De geheimzinnige vijand
DONDERDAG 4 DECEMBER 1941
DE LE1DSCHE COURANi
PAG. 2
Hoofdredacteur: Th. WÜmer, Lelden.
Red. Buitenland: Mr. H. Gelse, Lelden.
Red. Stad en Sport: M. Zonderop, Lelden.
Red. Omgeving: L. Roozen, ^Iden.
Red. Letteren en^Kunsb. Fr. Schneiders. Lelden.
WEERBERICHT
SONS OP-EN ONDERGANG
Zon onder 5.30 uur Donderdagavond.
Zon op 9.31 uur Vrijdagochtend.
Tusschen deze tijden moet worden ver
duisterd.
MAANSTANDEN
4 December: De maan komt Donderdag
avond om 6.30 uur op en gaat Vrijdagmor
gen om 10.23 uur onder.
5 December: De maan komt Vrijdag
avond om 7.15 uur op en gaat Zaterdag
ochtend om 11.10 uur onder.
6 December: De maan komt Zaterdag
avond om 8.07 uur op en gaat Zondagvoor
middag om 11.51 uur onder.
7 December: De maan komt Zondagavond
om 9.04 uur op en gaat Maandagmiddag om
12.28 uur onder.
8 December: De 'maajj komt Maandag
avond om 10.07 u'jir op en gaat Dinsdagmid
dag om l.uur onder.
9 December. De maan komt Dinsdag
avond om 11.12 op en gaat Woensdag
middag om 1.29 onder.
DE VEREENVOUDIGING DER
EINDEXAMENS
VOORLOOPIG ALLEEN VOOR 1942.
Dezer dagen zal in de Staatscourant ver
schijnen een besluit van den secretaris-ge
neraal van, het departement van Opvoe
ding, Wetenschappen Cultuurbescherming
inzake vereenvoudiging van de eindexa
mens voor gymnasia en de hoogere bur
gerscholen A en B. 9
Naar aanleiding hiervan heeft het A.N.
P. zich tot prof. dr. J. van Dam gewend
en hem gevraagd op deze aangelegenheid
wat dieper in te gaan. De secretaris-gene-
raai, die daartoe bereid was, wees er na
drukkelijk op, dat het hier betreft een
vereenvoudiging, welke voorloopig alleen
voor 1942 wordt aangebracht. Er zijn n.l.
vele scholen, welke in den afgeloopen tijd
niet op volle kracht hebben kunnen wer
ken. De oorzaken daarvan betreffen o.m.
een bekorting van den werktijd'in verband
met de vordering van gebouwen, waardoor
vaak twee scholen in één gebouw moesten
worden gehuisvest. Dit had natuurlijk ver
mindering van lestijd ten gevolge. Een an
dere factor in dit verband is de kolen-
nood, waardoor de kinderen in de huiska
mers ^un huiswerk moeten maken. De
minder goede voeding maakt dan nog, dat
de onderwezen stof niet zoo goed wordt
opgenomen.
Ten slotte komt er nog dit by, dat met
het oog op de komende verplichting ten
aanzien yan den Arbeidsdienst de eindexa
mens waarschijnlijk zullen moeten worden
vervroegd. 1
De vermindering van eischen aldus
prof. van Dam verder geldt ook ten
aanzien van het staatsexamen, dat, het
eindexamen gymnasium vervangt.
„Op welke vakken zal deze vermindering
betrekking hebben?"
Zy zal aldus luidde het antwoord
voornamelijk de technische vakken betref
fen, zooals wiskunde, scheikunde, natuur
lijke historie, natuurkunde en ook om-
dat de hoogere burgerschool A er onder
valt de handelswetenschappen. Het vak
beschrijvende meetkunde vervalt b.v. bij
het eindexamen H.B.S. B geheel, bij de
stelkunde vervalt de samengestelde inte
rest.
Het ligt in de bedoeling dat de hier op-
gesormde vakken of deelen daarvan niet
alleen voor de eindexamens vervallen,
maar ook voor de zesde klassen, zoodat in
dit verband stukken, welke rïog niet zijn
behandeld, ook niet meer behandeld mo
gen worden.
„U zei, dat deze wijzigingen voorloo-
pig alleen voor 1942 geldeh. Ligt
het in de bedoeling, in de toekomst even
zoo te handelen?"
Inderdaad antwoordde prof. van' Dam
gaan deze wijzigingen reeds in de rich
ting van een toekomstige definitieve her
ziening van de eindexamens. Persoonlijk
ben ik van meening, dat deze vermindering
der eischen tevens ligt in de lijn, welke de
hervorming van het middelbaar onderwijs
zal moeten aangeven, n.l. een minder zwa-^
re belasting, van het gehetigen en een ge-
ringeren omvang der z.g. intellectueele
vakken, vooral van de wis- en natuur
kunde.
RECHTZAKEN
VREDESGERECHTSHOF.
Peter Ton als symbool van trouw en
opofferingsgezindheid der N. S. B.
Winterhulp een der hoogste gemeenschaps
waarden.
Strengé straffen tegen hen, die deze niet
eerbiedigen.
In zijn gfeteren gehouden zitting heeft
hét Vredegerechtshof in hooger. beroep een
aantal uitspraken gegeven, waaronder
eenige van principieele beteekenis.
Bcléedigihgen.
WegenS beleed iging van een volksgroep
werd veroordeeld P. J. v. d. Z. te Den Haag
tot een wèek gevangenisstraf. Verdachte
had in het openbaar geroepen: „Alle hou-
zeëers zijn landverraders", en was des
wege door de Haagsche Rechtbank veroor
deeld tot een^boete van 15 gulden.
Bevestigd werd een vonnis van den Po
litierechter te, Dordrecht, waarbij M. L. de
J. te Dordrecht wegens mishandeling en
beleediging tot 25 gulden boete werd ver
oordeeld. I
Wegens beleediging werd veroordeeld A.
B. te Den Haag tot- 300 gulden boete, die
door de rechtbank aldaar was vrijgespro
ken.
Voorts werd D. S. te Goes veroordeeld
wegens beleediging en beleediging van een
volksgroep tot 2 weken gevangenisstraf.
Verdachte was door de rechtbank te Mid
delburg vrijgesproken.
Winter-hulp.
Tot 2 maanden gevangenisstraf veroor
deelde het Hof K. de V. M. en A. B. te Den
Haag wegens vernieling van aanplakbiljet
ten van Winterhulp-Nederland. De recht
bank te Den Haag had elk der verdachten
tot 15 gulden boete veroordeeld, terwiil de
advocaat-generaal mr. van Asch van Wijck
in beroep een boete van 40 gulden had ge-
eischt. Het Hof overwoog met betrekking
tot deze zaak het volgende:
„Met dè instelling van de Winterhulp-
^Nederland wordt beoogd bij onze volksge-
nooten het besef van onderlinge verbonden
heid te Verlevendigen als grondslag van de
nieuwe gemeenschap, welke voor het voort
bestaan van het Nederlandsche volk vol
strekt onmisbaar is. Als zoodanig is deze
Winterhulp een nationale gemeenschaps-
waarde van zeer hooge beteekenis, waar
voor het begrip met alle daartoe geschikte
middelen moet worden verbreid. Tot deze
middelen behoort o.a. het gebruik van
openbare aankondigingen, waarin onze
volksgenooten worden aangemoedigd het
gemeenschapswerk, in dienst waarvan Win
terhulp staat, naar vermogen te steunen.
Hij, die zich aan deze aankondigingen ver-
grijpt met de kennelijke bedoeling haaïT
uitwerking te verhinderen of te belemme
ren, plaatst zich metterdaad tegenover en
buiten de volksgemeenschap en geeft van
een zoo vijandige gezindheid te haren op
zichte blijk, dat hij als eep ernstig gevaar
voor, deze gemeenschap moet worden be
schouwd. Nog strafwaardiger wordt deze
daad, indien, gelijk verdachten deden, van
de nachtelijke duisternis gebruik wordt
gemaakt, om dergelijk bedrijf te volvoeren.
In tegenstelling tot de rechtbank die in
het afscl.euren door verdachten van op
Winter-hulp betrekking hebbende aankon
digingen slechts een onbeteekenend geval
van zaak-beschadiging heeft gezien, waar
voor een geldboete, van. 15 gulden voldoen
de werd geacht, is het Vredegerechtshof
van oordeel, dat deze aankondigingen als
zaken van dé hoegste, immers gemeen-
schapswaarde moeten worden aangemerkt.
Het- Hof stelt derhalve vast, dat het hier
een misdrijf betreft, dat ondér de gegeven
omstandigheden, waarin alles gedaan moet
worden ter bevordering van bet ontwakend
nieuwe gemeenschapsbesef, aan de ver
dachten zeer zwaar moet worden aangere
kend. Het Hof wijst er op, dat de opge
legde straf van twee maanden gevangenis
straf alleen daarom niet hooger is, omdat
het Hof wil trachten met een eerste waar
schuwing te volstaan".
Peter 7£on.
Eveneens tot 2 maanden gevangenisstraf
veroordèelde het Hof E. M. F. B. te Den
Haag wegens beleediging van een volks
groep. Verdachte was door de rechtbank
te Den Haag vrijgesproken, terwijl ook de
advocaat-generaal mr. van Asch van Wijck
in hoooger beroep vrijspraak had geëischt,
omdat hij^ van oordeel was, dat verdachte
niet in hét openbaar gehandeld had. Het
Hof nam aan, (fat de beleedigende woorden
in het openbaar geuit waren, omdat zij op
den openbaren weg waren gesproken en
aldaar door derden waren gehoord en
overwoog met betrekking tot den ernst
van het feit het volgende:
„Het is van algemeene bekendheid, dat
de nagedachtenis van de persoon van haar
vermoorden weerman Peter Ton voor de
nationaal-socialistische beweging in Neder
land van uitzonderlijke beteekenis is. Aan
Peter Ton is niet alleen verbonden de her
innering aan een overledene, betreurd door
nabestaanden en vrienden, maar zijn nage
dachtenis is vooral geworden tot symbool
van trouw en opofferingsgezindheid ter
/wille van de nieuwe gèineenschap, die
groeiende is en in welker dienst zich de
nationaal-socialistische bewegng in Neder
land heeft gesteld. De persoon van dezen
overledene treedt op den achtergrond voor
de in zijn naam voortlevende idee van vol
ledige overgave aan de levensroeping van
allen, die tot de nationaal-socialistische be
weging in .Nederland behooren. Daarom is
krenking van de nagedachtenis van Peter
Ton op de wijze als verdachte heeft ge
daan, het kwetsen van de nationaal-socia
listische beweging in haar diepste gevoe
lens, een beleediging van haar hoogste
waarden.
Tegen zulk'een aantasiing van,de eer
eener beweging, die ten nauwste verbon
den is aan de levensbelangen van het Ne
derlandsche volk, behoort uiteraard op de
.scherpst^ wijze te worden opgetreden, op
dat in de bewaring yan de ongereptheid
van haar symbool tevens de eer der bewe
ging wordt beschermd. Het Vredegerechts
hof vindt aanleiding om, waar het de eer
ste maal is, dat een zoo ernstig strafbaar
feit als het onderhavige aan zijn oordeel
wprdt onderworpen, niét 'hanstonds de
hoogste straf, welke verdachte overigens
op 'zichzelf zou hebben verdiend, uit te
spreken. Het Hof meent derhalve in de ge
geven omstandigheden te kunnen volstaan
met de oplegging van een gevangenisstraf
van 2 maanden".
Vernieling van een ruit.
Tenslotte werden J. R. en J. I. te Koude-
kerke veroordeeld tot 3 weken gevangenis
straf wegens vernieling van een ruit. Het
Hof overwoog ten aanzien hiejvan het vol
gende:
„Verdachten hebben zich bij hun vernie
ling laten leiden- door Je uitgesoroken be
doeling een persoon, in wien zij een poli-
tieken tegenstander zagen, te benadeelen.
Als uiting van poiitiek-vijandige gezind
heid is een dergelijk optreden, bepaalde
lijk wanneer, gelijk in het onderhavige ge-,
val, de daders daarbij van het nachtelijk
duister gebruik hebben gemaakt, in hooge
mate schadelijk voor de politieke rust in
de volksgemeenschap, omdat het grijpen
naar een zoodanig middel, vooral indien de
dader meent te kunnen verwachten onbe
kend te zullen blijven, bij een zeker soort
van gelijkgezinden .navolging zou kunnen
vinden. Met het oog daarop is het Hof van
..oordeel, dat tegenover handelingen als
waaraan verdachten zich hebben schuldig
gemaakt, met gestrengheid moet worden
opgetreden".
BINDENDE VASTSTELLING VAN
GARANTIE-LOONEN IN DE
CONFECTIE-INDUSTIÏIE.
Tusschien die betreffende werkgeversr en
werknemersorganisaties zijn sedert gèrui-
men tijd onderhandelingen gevoerd om
trent de ,in een collectieve arbeidsover
eenkomst op te nemen loonbepalingen
voor werknemers in de confectie-industrie.
Het ooilege van rijksbemiddelaars" heeft
thans, bij zijn in de Nederlandsche staats
courant opgenomen beschikking van 29 No
vember j.l. voor in de confectie-industrie
werkzame mannelijke, volslagen arbeiders
van 24 jaar of ouder, individueele garantie
loon,en per gewerkt uur bindend voor den
geheelen bedrijfstak vastgesteld.
De thans getroffen regelinggeldt ook
voor werknemers, in dienst van z.g. loon-
eonfectionairs, voor zoover deze althans
men minstens droe hulpen werken. 1
Bij de vaststelling der garantieloonen is
er mede rekening gehouden, dat, indien in
tarief wordt gewerkt, de werknemers, bij
normale arbeidsprestatie, 20 pet. boven
het garantieloon moeten kunnen verdienen
Deze garantie-ldonen zijn onderscheiden
lijk- vastgesteld voor de volgende catego
rieën van arbeiders: hand-afpersers, ma
chine-afpersers (inclusief voering-strij-
kers), voor-persers, opteekenaars, uitsnij-
ders. opleggers, controleurs eindproduct,
pompiers en plakkers.
'De hoogte van ftet loon hangt verder sa
men met een indeeling der gemeenten in
vijf klassen, al naar gelang het inwoners-
tal.
Voorts is bepaald, dat, voor zoover een
werkgever reeds hoogere loon en betaalt of
■gunstiger tarieven toepast dan in de be-
sdhikking zijn vastgeslegd, het hooger loon
en .het gunstiger tarief gehandhaafd blijft.
De regeling treedt op 15 December a.s.
in werking.
KUNSTMESTSTOFFEN CRISISPRODUCT
Volgens een in de Ned. Staatscourant van
gisteren opgenomen besluit van den se
cretaris-generaal van het departement van
Landbouw en Visscherij zijn als crisispro
duct in den zin van artikel 1 onder 5 van
de Landbpuw-crisiswet 1933 aangèwezen:
kunstmeststoffen, in eiken vorm.
Dit besluit is gisteren in werking getre
den.
slechts om door w|e darm-
wanden in het blold te ge
raken. Alleen - men moet
het tablet vóór het innemen
uit elkaar laten vallen.
-AS»»llg"Tw~~0)
/tuis!
Buisje 20 tabletten 55 ct.
Zakje 2 tabletten 7 ct.
VEENAARDAPPELEN EN KLEI
AARD APPELEN.
Uit verscheidene vragen blijkt, dat het
publiek er zich over verbaast, dat nu nog
slechts „zwarte aardappelen" te verkrijgen
zijn, nadat mien eenigisn tijd ruimschoots
kleiaardappelen heeft kruinen koopen. De
verklaring hiervoor is zeer eenvoudig.
Daar het verbruik van aardappelen onge
veer is verdubbeld, is het noodag, dat be
halve de kleinaardappelenook groote
hoeveélheden zand- en veenaardappelen
worden gegeten. Het lag oorspronkelijk in
de bedoeling de minst houdbare aardappe
len, ni; de veenaardappelen, in de con
sumptie te brengen, doch .de aardappel
ziekte, die vooral tijdens het vervoer groo
te partijen van deze aardappelen volkomen
deed bederven, noopte tot stopzetting van
de aflevering dezer aardappelen, zoodat
men genoodzaakt was de klei-aardappelen
in de consumptie te brengen totdat de
veenaardappelen zouden zijn uitgeziekt.
Dit laatste is thans geschied; men heeft
dus thans weer de nu gezonde veen
aardappelen in consumptie gebracht om
daardoor de goed houdbare kleiaardappe
len nog eenigen tijd te kunnen sparen.
De voedingswaarde van de zgn. zwarte
aardappelen is overigens vrijwel dezelfde
als die van kleiaardappelen; de eerste le
veren echter het bezwaar op, dat bij de be
reiding meer afvalt dan bij de laatste.
SPORT
VOETBAL
NEDERLANDSCHE VOETBALBOND.
Afdeeling Leiden.
Wedstrijdprogramma voor a.s. Zaterdag.
le klasse: Noordwijk 2Rijnsb. Boys 1,
3.30 uur Ju; Ter Leede'l—RCL 1, 4 uur,
A. Hillebrand; Leiden 1Koudekerk 3.30
uur v. d. Blom; ARC 2—MSV 1, v. d. Nat.
2e klasse A: Quick B 3Noordwijk 3,
3.30 uur Blankwaax-dt; RCL 2Leiden 2,
3.30 uur van Vliet; Rijnsb .Boys 2GWS 1
3.30 uur Neijenhuijs; CNV 1Koudekerk 2
4 uur v. Tuyl.
2e klasse B: AlphiaQuick B. 4, 4 uur
ASV 1—Ter Leede 2, 3.30 uur Klink;.
3e klasse: Quick B. 5RCL 3, 3.30 uur,
V. d. Ven; GWS 3ARRC 4, 4 uur De Bruyn
SCHAKEN
LEIDSCHE SCHAAKBOND.
De tweede klasse.'
Voor deze groep is een wedstrijd ge
speeld te Leiderdorp in een lokaliteit der
Touwfabr. aldaar tusschen VTL I en Caïs-
sa II. De voorloopige uitslag was 3 1/2
2 1/2. Een partij wordt uitgespeeld, de res-
teerende drie door den arbiter beslist.
RADIO-PROGRAMMA
VRIJDAG 5 DECEMBER 1941.
HILVERSUM I, 415.5 M. 7.15 Gramo-
foonmuziek 7.45 Ochtendgymnastiek
7.55 Gramofoonmuziek 8.00 B. N. O.:
Nieuwsberichten 8.15 Gramofoonmuziek
8.35 Ochtendgymnastiek 8.45 Gramo-
founmuziek9.15 Voor de huisvrouw
9.20 Gramofoonmuziek 11.00 Voor de
kleuters 11.20 Ensemble Willy Kok
12.00 Gramofoonmuziek 12.10 Orgelcon
cert en zang 12.40 Almanak 12.45
B. N. O.: Nieuws- en economische berich
ten 13.00 Molte Cantabile en gramo
foonmuziek 14.00 Arnhe'msche Orkest-
vereeniging en soliste16.00 Bijbellezing
16.20 Pianovoordracht 16.45 De Man-
dolinisten en gramofoonmuziek 17.15
B. N. O.: Nieuws- economische- en beurs
berichten 17.30 Een kwartier vol ver
rassingen 17.45 Twee violen, cello en or
gel 18.10 Sportwetenswaardigheden
18.30 De Ramblers (opn.) 19.00 Actueel
halfuur -19.30 Gevarieerd St. Nicolaas-
programma. (Vanaf 20.15 alleen voor de
Radio-Centrales, die over een lijnverbin
ding met de studio beschikken). 2.30
Gramofoonmuziek 20.45 Vervolg van
19.30, 21.45 B. N, O.: Nieuwsberichten
22.00 B. N. O.: Engelsche uitzending:
Economie News .From Holland" of Gra
mofoonmuziek 22.15 Gramofoonmuziek
22.45 Schets 23.0024.00 Gramofpon-
muziek.
HILVERSUM II, 30L5VM. Gramo
foonmuziek 7.45 Ochtendgymnastiek
7.55 Gramofoonmuziek 8.00 B. N. O.:
Nituwsberichten 8.15 Gramofoonmuziek
- 8.35 Ochtendgymnastiek 8.45 Gramo
foonmuziek 10.00 Morgenwijding 10.15
Zang met pianobegeleiding en gramofoon
muziek 10.40 Sinterklaasgebruiken
li.OO Requiem van Mozart (opn.) 12.15
Orkest Malando en.solist 12.45 B. N. O.:
Nieuws- en economische berichten 13.05
Gevarieerd middagprogramma 15.00
Voor de vrouw 15.45 Orgelopnamen
16 00 Zang met pianobegeleiding 16.30
Voor de jeugd 17.00 Gramofoonmuziek
-- 17.15 B. N. O.: Nieuws- economische- en
beursberichten 17.30 De Romancens en
nolist 18.15 Gramofoonmuziek 18.30
Causerie „Nederland en het nieuwe Euro
pa". 18.45 Gramofoonmuziek 19.00
Actueel halfuur 19.30 Gramofoonmu
ziek 19.45 Reportage 20.00 Omroep-
svmphonie orkest en solisten. (Vanaf 20.15
alleen voor de Radio-Centrales, die over
een lijnverbinding met de Studio beschik
ken).21.00 Gramofoonmuziek 21.15'
Vervolg van 20.00 21.45 B. N. O.: Nieuws
berichten 22.00 Gramofoonmuziek
22.1022.15 Avondwyding.
GEM. RADIO DISTRIBUTIEBEDRIJF.
le Programma: 7.1520.15 Hilversum I;
20.1524.00 Duitseh Programma.
2e Programma: 7.1520.15 Hilversum TI;
20.1524.00 Programma uitsluitend voor-
aangeslotenen bij Radio Distributie Cen
trales.
3e Programma: 7.0024.00 Duitsóh Pro
gramma.
4e Programma: 7.0021.00 Duitseh Pro
gramma -21.0022.00 Gramofoonmuziek
G. R. D. 22.0024.00 DuitsclvProgramma.
De liturgie der Kerk
VRIJDAG 5 December.' Mis van. de vo
rige Zondag: Ad te levavi. Geen (gloria. 2e
gebed van den H. Sabbas, Abt; 3e ter eere
van Maria; 4e voor den vrede. Kleur:
Paars.
N.B. Wegens de eerste Vrijdag is geoor
loofd een gezongen votief mis van het H.
Hart van Jesus. Mis: Cogitationes. Gloria.
2e gebed van de vorige Zondag; 3e voor
den vrede. Credo. Prefatie van'het H. Hart.
Kleur: Wit.
In de kerken v^n de E.E. P.P. Franciscanen
VRIJDAG. Mis v. d. Z. Nicolaas van Ta-
vilei, Martelaar: Laetabitur. Gloria. 2e ge
bed v. d. vorige Zondag; 3e van den fi.
Sabbas; 4e voor den vrede. Kleur; Rood.
UIT HET ADVENTS^REVIER.
(Homilie van den H. Gregorius, Paus).
Daar onze Heer en Verlosser verlangt
ons bereid te vinden, kondigt Hij aan, wel
ke rampen de wereld in haar ouderdom
zullen treffen, om onze liefde voor haar te
beteugelen. Hij openbaart, hoeveel beroe
ringen er aan haar naderend einde vooraf
gaan, opdat wij, indien wij God niet willen
vreezen in tijden van rust, tenminste voor
zijn nab'ijzijnd oordeel, zij het dan door
beroeringen geslagen, beducht zouden zijn.
Zie, de Maagd zal ontvangen en een
zoon baren, spreekt de Heer. En ziji/naam
zal genoemd gorden Wonderbare, God,
Sterke.
Op Davids troon en over zijn koninkrijk
zal Hij zetelen in eeuwigheid.
FEUILLETON
door
A. HRUSCHKA
Geautoriseerde vertaling.
(Nadruk verboden).
4)
De concierge riep den hond, die onmid
dellijk kwam aangeloopen en met den
staart kwispelde, 't Was een jong, mooi
dier.
„En de hond heeft 's nachts niet ge
blaft? Er was toch een vreemde de loods
binnengedrogen."
„Neen, ik heb hem niet gehoord; ik vond
hem rustig slapend in zijn hok."
„Vreemd!"
„Ja, het verwonderde ipij ook; maar ik
dacht er aan, dat Robby nog heel jong is
en niet gedresseerd."
„Toch moest het natuurlijk instinct...."
De detective zei nietis meer, maar ver
zonk in diep nadenken. Zwijgend deed hij,
na het licht te hebben uitgedraaid, de deur
van de IooéjLs op slot en stahsdei? sleutel.in
zijn zak.
Na even gedraald te hebben, ver-zocht hij
den concierge de poort van de fabriek voor
hem te openen: hij wilde zich er van over
tuigen, of de binnendeur van de loods dien
nacht werkelijk gesloten was gewee§t.
Ja, de deur was gesloten en vertoonde
geen spoor van geweld. Dus kon de moor
denaar niet door die deur in dq loods zyn
gekomen.
In tusschen had commissaris Heidinger-,
naadt de bewustelooze Lydia naar haar
slaapkamer was overgebracht, waar dr.
Wille en de kamenier zich met haar bezig
hielden, de bedienden van het huis bijeen
geroepen in de eetzaal en jedr afzonderlijk
aan een verhoor onderworpen.
Buiten de kamenier Rosa en cjen concier
ge waren er zes personen, allen reeds twee
jaar in dienst op de'villa. Sinds twee jaar,
dat wil zeggen: sinds 't huwelijk van den
heer en mevrouw Holzmann.
Aangaande de misdaad wist geen hunner
ook maar de minste opheldering te geven.
Want allen hadden in diepen slaap gelegen
rotdat Rosner op de gong sloeg.
Doch met betrekking tot de omstandig
heden en gewoonten in huis vertelden zij
bereidwillig een en ander en 't bleek, dat
zy van de aangelegenheden hunner mees
ters vrij goed op de' hoogte waren.
Wat commissaris Heidingèr uit die ver-
hooren te ^reten kwam, kan als volgt sa
mengevat worden:
Lydia, de éénige dochter van een voor
malig officier, majoor von Marchstatten,
had drie jaar geleden op een feest in het
militair casino kennis gemaakt met inge
nieur Holzmann, en de jongelui waren on
middellijk verlief op elkaar geraakt. Maar
ofschoon Holzmann zeer bekwaam was en
een niet onaanzienlijk fortuin bezat hij
was mede-eigenaar van de doof zijn vader
gestichte aardewerkfabriek waren
Marchstatten en zijn vrouw onmiddellijk
tegen de keuze hunner dochter in verzet
gekomen.
Daar zij zelf rijk waren en beiden van
ouden adel» vonden zij een eenvoudig in
genieur, mede-eigenaar van een niet zeer
groote fabriek, een man, die eigenlijk niet
tot hun kringen behoorde, te min voor Ly
dia. Bovendien gaven ze als hun meening
te kennen, dat de ingenieur, die zeer ernstig
van aard was, en geheel in zijn beroep op
ging, geen wenschelijke partij voor iyïn le
venslustige, alom gevierde dochter kon
zyn.
Zoo kwam het tot menige schermutseling
tusschen de ouders en de verliefde dochter
en tallooze pogingen - werden aangewend
om Lydia van dat huwelijk af te brengen.
Maar Lydia's liefde zwichtte niet; een jaar
later had zy den tegenstand harer ouders
overwonnen en was zy het Gerhard Holz
mann in 't huwelijk getreden. Kort daarna
stierf Gerhard's vader^ en de jonge inge-
'nieur was toen alléén eigenaar van de fa
briek, aan welker uitbreiding hy met groot
succes arbeidde.
Het jonge huwelijk was in den beginne
zeer gelukkig. In den beginnen, dat wil zeg
gen: zoolang Holzmann zich gereedelijk en
ten volle naar den smaak en de neigingen
zijner vrouw schikte. De huishouding
werd op grooten voet ingericht; en had men
niet zelf gasten, dan werd elders ver
strooiing gezocht. Zooals reeds gezegd, was
Lydia in het ouderlijk huis altijd zeer ver
wend geweest.
Maar al spoedig vond Holzmann geen be
hagen meer in dat mondaine leven, hetwelk
hem al te zeer van zyn werk aftrok.
Hij sprak daarover met zijn vrouw, maar
Lydia kon nu eenmaal niet leven, zonder,
verstrooinngen, zónder veel menschen om
zich heenEn'zoo kwam zij met dit voor
stel voor den dag: hij moest zich dan in
vredesnaam maar geheel aan zijn fabriek
wijden, en zij zou weer uitgaan met haar
ouder^; gelijk vroeger.
Maar van zooiets wilde hij niet hooren.
Hij beminde Lydia vurig, om niet bij zoo'n
voorstel verschrikkelijk jaloersch te wor
den. En daar zy niet toegaf en hij kaar
voorstellen beslist verwierp, was het in den
laatsten tyd dikwijls tot vrij onaangename
tooneelen gekomen. Al de bedienden van
het keukenmeisje af tot Wanko, den chauf-
'feur, waren menigmaal getuigen van der
gelijke scènes geweest, maar allen moesten
ook bekennen dat een verzoening tusschen
mijnheer èn mevrouw nooit lang uitbleef
en dat ze elkaar feitelijk nog steeds harte
lijk liefhadden.
Gebeurde het soms, 'dat de twist te hoog
liep, dan kwam Hartwig Henter tusschep-
beide en die had niet veel tyd noodig om
de eendracht schitterend te herstellen.
Hartwig Henter was, van beider jeugd
af, Holzmann's vriend geweest. Henter had
geen ouders meer en was arm. Ingenieur
gelijk zijn vriend, had hij eenige vermaard
heid verworven door een technische uitvin
ding op het gebied van de luchtvaart. Maar
instede van zich, zooals men verwachtte,
J aan de nieuwe industrie te wijden, opende
hij in de stad een bureau voor bouwtech
niek. Men beschouwde hem als buitenge
woon, bekwaam en spoedig kreeg hy zóó
veel te doen, dat hij de handen vol had en
aardig geld verdiende.
Henter's bureau lag in de nabijheid der
fabriek van Holzmann, en tot diens huwe
lijk hadden de twee vrienden bijna al hun
vrijen tijd samen doorgebracht. Later werd
hun omgang beperkt tot de avonden en de
rustdagen. Hentér stond ook op zeer goe
den voet met Lydia en zoo was 't niet meer
dan natuurlijk, dat beider vriend het jonge
paar altijd vergezelde op zyn uitstapjes.
Toen de commissaris van politie, plotse
ling en brutaalweg de vraag stelde, of Hen-
ter misschien mevrouw Holzmann op in 't
oog loopende wijze 't hof maakte, ant
woordden allen beslist ontkennend.
„O neen! daar kon geen sprake van zijn.
Hij en mevrouw Holzmann noemden elkaar
bij den naam en mevrouw was gewoon, den
vriend van den huize in allerlei aangele
genheden te raadplegen, maar in weerwil
van de bijzondere positie, welke hij bij. de
Holzmann's innam, had men nooit de min
ste vertrouwelijkheid tusschen hem en* de
vrouw van zijn vriend opgemerkt. Had hij
zich dingen van dien aard veroorloofd, dar.
zou dat onmiddellijk opgemerkt zijn, want
geheimzinnig gedoe kwam er niet voor in
huis: mijnheer en mevrouw hadden blik
baar niets te verbergen en van hun kleine
twisten hadden zij voor de bedienden nooit
een geheim gemaakt.
(Wordt vervolgd).
