FINLANDS STRIJD MET DE SOVJET-UNIE HEI IHITSCHl BOIKi WOENSDAG 12 NOVEMBER 1941 33ste Jaargang No. 10100 Telefoon: Redactie 20015 Administratie 20935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus 11. WINTERNOOD EN WINTERHULP GISTEREN, den elfden November, was het Sint Maartensdag, de vier-dag van den krijgsman, die volgens Ihet geschiedverhaal in de nabijheid van Amiens de helft van zijn soldatenmantel aan een armen verkleumden bedelaar gaf. Een treffend voorbeeld van gemeen schapsgevoel, een spontane daad van een man, die op den drempel stond van het christendom; want waarschijnlijk was hij toen nog niet gedoopt en nog slechts ca techumeen. Er was toen koude en nood in de Galli sche landen; het winterde. Ook nu staat de winter voor de deur en dreigt de nood hoog te stijgen in de lage landen aan de zee. In den eeuwigen kring loop der tijden is het barre jaargetijde al tijd een periode van veel ellende, vooral als de ijzige winden uit het Noorden al vroeg het leven der natuur doen verstijven; als vorst, sneeuw en striemende hagel op de onbarmhartigste wijze strenge eischen stellen aan het uithoudingsvermogen vah den mensoh en zijn weerstandsvermogen tegen ziekten en kwalen aan een harden proef onderwerpen. In normale tijden, wanneer het meeren- deel der bevolking behoorlijk gekleed is en weldoorvoed, is de winter de geëigende periode, om met ruime hand te ondersteu nen wat in koude en ellende dreigt te ver zinken. Hoeveel te meer in dezen tijd, nu de oorlogseconomie haar stempel op het volk heeft gedrukt, nu er gepast en geme ten moet worden, nu er zelfs maatregelen moeten worden genomen om te voorko men, dat de menschen zich in hun kort zichtigheid zelf te kort doen. Honger, gebrek, koude, lichamelijke en moreele ellende zijn de booze geesten, die in oorlogswinters rondwaren over het door stormen gezweepte en door sneeuwvlagen geteisterde land. Tegen hen dient ten strij de te worden getrokken, in gesloten gele deren in één hechte door eendracht onver brekelijke formatie. Winterhulp Nederland, die gedurende de zomermaanden niet heeft stil geaeten, doch zijn strategische plannen voor de ko mende zware maanden heeft voorbereid, is reeds begonnen met de eerste voorposten gevechten. De collectes zijn weer begon nen, zoowel huis aan huis als door speld jes-verkoop in de straten, (a.s. Vrijdag en Zaterdag wordt er hier te Leiden weer ge collecteerd) en weldra zal ook de uitdee- ling der gelden in vollen gang zijn. De strijd tegen de winterdemonen zal fel zijn, want zij zijn sterker dan ooit, maar de strijd zal met enthousiasme en toewij ding worden gestreden „voor het volk door het volk". Er zijn menschen in nood, mede-menschen, volksgenooten en lotge- nooten! Deze gedachte moet ons tot een obsessie worden. De gedachte moet ons schokken, veel erger dan een bericht over een scheepsramp op de Noordzeekust. Als er één noodsignaal in den donkeren nacht omhoog flitst uit de kokende golven van de branding, dan vaart de reddingsboot onmiddellijk uit, zonder dat de bemanning een oogenblik aarzelt in het gezicht van den dood. Want er zijn menschen in nood! Wie het zijn en wat zij zijn, het doet er niet toe, er wordt niet naar gevraagd; de red ders wagen hun eigen leven om dat van onbekenden te beveiligen. Wie met Winterhulp uittrekt om den nood te lenigen behoeft zijn leven niet in de waagschaal te stellen; hij behoeft zelfs niet eens zijn geld te spendeeren om onbeken den uit den nood te redden. Zij die gehol pen moeten worden zijn onze naasten, onze eigen menschen, onze eigen stadge- nooten, onze eigen dorpsgenooten. Moeten wij als Sint Maarten de helft van onzen mantel* geven? Wij kunnen practischer zijn, maar in één opzicht moeten wij even onpractisch zijn als die spontane krijgsman uit de eerste helft der vierde eeuw. Wij moeten geven wat wij te geven hebben en meer letten op den nood, die er te lenigen valt, dan op het geen wij voor ons zelf overhouden. V Socialisme Tot voor enkele jaren werd onder so cialisme ten onzent verstaan de sociaal democratie, of, het al dan niet verwaterde, marxisme. In dezen tijd heeft het woord socialisme een anderen inhoud gekregen, een inhoud, die meer beantwoordt aan de letterlijke en aan de voor-de-hand-liggende beteeke- nis van het woord. Aan het woord socialisme heeft men dezelfde beteekenis gegeven, die wü hecht ten aan het woord solidarisme. Wat is socialisme? Wij hoorden dezer dagen deze definitie: socialisme is kameraadschap. En dat lijkt ons een heel goede definitie. Al wat wettelijk en reglementair op eco nomisch en sociaal terrein op socialis tische wijze wordt vastgelegd brengt ons nog niet socialisme, als er onder de menschen, die daarbij betrokken zijn, niet leeft en heerscht kameraadschap echte, edele kameraadschap. Socialisme is kameraadschap. Een heel goede definitie. Een nog betere definitie misschien is deze: Socialisme is de naas tenliefde van de dagelijksche daad, in het dagelijksche leven. Als wij „socialisme" zóó verstaan, willen en moeten alle Christenen er naar streven het socialisme te beleven! Angelsaksische bedreiging VLUG OMSLAANDE SYMPATHIEëN. Wederom strijdt Finland tegen de be dreiging uit het Oosten. Voor de derde maal in een korte spanne tijds, want de eeuwige strijd tusschen Rusland en Fin land komt voort uit de onoverbrugbare te genstelling tusschen beide landen met hun zoo verschillende eigenschappen en belan gen. Die tegenstelling wordt door een ge- heele reeks factoren bepaald, maar onge twijfeld behoort het Russische streven naar ijsvrije havens in verband met den in den Russischen volksaard gewortelden expan siedrang op elk gebied tot de voornaamste. Meer dan 600 jaar vond Finland steun bij een sterk Zweden, totdat Rusland in 1809 er in slaagde het kleine land te veroveren. Aanvankelijk was het bestuur van den overheerscher gematigd, maar in de negen tiger jaren van de vorige eeuw werden met geweld een aantal maatregelen, die een Russificatie van Finland en dus het einde van zijn onafhankelijk volksbestaan beoog den, doorgevoerd. Geestdriftig begroette de geheele wereld dan ook na den wereldoor log de oprichting van een onafhankelijk, democratisch Finland. Maar het nabuurschap met het bolsje wistisch geworden Rusland bleef voor Fin land een bron van zorg. Het gevaar uit het Oosten was, zooals spoedig bleek, geens zins bezworen, want de Sovjet-Unie be reidde zich blijkbaar voor om na verloop van tijd een aanval in Westelijke richting te doen. Steun aan de Finsche communis tische partij, militaire maatreselen aan de Finsche grens wezen hierop. En met wan trouwen zag men ook in Finland, hoe Oost- Karelië, dat door een Finsche bevolking bewoond wordt, niet de beloofde autonomie ontving, maar integendeel in sterke mate tot een Sovjet-staat .gemaakt werd. In de herfst van 1939 schoten de bliksem stralen uit de samengepakte wolken. De Sovjet-Unie stelde Finlard verschillende eischen betreffende Soviet-Russische vloot- bases in de Finsche Golf en grenswijzigin gen od de Karelische landengte, die onver een isbaar waren met de Finsche onafhan kelijkheid. Na het weigerend antwoord gin gen de Sovjet-troepen, zeker van een ge makkelijke overwinning, tot den aanval over. Maar het werd Peen gemakkelijke overwinnirg, want het Finsche volk stelde zich als één man te weer en betwistte eiken meter grondgebied aan den overmachtigen vijand. Over de geheele wereld sloeg een golf van verontwaardiging; symoathiebe- tuigingen, geld, zelfs enkele vrijwilligers stroomden naar het dapnere volk, dat ten slotte den ongelijken strijd moest opgeven. De vrede van Moskou verschafte den Rus sen de Karelische landengte en Hangö..^. Vrede tusschen Finland en de Sovjet- Unie. Maar was laatstgenoemd land tevre den met het bereikte? Bij zijn bezoek aan Berlijn deelde Molotof mede, dat de Sovjet- Unie zich door Finland bedreigd achtte; herhaaldelijk werd de Finsche Oostgrens door Soviet-troeoen geschonden en toen 22 Juni 1941 de Duitsche legers den striid met den vijand aanbonden, streden in den Noordelijken sector Finsche troepen dan ook vastberaden aan hun zijde. Van den beginre stond het daarbij voor het Finsche volk vast, dat dit de laatste strijd tegen het Oosten is, dat nu de Fin sche grens zoo moet worden vastgelegd, dat een duurzame vrede bereikt kan wor den. Met beslistheid wees minister Tanner in September alle geruchten over een af zonderlijken vrede van de hand, omdat Finland „thans in 25 jaar tijds den derden oorlog voor zijn zelfstandigheid en vrijheid voert om de onrechtvaardigheden van den vorigen oorlog uit den weg te ruimen en voor de toekomst vaste grondslagen te scheppen". „Vaste grondslagen voor de toekomst", d.w.z. inlijving van Oost-Karelië en ver schuiving van de Oostgrens. Derhalve heb ben de Finsche troepen hun opmarsch na de herovering van het oude gebied voort gezet en reeds is een groot gedeelte van Oost-Karelië bevrijd. Daarmede verijdelen zij echter de Angelsaksische plannen van hulpverleening langs den Moermarsk- spoorweg en om deze reden zouden Enge land en de Vereenigde Staten Finland gaarne tot een afzonderlijken vrede met de Sovjet-Unie willen dwingen. In dit licht moet men de Engelsche nota aan Finland over staking der vijandelijkheden zien, een nota, die de Finsche regeering beantwoord de met te wijzen op het recht van zelfver dediging en de noodzakelijkheid om ook Oost-Karelië in het Finsche staatsverband op te nemen. Wat Engeland niet gelukte, trachten nu de Vereenigde Staten te bereiken. Het Amerikaansche ministerie van buitenland- sche zaken heeft Finland gedreigd met het verbreken der vriendschappelijke betrek kinpen, irdien de Finsche troepen hun of fensief niet staken. Hetzelfde land, waar minister Knox in 1939 ach en wee riep over iederen Amerikaan, die in den Finsch-Rus- sischen oorlog neutraal wilde blijven, stelt nu den slechts door eigenbelang ingegeven eiseh den striid te staken. Beprijpeliikerwijze heeft deze stap in de geheele wereld en niet het minst in de Ver- eeniede Staten verontwaardiging gewekt. "De woegere Dresident Hoover vroeg of de Ver. Staten dan iederen zin voor mensche- liike en moreel» oropoHies uit het oog heb ben verloren? En in Finland reageerde de oers uiterst fel, ook de bladen van de zeer invloedrijke sociaal-democratische partij, hetPeen oomerkeliik is. daar de Angelsak sische landen bij hun po«in°en om de Sov- iet-Unie tenminste politiek te steunen, waarschiiolök op deze partij hun hoop ge- c-+oir( hadden. Er zijn trouwens nog andere plannen. Moskou dringt er bij de Engelsche regee ring op aan. dat zij Finland den oorlog verklaart. WaarschiinlnV is men te Londen alleszins afkeerig van een dergelijke hou ding. maar ook als Engeland op deze wijze den oorlog aan peheel Europa zou moeten verklaren, zal Finlard den eindstrijd om zijn onafhankelijkheid voortzetten, totdat het zijn grenzen definitief kan benalen. Elk waarliik EuroDeesch denkend mensch zal dit streven knnnfr begrijpen en waar- deeren, want Finlands zaak is Europa's zaak. REDE VAN ROOSEVELT. In een rede naar aanleiding van den Wa penstilstandsdag heeft Roosevelt verklaard, dat deze dag dit jaar een bijzondere betee kenis heeft, daar gebleken is waarvoor Amerika in den wereldoorlog heeft gestre den. De gevallenen van den wereldoorlog hebben het land. zoo zeide hij. gered van een vreeselijk gevaar. Het ging er toen om de wereld veili^ te maken voor de de mocratie en thans is het de taak van de Amerikanen er voor te zorgen, dat de ge sneuvelden in den wereldoorlog niet te vergeefs werden geofferd. SCHERPERE BEPALINGEN TEGEN JODEN IN ROEMENIë. Het stadsbestuur van Boekarest heeft bepaald, dat Joden slechts des ochtends tusschen 11 en 12 uur in de winkels en op de markten inkoopen mogen doen, op Zon en feestdagen slechts tusschen des och tends 9 en 10 uur en pas nadat de Roe- meensche bevolking haar boodschappen verricht heeft. Zware straffen zijn gesteld op overtreding van deze voorschriften. Wie buiten dien tijd aan Joden goederen ver koopt of thuis stuurt, wordt gearresteerd en naar een concentratiekamp gebracht. GEEN DUITSCHE VREDESVOELHORENS PRAATJES GELOGENSTRAFT. In antwoord op de van Amerikaansche zijde steeds weer verspreide geruchten over zoogenaamde Duitsche voelhorens, die naar vrede tasten en tevens in ant woord op een soortgelijke bewering in Churchills laatste rede, heeft de woord voerder van het Duitsche ministerie van buitenlandsche zaken, gezant dr. Schmidt voor vertegenwoordigers van de buiten-» landsche pers o.a. het volgende verklaard: In dezen oorlog zijn er geen Duitsche voelhorens, die naar vrede tasten. Zü zullen er ook niet zijn. Deze oorlog wordt door ons onverbiddellijk tot aan het zegevieren de einde voortgezet. Hieraan kan noch de opvatting van Churchill, noch die van zijn bondgenooten iets veranderen. Wanneer eens de geschiedenis van dezen oorlog zal worden geschreven, zal men daarin tever geefs het woord „Duitsche voelhorens" zoeken, doch wel zal men lezen van „En gelsche voelhorens, die naar vrede tas ten" en steeds weer van een „Duitsche overwinning". Het is n.l. niet alleen onze vaste overtui ging, doch ook ons onwrikbare doel, dat Duitschland den oorlog wint. Of deze over winning door de vernietiging van Enge land of door een Engelsch verzoek om vrede zal worden verkregen, is het eenige vraagstuk, dat op de agenda staat. Op het repertoire van Churchill komen klaarblijkelijk zulke „Duitsche voelhorens" voor, omdat hij de noodzaak gevoelt het verlangen naar vrede en de oorlogsmoe heid van het Engelsche volk door zulks voorspiegelingen te neutraliseeren. Verder meldt het A.N.P., dat men in be voegde Duitsche kringen niet van zins is steeds opnieuw te reageeren op zulke be weringen en de bronnen van zulke geruch ten op te sporen om toch steeds opnieuw te moeten constateeren, dat het grove leugens zijn, welke aari de wereld worden opgedischt. Men neemt derhalve in poli tieke kringen te Berlijn aan, dat de ca tegorische verklaringen van den woord voerder van het ministerie van buiten landsche zaken eens en voor altijd zulke beweringen te niet doen. Op de vraag of het sluiten van vrede met een persoonlijkheid als Churchill in het algemeen wel in aanmerking komt, wees men in de Wilhelmstrasse op de uit drukking „krankzinnige drinkebroer", wel ke de Fiihrer in zijn jongste rede heeft ge bruikt. LAF OPTREDEN VAN DE BRITSCHE LUCHTMACHT. Zooals bekend, werd op 9 Augustus een van de bekendste Engelsche vliegers, lui tenant-kolonel Bader door Duitsche jagers boven Fransch gebied neergeschoten. Toen Bader gevangen werd genomen, bleek, dat bij de landing één van zijn kunstbeenen was gebroken. Deze Britsche vliegerofficier heeft n.l. jaren geleden bij een vliegongeluk zijn beide beenen verloren. Desondanks was hij met twee speciaal voor hem geconstrueer de kunstbeenen een van de meest succes volle gevechtsvliegers der Britsche lucht macht. Het opperbevel van de Duitsche lucht macht verzocht radiografisch een Britsche militaire instantie om hoven een bepaald vliegveld een' kunstbeen voor Bader neer te werpen. Beloofd werd, dat alle ge vechtshandelingen voor het vliegtuig, dat het kunstbeen voor Bader zou brengen, ge staakt zouden worden. Op dit ridderlijke Duitsche aanbod werd van Engelsche zijde, naar het Britsche blad „London Calling" meldt, het volgende on dernomen: Er werd een kunstbeen aangeschaft, goed verpakt, dichtgebonden en aan een para chute vastgebonden. Dit eigenaardige transport geschiedde in het kader van een actie van gevechtsvliegers. De vliegtuigen hadden bommen en mi trailleurs aan boord. Bij den aanval op het afgesproken vliegveld werd niet alleen het pak met het kunstbeen neergeworpen, doch er werden tevens verscheidene Messer- schmitt-toestellen neergeschoten. De geheele beschaafde wereld, zoo be sluit „London Calling", zal blij zijn te ver nemen, dat Bader thans zijn beenen weer heeft. DE STRIJD IN HET OOSTEN DE BETEEKENIS DER OVERWINNING BIJ TICHWIN. Het Duitsche succes bij Tichwin betee- kent de definitieve afsnoering van Lenin grad van het bolsjewistische achterland, zoo wordt van bevoegde Duitsche zijde meegedeeld. De Britsche pressie op Fin land om dit tot den vrede te brengen had ten doel, den bolsjewisten te Leningrad en Moermansk een ontlasting te bezorgen en den spoorweg van Moermansk te herwin nen voor de beloofde hulpverleening. Het transport via den weg van Archangel over Wologda heeft namelijk zijn moeilijkheden en de haven van Archangel is ongeveer een half jaar dichtgevroren. Na de nieuwe Duitsche wapensuccessen zijn deze ver wachtingen nu ijdel geworden. DE VEROVERDE GEBIEDEN IN HET OOSTEN. Wanneer men zich een juiste voorstel ling wil vormen van de geweldige uitge breidheid van het Duitsche front in het Oosten blijft ons geen ander middel over dan de oppervlakte van bekende landen en gebieden te vergelijken met de door de Duitsche legers tot dusverre in het Oosten bezette gebieden. Ter vergelijking diene bijvoorbeeld, dat het Duitsche Rijk in het jaar 1914 aan op pervlakte bezat van 540.000 vierkante kilo meter. Bijna even groot, namelijk 535.900 jlezen maakt rijk tentoonste LU nc van beden mavvirshus »3-»no€mBo> geopenö o-3 uuc toe^anq Onder beschermheerschap van den Rijkscommissaris dr. Seyss Inquart wordt op 15 November a s. in het Mauritshuis te'sGravenhage de tentoonstelling .Het Duitsche Boek van heden* geopend. Deze tentoonstelling zal tot 25 Nov. worden gehouden. De toegang is vrij. Hierboven het affiche, dat voor deze expositie is vervaardigd (Stapf-Mol) vierkante kilometer, is de Oekraine. Het in grootte daarop volgende gebied is Wit-Rus- land. Dit heeft een oppervlakte van 235.000 vierkante kilometer en is dus onge veer even groot als Pruisen zonder Bran denburg, dat rond 240.000 vierkante kilo meter beslaat. Het gebied van Smolensk (74.900 vier kante kilometer) kan worden vergeleken met Beieren, dat 75.000 vierkante kilome ter groot is. Het gebied van Orel is 1000 vierkante kilometer grooter dan Silezië en Sudetenland tezamen, die 64.500 vier kante kilometer groot zijn. Littauen en Letland zijn bij elkaar 127.300 vierkante kilometer groot, hetgeen overeenkomt met geheel Zuid-Duitschland, dus Beieren, Baden, Wurtemberg bij el kaar, die een gezamenlijke oppervlakte be slaan van 120.000 vierkante kilometer. Estland met zijn 47.5000 vierkante kilo meter zou men kunnen vergelijken met de provincie Brandenburg. Het gebied van de Moldavische republiek (32.700 vierkante kilometer) is ten slotte ongeveer zoo groot als Pommeren (31.000 vierkante kilometer). Wanneer men deze getallen in het oog houdt, worden de prestaties van de Duit sche troepen buitengewoon aanschouwe lijk als men bedenkt, dat de Duitsche le gers deze geheele oppervlakte, waarbij men nog het vroegere Polen, deelen van de provincie Kalinin, Leningrad en Karelië met in totaal 500.000 vierkante kilometer moet tellen, in 132 dagen hebben weten te bezetten. AANSLAG TE SPALATO. Officieel wordt te Rome medegedeeld, dat Maandagmiddag te Spalato drie bom men zijn geworpen naar het muziekcorps der oude jagersdivisie. Daardoor werden 24 soldaten en 25 burgers gewond; één der soldaten is aan zijn verwondingen bezwe ken. Tegelijkertijd werd een vrachtauto, waarop zich soldaten bevonden, door ma chinegeweervuur getroffen. Eenige solda ten werden licht gewond. Men heeft 150 personen, bijna zonder uitzondering communisten, gearresteerd. De gearresteerden zijn grootendeels af komstig uit een andere streek in den Bal kan. Zoolang de schuldigen gezocht wor den, zullen in overeenstemming met de instructies uit Rome de 150 gearresteerden als gijzelaars beschouwd worden..De schul digen zullen terechtstaan voor de speciale rechtbank ter verdediging van den staat. DE DUITSCHERS MOETEN MINDER ROOKEN. De Duitsche regeering verwacht, dat alle rookers bereid zullen zijn hun offer te brengen voor de succesvolle Duitsche oor logsvoering, zoo verklaarde men gisteren in de Wilhelmstrasse te Berlijn. Het is evenwel niet de bedoeling, dat de rookers blijk geven van hun patriottische gezind- ■he;d door via de oorlogsbelasting op ta bakswaren de krijgskas te sterken. Inte gendeel, de Duitsche oorlogsfinanciering is in het geheel niet afhankelijk van de ver hoogde tabaksbelasting, die slechts een gering percentage uitmaakt van de rijks inkomsten. Er wordt van de rookers dan ook geen ander offer verwacht, dan dat zij minder zullen rooken. De in Duitschland heerschende schaarste aan rookartikelen, die overigens aanmerkelijk zwaarder is dan in de bezette gebieden, vloeit niet zonder meer voort uit het feit, dat het Duitsche Rijk niet in staat zou zijn om de behoeften zijner rookende onderdanen te bevredigen. De sigaren productie wordt uiteraard sterk belemmerd door de oorlogsomstandighe den, daar de tabakscultuur in het binnen land nog van te geringen omvang is. De Balkan echter kan ruimschoots tabak le veren, om aan eiken vraag van Duitsche sigarettenrookers te voldoen. Men zou dan evenwel nieuwe fabrieken moeten bou wen, talrijke gecompliceerde machines moeten construeeren en tenslotte nog een aanzienlijke hoeveelheid spoorwegmate riaal ter beschikking moeten stellen, d.w.z. de belangen van de oorlogsvoering opzij moeten schuiven. Het is onnoodig te ze gen, dat men daartoe niet bereid is. Mussolini begroet de .Legione Csaribaldina tijdens de inwijding van het Mausoleum voor de tusschen 1849 en 1870 gevallenen op den Janiculus. welk Mausoleum te Montorio is gebouwd (Atlantic-Holland)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1941 | | pagina 1