig is.
Van der N. heeft zich onmiddellijk uit
de voeten gemaakt, toen hij in Driebergen
hoorde, dat het lijk van H. gevonden was.
In verband met dezen roofmoord verzoekt
de burgemeester van DriebergenRijsen-
burg opsporing, aanhouding en voorgelei
ding van Gijsbert van der Neut, geboren
te Vinkeveen 15 Juni 1919, melkslijter van
beroep en wonende te DriebergenRijsen-
burg
Dit nummer beataat nil
twee blades.
DIEFSTAL.
Een meneer vertelt in de krant, dat
zijn actetasch gestolen is. Nog wel een
bruine, varkensleeren actetasch. In
dien het een mooi exemplaar is, dus
een tasch, die tegenwoordig 40 a
50 gulden waard is.
HU adverteert als volgt:
Actentasch
Varkensleder, bruin, ontvreemd uit
bagagenet 31 Dec. 's morgens 8 u. 4
ArnhemAmsterdam. Behoudt de
tasch. Zendt inhoud terug. Voor u
waardeloos. Voor mij onmisbaar.
Br. enz.
Nu verzeker ik U met de hand op
het hart en tien vingers in de lucht,
dat ik die tasch niet gestolen heb. Ik
ben trouwens nog nooit in Arnhem
geweest, ik heb voor 31 December een
prachtig alibi en zelf gebruik ik geen
varkensleer sinds de inhoud ervan
onze neus voorbijgaat.
Ik heb een zwarte tasch van Rus
sisch hazewindhondenleer of zooiets.
Maar stel U eens .voor, dat ik geen
actetasch beZat? Dan zou ik er mis
schien nu opuit trekken om er een te
bemachtigen. Die meneer adviseert
den dief heel rustig: houd die tasch
maar, als je mij mijn paperassen
maar teruggeeft. Dat is een premie
op diefstal en ik vraag mij af: mag
dat zoo maar?
En is de dief nu geen dief meer?
Voortgaand in dezen gedachtengang,
zal men den dieverv binnenkort 50
van het gestoler.e aanbieden om de
overige 50 te redden.
Maar dan begin ik een maatschappij
van verzekering tegen diefstal. Wat
.dan op hetzelfde neerkomt.
Distributie van gesmolten Rundvet
De secretaris-generaal v/in het ^departe
ment van landbouw en visscherij maakt
bellend, dat de met „03" genummerde bon
van de vctkaart en de met „vet 1/2 rant
soen, .1117 Januari" gemerkte bonnen,
welke zijn uilgereikt aan personen, die
zwaren en -ïer zwaren arbeid verrichten,
nog tot en met Zaterdag 10 Janurai asl
bij de slagers mogen worden ingeleverd
ter verkrijging van gesmolten rundvet.
Zooals reeds eerder is bekend gemaakt,
zal dit gesmolten rund-vet eenst gedurende
de periode van 15 tot en met 23 Januari
as. door de slagers afgeleverd mogen wor
den. Een rantsoen gesmolten rundrvet be
draagt 200 gram.
Degenen, die boter in plaats van spijs-
vet wensohen te koopen, kunnen bovenge
noemde bonnen daartoe tot de voor deze
bonnen aan te wijzen periodes bewaren.
Distributie van Peulvruchten.
De Secretaris-Generaal van het Depart-
tement van Landbouw en Visscherij maakt
bekend, dat gedurende de periode van
Dogdcrdag 8 tot en met Zaterdag 24 Ja-
nulri aj. tegen afgifte van den met „195"
genummerden bon van de bonkaart alge
meen de peulvruchten mogen worden afge
leverd, welke gedurende het tijdvak van
15 December tot en met 3 Januari j.L be
steld zijn door afgifte van den met „169"
genummerden bon van de bonkaart alge
meen.
Uitsluitend degenen, die bon „169" heb
ben afgegeven ten einde peulvruchten te
bestellen, kunnen deze peulvruchten dus
thans bij hun leverancier, waar die bon
werd ingeleverd, verkrijgen tegen afgifte
van bon „195" van de bonkaart algemeen.
Per bon kan 250 gr. peulvruchten wor
den gekocht.
De aandacht wordt er op gevestigd, dat
personen, die hun maaltijden betrekken bij
centrale keukens, bon „195" niet bij hun
leverancier maar bij de betrokken keukens
moeten inleveren.
Wegkruisingcn met als zoodanig aan.
geduide OVEQ3TeeK.OLA/vr3CN anocten opi
de AANGeGEVEN PUNTEN WOEDEN OVEQJ
gcstoken. aqj.3£. v^gem/eraeeqpqpotlino.^j
(Polygoon Seym)
