DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE STRIJD TEGEN DE SOVJETS
WOENSDAG 15 OCTOBER 1941
33ste Jaargang No. 10077
Sa Ccui^cHcSoti^cttit
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015. Administratie 20935.
Giro 103003. Postbus 11.
WANHOPIGE TEGENSTAND
DE STAD WJASMA EEN PUINHOOP.
Naar het D.N.B. verneemt hebben de
bolsjewisten de stad Wjasma in brand ge
stoken voor hun vertrek. De steenen ge
bouwen lieten zij in de lucht vliegen. Daar
bij hebben zij niet de minste rekening ge
houden met de burgerbevolking, onder wie
talrijke slachtoffers zijn gevallen. In tal
rijke straten staan nog slechts verkoolde
muren en fundamenten, terwijl de lichte
houten en leemen huizen volkomen weg
gebrand zijn. Bijna alle straten waren door
de bolsjewisten in allerijl ondermijnd. Tal
rijke vrouwen en kinderen zijn, onbekend
met het gevaar der mijnen, daarover heen
geloopen en het slachtoffer geworden van
de ontploffingen. Het grootste deel der
mijnen en talrijke ladingen springstoffen
en helsche machines zijn intusschen door
Duitsche pioniers opgeruimd.
DUITSCHE ARTILLERIE BESCHIET
LENINGRAD EN KROONSTAD.
Zware Duitsche artillerie heeft op 13
October weer met succes schepen in de
haven en op de reede van Leningrad en bij
Kroonstad bestookt. Op een groote bolsje
wistische vrachtboot werd een voltreffer
geplaatst. Het schip bleef stuurloos liggen.
Van Duitsche militaire zijde wordt aan
het D.N.B. medegedeeld:
In kanslooze en vergeefsche uitbraakpo-
gingen richten de in Leningrad ingesloten
Sovjettroepen zich te gronde. Met gebruik
making van alle beschikbare strijdkrachten
trachtten de bolsjewisten steeds weer op
nieuw den nauwen ring der Duitsche troe
pen te verbreken. Behalve zware mate-
rieele verliezen hebben de bolsjewisten
ook groote verliezen aan menschenlevens
geleden. Vier gevangenen, die op verschil
lende plaatsen van het front in handen
van de Duitschers vielen, deelden mede,
dat bij een dezer aanvallen van de 160
man van een Sovjetcompagnie er slechts
zes levend terugkeerden. Op een andere
plaats van het front bleven van 800 strij
dende matrozen 600 dood of gewond op
het slagveld achter.
De militaire en industrieele installaties
van Leningrad liggen onder het vuur der
zware Duitsche artillerie en in den hagel
der Duitsche bommen. Alleen reeds een
der laatste nachten zijn vele duizenden
kilo's brisant- en brandbommen bij goed
zicht op de aarde uitgeworpen.
Tijdens.de gevechten in den Zuidelijken
sector van het Oostelijk front werd op 13
October een door de Sovjets hardnekkig
verdedigde plaats ingenomen. Bij de ge
vechten om de plaats werd door snel op
treden van de Duitsche soldaten verhin
derd, dat een groote verkeersbrug werd
opgeblazen, waartoe de Sovjets hun voor
bereidingen reeds getroffen hadden.
In alle sectoren van het front tusschen
Ilmenmeer en Zee van Azof hebben de
Sovjets alle eenigszins beschikbare reser
ves tegen de Duitschers in den strijd ge
bracht. De Duitsche soldaten stieten bij
hun opmarsch op tal van plaatsen aan het
front op ijlings ontboden kolonnes arbei
ders, bouw-bataillons, formaties fabrieks-
bescherming en gebrekkig afgerichte en
uitgeruste garnizoenstroepen. Tal van zeer
gemengde formaties, die opnieuw waren
samengesteld uit overblijfselen van infan
terie-, artillerie- en pantserafdeelingen,
zijn door de Duitschers opnieuw verslagen.
DE BEDREIGING VAN MOSKOU.
Naar het D.N.B. van militaire zijde ver
neemt, beteekent de slag in het Oosten ook
een bedreiging voor Moskou, daar het Do-
netzbekken de steenkolen voor de industrie
van Moskou heeft geleverd. Het Donetz-
bekken produceerde twee derden van de
steenkolen der Sovjet-Unie en het verlies
daarvan kan in de verste verte niet ge
compenseerd worden. Voorts was een der
de deel van de zware industrie in het bek
ken gevestigd.
De eergisteren door Roosevelt afgelegde
verklaring, dat zoo snel mogelijk mate-
rieele hulp aan de Sovjet-Unie zal worden
geleverd, wordt in politieke kringen te
Washington over het algemeen slechts be
schouwd als een opmonterende geste.
Naar uit Hartfort (Connecticut) gemeld
wordt, heeft de democratische afgevaardig
de Sulec verklaard, dat in Washington nie
mand er aan twijfelt, dat de Sovjet-Unie
volkomen ineen zal storten.
Brltsch-Amerikaansche
garantie
VOOR DE OOSTGRENS DER
SOVJET-UNIE.
Associated Press maakt melding van be
richten uit Londen, volgens welke aldaar
het voorstel gedaan is, dat Engeland en de
Ver. Staen gemeenschappelijk de bolsje
wistische grens in het Verre Oosten tegen
Japan zouden garandeeren, opdat de Sov
jets hun leger uit het Verre Oosten ter ver
lichting van het Westelijke front zouden
kunnen opstellen.
Voorts meldt Associated Press, dat een
Engelsche militaire deskundige het verlan
gen te kennen heeft gegeven, dat de op
het oogenblik beschikbare Britsche troe
pen, die in Iran gelegerd zijn, zullen wof-
den uitgestuurd om de bolsjewisten te hel
pen. Men twijfelt echter, of deze troepen
nog tijdig genoeg kunnen aankomen om
hen te steunen. In het algemeen zijn alle
Britsche militaire deskundigen van oor
deel, dat de Engelsch-Amerikaansche hulp
te laat moet komen.
De spreker van den zender Boston, zoo
meldt het D.N.B., komt bij een behande
ling van de Engelsche hulpmogelijkheden
voor de Sovjet-Unie tot het resultaat, dat
een doeltreffende ondersteuning van de
Sovjet-Unie eigenlijk alleen mogelijk is
door een Amerikaansche garantie der Oos
telijke Sovjet-grenzen. De mogelijkheid
van een hulpverleening door militaire le
veranties aan de Sovjet-Unie acht hij niet
aanwezig, daar zij te vel tijd kost om de
huidige crisis te kunnen opheffen. Voor
een invasie op het vasteland komen, zoo
zeide hij, schijnbaar Noorwegen, Frankrijk
en Italië in aanmerking. Een invasie in
Noorwegen zou echter een ontzaglijke
scheepstonnage en de daarvoor noodige ber
scherming eischen. Beide zaken zijn op het
oogenblik niet ter beschikking. Een aanval
op de Fransche kust eischt een reusachtig
invasieleger. Zoo'n leger staat niet ter be
schikking. Bovendien heeft Duitschland
voldoende divisies in dit gebied gestation-
neerd om een bnnendringend aanvalsleger
te kunnen afslaan. Voor een invasie in Ita
lië beschikt Engeland in de Middelland-
sche Zee niet over de noodige heerschappij
in de lucht. Bovendien staan voldoende
Italiaansche afweerstrijdkrachten ter be
schikking. Tenslotte blijft nog over het op
treden van een Britsch leger in den Kau-
kasus. Maar ook hier moet het beperkte
aantal der Britsche troepen, die beschik
baar zijn, in aanmerking worden geno
men. Bovendien vormen de transportmoei
lijkheden voor troepen en materieel een
hinderpaal.
Onder deze omstandigheden acht de spre
ker de ontlasting van het „Sovjet-leger in
het Verre Oosten" bijzonder belangrijk,
hetgeen, naar hij zegt, den blik van mili
tair op diplomatiek gebied leidt. Wanneer
de V.S. zoo zeide hij, de Oostelijke grenzen
van Rusland zouden kunnen garandeeren,
zou de Britsche openbare meening onge
twijfeld daarmede accoord gaan. De open
bare meening der V. S. zou stellig even
eens goedkeuren,dat het Amerikaansche
leger verschillende punten zou bezetten,
welke voor de zelfverdediging der V. S.
noodig zijn. En als een maatregel tot dit
doel kan men een garantie der Russische
Oostelijke grenzen beschouwen. Steunpun
ten op den Stillen Oceaan en in Siberië
kunnen ingericht worden, b.v. tegenover
Wladiwostok. Aangezien bovendien Enge-
DE GOEDKOOPE OVERZEESCHE TARWE MAG HET
EUROPEESCHE BOERENBEDRIJF NIET MEER DOODDRUKKEN
1920
1930
1031
1933
1935
V=Victorie Duitschland
wint voor Europa op
alle fronten
Meer dan drie millioen
gevangenen
Het opperbevel der Duitsche weer
macht maakte gisteren in een extra-
bericht bekend:
De strijdkrachten van den tegenstan
der, die in de omgeving van Wjasma
zijn ingesloten, zijn thans definitief
vernietigd. Ook in de omsingelde ge
bieden rondom Brjansk schrijdt de
ontbinding van den vijand onophoude
lijk voort. Het aantal in dezen gewel
digen dubbelen slag gemaakte gevan
genen is inmiddels tot boven de 500.000
gestegen.
Het totale aantal der Sovjet-gevan
genen, die sedert het begin van den
veldtocht in het Oosten zijn gemaakt,
is reeds thans tot ver boven de drie
millioen gestegen.
land door gebrek aan strijdkrachten niet
kan deelnemen aan een dergelijk steunpun
tenplan, zou het van pas ijn, dat de V. S.,
om Japan in bedwang te houden, een reeks
steunpunten ouden inrichten. Het is twij
felachtig, of Japan het zou wagen, zich in
Siberië vast te zetten, wanneer daar Ame
rikaansche steunpunten zouden zijn aan
gelegd. Het optreden van de Amerikaan
sche luchtvloot zou daar de Amerikaan
sche marine kunnen vervangen. Tenslotte
pleit de spreker er voor, dat het standpunt
van de openbare meening der V. S., dat
meer geporteerd is voor een oorlog tegen
Japan dan voor een oorlog tegen Duitsch
land, hierin nog gesterkt moet worden.
Want dit zou zeer nutitg zijn voor de Ame
rikaansche steunpuntenpolitiek.
De luchtactie in het Westen
BRITSCHE VLIEGTUIGEN BOVEN
DUITSCHLAND.
In den afgelroopen nacht heeft een ge
ring aantal Britsche bommenwerpers bo
ven Zuid-West- en Zuid-Duitschland ge
vlogen. Op enkele {.'.eden werden een ge
ring aantal brand- en brisantbommen neer
geworpen, waardoor onbeteekenende ma-
terieele schade werd aangericht.
Volgens de tot dusver ontvangen be
richten werden twee der aanvallende bom
menwerpers neergeschoten.
Een der beste Engelsche vliegers, luite
nant R. S. E. Aldridge, is tijdens een lucht
gevecht door Duitsche jagers neergescho
ten. Bij haar mislukte aanvallen op de
kust van het Kanaal yerliest de Britsche
luchtmacht een groot deel van haar beste
vliegers, zoo constateert men in Duitsche
militaire kringen. Ook de aanvulling met
Canadeesche, Australische, Nieuw-Zeeland-
sche en Amerikaansche vliegers kan het
feit niet wegnemen, dat de Britsche pilo
ten met rijpe ervaring niet vervangen kun
nen worden door de snel in dienst gestel
de nieuwe vilegers. Zoo verklaarde een
naar Amerika teruggekeerde Amerikaan
sche piloot, dat twintig Amerikaansche
vliegtuigbestuurders gebruik gemaakt had
den van hun recht om weer uit de Brit
sche luchtmacht te treden. Zij hadden ge
dacht in de Duitsche jagers tegenstanders
van middelmatige sterkte voor zich te heb
ben, maar bij de eerste ontmoeting met de
bemanningen van de Messerschmitts 109
deden zij heel andere ervaringen op. Wan
neer de Amerikanen wisten, aldus deze
Amerikaansche piloot, hoe sterk Duitsch-
lands positie is, zouden geen Amerikaan
sche vliegers zich meer voor de Britsche
luchtmacht aanmelden.
ENGELSHE BOMMEN OP BOULOGNE.
Naar officieel te Vichy wordt meege
deeld, is Boulogne sur Mer gisteren twee
maal door Britsche vliegtuigen gebombar
deerd en wel om 13 uur en vervolgens om
22 en 23 uur. De bombardementen veroor
zaakten 15 dooden en 37 gewonden.
In het district St. Omer werden bij een
bomaanval van Britsche vliegers twee kin
deren gedood en vier andere kinderen ern
stig gewond. Bovendien werd een volwas
sene licht gekwetst. In een ander district
werden bij een bomaanval van Britsche
vliegers een persoon gedood en twee an
deren gewond.
Door den plaatsvervangenden Rijkspro
tector Heyderich zijn de Tsjechische gym
nastiekverenigingen, de z.g. Sokols opge
heven. Deze maatregel berust op het feit,
dat van officieele zijde is vastgesteld, dat
de illegale tegenstand juist in vooraan
staande kringen der Sokols ondersteuning
heeft gevonden. Systematisch was men er
op uit om de samenwerking tusschen de
Duitsche Protectoraats-autoriteiten en de
Tsjechische bevolking te belemmeren. Se
dert de vorming van het Protectoraat Bo-
hemen-Moravie genoten de Sokols volle
vrijheid van beweging, terwijl algemeen
bekend was, dat zij ook vroeger reeds in
nauw contact stondén met chauvinistische
kringen, welke door en door anti-Duitsch
gezind waren. Van Duitsche zijde ver
wachtte men echter, dat ook de Sokol-or-
ganisaties zich in de huidige omstandighe
den zouden schikken en rekende men zelfs
op vriendschappelijke samenwerking. Naar
te Praag beweerd wordt zijn enkele So-
kolleden deze verwachting tegemoet ge-
HET ITALIAANSCHE
WEERMACHTSBERICHT.
Het Italiaansche weermachtsbericht van
gistermiddag luidt als volgt:
„Een nieuwe nachtelijke aanvalspoging
op een van onze stellingen aan het front
van Tabroek is afgeslagen. Tijdens den
strijd werd een detachement tanks van den
tegenstander snel teruggedreven door het
vuur van ons anti-tankgesch-ut, met mede
werking van Duitsche pantserstrijdkrach
ten. Aan het front van Solloem bedrijvig
heid der artillerie. Tijdens een gevecht bo
ven Boeg en Solloem hebben Duitsche ja
gers 5 Britsche toestellen neergeschoten.
Vijandelijke toestellen hebben opnieuw
Derna gebombardeerd zonder slachtoffers
te maken. Zij wierpen op de haven van
Tripoli bommen neer, die in zee terecht
kwamen. Een vliegtuig werd neergehaald.
In Oost-Afrika, in den sector van het
Tanameer, hebben onze detachementen ge
wapende verkenningen over een groot ge
bied uitgevoerd.
In het oosten van de Middellandsche
Zee is gistermiddag vroeg een vijandelijke
vlootformatie van den vijand, bestaande
uit twee slagschepen en eenige kruisers
en torpedobootjagers, verrast en aangeval
len door onze torpedo vliegtuigen. Ondanks
het zeer onderhouden vuur van den vijand
slaagden onze koene vliegers er in met
torpedo's een slagschip en een kruiser van
10.000 ton, dien men hevig slagzij zag ma
ken, te treffen.
Al onze toestellen waarvan er één ern
stig 'beschadigd werd, maar welks beman
ning ongedeerd bleef, zijn teruggekeerd.
De chefs der bemanningen van de toestel
len, dlie de torpedeering ten uitvoer leg
den, zijn: de luiten an t-vliegers Cesare
Graziani, Carlo Faggioni en Giuseppe Ci-
micehi.
Hedenochtend bij het aanbreken van den
dag hebben afdeelingen jagers der Itali
aansche luchtmacht in scheervluCht aan
vallen gedaan op het vliegveld van Micab-
ba op Malta. Drie vijandelijke vliegtuigen
werden op den grond vernield, andere toe
stellen werden doeltreffend met machine
geweervuur bestookt. Onze escorteeren de
jagers, die in contact kwamen met een
vijandelijke formatie, schoten twee toe
stellen neer. Wij hebben geen machine ver
loren".
komen. De leiding dezer sportvereenigin-
gen was er echter ook verder op uit om
de atmosfeer te vergiftigen en elke natio
nale tegenstand te bevorderen.
DE NIEUWE SJAH VAN IRAN.
De nieuwe sjah van Iran is, volgens een
Reuterbericht, ontheven van zijn plichten
als opperste bevelhebber van het leger.
Ook het opperbevel over de gendarmerie,
dat tot dusver door den sjah werd gevoerd,
is hem ontnomen.
Radio-Teheran deelt mede, dat het on
der de huidige omstandigheden en met het
oog op den troonafstand van den voorma-
ligen sjah en zijn vertrek uit Iran nood
zakelijk was, dat de nieuwe sjah deze
functies opgaf.
De houding van de Vereenig de Staten in
het Verre Oosten moet groote verwonde
ring verwekken, schrijft het blad „Nitsji-
Nitsji". Het geduld van Japan heeft gren
zen. Wanneer de Ver. Staten zich achter
Tsjoengking blijven stellen, zal Japan tot
een belangrijk besluit gedwongen worden.
Japan heeft dezen toestand met zelfver
trouwen en moed onder het oog gezien ten
einde vastberaden aan zijn oorlogsfront te
werken.
VRAAGGESPREK MET MR. M. M. ROST
VAN TONNINGEN OVER HET
ECONOMISCH FRONT.
Hedenavond zal over Hilversum I van
19.20 uur tot 19.30 uur een vraaggesprek
uitgezonden worden met mr. M. M. Rost
van Tonningen, over het economisch front.
Momentje.
MOLEN
Tegenover mijn huis staat een mo
len. Tegenover mijn huis is men aan
het bouwen. Klopt dat? heb ik
gevraagd aan onzen juridischen advi
seur. Ik heb een huis gehuurd met een
riant uitzicht op een stuk weiland, dat
gesierd wordt door een molen. Ik ben
gek op molens, het meest als zij draaien.
Zoodra de verhuizing achter den rug
was, ben ik dug voor mijn raam gaan
zitten om te kijken naar dien molen.
Maar daar komen den volgenden dag
een ploeg werklieden, arbeidzame men-
schen, die zich verheugen, dat er nog
iets te bouwen valt en zij gaan bou
wen. Woningen aan den loopenden
band. 't Is ongelooflijk, hoe snel dat
gaat. Nooit heb ik gedacht, dat iemand:
zoo snel steenen op elkaar kan stape
len in den vorm van een huis. Maar
daar ik behalve mijn huis een riant
uitzicht heb gehuurd, ben ik naar die
naarstige werklieden gestapt en heb
ik hun gevraagd met hun huizen een
eindje op zij te gaan, omdat die huizen
juist tusschen mij en mijn molen staan.
Zij hebben mij verzekerd, dat dit
niet doenlijk is. Mogelijk, bouwen is
mijn vak niet. Ik weet dat niet zoo.
Maar ik wil mijn molen terug hebben.
Die behoort bij mijn riant uitzicht. Dat
is één en onverbrekelijk geheel'. Dat
heb ik voorgelegd aan onzen juridi
schen adviseur.
En hij heeft gezegd: Vraag of ze een
gaatje willen bouwen in het dak aan
kun je er doorheen kijken.
Het vliegtuigongeval van
It.-gen. Berenschot
GENERAAL TERPOORTEN
AANVAARDT VOORLOOPIG HET
OPPERBEVEL.
Omtrent het vliegtuig-ongeval, waarbij
de commandant van het Ned.-Indische le
ger, luitenant-generaal Berenschot, om het
leven is gekomen, worden nog de volgende
bijzonderheden medegedeeld:
Kort na den start weigerde de linker-
motor, waardoor het toestel om den linker
vleugel draaide en neerstortte op een vlak
bij het vliegveld gelegen huis. De bewo
ners kwamen hierbij om het leven, waar
door het aantal dooden, met de vijf inzit
tenden van het vliegtuig, tot 24 is geste
gen. Toen het toestel den grond raakte,
vloog de benzinetank in brand, zoodat het
voor ooggetuigen onmogelijk was hulp te
bieden. De lijken van generaal Berenschot,
kapitein Knapp. de beide onderofficieren en
van den Britschen vliegerofficier Watkins,
die met moeite geidentificeerd konden
worden, zijn naar het militair hospitaal te
Batavia vervoerd.
Naar wij verder nog vernemen, is de chef
van den generalen staf in Nederlandsch-
Indië, generaal-majoor Terpoorten, die
voor een bespreking naar Manilla was ver
trokken telegrafisch teruggeroepen. Voor-
loopig is generaal-majoor Maurer met de
waarneming van het legercomrnando be
last. In den Volksraad is de overleden le
gercommandant in een rede van den voor
zitter herdacht. Nader wordt nog gemeld,
dat generaal Terpoorten Dinsdag te Bata
via is aangekomen en voorloopig het op
perbevel over het Ned.-Indische leger aan
vaard heeft.
Een ander vliegtuigongeluk is bijna ge
lijktijdig te Malang geschied, aldus meldt
ynited Press aan haar bladen. Daar stortte
een Martinbommenwerper neer, waarbij
twee inzittenden in de vlammen omkwa
men en de derde zwaar gewond werd. Bo
vendien werden ten minste vijf burgers
zwaar gewond, doordat het toestel juist
in een groep menschen terechtkwam.
„ONZE OORLOGSINVALIDEN,
NU EN STRAKS".
Max Blokzijl spreekt hedenavond van
19.45 tot 20.00 voor de microfoon van den
Nederlandschen Omroep (Hilversum II)
over: „Onze oorlogsinvaliden nu en
straks".
Het transportvraagstuk aan het Oostfront. Cavalerie van de Waf-
fen SS wordt over een der rivieren in het sovjet-gebied gezet
(Orbis-Holland
