FINLANDS STRIJD MET DE SOVJET-UNIE
HEI IHITSCHl BOIKi
WOENSDAG 12 NOVEMBER 1941
33ste Jaargang No. 10100
Telefoon: Redactie 20015 Administratie 20935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus 11.
WINTERNOOD
EN
WINTERHULP
GISTEREN, den elfden November, was
het Sint Maartensdag, de vier-dag
van den krijgsman, die volgens
Ihet geschiedverhaal in de nabijheid van
Amiens de helft van zijn soldatenmantel
aan een armen verkleumden bedelaar gaf.
Een treffend voorbeeld van gemeen
schapsgevoel, een spontane daad van een
man, die op den drempel stond van het
christendom; want waarschijnlijk was hij
toen nog niet gedoopt en nog slechts ca
techumeen.
Er was toen koude en nood in de Galli
sche landen; het winterde.
Ook nu staat de winter voor de deur en
dreigt de nood hoog te stijgen in de lage
landen aan de zee. In den eeuwigen kring
loop der tijden is het barre jaargetijde al
tijd een periode van veel ellende, vooral
als de ijzige winden uit het Noorden al
vroeg het leven der natuur doen verstijven;
als vorst, sneeuw en striemende hagel op
de onbarmhartigste wijze strenge eischen
stellen aan het uithoudingsvermogen vah
den mensoh en zijn weerstandsvermogen
tegen ziekten en kwalen aan een harden
proef onderwerpen.
In normale tijden, wanneer het meeren-
deel der bevolking behoorlijk gekleed is
en weldoorvoed, is de winter de geëigende
periode, om met ruime hand te ondersteu
nen wat in koude en ellende dreigt te ver
zinken. Hoeveel te meer in dezen tijd, nu
de oorlogseconomie haar stempel op het
volk heeft gedrukt, nu er gepast en geme
ten moet worden, nu er zelfs maatregelen
moeten worden genomen om te voorko
men, dat de menschen zich in hun kort
zichtigheid zelf te kort doen.
Honger, gebrek, koude, lichamelijke en
moreele ellende zijn de booze geesten, die
in oorlogswinters rondwaren over het door
stormen gezweepte en door sneeuwvlagen
geteisterde land. Tegen hen dient ten strij
de te worden getrokken, in gesloten gele
deren in één hechte door eendracht onver
brekelijke formatie.
Winterhulp Nederland, die gedurende
de zomermaanden niet heeft stil geaeten,
doch zijn strategische plannen voor de ko
mende zware maanden heeft voorbereid, is
reeds begonnen met de eerste voorposten
gevechten. De collectes zijn weer begon
nen, zoowel huis aan huis als door speld
jes-verkoop in de straten, (a.s. Vrijdag en
Zaterdag wordt er hier te Leiden weer ge
collecteerd) en weldra zal ook de uitdee-
ling der gelden in vollen gang zijn.
De strijd tegen de winterdemonen zal
fel zijn, want zij zijn sterker dan ooit, maar
de strijd zal met enthousiasme en toewij
ding worden gestreden „voor het volk
door het volk". Er zijn menschen in nood,
mede-menschen, volksgenooten en lotge-
nooten! Deze gedachte moet ons tot een
obsessie worden. De gedachte moet ons
schokken, veel erger dan een bericht over
een scheepsramp op de Noordzeekust. Als
er één noodsignaal in den donkeren nacht
omhoog flitst uit de kokende golven van
de branding, dan vaart de reddingsboot
onmiddellijk uit, zonder dat de bemanning
een oogenblik aarzelt in het gezicht van
den dood. Want er zijn menschen in nood!
Wie het zijn en wat zij zijn, het doet er niet
toe, er wordt niet naar gevraagd; de red
ders wagen hun eigen leven om dat van
onbekenden te beveiligen.
Wie met Winterhulp uittrekt om den nood
te lenigen behoeft zijn leven niet in de
waagschaal te stellen; hij behoeft zelfs niet
eens zijn geld te spendeeren om onbeken
den uit den nood te redden. Zij die gehol
pen moeten worden zijn onze naasten,
onze eigen menschen, onze eigen stadge-
nooten, onze eigen dorpsgenooten.
Moeten wij als Sint Maarten de helft van
onzen mantel* geven?
Wij kunnen practischer zijn, maar in één
opzicht moeten wij even onpractisch zijn
als die spontane krijgsman uit de eerste
helft der vierde eeuw. Wij moeten geven
wat wij te geven hebben en meer letten op
den nood, die er te lenigen valt, dan op het
geen wij voor ons zelf overhouden.
V Socialisme
Tot voor enkele jaren werd onder so
cialisme ten onzent verstaan de sociaal
democratie, of, het al dan niet verwaterde,
marxisme.
In dezen tijd heeft het woord socialisme
een anderen inhoud gekregen, een inhoud,
die meer beantwoordt aan de letterlijke
en aan de voor-de-hand-liggende beteeke-
nis van het woord.
Aan het woord socialisme heeft men
dezelfde beteekenis gegeven, die wü hecht
ten aan het woord solidarisme.
Wat is socialisme?
Wij hoorden dezer dagen deze definitie:
socialisme is kameraadschap.
En dat lijkt ons een heel goede definitie.
Al wat wettelijk en reglementair op eco
nomisch en sociaal terrein op socialis
tische wijze wordt vastgelegd brengt
ons nog niet socialisme, als er onder de
menschen, die daarbij betrokken zijn,
niet leeft en heerscht kameraadschap
echte, edele kameraadschap.
Socialisme is kameraadschap. Een heel
goede definitie. Een nog betere definitie
misschien is deze: Socialisme is de naas
tenliefde van de dagelijksche daad, in het
dagelijksche leven.
Als wij „socialisme" zóó verstaan, willen
en moeten alle Christenen er naar streven
het socialisme te beleven!
Angelsaksische bedreiging
VLUG OMSLAANDE SYMPATHIEëN.
Wederom strijdt Finland tegen de be
dreiging uit het Oosten. Voor de derde
maal in een korte spanne tijds, want de
eeuwige strijd tusschen Rusland en Fin
land komt voort uit de onoverbrugbare te
genstelling tusschen beide landen met hun
zoo verschillende eigenschappen en belan
gen. Die tegenstelling wordt door een ge-
heele reeks factoren bepaald, maar onge
twijfeld behoort het Russische streven naar
ijsvrije havens in verband met den in den
Russischen volksaard gewortelden expan
siedrang op elk gebied tot de voornaamste.
Meer dan 600 jaar vond Finland steun bij
een sterk Zweden, totdat Rusland in 1809
er in slaagde het kleine land te veroveren.
Aanvankelijk was het bestuur van den
overheerscher gematigd, maar in de negen
tiger jaren van de vorige eeuw werden met
geweld een aantal maatregelen, die een
Russificatie van Finland en dus het einde
van zijn onafhankelijk volksbestaan beoog
den, doorgevoerd. Geestdriftig begroette de
geheele wereld dan ook na den wereldoor
log de oprichting van een onafhankelijk,
democratisch Finland.
Maar het nabuurschap met het bolsje
wistisch geworden Rusland bleef voor Fin
land een bron van zorg. Het gevaar uit het
Oosten was, zooals spoedig bleek, geens
zins bezworen, want de Sovjet-Unie be
reidde zich blijkbaar voor om na verloop
van tijd een aanval in Westelijke richting
te doen. Steun aan de Finsche communis
tische partij, militaire maatreselen aan de
Finsche grens wezen hierop. En met wan
trouwen zag men ook in Finland, hoe Oost-
Karelië, dat door een Finsche bevolking
bewoond wordt, niet de beloofde autonomie
ontving, maar integendeel in sterke mate
tot een Sovjet-staat .gemaakt werd.
In de herfst van 1939 schoten de bliksem
stralen uit de samengepakte wolken. De
Sovjet-Unie stelde Finlard verschillende
eischen betreffende Soviet-Russische vloot-
bases in de Finsche Golf en grenswijzigin
gen od de Karelische landengte, die onver
een isbaar waren met de Finsche onafhan
kelijkheid. Na het weigerend antwoord gin
gen de Sovjet-troepen, zeker van een ge
makkelijke overwinning, tot den aanval
over. Maar het werd Peen gemakkelijke
overwinnirg, want het Finsche volk stelde
zich als één man te weer en betwistte eiken
meter grondgebied aan den overmachtigen
vijand. Over de geheele wereld sloeg een
golf van verontwaardiging; symoathiebe-
tuigingen, geld, zelfs enkele vrijwilligers
stroomden naar het dapnere volk, dat ten
slotte den ongelijken strijd moest opgeven.
De vrede van Moskou verschafte den Rus
sen de Karelische landengte en Hangö..^.
Vrede tusschen Finland en de Sovjet-
Unie. Maar was laatstgenoemd land tevre
den met het bereikte? Bij zijn bezoek aan
Berlijn deelde Molotof mede, dat de Sovjet-
Unie zich door Finland bedreigd achtte;
herhaaldelijk werd de Finsche Oostgrens
door Soviet-troeoen geschonden en toen
22 Juni 1941 de Duitsche legers den striid
met den vijand aanbonden, streden in den
Noordelijken sector Finsche troepen dan
ook vastberaden aan hun zijde.
Van den beginre stond het daarbij voor
het Finsche volk vast, dat dit de laatste
strijd tegen het Oosten is, dat nu de Fin
sche grens zoo moet worden vastgelegd,
dat een duurzame vrede bereikt kan wor
den. Met beslistheid wees minister Tanner
in September alle geruchten over een af
zonderlijken vrede van de hand, omdat
Finland „thans in 25 jaar tijds den derden
oorlog voor zijn zelfstandigheid en vrijheid
voert om de onrechtvaardigheden van den
vorigen oorlog uit den weg te ruimen en
voor de toekomst vaste grondslagen te
scheppen".
„Vaste grondslagen voor de toekomst",
d.w.z. inlijving van Oost-Karelië en ver
schuiving van de Oostgrens. Derhalve heb
ben de Finsche troepen hun opmarsch na
de herovering van het oude gebied voort
gezet en reeds is een groot gedeelte van
Oost-Karelië bevrijd. Daarmede verijdelen
zij echter de Angelsaksische plannen van
hulpverleening langs den Moermarsk-
spoorweg en om deze reden zouden Enge
land en de Vereenigde Staten Finland
gaarne tot een afzonderlijken vrede met de
Sovjet-Unie willen dwingen. In dit licht
moet men de Engelsche nota aan Finland
over staking der vijandelijkheden zien, een
nota, die de Finsche regeering beantwoord
de met te wijzen op het recht van zelfver
dediging en de noodzakelijkheid om ook
Oost-Karelië in het Finsche staatsverband
op te nemen.
Wat Engeland niet gelukte, trachten nu
de Vereenigde Staten te bereiken. Het
Amerikaansche ministerie van buitenland-
sche zaken heeft Finland gedreigd met het
verbreken der vriendschappelijke betrek
kinpen, irdien de Finsche troepen hun of
fensief niet staken. Hetzelfde land, waar
minister Knox in 1939 ach en wee riep over
iederen Amerikaan, die in den Finsch-Rus-
sischen oorlog neutraal wilde blijven, stelt
nu den slechts door eigenbelang ingegeven
eiseh den striid te staken.
Beprijpeliikerwijze heeft deze stap in de
geheele wereld en niet het minst in de Ver-
eeniede Staten verontwaardiging gewekt.
"De woegere Dresident Hoover vroeg of de
Ver. Staten dan iederen zin voor mensche-
liike en moreel» oropoHies uit het oog heb
ben verloren? En in Finland reageerde de
oers uiterst fel, ook de bladen van de zeer
invloedrijke sociaal-democratische partij,
hetPeen oomerkeliik is. daar de Angelsak
sische landen bij hun po«in°en om de Sov-
iet-Unie tenminste politiek te steunen,
waarschiiolök op deze partij hun hoop ge-
c-+oir( hadden.
Er zijn trouwens nog andere plannen.
Moskou dringt er bij de Engelsche regee
ring op aan. dat zij Finland den oorlog
verklaart. WaarschiinlnV is men te Londen
alleszins afkeerig van een dergelijke hou
ding. maar ook als Engeland op deze wijze
den oorlog aan peheel Europa zou moeten
verklaren, zal Finlard den eindstrijd om
zijn onafhankelijkheid voortzetten, totdat
het zijn grenzen definitief kan benalen.
Elk waarliik EuroDeesch denkend mensch
zal dit streven knnnfr begrijpen en waar-
deeren, want Finlands zaak is Europa's
zaak.
REDE VAN ROOSEVELT.
In een rede naar aanleiding van den Wa
penstilstandsdag heeft Roosevelt verklaard,
dat deze dag dit jaar een bijzondere betee
kenis heeft, daar gebleken is waarvoor
Amerika in den wereldoorlog heeft gestre
den. De gevallenen van den wereldoorlog
hebben het land. zoo zeide hij. gered van
een vreeselijk gevaar. Het ging er toen
om de wereld veili^ te maken voor de de
mocratie en thans is het de taak van de
Amerikanen er voor te zorgen, dat de ge
sneuvelden in den wereldoorlog niet te
vergeefs werden geofferd.
SCHERPERE BEPALINGEN TEGEN
JODEN IN ROEMENIë.
Het stadsbestuur van Boekarest heeft
bepaald, dat Joden slechts des ochtends
tusschen 11 en 12 uur in de winkels en op
de markten inkoopen mogen doen, op Zon
en feestdagen slechts tusschen des och
tends 9 en 10 uur en pas nadat de Roe-
meensche bevolking haar boodschappen
verricht heeft. Zware straffen zijn gesteld
op overtreding van deze voorschriften. Wie
buiten dien tijd aan Joden goederen ver
koopt of thuis stuurt, wordt gearresteerd
en naar een concentratiekamp gebracht.
GEEN DUITSCHE
VREDESVOELHORENS
PRAATJES GELOGENSTRAFT.
In antwoord op de van Amerikaansche
zijde steeds weer verspreide geruchten
over zoogenaamde Duitsche voelhorens,
die naar vrede tasten en tevens in ant
woord op een soortgelijke bewering in
Churchills laatste rede, heeft de woord
voerder van het Duitsche ministerie van
buitenlandsche zaken, gezant dr. Schmidt
voor vertegenwoordigers van de buiten-»
landsche pers o.a. het volgende verklaard:
In dezen oorlog zijn er geen Duitsche
voelhorens, die naar vrede tasten. Zü zullen
er ook niet zijn. Deze oorlog wordt door
ons onverbiddellijk tot aan het zegevieren
de einde voortgezet. Hieraan kan noch de
opvatting van Churchill, noch die van zijn
bondgenooten iets veranderen. Wanneer
eens de geschiedenis van dezen oorlog zal
worden geschreven, zal men daarin tever
geefs het woord „Duitsche voelhorens"
zoeken, doch wel zal men lezen van „En
gelsche voelhorens, die naar vrede tas
ten" en steeds weer van een „Duitsche
overwinning".
Het is n.l. niet alleen onze vaste overtui
ging, doch ook ons onwrikbare doel, dat
Duitschland den oorlog wint. Of deze over
winning door de vernietiging van Enge
land of door een Engelsch verzoek om
vrede zal worden verkregen, is het eenige
vraagstuk, dat op de agenda staat.
Op het repertoire van Churchill komen
klaarblijkelijk zulke „Duitsche voelhorens"
voor, omdat hij de noodzaak gevoelt het
verlangen naar vrede en de oorlogsmoe
heid van het Engelsche volk door zulks
voorspiegelingen te neutraliseeren.
Verder meldt het A.N.P., dat men in be
voegde Duitsche kringen niet van zins is
steeds opnieuw te reageeren op zulke be
weringen en de bronnen van zulke geruch
ten op te sporen om toch steeds opnieuw
te moeten constateeren, dat het grove
leugens zijn, welke aari de wereld worden
opgedischt. Men neemt derhalve in poli
tieke kringen te Berlijn aan, dat de ca
tegorische verklaringen van den woord
voerder van het ministerie van buiten
landsche zaken eens en voor altijd zulke
beweringen te niet doen.
Op de vraag of het sluiten van vrede
met een persoonlijkheid als Churchill in
het algemeen wel in aanmerking komt,
wees men in de Wilhelmstrasse op de uit
drukking „krankzinnige drinkebroer", wel
ke de Fiihrer in zijn jongste rede heeft ge
bruikt.
LAF OPTREDEN VAN DE BRITSCHE
LUCHTMACHT.
Zooals bekend, werd op 9 Augustus een
van de bekendste Engelsche vliegers, lui
tenant-kolonel Bader door Duitsche jagers
boven Fransch gebied neergeschoten.
Toen Bader gevangen werd genomen,
bleek, dat bij de landing één van zijn
kunstbeenen was gebroken.
Deze Britsche vliegerofficier heeft n.l.
jaren geleden bij een vliegongeluk zijn
beide beenen verloren. Desondanks was hij
met twee speciaal voor hem geconstrueer
de kunstbeenen een van de meest succes
volle gevechtsvliegers der Britsche lucht
macht.
Het opperbevel van de Duitsche lucht
macht verzocht radiografisch een Britsche
militaire instantie om hoven een bepaald
vliegveld een' kunstbeen voor Bader neer
te werpen. Beloofd werd, dat alle ge
vechtshandelingen voor het vliegtuig, dat
het kunstbeen voor Bader zou brengen, ge
staakt zouden worden.
Op dit ridderlijke Duitsche aanbod werd
van Engelsche zijde, naar het Britsche blad
„London Calling" meldt, het volgende on
dernomen:
Er werd een kunstbeen aangeschaft, goed
verpakt, dichtgebonden en aan een para
chute vastgebonden. Dit eigenaardige
transport geschiedde in het kader van een
actie van gevechtsvliegers.
De vliegtuigen hadden bommen en mi
trailleurs aan boord. Bij den aanval op het
afgesproken vliegveld werd niet alleen het
pak met het kunstbeen neergeworpen, doch
er werden tevens verscheidene Messer-
schmitt-toestellen neergeschoten.
De geheele beschaafde wereld, zoo be
sluit „London Calling", zal blij zijn te ver
nemen, dat Bader thans zijn beenen weer
heeft.
DE STRIJD IN HET OOSTEN
DE BETEEKENIS DER OVERWINNING
BIJ TICHWIN.
Het Duitsche succes bij Tichwin betee-
kent de definitieve afsnoering van Lenin
grad van het bolsjewistische achterland,
zoo wordt van bevoegde Duitsche zijde
meegedeeld. De Britsche pressie op Fin
land om dit tot den vrede te brengen had
ten doel, den bolsjewisten te Leningrad en
Moermansk een ontlasting te bezorgen en
den spoorweg van Moermansk te herwin
nen voor de beloofde hulpverleening. Het
transport via den weg van Archangel over
Wologda heeft namelijk zijn moeilijkheden
en de haven van Archangel is ongeveer een
half jaar dichtgevroren. Na de nieuwe
Duitsche wapensuccessen zijn deze ver
wachtingen nu ijdel geworden.
DE VEROVERDE GEBIEDEN IN HET
OOSTEN.
Wanneer men zich een juiste voorstel
ling wil vormen van de geweldige uitge
breidheid van het Duitsche front in het
Oosten blijft ons geen ander middel over
dan de oppervlakte van bekende landen en
gebieden te vergelijken met de door de
Duitsche legers tot dusverre in het Oosten
bezette gebieden.
Ter vergelijking diene bijvoorbeeld, dat
het Duitsche Rijk in het jaar 1914 aan op
pervlakte bezat van 540.000 vierkante kilo
meter. Bijna even groot, namelijk 535.900
jlezen maakt rijk
tentoonste LU nc
van beden
mavvirshus »3-»no€mBo>
geopenö o-3 uuc toe^anq
Onder beschermheerschap van den
Rijkscommissaris dr. Seyss Inquart wordt
op 15 November a s. in het Mauritshuis
te'sGravenhage de tentoonstelling .Het
Duitsche Boek van heden* geopend.
Deze tentoonstelling zal tot 25 Nov.
worden gehouden. De toegang is vrij.
Hierboven het affiche, dat voor deze
expositie is vervaardigd (Stapf-Mol)
vierkante kilometer, is de Oekraine. Het in
grootte daarop volgende gebied is Wit-Rus-
land. Dit heeft een oppervlakte van
235.000 vierkante kilometer en is dus onge
veer even groot als Pruisen zonder Bran
denburg, dat rond 240.000 vierkante kilo
meter beslaat.
Het gebied van Smolensk (74.900 vier
kante kilometer) kan worden vergeleken
met Beieren, dat 75.000 vierkante kilome
ter groot is. Het gebied van Orel is 1000
vierkante kilometer grooter dan Silezië
en Sudetenland tezamen, die 64.500 vier
kante kilometer groot zijn.
Littauen en Letland zijn bij elkaar
127.300 vierkante kilometer groot, hetgeen
overeenkomt met geheel Zuid-Duitschland,
dus Beieren, Baden, Wurtemberg bij el
kaar, die een gezamenlijke oppervlakte be
slaan van 120.000 vierkante kilometer.
Estland met zijn 47.5000 vierkante kilo
meter zou men kunnen vergelijken met de
provincie Brandenburg. Het gebied van de
Moldavische republiek (32.700 vierkante
kilometer) is ten slotte ongeveer zoo groot
als Pommeren (31.000 vierkante kilometer).
Wanneer men deze getallen in het oog
houdt, worden de prestaties van de Duit
sche troepen buitengewoon aanschouwe
lijk als men bedenkt, dat de Duitsche le
gers deze geheele oppervlakte, waarbij
men nog het vroegere Polen, deelen van
de provincie Kalinin, Leningrad en Karelië
met in totaal 500.000 vierkante kilometer
moet tellen, in 132 dagen hebben weten te
bezetten.
AANSLAG TE SPALATO.
Officieel wordt te Rome medegedeeld,
dat Maandagmiddag te Spalato drie bom
men zijn geworpen naar het muziekcorps
der oude jagersdivisie. Daardoor werden
24 soldaten en 25 burgers gewond; één der
soldaten is aan zijn verwondingen bezwe
ken. Tegelijkertijd werd een vrachtauto,
waarop zich soldaten bevonden, door ma
chinegeweervuur getroffen. Eenige solda
ten werden licht gewond.
Men heeft 150 personen, bijna zonder
uitzondering communisten, gearresteerd.
De gearresteerden zijn grootendeels af
komstig uit een andere streek in den Bal
kan. Zoolang de schuldigen gezocht wor
den, zullen in overeenstemming met de
instructies uit Rome de 150 gearresteerden
als gijzelaars beschouwd worden..De schul
digen zullen terechtstaan voor de speciale
rechtbank ter verdediging van den staat.
DE DUITSCHERS MOETEN MINDER
ROOKEN.
De Duitsche regeering verwacht, dat alle
rookers bereid zullen zijn hun offer te
brengen voor de succesvolle Duitsche oor
logsvoering, zoo verklaarde men gisteren
in de Wilhelmstrasse te Berlijn. Het is
evenwel niet de bedoeling, dat de rookers
blijk geven van hun patriottische gezind-
■he;d door via de oorlogsbelasting op ta
bakswaren de krijgskas te sterken. Inte
gendeel, de Duitsche oorlogsfinanciering is
in het geheel niet afhankelijk van de ver
hoogde tabaksbelasting, die slechts een
gering percentage uitmaakt van de rijks
inkomsten. Er wordt van de rookers dan
ook geen ander offer verwacht, dan dat zij
minder zullen rooken. De in Duitschland
heerschende schaarste aan rookartikelen,
die overigens aanmerkelijk zwaarder is dan
in de bezette gebieden, vloeit niet zonder
meer voort uit het feit, dat het Duitsche
Rijk niet in staat zou zijn om de behoeften
zijner rookende onderdanen te bevredigen.
De sigaren productie wordt uiteraard sterk
belemmerd door de oorlogsomstandighe
den, daar de tabakscultuur in het binnen
land nog van te geringen omvang is. De
Balkan echter kan ruimschoots tabak le
veren, om aan eiken vraag van Duitsche
sigarettenrookers te voldoen. Men zou dan
evenwel nieuwe fabrieken moeten bou
wen, talrijke gecompliceerde machines
moeten construeeren en tenslotte nog een
aanzienlijke hoeveelheid spoorwegmate
riaal ter beschikking moeten stellen, d.w.z.
de belangen van de oorlogsvoering opzij
moeten schuiven. Het is onnoodig te ze
gen, dat men daartoe niet bereid is.
Mussolini begroet de .Legione Csaribaldina tijdens de inwijding van
het Mausoleum voor de tusschen 1849 en 1870 gevallenen op den
Janiculus. welk Mausoleum te Montorio is gebouwd (Atlantic-Holland)