PROCLAMATIE Momentje DINSDAG 28 OCTOBER 1941 33ste Jaargang No. 10088 S)e C^id^dreSoii/fca/nt Bureaux Papengracht 32. Telefoon: Redactie 20015 Administratie 20935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus 11. NEDERLANDERS! Het welzijn van het Nederlandsche volk eischt, dat een ieder op de hem gewezen plaats zijn plicht vervult. Daar bij zullen de in het bezette Nederland- sche gebied geldende wetten en voor schriften onvoorwaardelijk moeten worden nageleefd. De oorlogsomstandig heden plaatsen ons voor vele harde fei ten, welke aanvaard moeten worden. Wanbegrip voor hetgeen deze tijden ook van ons Nederlanders eiscncn leidt alleen tot verderf. Helaas zijn er nog landgenooten, die blijk geven den ernst van den toestand niet te beseffen. In hun verblinding meenen zij door sabotagehandelingen de bezettende macht te kunnen schaden, terwijl zij in werkelijkheid slechts het Nederlandsche volksbelang benadeelen. Wie gelooft, door het in brand steken van voorraden van landbouwproducten of door het vernietigen van landbouw werktuigen een daad te verrichten, waardoor eenig Nederiandsch belang gediend wordt, is het slach toffer van een verderfelijke dwaling. Elk verlies, dat op dit gebied wordt toegebracht, treft ons eigen volk, onze eigen volkshuishou ding. Elke overtreding van de distribu tiebepalingen, als clandestiene slachtin gen, vervalsching van distributiekaarten, prijsopdrijving en dergelijke, zijn sabota- ge-daden, gericht tegen het Nederland sche volk. Deze kunnen niet toegelaten worden. Het is ons aller belang, dat aan het be drijf der elementen, die deze practijken uitoefenen, zoo spoedig mogelijk een eind worde gemaakt. Schaadt bij sabotage van de voedsel voorziening het Nederlandsche volk in_ zijn geheel rechtsstreeks zichzelf, zoo hebben aanslagen, die zich richten „tegen de bezettende overheid, overeenkomstig de krijgswetten, de scherpste maatrege len tengevolge en treffen zij zoodoende indirect onze landgenooten. Aanslagen op goederen der weer macht, het verborgen houden van neer geschoten vliegers, hebben reeds de te rechtstellingen der schuldigen en de ge vangenneming van een aantal gijze laars ten gevolge gehad. Tracht dezen tijd te verstaan, begrijpt dat de Duitsche overheid een verkeerde houding van het Nederlandsche volk niet kan dulden en beseft voor alles, dat door een enkele onbezonnen daad veler leven in groot gevaar wordt gebracht. Vandaar ons dringend beroep op u allen: Help mee, opdat ons volk niet bena deeld wordt door de daden van onbe zonnen en misdadige elementen. Brengt anderen zoo min als uzelf in niet te overziene moeilijkheden. Wij kunnen niet gelooven, dat men dit woord onopgemerkt aan zich voorbij zal laten gaan. Wij blijven vertrouwen op het gezonde verstand van ons volk. De overheid maakt aanspraak op uw aller medewerking. De Secretaris-Generaal van het Departement van Justitie, J. J. SCHRIEKE, De Secretaris-Generaal van de Departementen van Handel, Nij verheid en Scheepvaart en van Landbouw en Visscherij. H. M. HIRSCHFELD. De Secretaris-Generaal van het Departement van Binnenland- sche Zaken, K. J. FREDERIKS. BELOONING De directeur-generaal van politie looft een belooning uit van 1000 voor iederen Nederlander, d'e omtrent ern stige vergrijpen tegen de belangen van de voedselvoorziening of de Duitsche Weermacht zoodanige aanwijzingen geeft, dat deze tot arrestatie van de(n) schul dige (n) leidt. Deze premie wordt uitge loofd om te verhinderen, dat onschul dige landgenooten door de misdadige dwaling van een enkeling geschaad zou den worden. De directeur-generaal doet een drin gend beroep op alle Nederlandsche staatsburgers om er toe mede te wer ken deze schadelijke elementen te doen arresteeren. De strijd aan het Oostelijk front Zware verliezen der bolsjewieken U1TBRAAKPOGINGEN BIJ LENINGRAD. De bolsjewisten hebben zware verliezen geleden door de met succes bekroonde Duitsche aanvallen in den centralen sector van het Oostelijk front. Een Duitsche di visie heeft tijdens de gevechten tusschen 9 en 17 October in totaal 27.500 gevangenen gemaakt en 211 stukken geschut buitge maakt. Vooruitgeschoven waarnemers van de Duitsche artillerie hebben gisteren gezien, aldus wordt van militaire zijde an het D. N. B. gemeld, dat aan het front van Leningrad weder strijdkrachten ougesteld werden voor nieuwe uitbraakpogingen. Het vuur van de terstond gealarmeerde Duit sche zware artillerie vernietigde de bolsje wisten vóór zij konden optreden. Ook an dere aanvallen werden afgeslagen. Tijdens deze gevechten beschoot zware artillerie onafgebroken voor den oorlog belangrijke doelen in Leningrad. Verstrooide deelen van een bolsjewisti sche divisie boden op 26 October in den Zuidelijken sector van het front verzet aan de oprukkende Duitsche troepen. In verbit terde gevechten braken de Duitsche troe pen den tegenstand der bolsjewisten, die in huizen, boomen en 't struikgewas in stelling lagen. De overblijfselen van deze bolsjewistische divisie werden in gevechten van man tegen man totaal vernietigd. Op een andere plaats van het gevechtsgebied bood een bolsjewistische compagnie bijzon, der verbitterden tegenstand. De compagnie werd tot op enkele overlevenden na, die in Duitsche gevangenschap raakten, vernie tigd. In een naburige sector rukten Duit- -sche troepen op verrassende wijze naar een bolsjewistisch vliegveld op. Het personeel van het vliegveld, dat door de plotselinge komst der Duitsche soldaten geheel ver rast was, werd in gevechten van man te gen man overweldigd. Elf vliegtuigen der bolsjewilei werden op den grond vernield. Volgens berichten, die uit het omsingel de Leningrad Stockholm hebben berenkt, zijn de bolsjewisten voornemens het ge- heele gebied van Leningrad in geval van verovering door' Duitschland te vernielen. Evenals voor Moskou en den verdedi gingsgordel om deze stad zeer nauwkeu rige instructies bestaan voor vernietiging van alle voor den oorlog belangrijke en anderszins vitale installaties, zijn thans ook voor het gewest Leningrad en de ove rige door Duitschland bedreigde districten zeer nauwgezetten vernietigingsinstructies gegeven. Dit bevel der bolsjewisten houdt in, dat zonder rekening te houden met de burger bevolking alle gebouwen, die zich in de bedreigde gebieden bevinden, bij den te rugtocht der bolsjewieken moeten worden vernietigd. Dit kan geschieden door ont ploffing, brand, onbruikbaarmaking of andere doeltreffende middelen. De voorbe reidingen moeten zoover gevorderd zijn, dat het bevel ter vernietiging terstond kan worden uitgevoerd. De verantwoordelijke autoriteiten in stad en land hebben allen 'n plan met schetsen der te vernielen gebou wen ontvangen. Zoo noemt men de zwervende kinderen in de Sovjet Unie. Deze kinderen, het re sultaat van de ongelooflijkste wantoestan den in het „paradijs" der arbeiders en boe ren, zwerven rond, worden misdadigers van de ergste soort, zonder dat er iemand is, die er zich ook maar iets van aantrekt. Besprisorny. Dat zouden ook uw kinde ren geworden zijn, indien er geen Adolf Hitler geweest was, die nog juist op tijd ingreep, de horden van Stalin terugwierp en vernietigde. Nederlandsche nationaal-socialisten gin gen. Terwijl u dit leest strijden duizenden aan het Oostfront. Zij zetten hun leven in terwille van ons volk en land. Zij vechten, opdat Nederland zijn plaats, een eervolle plaats krijgt in het nieuwe Europa. Zij vernietigen de bolsjewisten, opdat uw kinderen, inplaats van besprisorny te wor- tn, een gelukige toekomst tegemoet gaan. Bedenkt dit landgenooten. Vraagt af of u het kunt verantwoorden hier te blijven, instede van uw plaats in te nemen in de gelederen van het legioen. U kunt dit niet verantwoorden. U be hoort schouder aan schouder te staan met de Nederlandsche strijders in het Oosten, u behoort u aan te melden bij het vrijwil ligerslegioen „Nederland", Koninginne gracht 22, Den Haag. DE VERLIEZEN DER BOLSJEWIKI IN DEN SLAG BU OEMAN. Van Duitsche militaire zijde worden, naar het D. N. B. van bevoegde zijde verneemt, thans voor de eerste maal meer nauwkeu rige gegevens omtrent de legers der bols je wiki, die in den op 9 Augustus geëin- digden slag van Oeman vernietigd zijn, bekend gemaakt. In dezen slag werden tal rijke divisies van het zesde en twaalfde Sovjetleger en van deelen van het acht tiende leger vernietigd. Het zesde Sovjet- leger bestond uit de 139ste, 140ste, 141ste, 190ste en 197ste divisie infanterie. Drie gemotoriseerde divisies infanterie en de 15de en 16de divisie tanks maakten van het zesde leger een goed uitgerust aanvalsleger. Het eveneens volkomen vernietigde 12de leger had aan infanteriedivisies alleen de 175ste en. 189ste divisie. Het beschikte ech ter in de pantserdivisies 45, 47 en 49 en in de 218de gemotoriseerde infanteriedivisie eveneens over sterke aanvalskrachten. Bo vendien waren er bij ingedeeld de 44ste, 52ste en 72ste divisie bergjagers. Deze di visies van het zesde en twaalfde leger wer den bij Oeman volkomen in de pan ge hakt. De overlevenden raakten in gevan genschap. De 11de pantserdivisie bestond na den slag van Oeman niet rneer, haar tanks lagen kapotgeschoten op het slagveld. Hetzelfde lot onderging de 113de gemoto riseerde infanterie-divisie. Alleen de 261ste infanteriedivisie lukte het 40 procent van haar eenheden te redden. VERLIEZEN DER BOLSJEWIKI BIJ SMOLENSK. Van bevoegde zijde verneemt het D. N. B. verder nauwkeurige gegevens over de verliezen der bolsjewiki in den slag bij Smolensk. Van de 37ste en de 128ste di visies infanterie, die gereorganiseerd w ren, ontkwamen slechts enkele honderden mannen. Tot de 310.000 bolsjewisten, die gevangen werden genomen, behoorden de overlevenden van de 162ste, de 110de en 1ste divisie infanterie. Bovendien werden de 18de en de 100ste Sovjetdivisie bij deze gevechten vernietigd. Ten Zuiden van Smolensk wevd het 20ste gepantserde corps der bolsjewisten op enkele kleine groepen na vernietigd, Elders op het slagveld werd de 53ste divisie in de pan gehakt. De 21ste pantserdivisie bezat begin Augustus nog slechts één re giment met enkele pantserwagens, dat werd ingedeeld bij de 70ste divisie infanterie. Ook op andere plaatsen, buiten den groo- ten vernietigingsslag om, hebben de bolsje wisten sedert 22 Juni voordurend zware verliezen geleden. Tot 31 Juli hebben zij in totaal 131 divisies verloren. De afdeelin- gen, die van het front worden teruggeno men en gereorganiseerd, zijn daarbij niet inbegrepen. Reeds eind Juli hadden de bolsjewisten meer dan drie millioen man verloren, van wie zich slechts een gedeel te in Duitsche gevangenkampen bevond. In militaire kringen van Berlijn heeft men opnieuw het licht geworpen op de, zooals bekend is, korten tijd geleden door rijksperschef dr. Dietrich voor persverte- Besprisorny NU HET KOUDER WORDT! Juist nu is het noodig zich af te vragen, hoe onze minder met aardsche goederen bedeelde landgenooten Jeven moeten. Hun woningen, hun kleeding en dekking, him schoeisel en zoovele andere noodzakelijke levensbehofeten laten te wenschen over. Offert daarom bij de lijstencollecte van Winterhulp op 31 October en 1 November. genwoordigers afgelegde verklaring, dat de veldtocht in het Oosten reeds beslist is. n dit verband herinnert men hier aan den DuitschFranschen oorlog van 1870'71 toen met de verovering van Sedan de oor log door de omsingeling en gevangenneming van de beste Fransche legers eveneens be slist was, zjj het ook, dat hij nog niet ge ëindigd was. Wanneer men veronderstelt, dat de berekeningen van Britsche en Ame- rikaansche deskundigen juist zijn, welke de effectieve sterkte van de actieve bolsje wistische legers ramen op ongeveer 300 di visies, dan blijven wanneer van deze divisies tot dusver 260 vernietigd zijn men te Berlijn verklaart, nog 40 tot strijden bekwame divisies over, die tegen- Duitschland kunnen worden gesteld. Zelfs wanneer de Sovjets echter nog de be schikking zouden hebben ovef honderd di visies, dan moet volgens de opvatting van militaire kringen te Berlijn de vernietiging van deze strijdkrachten op een front van 1200 km. heel wat gemakkelijker zijn dan dit. van de voordien aangetreden 300 divi sies. De vertragingen van het oogenblik in den Duitschen opmarsch, aldus verklaarde men te Berlijn ook thans weer, berusten uitsluitend op slecht weer en ongefundeer de v/egen. De Duitsche weermacht deze opvatting hoorde men van bevoegde zijde uitspreken heeft niets anders noodig dan eer.ige harde wegen om de rest van de in het Europeesche deel der Sovjet-Unie nog aanwezige bolsjewistische weermacht te ontbinden. Omtrent de tot dusver door de bolsje wisten geleden verliezen verklaarde men Maandagavond te Berlijn, dat minstens zes millioen van hun beste strijdkrachten voor de voortzetting van den veldtocht uitge schakeld genoemd kunnen worden. Wat de bolsjewisten eventueel nog uit hun ach- terwaartsche garnizoenen in den strijd kun nen werpen, noemt men in deskundige krin gen te Berlijn nog slechts kanonnenvleesch. Amerika en de oorlog VERKLARING VAN ADMIRAAL STARK. De chef der operaties van de Amerikaan- sche marine, admiraal Harold Stark, heeft voor de Senaatscommissie voor buiten- landsche aangelegenheden o.a. verklaard, dat het geschut aan boord van bewapende Amerikaansche koopvaardijschepen door manschappen van de marine der V. S. be diend zal worden. Zij hebben het bevel ont vangen opdiepen der As-mogendheden te schieten, zoodra deze in zicht komen. Een dergelijke tactiek zou overeenkomstig de bevelen van Roosevelt uitgevoerd wor den. Stark beweerde verder, dat het gevaar voor een invasie in de V. S. tamelijk ver op den achtergrond ligt. Zij kan eerst plaats vinden wanneer de vijand een enorme hoeveelheid scheepsruimte verworven heeft en de Amerikaansche marine knockout heeft geslagen voor hij aan het luchtruim toe is. Ter gelegenheid van den vlootdag heeft de minister van Marine, Knox, een rede gehouden, waarin hij de opheffing van de neutraliteitswet eischte, aldus United Press. Knox ontkende, dat de opheffing van deze wet tot incidenten zou leiden, die de V. S. in den oorlog zouden kunnen verwikkelen. „Wie voor de opheffing van de neutrali teitswet stemt, stemt voor niets anders dan dat onze wapenleveranties snel daar arri- veeren, waar zij noodig zijn om den oor log voort te zetten." Knox propageerde ver volgens de nationale eenheid. Hij zeide. „Gij weet niet hoe ernstig het uur is, hoe dreigend het gevaar." ONDERHANDELINGEN TUSSCHEN AUSTRALIë EN AMERIKA. Volgens de .Sunday Telegraph" te Syd ney worden op het oogenblik belangrijke geheime onderhandelingen gevoerd ter be vordering van samenwerking tusschen Australië en Amerika ten aanzien van het gebied van den Stillen Oceaan. Deze stappen moeten de Amerikaan sche operaties ter zee vergemakkelijken in dat deel vhn den Oceaan, dat beschouwd wordt als de buitenste verdedigingsgrens van Australië. Aldoor geruchten! DE WILHELMSTRASSE OVER GERUCHTEN BETREFFENDE VREDES BEMIDDELING. Een A. N. P.-correspondent meldt: Wij hebben de ervaring opgedaan, dat, steeds wanneer het moreel der Engelsche bevol king gedaald was, Londen met geruchten over Duitsche vredesaanbiedingen kwam, aldus verklaarde gisteren de woordvoerder van net Duitsche departement van Buiten- landsche Zaken. Daarom heeft Churchill, nu de stemming in Engeland door de Duit sche overwinningen aan het Oostfront on der het nulpunt is gedaald, blijkbaar niet den moed gehad met nieuwe verhalen te komen, doch heeft hij teruggegrepen naar het oude fabeltje van den Hertog van Bed ford destijds Lord Tavistock die in Maart 1940 in den Ierschen Vrijstaat Duit sche vredesaanbiedingen in ontvangst zou hebben genomen. In een brochure heeft de hertog, die blijkbaar al aan zijn mémoires toe is, deze-historie uitgegeven en daarop heeft Churchill een incident in het Lager huis geënsceneerd door Morrisson te laten uitroepen, dat Bedford nooit meer naar Ierland mag gaan, wijl hij maar aan Duit sche vredesinvloeden bloot staat! Ik moge het nog eens heel duidelijk zeg gen, zoo ging de Duitsche woordvoerder vort: Aan dezen door Engeland ontketen den oorlog zal niet door praatjes in het Engelsche Lagerhuis een einde komen. Hij zal uitsluitend door de overwinning der Duitsche wapenen worden beëindigd. Op een vraag van buitenlandsche zijde, of Duitschland ook niet tot onderhandelin gen bereid zou zijn, als er een andere En gelsche re^eering kwam, wilde de spreker niet ingaan. Evenmin wilde hij officieel het bericht bevestigen, volgens hetwelk het Vaticaan dezer dagen een Angelsaksch verzoek om vredesbemiddeling zou hebben afgewezen. NA DE AANSLAGEN IN FRANKRIJK. In het Fransche staatsblad is een wet verschenen, volgens welke aangifte ver plicht is in geval van misdaden, aansla gen, of voorbereiding van dergelijke straf bare handelingen. Ook is verplicht het verleenen van steun aan de in gevaar ge raakte personen. Nalaten van deze plicht tot aangifte en deze hulpverleening wordt gestraft met gevangenisstraffen van drie maanden tot vijf jaar en geldstraffen tot zestigduizend francs. Tot deze wet hebben de jongste aanslagen op leden van het Duitsche bezettingsleger aanleiding gege- WEDERTOELATING VAN LEIDSCHE STUDENTEN AAN ANDERE UNIVERSITEITEN. Het Rijkscommissariaat maakt bekend: De studenten aan de gesloten universi teit van Leiden kunnen met ingang van 1 November 1941 voor studie zoowel als voor het afleggen van examens toegelaten wor den aan de overige universiteiten in Ne derland. Ook het bezoeken van universitei ten en hoogescholen in Duitschland is met goedkeuring van het commissariaat-gene raal voor het bestuur en justitie veroor loofd aan de Leidsche studenten. Het daar mede overbodig wordende examineeren aan de universiteit te Leiden vervalt met ingang van 20 November 1941. DE MASSA Iedere plaats waar menschen sa menkomen is een bibliotheek van stu diemateriaal over de raadselachtighe den, dewelke schuilen in het mensche- lijk gemoed en vooral kan men zich daar specialiseeren in dat onderdeel van de wetenschap der psychologie, welke massasuggestie wordt gehee- ten. Begeef u naar het postkantoor of naar een stationshal en als ge ziet met uw normaal menschelijk verstand en niet alleen met uw oogen, aanschouwt ge het altijd verbazingwekkende tafe reel van massasuggestie en kudde instinct, dat een treffend voorbeeld is van de afhankelijkheid uws mede- menschen van de gesties der massa. Ge aanschouwt daar voor een loket een geweldenaar van een queue, ter wijl twee of drie andere eveneens ge opende loketten geen klandizie hebben. Dit opent wel zeer wijde aspecten op alle levenshoudingen en verrichtin gen van den mensoh. Breng dit in ver band met ons hooggeprezen onafhan- kelijkheidsgevoel en iets in uw bin nenste fluistert zacht: daar klopt iets niet. Maar al dat belasting betalen, bon nen afhalen, spoorkaartjes koopen en pakjes verzenden, om schoenenbonnen smeeken en fietsen stallen, mitsgaders hetgeen daar den laatsten tijd zooal is bijgekomen, is dan ook niet bevorder lijk voor den geest van onafhankelijk heid, dewelke wij in ons zelve zouden moeten cultiveeren. En het zou het beste zijn, als alles, waarvoor wij in de rij moeten staan, ons voortaan wordt thuisbezorgd. DE N. S. B. IN DEN AETHER. Hedenavond te 18.45 uur spreekt de heer G. F. Vlekke over den zender Hilversum 2 over het onderwerp: „His torische noodzakelijkheid van het na tionaal socialisme." DE INVALIDITEITSRENTE. Heden van 20.0520.15 uur zal over den zender Hilversum II de heer Van O ver- beek van het Dep. van Sociale Zaken in zijn causerie over sociale voorzieningen, de in- validiteitsrente behandelen. HET GENERAAL PARDON VAN HET N. V. V. De Persdienst van den Ned. Omroep meldt: Heden van 19.2019.30 uur, zal over den zender Hilversum I door het N.V.V. in een vraaggesprek het door commissaris Wou denberg afgekondigde „generaal pardon" besproken worden. Door dit generaal par don is het mogelijk geworden, dat confes sioneel georganiseerde arbeiders, die bui ten hun schuld buiten de vakvereenigin- gen geraakt zijn, tot 8 November a.s. zich wederom bij het N.V.V. kunnen aanmel den, met behoud van al hun rechten en zonder betaling van achterstallige contri butie. Naar van bevoegde zijde wordt medege deeld, zullen de colleges aan de Duitsche universiteiten in het as. wintersemester eerst op 18 November beginnen. Inlichtingen hierover verstrekt de Duit sche academische uitwisselingsdienst, Den Haag, Waalsdorper weg 12. In het N.V. gebouw aan de Oude Gracht te Utrecht Is Zondag een verbroederings bijeenkomst gehouden van de N.S.D.A.P. en de N.S.B., waarbij o.a. generaal- commissaris Schmidt en ir. A. A. Mussert, leider der N S B het woord hebber» gevoerd Een overzicht van de eere-gasten, onder wie men onderscheiJt: mi. dr. R. van Genechten, secretaris-generaal van Justitie; ir. Mussert; generaal-commissaris Schmidt; den heer Engelbrecht, commissaris der provincie Utrecht; den heer Sommer, Beauftragte van den Rijkscommissaris in de provincie Utrecht en den heer Rost van Tonningen (Polygoon-v. d. Werf)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1941 | | pagina 1