Momentje
DONDERDAG 4 DECEMBER 1941
33ste Jaargang No. 10119
2)& ÊekJ^clteSoti/fca/iit
Bureaux Papengrafcht 32.
Telefoon: Redactie 20015 Administratie 20935.
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Giro 103003. Postbus 1L
V Voor lijd cn eeuwigheid
Het is, een oude objectie tegen het
Christendom, tegen de Kerk, dat men
tracht, de menschen tevreden te stellen
met de onrechtvaardigheid en liefdeloos
heid, welke zij op de wereld moeten ver
duren, door hün de eeuwigheid voor te
houden; dat men de opstandigheid tegen
het het den menschen aangedane kwaad
wil onderdrukken door hen zooals men
dat noemt blij te maken met een wissel
op de eeuwigheid!
Nu is inderdaad een wissel op de
eeuwigheid een wissel, die volstrekt ze
ker „gehonoreerd" wordt; waarvan de
waarde volkome^ verzekerd is. En de waar
de zélf: de eeuwigheid staat onschat
baar, oneindig ver boven de waarde van
alle tijdelijke goederen aller eeuwen
te zamen!
Maar:'
op de eerste plaats kan niemand een
dergelijken „wissel" een ander schenken.
Christus heeft voor het in Adam gevallen
menschdom den hemel verdiend en den
menschen de middelen aangewezen, om
op zichzelf die verdiensten toe te passen,
om zichzelf aan die verdiensten deelachtig
te maken;
en, vervolgens, is het niet Waar,
dat de 'Kerk met een verwijzing haar de
eeuwigheid de menschen in tevredenheid
tracht te sussen bij het zien en ondervin
den van onrechtvaardigheid en liefdeloos
heid. Integendeel. De Kerk de Katho
lieke Kerk predikt een godsdienst, die
niet alléén gericht is op het hiernamaals,
maar die óok het aardsche leven door de
beoefening van de deugd, door de bele
ving van de godsdienstige beginselen, wil
opheffen, wil veredelen, wil maken
menschwaardig, d.w.z. waardig den mensch,
--het redelijk schepsel Gods, den koning in
Gods schoone schepping!
In alle tijden hebben daarom pausen en
bisschoppen en priesters' gepredikt tegen
de sociale onrechtvaardigheid en liefde
loosheid, en geijverd voor de practische
toepassing van rechtvaardigheid en naas
tenliefde in .tie sociale verhoudingen, voor
een waren gemeenschapszin onder de
menschen.
En hier willen wij plaatsen een practi
sche conclusie voor den huidigen tijd.
Ook nü moeten de katholieken, voorzoo
ver het mogelijk is, alle krachten inspan
nen, om dé sociale verhoudingen te doen
beheerschen door de christelijke zede-
wetten, door de rechtvaardigheid én de
naastenliefde.
Van dien plicht moeten de katholieken
zich bewust zijn. Zij zullen positief mede
werken aan alles, wat goed is, in eigen
kring en in algemeen verband. Zij zullen
zich van niéts, wat goefa is, afzijdig
houden.
,De katholieken weten, dat het aardsche
paradijs niet meer terugkeert! Maar zij
weten óók, dat er veel leelijks en slechts
in de wereld is, wat er niet zou zijn, als
de menschen waren van goeden wil.
En, als wij op het aanstaande Kerst
feest, bidden om den vrede, dan weten wij,
dat die vrede er alléén komen kan, als er
onder de menschen een goede wil is, èn
dat de wil alléén goed is, als de menschen
er ernstig naar streven, om voor el
kaar het leven goed te maken.
Het Christendom wil den menschen
brengen h^et geluk in eeuwigheid, maar
ook voorzoover mogelijk en volstrekt
ondergeschikt aan het eerste geluk,;
vrede en vreugde in den tijd, op deze
wereld.
Het Christendom predikt een blijde leer
een blijde leer voor héél het leven en
voor iederen dag, ieder uur en ieder oogen-
blik van hef leven.
Als de menschheid de christelijke be
ginselen aanvaardt zal ook het leven in den
tjjd waarachtig gelukkig zijn!
VAN WINTERHULP NEDERLAND;
Een ieder geve naar hij heeft
Aan Winterhulpwant
Gelenigd werd tot heden slechts een deel
Van 't leed in Nederland
LIJSTENCOLLECTE WH N 5 EN 6
DECEMBER
TENTOONSTELLING
„EEUWIG LEVENDE ToEKENS".
ZONDAG VOOR HET LAATST
GEOPEND.
De tentoonstelling van volksche zinne
beelden, eeuwig levende teekens, welke
door de Volksche Werkgemeenschap in sa
menwerking met het departement van
volksvoorlichting en kunsten is georgani
seerd in het Gemeentemuseum te 's-Gra-
venhage, zal Zondag 7 dezer voor het
laatst zijn geopend.
In den loop van de maand Januari zal
de tentoonstelling, die een zeer bevredi
gend resultaat heeft afgeworpen, ook in
andere steden van het land te zien zijn.
De bolsjewieken ontruimen Hangoe
Hel eiland verwoest
Het officieele Finsche persbureau maakt
bekend:
„Als gevolg van den ingetreden winter
en onder invloed van den druk van onze
eigen troepen, heeft de vijand een begin
gemaakt met de ontruiming van Hanko
(Hangoe). De vijand heeft zijn arbeid van
verwoesting in den vorm van ontploffin
gen voortgezet, zopals reeds eerder werd
meegedeeld. De tot dusver bezette gebieden
dragen den stempel eener grondige ver
woesting en zijn met mijnen en vallen be
zaaid".
Het bericht omtrent het begin van de ont
ruiming van het gebied van Hangoe, dat
zooals bekend is in Maart 1940 aan de
Sovjet-Unie, tezamen met de daarbij be-
hoorende eilanden, moest worden verpacht,
heeft in Finland grootc vreugde gewekt.
Hangoe was door de bolsjewisten met de
meest moderne middelen versterkt tot een
buitengewoon versterkte Dlaats, en vor^d^
daarmede een directe bedreiging voor Fin
land. De Finnen noemden het pachtgebied
daarom den doorn in het vleesch van Fin
land. De Finsche troepen, die Hangoe van
de landzijde volkomen hadden ingesloten,
versterkten hun druk den laatsten tijd,
zonder echter voor de bestorming nutteloos
krachten od te offeren. Daardoor kon het
Soviet^arnizoen zich tot dusver handhaven.
Het bolsiewistische garnizoen bestond uit
ongeveer 30.000 man.
Bij de inneming van Hangoe werd een
brief gevonden, waarin o.m. stond: „Wij
gaan thans, maar wy keeren terug en de
wraak zal zoet zijn".
Het prachtgebied van Hangoe vormde
een ovaal gebied met een doorsnede van
20 tot 30 km., waarvan het grootste deel uit
water bestond. De talriike scheren maak
ten de evacuatie moeilijk, doch eischten
ook van de Finnen bijzondere aandacht.
Het ingesloten gebied werd vooral door
eenige steunpunten beeherscht, o.m. door
Hernoe en aan de Westzijde van het schier
eiland door Bengtskaar. aan de Oostzijde
door Haestoe, Kooe en Hermannsme, voorts
in het Zuiden door het eiland Russaroe.
Deze steunpunten lagen achter de bescher
ming van een reeks krachtig versterkte rots
eilanden, die hier ep daar een heele archi
pel vormden.
De gevechten om het bezit van deze
eilanden waren de belangrijkste van dezen
oorlog, aldus het Finsche frontbericht, en
waren zeer wisselvallig.
In verband met de gelegde mijnen en de
bolsjewistische vallen hebben de pioniers
ontzaglijk veel werk, zoowel on de eilanden
als vooral ook op het schiereiland zelve te
verrichten. De zuivering van het gebied ge
schiedt slechts stapsgewijs, vooral daar de
vijand nog van eenige steunpunten af de
Finsche troepen onder vuur neemt.
IN HET GEVECHTSGEBIED OM
MOSKOU.
Van Duitsche militaire zijde wordt aan
het D.N.B. gemeld:
In het gevechtsgebied om Moskou heb
ben de Duitsche troepen, ondanks deels
zwaar ondermijnd terrein en hier en daar
feilen tegenstand van dgn vijand in aan
vallen verder terrein gewonnen. Strijd
krachten van een pantserdivisie zijn door
de linies der bolsjewieken heen gestooten
en doorgedrongen in een groote plaats.
Daarbij werden deelen van den tegenstan
der ingesloten en zijn tot dusver 450 ge
vangenen gemaakt, terwijl talrijke stukken
geschut werden buitgemaakt. Met dezen
opmarsch kon de pantserdivisie contact
vestigen met een naburige infanteriedivi
sie. De Duitsche pantserstrijdkrachten zet
ten hun aanval voort en namen, na het
overwinnen van den bolsjtwistischen te
genstand,* nog verscheidene plaatsen in.
Elders is de vooruitgeschoven afdeeling
van een infanteriedivisie door de venande-
lijke linies heen gebroken en heeft de on
beschadigde bruggen in handen gekregen.
De afdeeling vormde een bruggehoofd aan
den anderen oever, waardoor de verdere
opmarsch der achterna komende divisie
mogelijk werd gemaakt.
Andere tanks hebben in hardnekkigen
strijd vijandelijke strijdkrachten uiteenge
slagen en met. gebruikmaking van dit suc
ces een sterk verdedigde, groote plaats in
val op een boschrand, die eveneens in
Duitsche handen viel. De bolsjewisten on
dernamen ter ontlasting verscheidene aan
vallen in dit gebied met telkens twee tot
drie compagnieën, die echter alle voor den
tegenstander met veel verliezen afgesla
gen konden worden. Ook in andere secto
ren trachtte de vijand door nieuwe, wan
hopige tegenaanvallen het oprukken van
de Duitsche troepen tegen te houden. Zoo
heeft hij op één plaats op 2 December, ge
steund door tanks en levendig artillerie
vuur in den loop van één dag zevenmaal
aangevallen Alle aanvallen werden met
zware verliezen voor de bolsjewieken af
geslagen. Elders sloegen de Duitsche tanks
uit het Zuidgn ingezette aanvallen van in
fanterie en tanks af. Bij al deze gevechts
handelingen hebben de bolsjewistische
eenheden vele dooden en gewonden en in
totaal 20 tanks verloren.
De loopbaan van de
Cormoran
BRITSCHE LIJST VAN DOOR DEZEN
HULPKRUISER VERNIETIGDE
HANDELSSCHEPEN.
Het tot zinken brengen van den Austra-
lischen kruiser Sydny door den Duitschen
hulpkruiser Cormoran behoort, zoo ver
neemt het D.N.B.tot de meest roemrijke
heldendaden in de geschiedenis van den
oorlog ter zee. Een tot hulpkruiser omge
bouwd koopvaardijschip heeft, en daarin
ligt de bijzondere grootheid van deze hel
dendaad, een Britsch oorlogsschip van zeer
modern type tot zinken gebracht. Het ver
lies van den kruiser Sydney treft de kleine
Australische marine des te zwaarder, daar
deze in het geheel geen linieschepen bezit
en thans nog slechts uit vijf kruisers, vijf
torpedobootjagers. eenige motortorpedo-
booten en speciale vaartuigen bestaat. De
ondergang van den kruiser Sydney is der
halve van beteekenis voor de strategische
positie ter zee in den Stillen Oceaan.
De hulpkruiser Cormoran heeft een suc
cesrijke loopbaan achter zich in den krui
ser-oorlog in overzeesche wateren. Maan
denlange tochten hebben den hulpkruiser
in de meest verschillende zeeën gevoerd.
Overal heeft hij de Britsche ravitaillee-
ringsscheepvaart hevige schade toege
bracht. De Engelschen hebben getracht de
loopbaan met het schip aan de hand van
de vele tot zinken gebrachte schepen te
volgen. Zij gelooven thans een groot aan
tal mst name genoemde schepen op de lijst
van successen van dezen hulpkruiser te
kunnen plaatsen en publiceeren een opga
ve 'daarvan, ofschoon deze lijst evenmin
op volledigheid aanspraak kan maken als
in bijzonderheden nauwkeurig is, geeft zij
toch een voorstelling van de veelzijdige ac
tie van een hulpkruiser in overzeesche wa
teren.
Op rekening van dezen hulpkruiser
plaatst de Britsche lijst allereerst het tot
zinken brengen van de drie schepen Anto-
nia. British Union en Africa Star. Later
heefthy de Eurylochi*s tot zinken ge*
bracht. Daarna dook hij op in het Zuidelijk
deel van den Atlantischen Oceaan en
bracht in het voorjaar van dit jaar de
stoomschepen Agaita en Craftsman tot zin
ken. In Juni opereerde hij dan, nog altijd
volgens de Britsche mededeeling. tusschen
Ceylon en Sumatra, waar hij de stoom
schepen Felefit en Mareeba tot zinken
bracht. Eind September heeft hij tenslotte
het door Engeland overgenomen Grieksche
schip Cembicivoa "tot zinken gebracht.
Er moet rekening worden gehouden met
het feit, dat de tegenstander door derge
lijke mededeelingen poogt de actie van
Duitsche hulpkruisers op het spoor te ko
men. De publicatie van de werkelijke suc
cessen van de Cormoran in den oorlog
blijft derhalve voor een lateren tijd voor
behouden.
De Berlijnsche avondbladen noemen de
torpedeering van de Sydney een wapenfeit
zonder weerga. De Lokalanzeiger wijst er
op, dat met het tot zinken brengen van
de Sydney in zekere mate de oude, met
roem overladen Emden uit den wereldoor
log gewroken is, die in November 1914
door den toenmaligen- kruiser Sydney ver
nietigd werd.
United Press meldt .uit Stockholm:
Uit berichten uit Helsinki blijkt dat En-
geland's z. g. laatste waarschuwing aan
Finland, welke rfeerkomt op een ultimatum,
Vrijdag afloopt.
Uit Helsinki meldt United Press, dat de
Finsche openbare meening er op is voorbe
reid, dat binnen enkele dageg de Engelscbe
oorlogsverklaring zal volgen, pu alle po
gingen op basis van de Britsche eischen
eenigerlei verdere onderhandelingen te voe
ren, als hopeloos worden beschouwd.
De zitting van den Finschen Rijksdag
van verleden Zaterdag heeft, naar men ge
looft, eenige concessie aan Engeland mo
gelijk gemaakt.
De Svenska Pressen bracht groot Opge
maakt het bericht uit Londen, waarin een
Britsche oorlogsverklaring wordt voorspeld
Het opschrift luidde: De Engelsohe oorlogs.
verklaring deze week verwacht. Onmiddel
lijk garanties voor het beëindigen van den
oorlog geëischt.
In vele kringen gelooft men dat de Ver-
eenigde Staten oeconomische en diploma
tieke maatregelen tegen Finland zullen ne-
DE STRIJD IN NOORD-AFRIKA.
De Londensche correspondent van de
„Nya Dagligt Allehanda" meldt, dat de
Londensche bladen zich van allen commen
taar op de nieuwe situatie in Lybië ont
houden. De correspondenten seinen uit
Cairo, dat de situatie duister is. De Britsche
hoofdTtrijdmacht is „op den terugtocht naer
het Zuid-Oosten" en wordt „gereorgani
seerd". Het Duitsche succes vormt een zeer
groote teleurstelling.
ALBAANSCHE KABINET AFGETREDEN.
Het Albaansoh kabinet Verlazi is, naar
Stefani uit Tirana meldt, afgetreden.
De stadhouder heeft den aftredenden mi
nister-president en diens ministers zijn
dank betuigd voor de gedurende twee en
een half jaar onder uiterst moeilijke om
standigheden bewezen diensten en heeft se
nator Moestafa Merlika Kroeja met de
Vorming van een nieuw ministerie belast.
Het nieuwe kabinet heeft gisterochtend in
handen van. den stadhouder den eed afge-
Jegd.
IN 'N PAAR RÉGELS,
Noodtoestand op Cuba.
De Cubaansche president, Batista, heeft
de afkondiging van den noodtoestand op
Cuba aangekondigd. Een dienovereenkom
stige boodschap aan het Cubaansche Con
gres is in voorbereiding.
Engeland roept dienstplichtigen op.
Koning George heeft gisteren een de
creet onderteekend, volgens hetwelk einde
Januari alle achttienjarige jongemannen
onder de wapenen worden geroepen.
Amerika en de Sovjet-Unie.
De aartsbisschop van Baltimore en Was
hington, mgr. Curley, heeft van den kansel
der Dominicuskerk te Washington het po
litieke en militaire bondgenootschap tus
schen de V. S. en de Sovjet-Unie veroor
deeld. Hjj verklaarde, dat Amerika's nieu-
v/e vriend aansprakelijk is voor den moord
op 20.000 bisschoppen, priesters en non-
i.en in den Spaanschen burgeroorlog. Dit
is de eerste maal, dat aartsbisschop Curley
in het openbaar zijn standpunt nopens deze
aangelegenheid heeft bepaald.
Binnenkort wordt in Nederland een aantal modeshow» gehouden, waarop de nieuwste Duitsche mode getoond zal
worden. Deze shows vinden plaats op 8 en 9 December in het Amstelhotel te Amsterdam, op 10 en 11 December
in het Kurhaus te Scheveningen, op 12 December te Arnhem en op 15 December te Utrecht. Hierboven eenige
der nieuwste scheppingen van de Duitsche modeproduetie, waarvan da shows aan prachtig ovarzieht rullen
(Foto 3 Haenchen-Reela)
MAAN.
Des avond als het donker is, kom ik
niet buiten. Ik houd niet van de duis
ternis, ik houd van het licht in al zijn
vormen, als het mij maar de wereld
laat zien en de menschen. In het licht
is de wereld tegenwoordig reeds angst
wekkend, hoe moet zij het dan niet zijn
in het duister?
Achter je gagn stappen en je weet
niet of zij van een vriend of een vijand
zijn en met welke bedoelingen deze
stappen worden gezet. Rechts van je
gaapt een donkere zijstraat en je weet
niet welk gevaar daar loert.
In het donker schijnt ook by den
mensch het instinct voor het gevaar
luider te spreken, wat in het licht niet
het geval is.
Maar deze week was het licht. Daar
boven scheen de malle maan, die ons
vergezelde op onzen weg. Iedereen, of
hy rechts ging of links, naar Noord of
Zuid. Ze goot een diffuus licht over
de wereld en de schaduwen der men
schen rekten zich spookachtig over de
straten. Maar er was licht, een wonder
baar licht, als de lachende maan door
de nevel heenkeek en een sprookje
schiep van een mysterieus landschap
met aan den einder iets dat op een on
metelijke zee geleek. Het was zoo pret
tig te gaan in het maanlicht. Er hing
een sfeer als in den Kerstnacht. En nu
eerst zijn wij maan gaan waardee-
onze oogen, maar die de leelijke we
reld mooi en tot een sprookje weet te
maken.
„TIEN JAREN VAN STRIJD".
Hedenavond van 19.4520.uur
spreekt Max Blokzijl over den zender.
Hilversum n in zyn serie „Branden
de Kwesties" over het onderwerp:
„Tien jaren van stryd".
WAAROM MET DUITSCHLAND
VOOR EEN NIEUW
EUROPA?
De bloedoffers, die deze oorlog vergt
mogen niet tevergeefsch zijn'; De toekomst
van onze kinderen kan zonnig zyn, zon
der de dreiging van een oorlog, zonder on
derlinge haat en verdeeldheid, zondier
werkloosheid. Wat wij hebben moeten
meemaken en nog meemaken, kan hen be
spaard blijven.
Engeland heeft eeuwen over Europa en
een groot deel der overige wereld ge-
heerscht. Wanneer een der staten te groot
en te machtig werd, werden de andere
landen daartegen opgehitst en werd een
oorlog ontketend.
Waartoe dan? Opdat zij elkander in den
strijd zouden verzwakken en uitputten, en
Engeland over hen kon blijven heersohen!
Wat is er van de Hollandsche macht ter
zee overgebleven? Niets! Wiens schuld is
dat? Van Engeland.
Onze roemrijke admiraal Michiel Adri-
aanszoon de Ruiter noemde Engeland niet
voor niets de aartsvijand van Holland. En
geland heeft zich voor zijn eerloosheid
nimmer geschaamd. Ieder weet, hoe En
geland tewerk gaat om zijn macht te be
houden. In Britsch-Indië b.v. is de geijkte
tactiek dat, wanneer het volk te eendrach
tig wordt, waardoor Engeland-'s heerschap
pij wordt bedreigd, Britsche geheime agen
ten eenerzijds de Heilige Koe aanranden
en anderzijds de tempels vernielen, waar
van do wederzijdische partijen elkander
betichten. Dan breken er onlusten uit, in
den loop waarvan velen* ook door ErugeT-
sche politie en soldaten, worden gedood
„of gewond, en Engeland's macht is weer
gered. Van hen," die dergelijke practijiken
in toepassing brengen, kan toch niet goeds
verwacht worden.
Inid'ien Enigeland dezen oorlog zou win
nen, zou hij zijn bondgenoot Rusland over
een groot deel van Europazeggenschap
moeten laten, met alle gevolgen van dien.
Bij het teekenen van het vredesverdrag
echter, zouden de Britsche staatslieden al
weer zitten piekeren hoe zij opnieuw on
rust kunnen zaaien en een nieuwe oorlog
ontketenen, liefst zonder zelf mee te vech
ten, om Rusland's macht weer te verklei
nen. en uiteindelijk de eigen heerschappij
weer te vestigen.
Dat de Europeesche volken daarvan dfe
dupe zijn, boezemt hen niet het minste be
lang in. Duitschland daarentegen beoogt
niet anders, dan'de Europeesche landen en
volken in eendrachtige samenwerking te
vereenigen. Wanneer alle landen van Eu
ropa zich in een statenbond aaneensluiten,
met het energieke en intelligente Duitsche
volk aan «het hoofd (welk land heeft meer
recht op het leiderschap dam Duitschland,
dat zich de grootste offers heeft getroost?)
dan is een onderlinge Europeesche oorlog
een onmogelijkheid en begint een tijdperk
van vrede en welvaart
Daarom: Met Duitschland voor een
nieuw Europa!
MET DUITSCHLAND
VOOR
EEN NIEUW EUROPA
