DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DUITSCHLAND
ERVARINGEN VAN EEN DUITSCHEN
CONSUL-GENERAAL
DINSDAG 11 NOVEMBER 1941
33ste Jaargang No. 10099
9e£ck*^eotiW:
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015 Administratie 20935.
Giro 103003. Postbus 11.
EUROPA,
HET DERDE FRONT
De rede, welke de Führer op den negen
den November te Munchen heeft gehou
den, vangt aan met de krachtige verzeke
ring, dat de strijd voortgezet zal worden
totdat de laatste gevaren, niet alleen voor
Duitschland, maar ook voor geheel Europa
uit. den weg geruimd zullen zijn. Niet al
leen Duitschland, maar ook Europa.
Nadrukkelijk wordt het herhaald. Deze
strijd is niet alleen voor Duitschland, maar
voor geheel Europa een strijd om het zijn
of niet zijn. Europa heeft dit begrepen,
dat door de Duitsche overwinning de weg
wordt gebaand naar een nieuwen tijd/in
welken een aaneengesloten Europa in rust
en vrede tot grooter kracht kan komen
dan ooit te voren. Naast de Duitsche troe
pen in het Oosten strijden schouder aan
schouder welhaast alle volkeren van Euro
pa, tot Franschen toe. „Achter ons front
staat nog een tweede front" heeft de Füh
rer in zijn rede gezegd: „Het Duitsche Va
derland". En achter dit Duitsche vader
land staat een derde front en dat heet
Europa. In dezen tijd wordt het lot van
Europa voor de komende duizend jaar be
slist".
In details heeft Hitier verder de ver
schillende aspecten van de geweldige wor
steling in het Oosten besproken. De Füh
rer wees op de geweldige verliezen van de
Sovjet-troepen. Acht a tien millioen doo-
den, gewonden, vermisten en gevangenen.
Van dergelijke verliezen herstelt zich geen
leger ter wereld meer! Aan materiaal ver
loor de vijand 15.000 vliegtuigen, meer
dan 22 000 tanks en ruim 27.000 stukken
geschut.
Een gebied van 1.670.000 M2„ bijna 4-
maal zoo groot als Frankrijk is bezet. In
dit gebied ligt driekwart van alle indus
trie en alle grondstoffen, waarover de Sov
jet-Unie beschikt. Hitier heè'ft het besluit
om tot dezen veldtocht over te gaan het
moeilijkste van zijn leven genoemd.
Nu bekend is geworden, welke ontzag
lijke voorraden aan materieel en men-
schen opgehoopt stonden aan de grenzen
van Europa, nu ook in ons land meer en
meer ingezien wordt aan welk gevaar
Europa op het laatste oogenblik is ont
snapt, kan men deze woorden van den
Führer begrijpen. Van bijzonder belang
was ook de verklaring, dat de bezetting
van vijandelijke voedings- en wapenbases
de eerste doelen zijn geweest van den Duit-
schen opmarsch.
Prestige-successen spelen in het geheel
geen rol. In dit verband winnen de woor
den over de belegering van Leningrad aan
beteekenis. Het gaat niet om steden, het
gaat er in de eerste plaats om Leningrad
en omstreken als hulpbronnen voor de
Sovjet-Unie uit te schakelen.
Ook over de Vereenigde Staten sprak
Hitier. Het was Roosevelt, die het bevel
heeft gegeven het vuur te openen, wan
neer Duitsche oorlogsbodems zich vertoo-
nen. De Duitsche schepen zullen zich we
ten te verdedigen, wanneer zij aangevallen
worden. De Führer zou het recht hebben
gehad thans zelf maatregelen te nemen,
doch in tegenstelling tot de Amerikaan-
sche gangstermethoden, wilde hij op mo-
reele gronden dit niet doen. De slotwoor
den van Hitier grepen terug op de verze
kering, dat men zich alles kan voorstellen,
maar geen Duitsche nederlaag.
Wij kunnen, aldus Hitier, aan het einde
van dit jaar zeggen, dat het grootste ge
vaar op het Europeesche front reeds is af
gewend en dat thans over het lot van
Europa voor de eerstvolgende duizend ja
ren wordt beslist.
Het kruis
Het D.N.B. bericht, dat de Fransche re
geering het verbod van het aanbrengen
van kruisbeelden en andere religieuze
beelden in gemeentelijke bureaux eri scho
len heeft opgeheven. Dit verbod werd in
dertijd, zooals dit D.N.B.-bericht het for
muleert, „gedurende den Franschen „Kul-
turkampf" in 1903 door de Fransche regee
ring uitgevaardigd". In de verschenen uit
voeringsbepalingen op het desbetreffende
decreet wordt gezegd, dat zoowel het
kruisbeeld als andere beelden wederom
kunnen worden aangebracht, waar een der
gelijk gebruik in overeenstemming is met
de godsdienstige overtuiging van het volk.
Dit bericht heeft ons getroffen. Men
kan zeggen, dat een volk niet al dan
niet christelijk is, niet al dan niet goed
is, naar gelang de hoeveelheid kruisbeelden
en andere beelden, die men er aantreft.
Maar, waar het embleem van het chris
tendom, en in het bijzonder van het ka
tholicisme, wordt weggenomen en niet
meer wordt gezien, beteekent dat, feitelijk,
dat men ook het christendom, en in het bij
zonder het Katholicisme, wil uitroeien
en daarmede geen rekening meer wil hou
den.
En waar het kruis een eereplaats wordt
gegeven om de beteekenis ervan te res
pecteeren, daar is ook klaarblijkelijk aan
wezig de wil zij 't dan ook niet altijd
even sterk en effectief! om in en door
het leven te erkennen Hem, Die op het
kruishout het menschdom heeft vrijgekocht
uit de slavernij der duivels.
Zonder overdrijving, natuurlijk, maar
met waarachtige eerbied, moeten wij het
kruis eeren als kenmerkend embleem en
verheven symbool. Ook en vooral als
wij er ons mede teekenen. Dat er in dat
opzicht veel ergernis wekkende slordigheid
en achteloosheid en onnadenkendheid be
staat, is maar al te waar!
STRIJDT VOOR EUROPA
Bolsjewistische achter
hoeden verder
teruggedrongen
Het Duitsche weermachtsbericht van
gistermiddag luidt als volgt:
Op de Krim werden ten Oosten van
Sebastopol en ten Westen van Kertsj
taaien tegenstand biedende vijande
lijke achterhoeden verder terugge
drongen.
Krachtige luchtaanvallen waren
overdag en 's nachts gericht op Se
bastopol. In olietanks en opslagplaat
sen ontstonden groote branden. In de
haven der zeevesting werden een bols
jewistische kruiserr en een groot
koopvaardijschip door bomtreffers
zwaar beschadigd.
Tusschen de Donetz en de Wolga
en in het gebied rond Moskou vernie
tigde het luchtwapen een groot aantal
transnorttreinen van de bolsjewisten.
Vrij sterke formaties gevechtsvlieg
tuigen bestookten Moskou met brisant-
en brandbommen.
In het bestek van de tusschen het
Tlmenmeer en het Ladogameer voor
bij Woltsjof uitgevoerde operaties
hebben gelijk in een extra-bericht
reeds gisteren is bekend gemaakt
formaties infanterie en tanks in den
nacht van 8 op 9 November door een
verrassenden aanval het belangrijke
verkeersknooppunt Tickwin ingeno
men. Talrijke gevangenen en een groo
te buit werden hierbij binnengebracht.
De staf van het vierde Sovjet-leger
ontkwam slechts aan gevangenneming
door zijn auto's en belangrijke mili
taire documenten achter te laten.
In de gevechten aan dezen frontsec
tor werden 16 October ca 20.000 ge
vangenen binnengebracht en 96 tanks,
179 kanonnen, een pantsertrein en
talriik ander oorlogsmateriaal buitge
maakt. Ongeveer zes duizend mijnen
werden opgeruimd.
Het totale aantal tijdens den veld
tocht in het Oosten binnengebrachte
bolsjewistische kriiv?rtevao genen is
th^ns gesteun tot 3.632.000
Voor de Oostkust van Schotland
bracht het luchtwapen in den afgeloo-
nen nacht een vrachtschip van 2000
brt. tot zinken. Een ander koopvaar
dijschip werd dooT bommen bescha
digd.
Duikbommenwerpers bombardeerden
aan de Britcche Zuid-Oostkust het ha
vengebied van Margate. Uitgestrekte
branden en zware explosies toonden
het succes van den aanval.
In Noord-Afrika vielen formaties
Duitsche gevechtsvliegers met goede
uitwerking Britsche steunpunten bij
Mersa Matroeh en bunker-installaties
bii Tobroek aan.
De vijand wierp in den afgeloopen
nacht met vrij zwakke krachten bom
men op eenige plaatsen in Noord-West-
Duitcchland, vooral op woonwijken te
Hamburg. De burgerbevolging leed
verliezen aan dooden en gewonden.
Twee Britsche bommenwerpers wer
den neergeschoten.
De 1ste luitenant Lent behaalde zijn
twintigste .nachtelijke overwinning in
de lucht.
De strijd aan het Oostelijk
front
HARDE SLAGEN OP DE KRIM.
In aanvulling op het weermachtbericht
van gisteren wordt het D. N. B. van mili
taire zijde het volgende medegedeeld:
Terwijl de Duitsche en Roemeensche
troepen de verslagen bolsjewistische troe
pen op de Krim steeds nauwer opdringen
naar het gebied van Sebastopol en de
bolsjewistische achterhoede terugdrijven
ir de richting van Kertsj, bombardeert de
Duitsche luchtmacht de eenige twee toe-
vluchtsgebieden der bolsjewisten op de
Krim, de stad en haven van Sebastopol en
het gebied van Kertsj met effect. Groote
branden woeden in het Zuidelijk deel van
Sebastopol; olietanks en pakhuizen kregen
vele treffers. Een vlucht der bolsjewieken
van de Krim is nog slechts in geringe mate
en met hulp van het toeval uitvoerbaar.
Ook in andere sectoren van het Oostelijk
front wordt door de Duitsche luchtmacht
den verslagen bolsjewisten ontkoming of
a-invoeren van reserves, vervangende troe
pen en ravitailleeringsafdeeüngen onmoge-
;jk gemaakt. De spoorwegen tusschen Do
nets en Wolga en in het gebied rond Mos
kou staan dag en nacht bloot aan den Duit-
schen bommenhagel. Ook Moskou en Lenin
grad worden dag en nacht gebombardeerd.
De bolsjewisten wisten waarom zij bij
Tichwin zoo hevigen tegegnstand boden
arn den Duitschen aanval. Deze plaats is
oen belangrijk verkeersknooppunt. Daar
kwamen de eenige nog bruikbare groote
wegen van het Ladogameer naar het Oos
ten samen. Thans blijft den bolsjewisten
tusschen de Duitsche stellingen bij Tichwin
en de Finsche stellingen en bruggehoofden
aan de Swir nog slechts een smal gebied
zender wegen over, dat door zijn moeras
sigheid moeilijk toegankelijk is en leidt
naar het Ladogameer. Het vormt daardoor
Hoe prof. Gerlach behandeld
werd
IN SMERIGE GEVANGENISSEN.
0
Voor de Duitsche en buitenlandsehe pers
te Berlijn hebben de gewezen Duitsche ge
zant te Teheran, Ettel, en de gewezen
Duitsche consul-generaal te Reykjavik,
prof. Gerlach, rapport uitgebracht over
het optreden van Britten en Sowjets te
genover diplomatieke vertegenwoordigers
/an Duitschland en tegenover de Duitsche
kolonie te Iran.
Het rapport van Ettel was een lange
aanklacht tegen de Britsche regeering, die
schuld draagt aan het lot van Duitsche
mannen en vrouwen, wier loyale houding
jegens het gastland door de Iraansche re
geering meer dan eens uitdrukkelijk voor
beeldig is genoemd. Bij deze maatregelen
tegen de Duitsche kolonie, aldus de ge
zant, was de Britsche regeering de drij
vende kracht en de Sowjet-ambassadeur
steeds een gewillig dienaar, die op den
voorgrond trad, als de maatregelen de
„goede reputatie" van Engeland zouden
kunnen schaden. Het voornaamste deel
van Ettels rapport is vroeger al gepubli
ceerd, naar men zich zal herinneren.
Gerlach deelde mee, dat hij 10 Mei 1940
uit zijn consulaat gezet en met de andere
Duitschers op IJsland aan boord van den
Engelschen kruiser „Glasgow" werd ge
bracht In tegenstelling tot de Engelsche
belofte werd hij niet naar Duitschland ge
bracht. doch eerst te Liverpool en later
tt Londen in een smerige gevangenis op
gesloten. Later werd hij naar den Tower
overgebracht. Protesten mochten niet ba
ten en de behandeling was uiterst streng.
Na twee en een halve maand werd Ger
lach, lichamelijk volkomen geknakt, naar
het eiland Man overgebracht en kort
daarop zag hij eindelijk ziin gezin terug.
Aan het slot van zijn uiteenzetting meld
de G°rlach, dat hij was uitgewisseld tegen
den Britschen ambassadeur Oliphant. die
in Duitschland oo heel wat behoorlijker
wijze is behandeld. In een brief hierover
geeft deze uiting aan de „erkentelijkheid
van het geheele reisgezelschan voor de be
wonderenswaardige organisatie van de
reis" en het slot luidt woordelijk: „Door
al hetgeen u zoo vriendelijk voor ons hebt
gedaan, zal deze reis in aangename herin
nering blijven".
Ervaringen van mevrouw Gerlach.
De echtgenoote van consul-generaal Ger
lach heeft haar ervaringen in Engeland
neergelegd in een rapport. Met haar doch
ters van 19 en 11 jaar kwam zij te Liver
pool in een gevangenis terecht, waar de
behandeüng ongelooflijk was: dunne stroo-
matrassen. gore dekens, slecht of ongeniet
baar voedsel, steeds koud en onhvfiënische
toestanden, die met elke beschrijving spot
ten. Het jongste dochtertje werd ten slotte
ondergebracht in een soort tehuis voor
vondelingen, moeder en oudste dochter in
een vrouwengevangenis tusschen misda
digsters. De directeur betichtte haar van
spionnage en de behandeling was dien
overeenkomstig. Ten slotte werden de da
mes in een pension ondergebracht, maar
daar woonachtige officieren namen aan
stoot aan haar en daarop werden zij naar
een rendez-vous huis gevoerd, waar de
heelen nacht groote drukte heerschte. Via
een vrouwenkamp op Man, waar voorna
melijk jodinnen waren, werd mevrouw
Gerlach hereenigd met man en jongste
dochter
NADERE BIJZONDERHEDEN.
In aansluiting op het bericht inzake de
behandeling van den Duitschen consul-ge
neraal te Reykjavik, prof. Gerlach, kan
nog het volgende worden gemeld:
Nadat Gerlach op 10 Mei aan boord van
den Engelschen kruiser „Glasgow" was
overgebracht, werd hij op 12 Mei van zijn
gezin geschieden. Den volgenden dag werd
hij met een arrestantenauto naar de ge
vangenis van Liverpool overgebracht, waar
hij in een donkere cel werd opgesloten.
Nadat hem alle identiteitspapieren met
inbegrip van zijn diplomatenpas waren
afgenomen, werd zijn verzoek om onmid
dellijk bezoek te mogen ontvangen van
den vertegenwoordiger, die de Duitsche
belangen in Engeland behartigde, afgewe
zen. Zoo smerig de gevangeniscellen, de
stroozakken en dekens waren, zoo smerig
waren het waschvertrek, dat tevens voor
de andere arrestanten diende. Een hand
doek, scheergerei, kam. borstel, zeep en
tandenborstel werden den consul-generaal
geweigerd. Op 15 Mei werd Gerlach naar
Londen en wel voorloopig voor 14 dagen
in eèn school, die als interneeringsgebouw
was ingericht en later naar den Tower
overgebracht.
Gedurende de eerste maanden was het
den vertegenwoordiger van het Duitsche
Rijk niet geoorloofd dagbladen of berich
ten te ontvangen. Ook mocht hij geen brie-
aan ook een zoo goed, als onbruikbare ver
binding met het ingesloten Leningrad.
DE BOLSJEWISTISCHE VLOOT IN
DE ZWARTE ZEE.
Drie bolsjewistische motortorpedobooten
zouden, naar te Ankara bekend is gewor
den, gisteren in den loop van den dag in
de kleine Turksche haven Kefken aan de
Zwarte Zee aangekomen zijn.
Een officieele bevestiging van dit bericht
is tot dusver nog niet ontvangen.
ven schrijven. Op herhaald nadrukkelijk
verzoek werd hem tenslotte toegestaan
tusschen de muren, welke rondom den To
wer liggen, te wandelen, waarbij hij echter
steeds bewaakt en vergezeld werd door
een cipier met geweer aan den schouder.
Op 19 September werd Gerlach na 21/2
maand zware, eenzame opsluiting lichame
lijk en geestelijk geheel gebroken, naar
het eiland Man overgebracht, op 7 Octo
ber werd hij eindelijk met zijn gezin ver-
eenigd.
Over de behandeling van mevrouw Ger
lach in de Liverpool City Police gevange
nis nog het volgende.
Ondanks het protest van mevrouw Ger
lach en ondanks haar verzoek op een haar
waardige behandeling werd zij dagenlang
in deze gevangenis vastgehouden. Tijdens
haar verblijf viel haar de ongelooflijkste
behandeling ten deel. Allereerst nam men
alles van haar weg, wat mevrouw Gerlach
en haar beide dochters bij zich hadden,
met inbegrip van de diplomatieke passen,
waarna zij gedrieën in een kleine donkere
rel werden onbesloten. In deze cel lagen
dunne stroomatrassen, kussens met stroo
gevuld en twee smerige dekens. Terwijl
het jongste dochtertje in een tehuis voor
vondelingen werd ondergebracht, werden
mevrouw Gerlach en haar oudste dochter
geheel in het onzekere gelaten over het lot
van haar man resp. vader. Na eenigen tijd
werd mevrouw en haar oudste dochter
overgebracht naar een vrouwengevangenis
in Manchester. Daar waren de cellen iets
beter, doch de toestanden waren precies
geliik aan die van de andere gevangenis.
Zoo werden zij des ochtends om 6 uur
gewekt, waarna zij gemeenschappelijk met
de strafgevangenen, met in de eene hand
een waschkom of eetgerei en in de an
dere hand den nachtsnieeel naar de wasch-
nlaats moesten gaan, die in een onbeschrij-
felijken toestand verkeerde. Deze ruimte
werd zoowel voor het schoonmaken van
de nachtsoiegels gebruikt als voor het om-
sDoelen van het eetgerij. Vervolgens wer
den zij weer ongesloten tot het ontbijt, dat
koud en in onsmakelijken toestand werd
verstrekt.
B'izonder stuitend noemde mevrouw
Gerlach het ontreden van den gevangenis
directeur. die haar van snionnaee nrobeer-
de te beschuldigen. Bii de visitatie die
volgde, werd haar ondergoed onengetornd
en de zolen van baar schoenen en de hak
ken beklont. Tenslotte kre°en zij de inbe-
slaggenomen eigendommen weer terug,
met inbegrin van de dinlomatieke nas.
Na zooals reeds gemeld eerst in een
pension te ziin gebracht en vervolgens in
een rendez-vous huis, werden zii vervoerd
naar pen vrouwenkamp in Port Erin on
het eiland Man, waar voor het grootste
deel de vrouwen Jodinnen waren. Dit was
de laatste etanpe. Endeliik werd mevrouw
Gerlach en haar dochter hereenigd m^t
haar man en jongste dochter. Het gezin
werd tenslotte zoo gehuisvest als men on
grond van de positie van prof. Gerlach
mocht verwachten.
TOESPRAAK VAN MUSSOLINI.
De Duce heeft op een receptie van den
gouwleider en de politieke leiders van de
partij te Napels in een toespraak ver
klaard, dat hij er steeds van overtuigd is
geweest, dat het volk van Zuid-Italië, dat
biizonder blootstaat aan de gevolgen van
den oorlog, zijn kalmte en discipline be
waart en de hoop van den vijand in rook
doet vervliegen, die met zijn aanvallen de
strijdvaardigheid en den strijdgeest van de
bevolking tracht te vernielen. Vervolgens
sprak de Duce zijn waardeering uit voor de
dappere houding der zwarthemden van Na
pels en verklaarde, dat de offers, welke
thans gebracht worden, door de overwin
ning zullen worden bekroond, waardoor de
positie van Napels als „koningin van de
Middellandsche Zee" en haar industrieele
ontwikkeling aanzienlijk verhoogd zal
worden.
HET ITALIAANSCHE
WEERMACHTSBERICHT.
ROME, 11 Nov. (Stefani). Het 527ste
communiqué van het Italiaansche hoofd
kwartier luidt:
In den afgeloopen nacht hebben Brit
sche vliegtuigen opnieuw bommen op Brin-
disi en Napels laten vallen. Er is eenige
schade aangericht, geen slachtoffers onder
d<? bevolking. Te Napels zoowel als te
Brindisi heeft de afweer een vliegtuig
neergeschoten. Het aantal dooden, geval
len bij den vorigen aanval op Brindisi, is
gestegen van 40 tot 96, het aantal gewonden
tot 102. Geen enkel militair object is ge
troffen.
Aan het front van Tobroek in Noord-
Afrika hebben de troepen van eenige ver
sterkte stellingen snel gereageerd op vijan
delijke aanvalspogingen: de vijand was
gedwongen zich terug te trekken en leed
aanzienlijke verliezen aan dooden en ge
vangenen. Afdeelingen Duitsche vliegtui
gen hebben herhaaldelijk de vesting ge
bombardeerd en vernielingen en branden
teweeg gebracht. Bij een vijandelijken
luchtaanval op Benghazi werd een woon
huis beschadigd, onder de Mohammedaan-
rche bevolking zijn vier slachtoffers te be
treuren.
In Oost-Afrika zijn nieuwe aanvallen op
enze stellingen te Koelkwabert afgeslagen.
Een vijandelijk vliegtuig werd getroffen
en stortte achter onze linies neer."
De spanning in hel
Verre Oosten
REDE VAN CHURCHILL.
De Britsche minister-president Churchill
heeft bij de installatie van den nieuwen
Londenschen lord mayor, sir John Laure,
een vrij lange rede gehouden, waarin hij in
het biizonder sprak over de vraagstukken
betreffende het Verre Oosten.
Churchill sprak van „pogingen van de
Vereenigde Staten om den vrede in den
Stillen Oceaan te bewaren". Zouden deze
pogingen mislukken, zoo meende Churchill,
dan ma&k ik van deze gelegenheid gebruik
om te verklaren, dat voor het geval de ver
eenigde Staten in een oorlog met Japan
gewikkeld zou raken, de Britsche oorlogs-,
verklaring binnen een uur zal volgen.
De Britsche minister-president waar
schuwde Japan voor het „zeer gewaagde
avontuur" om zich nutteloos in een strijd
tusschen de werelden te storten. Alle voor
bereidingen voor de verdediging van de
Britsche belangen in het Verre Oosten,
zoo meende Churchill, zijn getroffen en
zullen in de toekomst getroffen worden.
VOORZORGSMAATREGELEN VAN
MOSKOU IN VERRE OOSTEN.
Het Japansche persbureau „China
News" verneemt uit welingelichte kringen,
dat de bolsjewistische instanties te Sjang
hai voorbereidingen treffen voor het geval
er in het Verre Oosten vijandelijkheden
zouden uitbreken. Leden van het personeel
van Tass en ambtenaren van de Gepeoe,
die onlangs in Sjanghai zijn aangekomen,
hebben het verzoek ontvangen toe te tre
den tot Wit-Russische en andere organisa
ties, teneinde als „vijfde colonne" te wer
ken voor het geval er vijandelijkheden tus
schen Japan en de Sovjet-Unie zouden uit
breken. Rogof, de leider van de Gepeoe te
Sjanghai, heeft verklaard, dat het verloop
van den Duitsch-bolsjewistischen oorlog
onrust onder de hier wonende bolsjewieken
heeft teweeggebracht. Onder de bolsjewis
tische firma's valt een zekere alarmstem
ming niet te miskennen. Voorts meldt
„China News" op grond van inlichtingen
uit bolsjewistische kringen, dat het moraal
onder de bolsjewistische troepen ondanks
een wanhopige tegenpropaganda hard ach
teruit gaat en dat het aantal deserteurs toe
neemt.
In den Haagschen Dieientutn vond Zondagmorgen een plechtige herdenking plaats
van de gevallen soldaten van den wereldoorlog, van den tegenwoordigen oorlog
en de 16 slachtoffers der N.S.D.AP. op 9 November 1923 te München. Een
overzicht van de zaal tijdens de plechtigheid (Stapf-Mol)