MAANDAG 8 DECEMBER 1941
33ste Jaargang No. 10122
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
dotieg, Ut den SiilCen decaan
Vijandelijkheden tusschen Japan en
de Ver. Staten uitgebroken
Momentje
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015 Administratie 20935.
Giro 103003. Fostbns 11.
Oil nummer bestaat uil
twee bladen.
a--..... 1 ss»
Wij moeten bouwen.
Wij hebben zwartkijkers genoeg. Zwart
kijkende critici kan men telkens weer ont
moeten in den dagelijkschen leyensgang.
Met zwartkijkende critici bedoelen wij
niet menschen, die open oog toonen te
hebben voor wat verkeerd is, die durf blij
ken te bezitten om wat verkeerd is te be
strijden.
Zwartkijkende critici zijn zij, die alleen
het zwarte zien en alles zwart zien; zijn
zij, die daden van hun mede-menschen,
welke als goed en als slecht kunnen wor
den uitgelegd, a priori als slecht vefoqr-
deelen; zijn zij, die alléén voor zichzelf de
goede bedoeling al£ verklaring voor in
menschelijke kortzichtigheid begane fouten
aanvaarden en in anderen zulk een goede
bedoeling nooit veronderstellen; zijn zij,
die, zich niet indenkende in de moeielijke
en gecompliceerde omstandigheden, waar
onder anderen moeten beslissen en hande
len, zich, zonder begrip voor die moeielijk-
heden, de „weelde", de bravour veroorlo
ven ven' een felle, afbrekende critiek!
Dat zijn de zwartkijkende critici en
de categorie van deze lieden is grooter, dan
in bovenstaande opsomming.
Zulke critici ondergraven de volkskracht.
Zooals b.v. óók in het verleden vaak is ge
bleken bij de uitwassen van den politie-
ken partijen-strijd (door paus Pius XI in
„Ubi Arcano" genoemd als een der oorza
ken van het bederf in de wereld) en zoo
als ook in dezen tijd moet worden gecon
stateerd.
Zulke critici in de rijen van hen, die één-
zijn in den godsdienst, vergiftigen de
vruchtbaarheid van die eenheid in de
practische belening van den gods
dienst!
Zulke critici bouwen niet,
En wij moéten bouwen.
En wij zijn geroepen, om te bouwen.
Deze gedachten hebben wjj al eens. meer
in een of anderen vorm neergeschreven.
Wij willen er hier aan toevoegen een
kernachtig woord van dr. de Vreese S.J.:
„Ons nationaal herstel is voor een
goed dee] in het herstel van de blij
heid gelegen. Want in de Vreugde des
Heeren is, bovenal in moeielijke tijden,
de sterke kracht van de menschheid
gelegen En wie ze eldefs zou zoeken,
zoekt toch tevergeefs. En wie zwaartil
lend is en droefgeestig, al bedoelt hij
het goed, werkt jammerlijk tegen. Wie
blij is, werkt altijd opbouwend.
Welnu, wij, katholieken, zjjn altijd
een volk van Bouwers geweest; denkt
aan de blijde kathedralen van de Mid
deleeuwen.
Wij willen bouwers blijven: blijde
bouwers".
En: zwartkijkers bouwen niet.
En: zwartkijkende critici breken af. Dat
is fiun bedrijf.
Ook als wij zwartkijkende critici aan
treffen in een zekere vermomming van
een mannelijk-krachtige principieele hou
ding, moéten wij dat bedrijf weten te on
derkennen.
V Gelukzoekers.
^ederen dag kan ons, onverwacht, de
openbaring uitstralen van iets moois
dat ons blijvende vreugde schenkt!
Wij moeten, als ware gelukzoekers, het
mooie zoeken, trachten te vinden.
In ieder geval moeten wij er altijd ons
hart voor open laten staan, en dan kan
ons, zooals gezegd, plotseling een schoon
heid worden geopenbaard, soms j als
van een goud-glanzende, stralende zon, die
in-eens door donker dreigende wolken
breekt!
Een predikant, dien wij gisteren hoor
den, bracht ons deze schoone werkelijkheid
uit het dagelijks leven voor den geest,
toen hij een vooiwal uit zijn ervaring me
dedeelde.
Honderden keeren had hij, zooals hij zei-
de, in hét brevier gebeden:.„Zalig de man,
die den arme begrijpt", doch nooit had dat
woord hem ontroerd, zóó ontroerd, als
toen hij het op een avond hoorde uit den
mond van een priester, die hij bezocht in
een woonwagen-kamp, waarin deze zélf
blij leefde. Toen stond m-eens dat woord
in volle schoonheid voor hem te schitte
ren; en die schoonheid heeft hij nooit ver
geten.
Zóó zal het den mensch mét een open
hart voor de schoonheid vaak in het leven
gaan.
In-eens ontdekt hij de schoonheid van
de natuur of van een stadsbeeld in zijn on
middellijke omgeving; en na dien tijd zal
hij er dikwijls weer genot vinden.
Plotseling ligt voor hem open een edele
karakter-trek, een verheven deugd van
iemand, met wien hij dagelijks omgaat; en
hij zal later telkens opnieuw de schoonheid
Ned. Tndië verklaart Tokio den oorlog
Japan heeft den Vereenigde Staten en Groot-BrittannJe den oorlog verklaard. Een
uit Tokio te Stockholm ontvangen bericht meldt, dat het keizerlijke hoofdkwartier
heden bekend gemaakt hqeft, dat Japan met de Vereenigde Staten en Groot-Brittannië
tegen het aanbreken van den dag van heden in het Westen van Stillen Oceaan in
oorlog gekomen is. -
Volgens een bericht van den Britschen Nieuwsdienst uit New-York, zou Neder-
landsch-Indië Japan den oorlog hebben verklaard.
De Engelsche berichtendienst meldt uit Sjanghai, dat de Engelsché kanonneerboot
„Petrel" op de Hoeangpoe tot zinken is gebracht. Volgens een bericht uit Singapore,
zouden de Japanners op Noord-Malakka geland zijn.
De secretaris van het Witte Huis te Washington, Stephen Early, heeft ten over
staan van persvertegenwoordigers een korte verklaring van Roosevelt voorgelezen,
dat een Japansche luchtaanval zou zijn gedaan op Pearl Harbour (Hawaii) benevens
op marine- en militaire installaties op het eiland Oahoe. Kort daarop verklaarde
Early, dat eveneens Japansche luchtaanvallen zouden zijn gedaan op leger- en vlobt-
steunpunten te Manilla.
Associated Press meldt uit Honoloeloe, dat minstens twee Japansche bommenwer
pers Zondag boven Honoloeloe zijn verschenen en bommen hebben neergeworpen.
Er zouden tenminste 5 personen zijn gedood en velen gewond, van wie 3 zwaar. Vóórts
wordt gemeld, dat* te Honoloeloe valscherm troepen zijn gesignaleerd.
Ter hoogte van Honoloeloe is een zeegevecht gehouden. Ten minste één Japansch
vliegtuigmoederschip is in gevecht met de versterkingen van Pearl Harbour waar
genomen.
Te Washington is nog bekend gemaakt, dat een met hout geladen transportschip
van het Amerikaansche leger op 1300 mijl ten Westen van San Francisco getorpe
deerd is.
ROOSEVELT ZOU VANDAAG
EEN TOESPRAAK HOUDEN
Roosevelt heeft gisteren een buitenge
wone kabinetszit^ing bijeengeroepen tegen
half negen, waaraan 'de fractieleiders van
het Congres van egen uur af deelnamen.
Op het Witte Huis verklaarde Roose
velt, dat hjj zoo spoedig mogelijk een over
zicht van de situatie zou opstellen, waar
op waarschijnlijk met den grootsten spoed
een rapport naar het Congres zou gaan,
vermoedelijk in den vorm van een bood
schap.
Heden, Maandagmiddag te 12.30 uur,
zou president Roosevelt een toespraak hou
den in een gemeenschappelijke zitting van
het Congres.
De New-Yorksche bevolking heeft Zon
dagmiddag door de radio en door extra
edities het uitbreken van de vijandelijk
heden vernomen. Op de Times-square
stroomde snel een steeds grooter worden
de menschenmenigte samen. In de stad
heerscht algemeen zeer groote nervositeit.
De reusachtige belangstelling van het pu
bliek kwam niet alleen tot uiting in samen
scholingen voor de dagbladbureaux, maar
ook in het feit, dat de bioscopen hun pro
gramma's onderbraken en de radio de
laatste berichten over de ontwikkeling gaf.
De nervositeit te New-York wordt ook be
wezen door het feit, dat de leider van den
New-Yorkschen brandweerdienst de leden
heeft opgeroepen, zich gereed te .houden en
voorbereidingen heeft getroffen voor ver
duistering.
De beide Huizen yhet Engelsche par
lement zullen hedenmiddag om vijftien uur
bijeenkomen. Naar verluidt zal Churchill
in deze speciale zitting van het parlement
een verklaring afleggen.
Het Nieuw-Zeelandsche oorlogskabinet
is, naar Reuter uit Wellington meldt, Zon
dag verscheidene malen voor beraadsla
gingen bijeengekomen. De plaatsvervan
gende minister-president, Nash, heeft ver
klaard, dat, het kabinet voortdurend op
de hoogte gehouden wordt van den toe
stand in het Verre Oosten.
MET DUITSCHLAND
VOOR
EEN NIEUW EUROPA
ervan waardeeren.
Och, er ligt zooveel schoonheid vóór ons
en wij zijn zóó achteloos en ons hart is
er zóó voor afgesloten, dat wij er nooit iets
van genieten.
Mogen wij, in dit verband, nog 'ns wij
zen naar de schoonheid, ons geschonken in
de H. Schrift. En mogen wij, mede in
dit verband, de aandacht vestigen op het
wekelijksch artikel in onze-courant, en...
op het „Eén kwartier voor God" in de
Hartebrugkerk te Leiden (iederen dag ge
durende den Advent van 11/2 tot 13/4
uur behalve 's Zondags).
Laten wij ware gelukszoekers zijn!
V Een voorbeeld voor ons.
Het is een toeval, dat dezelfde predikant,
dien wij in ons vorig artikeltje citeerden,
ons op dezen Zondagavond aanleiding
geeft, om zijn preek nog even te memo-
reeren.
Hij herinnerde namelijk aan een priester,
«-'ie in Leiden heeft gearbeid en reeds vele
jaren is overleden, en wees er op, dat de
herinnering aan dezen priester nog onver
zwakt voortleeft, omdat hij zoo excellee
rend, zoo uistekend goed was voor den
Inderdaad deze prjester stak voor het
oog der menschen in niets uit boven den
middelmaat, behalve.... in de liefde. En
daardoor v/as hij groot, en stond hij hoog
verheven in de achting en eerbied en lief
de van allen, die hiera kenden. En allen, die
hem kenden, eeren hem nóg, op den huidi-
gen dag.
Moge het voorbeeld van dezen priéster
ons allen een aansporing en een bezieling
zijn!
Alle Christenen moeten immers in ze
keren zin vervullen een koninklijk pries
terschap....
DE BRITSCHE OORLOGS
VERKLARINGEN.
Naar de Britsche berichtendienst meldt
is officieel verklaard, dat Groot-Brittannië
zich Zaterdagnacht om één minuut na
middernacht G.M.T. in staat van oorlog
beschouwt met Finland, Roemenië en Hon
garije.
In den nacht van Vrijdag op Zaterdag
zijn door Londen aan alle drie betrokken
regeeringen mededeelingen gezonden en
deze mededeelingen zijn Zaterdag door de
Amerikaansche gezanten in de drie hoofd
steden overhandigd. Zij geven te verstaan,
dat de oorlogstoestand vanaf één minuut
na middernacht G..T. zop intreden. De no
ta's aan Roemenië en Hongarije zijn gelijk
luidend. In de nota aan Finland werd ge-
eisCht, dat Finland de vijandelijkheden zor
staken en geen verdere militaire acties zou
uitvoeren. De Finsche gezant en zijn staf
hebben het land nog niet verlaten als ge
volg van „reis- en transportmoeilijkhe
den".
De Nieuw-Zeelandsche premier, Fra-
ser, heeft in een verklaring bevestigd, dat
Nieuw-Zeeland zich eveneens beschouwt
als in staat van oorlog met Finland, Hon
garije en Roemenië, terwijl de gouverneur-
generaal van Britsch-Indië eveneens in een
proclamatie bekend heeft gemaakt, dat ook
Britsch-Indië zich met genoemde landen in
staat van oorlog bevindt.
De uitgeweken Noorsche regeering te
Lond en heeft door haar vertegenwoordi
ger Michelet, aan het Finsche ministerie
van buitenlandsche zaken doen weten,' dat
zij eveneens de diplomatieke betrekkingen
met Finland verbreekt.
Alle Finsche, Hongaarsche en Roemeen
sche staatsburgers in Groot-Brittannië zijn
uitgenoodigd zich op het naaste politie
bureau te melden, daar zij thans vallen on
der de bijzondere wetten op vijandelijke
buitenlanders.
KONING LEOPOLD VAN
BELGIË HERTROUWD.
MET DOCHTER VAN OUD-MINISTER.
De aartsbisschop van Mechelen, kardi
naal van Roey, heeft op Zondag, den 7en
December, in alle Belgische kerken een
herderlijk schrijven laten voorlezen, waar
in aan de geloovigen wordt meegedeeld,
dat koning Leopold m hertrouwd is met
mejuffrouw Maria Lilian Baals, de dochter
van den vroegeren minister Hendrik Baals.
De tekst van dit herderlijk schrijven
luidt als volgt:
Zeer beminde broeders.
Wij zijn gemachtigd u belangrijk nieuws
mee te deelen. Zijne Majesteit, koning
Leopold III. heeft een huwelijk aangegaan
met mej. Marie Lilian Baels. De uitverko
rene is een landgenoote en behoort tot een
zeer eerbare familie uit West-Vlaanderen.
Zij is een dochter van den heer H. Baels,
gewezen minister. Wij hadden de eer en
het genoegen het koninklijk huwelijk den
llden September 1.1. kerkelijk in te zege
nen in de aanwezigheid van de ouders in
de kaoel van het kasteel te Laecken.
De burgerlijke formaliteiten werden ins
gelijks in hetzelfde kasteel vervuld. Wij
ziin gemachtigd er aan toe te voegen, dat
dit huwelijk uitsluitend het privaat- en fa
milieleven van den koning aanbelangt en
op politiek-rechtelijk gebied geen uitwerk
sel aal hebben.
Een authentieke akte van den vorst be
paalt, dat de koninklijke echtgenoote af
stand doet van den titel en van «den rang
koningin, voorwaarden, die zijzelve
aan het huwelijk gesteld heeft. Zij zal den
titel voeren van prinses van Rethy. Bij de
zelfde akte verklaart de koning, dat het
eebeürlijk- nakomelingschap van dit huwe
lijk geen enkel erfrecht zal hebben op de
kroon.
Laten wij bidden zeer beminde broeders
voor het behoud en het geluk van onzen
koning, opdat hij op het door de Goddelijke
Voorzienigheid bepaalde oogenblik de lots
bestemming van hét Vaderland weer in
handen moge nemén en met wijs beleid be
sturen.
'S KONINGS LEVEN VOL TRAGISCHE
GEBEURTENISSEN.
Koning Leopold, die als kroonprins van
België den titel van hertog van Brabant
voerde, werd den 3den November 19ÖI ge
boren.
Nog geen 13 jaar was de kroonprins toen
de wereldoorlog uitbrak. Hij bracht dien
tijd in Engeland door.
Op 4 November 1926 trad Leopold te
Stockholm in het huwelijk met prinses
Astrid van Zweden, die hem op 11 October
1927 een dochter schonk: Josephine Char
lotte. Den 7den September 1930 werd de
troonopvolger prins Boudewijn geboren en
op 6 Juni 1934 een tweede zoon. prins Al-
bert.
Den 17den Februari 1934 verongelukte
koning Albert doodelijk tijdens de beklim
ming van een rots bij Namen. Na zijn bij
zetting besteeg Leopold onder den naam
Leopold ni op 23 Februari 1934 den Bel
gischen troon.
Koning Leopolds huwelijk werd den
29sten Augustus 1935 op wreede wijze ver
broken. De door den jongen koning be
stuurde auto reed bij Küssnacht in het
Vierwoudstedenmeer; koningin Astrid werd
gedood, de koning zelf licht, gewond.
Koning Leopold gaf na dit dramatisch
gebeuren zijn zetel op slot Stuyvenberg op
en verhuisde naar het kasteel te Laeken,
waar zijn drie kinderen onder de hoede
van de koningin-moeder werden opgevoed.
Als opperste bevelhebber van het Belgi
sche leger gaf koning Leopold in den hui-
digen oorlog, om verder nutteloos bloed
vergieten te vermijden, op 28 Mei 1940 het
bevel de wapens neer te leggen. De Duit-
sche legerleiding liet vrijelijk aan hem over
waar hij zich in België wilde vestigen. Leo
pold keerde daarop naar het kasteel te Lae
ken terug. Ook de drie kinderen, die inmid
dels naar Spanje waren overgebracht, za
gen hun vader terug op het kasteel te Lae
ken, dank zij genomen stappen der Duit-
sche en Spaansche regeering.
OUD-MINISTER BAELS.
Oud-minister H. Baels, vader van Leo
polds echtgenoote, is voor Nederland geen
onbekende. Hij was o.a. geruimen tijd Bel
gisch minister van Landbouw en Openbare
Werken. Bij de kabinetsreorganisatie van
7 October 1928 werd Baels minister van
Binnenlandsche Zaken en Volksgezondheid.
Op 30 April 1931 trad hij als zoodanig af,
doch kreeg weer de portefeuille van Land
bouw. Toen Baron Janssens de Bisthoven
op 20 September 1932 in verband met zijn
hoogen leeftijd ontslag nam als gouverneur
van de provincie West-Vlaanderen, werd
oud-minister Baels in zijn plaats benoemd.
Op 13 September 1938 bezocht gouverneur
Baels met een groote groep Belgen en
Luxemburgers ter gelegenheid van den
Belgisch-Luxemburgschen dag de Utrecht-
sche jaarbeurs en sprak daar een rede uit.
UITGAANSVERBOD TE
PARIJS
GEVOLG VAN TWEE NIEUWE
AANSLAGEN
Zaterdag -en Zondag zijn twee nieuwe
aanslagen op leden van de Duitsche weer
macht te Parijs gepleegd. De commandant
van Groot-Parijs heeft dientengevolge het
volgende bevolen:
Van 8 December af moeten alle café's,
ontspanningslokalen, bioscopen en theaters
te 17 uur sluiten. Aan de bewoners van
het Seine-departement (Groot-Parijs) is
het verboden tusschen 's avonds 6 uur en
's ochtends 5 uur op den openbaren weg
te zijn. Slechts een uitzondering bestaat
voor hen, die een bijzondere vergunning
hebben. Gedurende dezen verboden tijd
moeten de venster^ gesloten zijn. De onder-
grondsche spoorweg en andere verkeers
middelen, met uitzondering van de treinen
op de groote lijnen, mogen in dezen tijd
niet rijden. Strenge straffen staan op over
treding van deze verordeningen.
MÏLLIONAIRS.
Het kost den mensch een hevigen
schok te moeten lezen, dat het ras der
millionaire aan het uitsterven is. In
1930 zoo lees ik waren er in Am
sterdam 153- van deze bevoorrechte
stervelingen, in 1939 waren er nog 80
en nu hébben wij er nog maar 67. Het
is zoo iets als met een periode van
kindersterfte, de handen van deskun
digen moeten worden ineengeslagen
om daar een stokje voor te steken. Na
tuurlijk zullen wij daartoe eerst de
oorzaken van dit verdwijnen van het
ras der millionaire moeten trachten op
te sporen.
En de vra.gen, welke rijzen, zijn deze:
is de sterfte onder de millionaire toe
genomen? Leven zij op al te grooten
voet, waardoor zij hun ondergang te
gemoet ijlen? Is de duurdere levens
standaard oorzaak van deze daling? Of
verliezen zij hun geld door andere uit
spattingen als roulette, hoogere belas
tingen enz.? Ik weet het niet en dat
moeten die deskundigen ook maar uit
maken. Ik denk er alleen maar aan,
dat, toen het ras der dwergpapoea's
dreigde uit te sterven een deskundige
expeditie ijlings naar Afrika is ver
trokken om te redden wat er te red
den. viel. In dezen tijd met versoberin
gen en beperkingen is het gevaar vap
sterfte natuurlijk veel grooter. Eh
mocht het grootere sterftecijfer werke
lijk de oorzaak van deze tragdie zijn,
dan ligt hier een taak voor de distri
butiediensten. Want dat is het alleszins
gewettigd wat extra eier-, vleesch- en
boterbonnen te verstrekken aan mil
lionaire.
Bij voorbeeld met een officieele pu
blicatie: Losse bonnen. Dinsdagmorgen
van 1112 uur, alleen voor millioniars.
Dan behoeven zij niet al te vroeg op.
Dat spaart ook alweer energie. Want
op 67 millionwairs moet je zuinig zijn
De Führer heeft aan den Rijkscommissa
ris voor het bezette Nederlandsche gebied.
Rijksminister Seyss-Inquart, ter gelegen
heid van diens zilveren huwelijksfeest op
Zondag het volgende telegram met geluk-
wenschen gezonden:
Mijnheer de Rijkscommissaris
Seyss-Inquart.
Op den dag van heden mijn zeer harte
lijke gelukwenschen voor u en voor me
vrouw uw echtgenoote.
Uw Adolf Hitler.
„WERKERS EN PARASIETEN."
Het politiek weekpifaatje van Max,Blok-
zijl, dat hij van 19.4520.00 uur over den
zender Hilversum II houdt, heeft tot titel
„werkers en parasieten".
IN DE WOESTIJN VAN
MARMARICA
BRITSCHE AANVALLEN AFGESLAGEN.
Het Italiaansche weermachtsbericht van
Zondagmiddag luidt* als volgt:
De gevechten in' de woestijn van Mar-
marica, aan het front van Tobroek en
:n het gebied ten Zuiden van Tobroek tus-
cshen El Adem en Bir-el-Gobi duren voort;
herhaaldelijk werden hier sterke aanvallen
die ondernomen werden met versche
strijdkrachten, door de troepen der As-mo
gen dheden tot staan gebracht en afgeslagen.
Bij deze acties hebben ook afd,eelingen jon
ge fascisten met voorbeeldig uithoudings
vermogen en dapperheid gestreden. Aan
het front van Solloem is de toestand on
veranderd.
De Duitsche en Italiaansche luchtmacht
namen aan de operaties deel en vielen her
haalde malen vijandelijke pantserwagens
en infanterietroepen aan. Zij leverden bo
vendien talryke luchtgevechten, in het ver
loop waarvan 22 vijandelijke vliegtuigen
brandend neergeschoten werden, waarvan
14 door de Italiaanschen en 8 door de Duit
sche luchtmacht! Verscheiden bemanningen
van vijandelijke vliegtuigen werden gevan
gengenomen. Zes Italiaansche vliegtuigen
worden vermist.
Engelsche oorlogsschepen bombardeerden
onze stellingen ten Westen van Tobroek.
Drie van onze jachtkruisers onder bevel van
de vliegerofficieren kapitein Massimiliano
Erasi, luitenant Guglielmo Ranieri en lui
tenant Alfredo Pulzetti troffen tusschen
Tobroek en Ras Azzaz herhaalde malen
twee vijandelijke kruisers, waaruit hooge
vlammen opschoten. Een dezer kruisers kan
als tot zinken gebracht worden beschouwd.
Waargenomen werd, dat tijdens den aan
val op Benghasi, waarvan melding is ge
maakt in het weermachtsbericht van 2 De
cember. door de Duitsch-Italiaansche lucht
doelartillerie twee vijandelijke vliegtuigen
zijn neergeschoten, die in zee stortten.
NAPELS GEBOMBARDEERD.
Bliikens het Italiaansche weermachts-
bericlu van Zaterdag is Napels in den nacht
van 5 op 6 December gebombardeerd.
Onder de bevolking vielen zeyen dooden
en ongeveer 40 gewonden te betreuren.
Aan niet militaire gebouwen werd aan
zienlijke schade aangericht. Verscheidene
branden werden onmiddellijk gebluscht.
Vervolgens meldt het weermachtsbericht
van Zondag, dat Napels in den,nacht van
6 op 7 December opnieuw met brand- en
brisantbommen is bestookt. Er werdén
eenige gebouwen en kerken getroffen.
