DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN DUITSCHLAND ERVARINGEN VAN EEN DUITSCHEN CONSUL-GENERAAL DINSDAG 11 NOVEMBER 1941 33ste Jaargang No. 10099 9e£ck*^eotiW: Bureaux Papengracht 32. Telefoon: Redactie 20015 Administratie 20935. Giro 103003. Postbus 11. EUROPA, HET DERDE FRONT De rede, welke de Führer op den negen den November te Munchen heeft gehou den, vangt aan met de krachtige verzeke ring, dat de strijd voortgezet zal worden totdat de laatste gevaren, niet alleen voor Duitschland, maar ook voor geheel Europa uit. den weg geruimd zullen zijn. Niet al leen Duitschland, maar ook Europa. Nadrukkelijk wordt het herhaald. Deze strijd is niet alleen voor Duitschland, maar voor geheel Europa een strijd om het zijn of niet zijn. Europa heeft dit begrepen, dat door de Duitsche overwinning de weg wordt gebaand naar een nieuwen tijd/in welken een aaneengesloten Europa in rust en vrede tot grooter kracht kan komen dan ooit te voren. Naast de Duitsche troe pen in het Oosten strijden schouder aan schouder welhaast alle volkeren van Euro pa, tot Franschen toe. „Achter ons front staat nog een tweede front" heeft de Füh rer in zijn rede gezegd: „Het Duitsche Va derland". En achter dit Duitsche vader land staat een derde front en dat heet Europa. In dezen tijd wordt het lot van Europa voor de komende duizend jaar be slist". In details heeft Hitier verder de ver schillende aspecten van de geweldige wor steling in het Oosten besproken. De Füh rer wees op de geweldige verliezen van de Sovjet-troepen. Acht a tien millioen doo- den, gewonden, vermisten en gevangenen. Van dergelijke verliezen herstelt zich geen leger ter wereld meer! Aan materiaal ver loor de vijand 15.000 vliegtuigen, meer dan 22 000 tanks en ruim 27.000 stukken geschut. Een gebied van 1.670.000 M2„ bijna 4- maal zoo groot als Frankrijk is bezet. In dit gebied ligt driekwart van alle indus trie en alle grondstoffen, waarover de Sov jet-Unie beschikt. Hitier heè'ft het besluit om tot dezen veldtocht over te gaan het moeilijkste van zijn leven genoemd. Nu bekend is geworden, welke ontzag lijke voorraden aan materieel en men- schen opgehoopt stonden aan de grenzen van Europa, nu ook in ons land meer en meer ingezien wordt aan welk gevaar Europa op het laatste oogenblik is ont snapt, kan men deze woorden van den Führer begrijpen. Van bijzonder belang was ook de verklaring, dat de bezetting van vijandelijke voedings- en wapenbases de eerste doelen zijn geweest van den Duit- schen opmarsch. Prestige-successen spelen in het geheel geen rol. In dit verband winnen de woor den over de belegering van Leningrad aan beteekenis. Het gaat niet om steden, het gaat er in de eerste plaats om Leningrad en omstreken als hulpbronnen voor de Sovjet-Unie uit te schakelen. Ook over de Vereenigde Staten sprak Hitier. Het was Roosevelt, die het bevel heeft gegeven het vuur te openen, wan neer Duitsche oorlogsbodems zich vertoo- nen. De Duitsche schepen zullen zich we ten te verdedigen, wanneer zij aangevallen worden. De Führer zou het recht hebben gehad thans zelf maatregelen te nemen, doch in tegenstelling tot de Amerikaan- sche gangstermethoden, wilde hij op mo- reele gronden dit niet doen. De slotwoor den van Hitier grepen terug op de verze kering, dat men zich alles kan voorstellen, maar geen Duitsche nederlaag. Wij kunnen, aldus Hitier, aan het einde van dit jaar zeggen, dat het grootste ge vaar op het Europeesche front reeds is af gewend en dat thans over het lot van Europa voor de eerstvolgende duizend ja ren wordt beslist. Het kruis Het D.N.B. bericht, dat de Fransche re geering het verbod van het aanbrengen van kruisbeelden en andere religieuze beelden in gemeentelijke bureaux eri scho len heeft opgeheven. Dit verbod werd in dertijd, zooals dit D.N.B.-bericht het for muleert, „gedurende den Franschen „Kul- turkampf" in 1903 door de Fransche regee ring uitgevaardigd". In de verschenen uit voeringsbepalingen op het desbetreffende decreet wordt gezegd, dat zoowel het kruisbeeld als andere beelden wederom kunnen worden aangebracht, waar een der gelijk gebruik in overeenstemming is met de godsdienstige overtuiging van het volk. Dit bericht heeft ons getroffen. Men kan zeggen, dat een volk niet al dan niet christelijk is, niet al dan niet goed is, naar gelang de hoeveelheid kruisbeelden en andere beelden, die men er aantreft. Maar, waar het embleem van het chris tendom, en in het bijzonder van het ka tholicisme, wordt weggenomen en niet meer wordt gezien, beteekent dat, feitelijk, dat men ook het christendom, en in het bij zonder het Katholicisme, wil uitroeien en daarmede geen rekening meer wil hou den. En waar het kruis een eereplaats wordt gegeven om de beteekenis ervan te res pecteeren, daar is ook klaarblijkelijk aan wezig de wil zij 't dan ook niet altijd even sterk en effectief! om in en door het leven te erkennen Hem, Die op het kruishout het menschdom heeft vrijgekocht uit de slavernij der duivels. Zonder overdrijving, natuurlijk, maar met waarachtige eerbied, moeten wij het kruis eeren als kenmerkend embleem en verheven symbool. Ook en vooral als wij er ons mede teekenen. Dat er in dat opzicht veel ergernis wekkende slordigheid en achteloosheid en onnadenkendheid be staat, is maar al te waar! STRIJDT VOOR EUROPA Bolsjewistische achter hoeden verder teruggedrongen Het Duitsche weermachtsbericht van gistermiddag luidt als volgt: Op de Krim werden ten Oosten van Sebastopol en ten Westen van Kertsj taaien tegenstand biedende vijande lijke achterhoeden verder terugge drongen. Krachtige luchtaanvallen waren overdag en 's nachts gericht op Se bastopol. In olietanks en opslagplaat sen ontstonden groote branden. In de haven der zeevesting werden een bols jewistische kruiserr en een groot koopvaardijschip door bomtreffers zwaar beschadigd. Tusschen de Donetz en de Wolga en in het gebied rond Moskou vernie tigde het luchtwapen een groot aantal transnorttreinen van de bolsjewisten. Vrij sterke formaties gevechtsvlieg tuigen bestookten Moskou met brisant- en brandbommen. In het bestek van de tusschen het Tlmenmeer en het Ladogameer voor bij Woltsjof uitgevoerde operaties hebben gelijk in een extra-bericht reeds gisteren is bekend gemaakt formaties infanterie en tanks in den nacht van 8 op 9 November door een verrassenden aanval het belangrijke verkeersknooppunt Tickwin ingeno men. Talrijke gevangenen en een groo te buit werden hierbij binnengebracht. De staf van het vierde Sovjet-leger ontkwam slechts aan gevangenneming door zijn auto's en belangrijke mili taire documenten achter te laten. In de gevechten aan dezen frontsec tor werden 16 October ca 20.000 ge vangenen binnengebracht en 96 tanks, 179 kanonnen, een pantsertrein en talriik ander oorlogsmateriaal buitge maakt. Ongeveer zes duizend mijnen werden opgeruimd. Het totale aantal tijdens den veld tocht in het Oosten binnengebrachte bolsjewistische kriiv?rtevao genen is th^ns gesteun tot 3.632.000 Voor de Oostkust van Schotland bracht het luchtwapen in den afgeloo- nen nacht een vrachtschip van 2000 brt. tot zinken. Een ander koopvaar dijschip werd dooT bommen bescha digd. Duikbommenwerpers bombardeerden aan de Britcche Zuid-Oostkust het ha vengebied van Margate. Uitgestrekte branden en zware explosies toonden het succes van den aanval. In Noord-Afrika vielen formaties Duitsche gevechtsvliegers met goede uitwerking Britsche steunpunten bij Mersa Matroeh en bunker-installaties bii Tobroek aan. De vijand wierp in den afgeloopen nacht met vrij zwakke krachten bom men op eenige plaatsen in Noord-West- Duitcchland, vooral op woonwijken te Hamburg. De burgerbevolging leed verliezen aan dooden en gewonden. Twee Britsche bommenwerpers wer den neergeschoten. De 1ste luitenant Lent behaalde zijn twintigste .nachtelijke overwinning in de lucht. De strijd aan het Oostelijk front HARDE SLAGEN OP DE KRIM. In aanvulling op het weermachtbericht van gisteren wordt het D. N. B. van mili taire zijde het volgende medegedeeld: Terwijl de Duitsche en Roemeensche troepen de verslagen bolsjewistische troe pen op de Krim steeds nauwer opdringen naar het gebied van Sebastopol en de bolsjewistische achterhoede terugdrijven ir de richting van Kertsj, bombardeert de Duitsche luchtmacht de eenige twee toe- vluchtsgebieden der bolsjewisten op de Krim, de stad en haven van Sebastopol en het gebied van Kertsj met effect. Groote branden woeden in het Zuidelijk deel van Sebastopol; olietanks en pakhuizen kregen vele treffers. Een vlucht der bolsjewieken van de Krim is nog slechts in geringe mate en met hulp van het toeval uitvoerbaar. Ook in andere sectoren van het Oostelijk front wordt door de Duitsche luchtmacht den verslagen bolsjewisten ontkoming of a-invoeren van reserves, vervangende troe pen en ravitailleeringsafdeeüngen onmoge- ;jk gemaakt. De spoorwegen tusschen Do nets en Wolga en in het gebied rond Mos kou staan dag en nacht bloot aan den Duit- schen bommenhagel. Ook Moskou en Lenin grad worden dag en nacht gebombardeerd. De bolsjewisten wisten waarom zij bij Tichwin zoo hevigen tegegnstand boden arn den Duitschen aanval. Deze plaats is oen belangrijk verkeersknooppunt. Daar kwamen de eenige nog bruikbare groote wegen van het Ladogameer naar het Oos ten samen. Thans blijft den bolsjewisten tusschen de Duitsche stellingen bij Tichwin en de Finsche stellingen en bruggehoofden aan de Swir nog slechts een smal gebied zender wegen over, dat door zijn moeras sigheid moeilijk toegankelijk is en leidt naar het Ladogameer. Het vormt daardoor Hoe prof. Gerlach behandeld werd IN SMERIGE GEVANGENISSEN. 0 Voor de Duitsche en buitenlandsehe pers te Berlijn hebben de gewezen Duitsche ge zant te Teheran, Ettel, en de gewezen Duitsche consul-generaal te Reykjavik, prof. Gerlach, rapport uitgebracht over het optreden van Britten en Sowjets te genover diplomatieke vertegenwoordigers /an Duitschland en tegenover de Duitsche kolonie te Iran. Het rapport van Ettel was een lange aanklacht tegen de Britsche regeering, die schuld draagt aan het lot van Duitsche mannen en vrouwen, wier loyale houding jegens het gastland door de Iraansche re geering meer dan eens uitdrukkelijk voor beeldig is genoemd. Bij deze maatregelen tegen de Duitsche kolonie, aldus de ge zant, was de Britsche regeering de drij vende kracht en de Sowjet-ambassadeur steeds een gewillig dienaar, die op den voorgrond trad, als de maatregelen de „goede reputatie" van Engeland zouden kunnen schaden. Het voornaamste deel van Ettels rapport is vroeger al gepubli ceerd, naar men zich zal herinneren. Gerlach deelde mee, dat hij 10 Mei 1940 uit zijn consulaat gezet en met de andere Duitschers op IJsland aan boord van den Engelschen kruiser „Glasgow" werd ge bracht In tegenstelling tot de Engelsche belofte werd hij niet naar Duitschland ge bracht. doch eerst te Liverpool en later tt Londen in een smerige gevangenis op gesloten. Later werd hij naar den Tower overgebracht. Protesten mochten niet ba ten en de behandeling was uiterst streng. Na twee en een halve maand werd Ger lach, lichamelijk volkomen geknakt, naar het eiland Man overgebracht en kort daarop zag hij eindelijk ziin gezin terug. Aan het slot van zijn uiteenzetting meld de G°rlach, dat hij was uitgewisseld tegen den Britschen ambassadeur Oliphant. die in Duitschland oo heel wat behoorlijker wijze is behandeld. In een brief hierover geeft deze uiting aan de „erkentelijkheid van het geheele reisgezelschan voor de be wonderenswaardige organisatie van de reis" en het slot luidt woordelijk: „Door al hetgeen u zoo vriendelijk voor ons hebt gedaan, zal deze reis in aangename herin nering blijven". Ervaringen van mevrouw Gerlach. De echtgenoote van consul-generaal Ger lach heeft haar ervaringen in Engeland neergelegd in een rapport. Met haar doch ters van 19 en 11 jaar kwam zij te Liver pool in een gevangenis terecht, waar de behandeüng ongelooflijk was: dunne stroo- matrassen. gore dekens, slecht of ongeniet baar voedsel, steeds koud en onhvfiënische toestanden, die met elke beschrijving spot ten. Het jongste dochtertje werd ten slotte ondergebracht in een soort tehuis voor vondelingen, moeder en oudste dochter in een vrouwengevangenis tusschen misda digsters. De directeur betichtte haar van spionnage en de behandeling was dien overeenkomstig. Ten slotte werden de da mes in een pension ondergebracht, maar daar woonachtige officieren namen aan stoot aan haar en daarop werden zij naar een rendez-vous huis gevoerd, waar de heelen nacht groote drukte heerschte. Via een vrouwenkamp op Man, waar voorna melijk jodinnen waren, werd mevrouw Gerlach hereenigd met man en jongste dochter NADERE BIJZONDERHEDEN. In aansluiting op het bericht inzake de behandeling van den Duitschen consul-ge neraal te Reykjavik, prof. Gerlach, kan nog het volgende worden gemeld: Nadat Gerlach op 10 Mei aan boord van den Engelschen kruiser „Glasgow" was overgebracht, werd hij op 12 Mei van zijn gezin geschieden. Den volgenden dag werd hij met een arrestantenauto naar de ge vangenis van Liverpool overgebracht, waar hij in een donkere cel werd opgesloten. Nadat hem alle identiteitspapieren met inbegrip van zijn diplomatenpas waren afgenomen, werd zijn verzoek om onmid dellijk bezoek te mogen ontvangen van den vertegenwoordiger, die de Duitsche belangen in Engeland behartigde, afgewe zen. Zoo smerig de gevangeniscellen, de stroozakken en dekens waren, zoo smerig waren het waschvertrek, dat tevens voor de andere arrestanten diende. Een hand doek, scheergerei, kam. borstel, zeep en tandenborstel werden den consul-generaal geweigerd. Op 15 Mei werd Gerlach naar Londen en wel voorloopig voor 14 dagen in eèn school, die als interneeringsgebouw was ingericht en later naar den Tower overgebracht. Gedurende de eerste maanden was het den vertegenwoordiger van het Duitsche Rijk niet geoorloofd dagbladen of berich ten te ontvangen. Ook mocht hij geen brie- aan ook een zoo goed, als onbruikbare ver binding met het ingesloten Leningrad. DE BOLSJEWISTISCHE VLOOT IN DE ZWARTE ZEE. Drie bolsjewistische motortorpedobooten zouden, naar te Ankara bekend is gewor den, gisteren in den loop van den dag in de kleine Turksche haven Kefken aan de Zwarte Zee aangekomen zijn. Een officieele bevestiging van dit bericht is tot dusver nog niet ontvangen. ven schrijven. Op herhaald nadrukkelijk verzoek werd hem tenslotte toegestaan tusschen de muren, welke rondom den To wer liggen, te wandelen, waarbij hij echter steeds bewaakt en vergezeld werd door een cipier met geweer aan den schouder. Op 19 September werd Gerlach na 21/2 maand zware, eenzame opsluiting lichame lijk en geestelijk geheel gebroken, naar het eiland Man overgebracht, op 7 Octo ber werd hij eindelijk met zijn gezin ver- eenigd. Over de behandeling van mevrouw Ger lach in de Liverpool City Police gevange nis nog het volgende. Ondanks het protest van mevrouw Ger lach en ondanks haar verzoek op een haar waardige behandeling werd zij dagenlang in deze gevangenis vastgehouden. Tijdens haar verblijf viel haar de ongelooflijkste behandeling ten deel. Allereerst nam men alles van haar weg, wat mevrouw Gerlach en haar beide dochters bij zich hadden, met inbegrip van de diplomatieke passen, waarna zij gedrieën in een kleine donkere rel werden onbesloten. In deze cel lagen dunne stroomatrassen, kussens met stroo gevuld en twee smerige dekens. Terwijl het jongste dochtertje in een tehuis voor vondelingen werd ondergebracht, werden mevrouw Gerlach en haar oudste dochter geheel in het onzekere gelaten over het lot van haar man resp. vader. Na eenigen tijd werd mevrouw en haar oudste dochter overgebracht naar een vrouwengevangenis in Manchester. Daar waren de cellen iets beter, doch de toestanden waren precies geliik aan die van de andere gevangenis. Zoo werden zij des ochtends om 6 uur gewekt, waarna zij gemeenschappelijk met de strafgevangenen, met in de eene hand een waschkom of eetgerei en in de an dere hand den nachtsnieeel naar de wasch- nlaats moesten gaan, die in een onbeschrij- felijken toestand verkeerde. Deze ruimte werd zoowel voor het schoonmaken van de nachtsoiegels gebruikt als voor het om- sDoelen van het eetgerij. Vervolgens wer den zij weer ongesloten tot het ontbijt, dat koud en in onsmakelijken toestand werd verstrekt. B'izonder stuitend noemde mevrouw Gerlach het ontreden van den gevangenis directeur. die haar van snionnaee nrobeer- de te beschuldigen. Bii de visitatie die volgde, werd haar ondergoed onengetornd en de zolen van baar schoenen en de hak ken beklont. Tenslotte kre°en zij de inbe- slaggenomen eigendommen weer terug, met inbegrin van de dinlomatieke nas. Na zooals reeds gemeld eerst in een pension te ziin gebracht en vervolgens in een rendez-vous huis, werden zii vervoerd naar pen vrouwenkamp in Port Erin on het eiland Man, waar voor het grootste deel de vrouwen Jodinnen waren. Dit was de laatste etanpe. Endeliik werd mevrouw Gerlach en haar dochter hereenigd m^t haar man en jongste dochter. Het gezin werd tenslotte zoo gehuisvest als men on grond van de positie van prof. Gerlach mocht verwachten. TOESPRAAK VAN MUSSOLINI. De Duce heeft op een receptie van den gouwleider en de politieke leiders van de partij te Napels in een toespraak ver klaard, dat hij er steeds van overtuigd is geweest, dat het volk van Zuid-Italië, dat biizonder blootstaat aan de gevolgen van den oorlog, zijn kalmte en discipline be waart en de hoop van den vijand in rook doet vervliegen, die met zijn aanvallen de strijdvaardigheid en den strijdgeest van de bevolking tracht te vernielen. Vervolgens sprak de Duce zijn waardeering uit voor de dappere houding der zwarthemden van Na pels en verklaarde, dat de offers, welke thans gebracht worden, door de overwin ning zullen worden bekroond, waardoor de positie van Napels als „koningin van de Middellandsche Zee" en haar industrieele ontwikkeling aanzienlijk verhoogd zal worden. HET ITALIAANSCHE WEERMACHTSBERICHT. ROME, 11 Nov. (Stefani). Het 527ste communiqué van het Italiaansche hoofd kwartier luidt: In den afgeloopen nacht hebben Brit sche vliegtuigen opnieuw bommen op Brin- disi en Napels laten vallen. Er is eenige schade aangericht, geen slachtoffers onder d<? bevolking. Te Napels zoowel als te Brindisi heeft de afweer een vliegtuig neergeschoten. Het aantal dooden, geval len bij den vorigen aanval op Brindisi, is gestegen van 40 tot 96, het aantal gewonden tot 102. Geen enkel militair object is ge troffen. Aan het front van Tobroek in Noord- Afrika hebben de troepen van eenige ver sterkte stellingen snel gereageerd op vijan delijke aanvalspogingen: de vijand was gedwongen zich terug te trekken en leed aanzienlijke verliezen aan dooden en ge vangenen. Afdeelingen Duitsche vliegtui gen hebben herhaaldelijk de vesting ge bombardeerd en vernielingen en branden teweeg gebracht. Bij een vijandelijken luchtaanval op Benghazi werd een woon huis beschadigd, onder de Mohammedaan- rche bevolking zijn vier slachtoffers te be treuren. In Oost-Afrika zijn nieuwe aanvallen op enze stellingen te Koelkwabert afgeslagen. Een vijandelijk vliegtuig werd getroffen en stortte achter onze linies neer." De spanning in hel Verre Oosten REDE VAN CHURCHILL. De Britsche minister-president Churchill heeft bij de installatie van den nieuwen Londenschen lord mayor, sir John Laure, een vrij lange rede gehouden, waarin hij in het biizonder sprak over de vraagstukken betreffende het Verre Oosten. Churchill sprak van „pogingen van de Vereenigde Staten om den vrede in den Stillen Oceaan te bewaren". Zouden deze pogingen mislukken, zoo meende Churchill, dan ma&k ik van deze gelegenheid gebruik om te verklaren, dat voor het geval de ver eenigde Staten in een oorlog met Japan gewikkeld zou raken, de Britsche oorlogs-, verklaring binnen een uur zal volgen. De Britsche minister-president waar schuwde Japan voor het „zeer gewaagde avontuur" om zich nutteloos in een strijd tusschen de werelden te storten. Alle voor bereidingen voor de verdediging van de Britsche belangen in het Verre Oosten, zoo meende Churchill, zijn getroffen en zullen in de toekomst getroffen worden. VOORZORGSMAATREGELEN VAN MOSKOU IN VERRE OOSTEN. Het Japansche persbureau „China News" verneemt uit welingelichte kringen, dat de bolsjewistische instanties te Sjang hai voorbereidingen treffen voor het geval er in het Verre Oosten vijandelijkheden zouden uitbreken. Leden van het personeel van Tass en ambtenaren van de Gepeoe, die onlangs in Sjanghai zijn aangekomen, hebben het verzoek ontvangen toe te tre den tot Wit-Russische en andere organisa ties, teneinde als „vijfde colonne" te wer ken voor het geval er vijandelijkheden tus schen Japan en de Sovjet-Unie zouden uit breken. Rogof, de leider van de Gepeoe te Sjanghai, heeft verklaard, dat het verloop van den Duitsch-bolsjewistischen oorlog onrust onder de hier wonende bolsjewieken heeft teweeggebracht. Onder de bolsjewis tische firma's valt een zekere alarmstem ming niet te miskennen. Voorts meldt „China News" op grond van inlichtingen uit bolsjewistische kringen, dat het moraal onder de bolsjewistische troepen ondanks een wanhopige tegenpropaganda hard ach teruit gaat en dat het aantal deserteurs toe neemt. In den Haagschen Dieientutn vond Zondagmorgen een plechtige herdenking plaats van de gevallen soldaten van den wereldoorlog, van den tegenwoordigen oorlog en de 16 slachtoffers der N.S.D.AP. op 9 November 1923 te München. Een overzicht van de zaal tijdens de plechtigheid (Stapf-Mol)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1941 | | pagina 1