MAANDAG 8 SEPTEMBER 1941 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN 5)e ötifyd aan fiat daóteCifk fwnt DUITSCHLAND VRIJW1U N 32ste Jaargang No. 10045 3)e £clcbcli^Soii^cmt Telefoon: Redactie 20015. Administratie 20935. Giro 103003. Postbus 11. Bureaux: Papengracht 32. V Communisme en plutocratie Er circuleert door eenige bladen een verslag van eefi rede door prof. mr. W. Pompe enkele N jaren geleden gehouden voor de Amsterdamsche R.K. Studenten- vereeniging. Prof. Pompe richt zich in die rede tegen het bolsjewisme, dat de samenleving be dreigt. Maar de spreker wilde tegelijkertijd waarschuwen voor een tweede gevaar, en wel voor de plutocratie. De plutocratie is,, aldus deze spreker, evenzeer de vijand van het persoonlijk be zit en de persoonlijke vrijheid. „Wil men de samenleving redden, dan moet men zich keeren èn tegen het com munisme èn tegen de plutocratie" aldus prof. Pompe. De plutocratie is de heerschappij van de geldmacht over het economisch leven; de plutocratie is de uiterste consequentie van het liberalisme. De plutocratie is de machtigste voedings bodem voor het communisme en daarom moet iedere bestrijding van het commu nisme tevens een strijd zijn tegen de plu tocratie. Wij hebben op deze plaats meermalen geschreven, dat ons streven er zoo kracht dadig en doeltreffend mogelijk op gericht moet zijn, om het liberalisme, als stelsel èn als mentaliteit, uit de samenleving te verbannen. Met de plutocratie die zich ook in ons land heeft geopenbaard door de enorme centralisatie van het economisch leven kunnen wij evenmin eenige gemeenschap hebben als met het communisme. Daarvan moeten wii theoretisch en practisch over tuigd en diep doordrongen zijn. De Engelsche aanval op Rotterdam Zooals gemeld, zijn te Rotterdam een aantal inwoners het slachtoffer geworden van een Engelschen luchtaanval op stra tosfeer-hoogte. -Volgens de ons momenteel bekende ge gevens zijn er 14 dooden, 27 zwaar en meer dan 60 lichtgewonden, en talrijke woon huizen zijn vernield of meer of min be schadigd. Het staat vast, dat bij dit Engelsche bombardement alleen en uitsluitend een deel van de binnenstad Rotterdam is ge troffen. zonder dat daar eenig militair doel is geraakt ofgeraakt had kunnen worden. Het staat óók vast, dat bij een dergelij- ken aanval uit de z.g. stratosfeer, dus van af zeer groote hoogte, niet een militair ef fect kan worden uitgezocht, maar dat het bommen-gooien dan niet anders kan ge schieden dan maar luk-raak! En dat is ver schrikkelijk! Als Engeland met zulke stra- tosfeerbombardementen zou doorgaan, zou den er nog talrijke Nederlandsche rnen- schenlevens vallen. Men meene niet, dat tie techniek reeds een instrument heeft voortgebracht, dat het mogelijk maakt, bommen rfiet rede lijke trefkans op een doel als laten we zeggen een schip of een vliegtuigloods te richten. Deze voorstelling van zaken is dwaas. Onverantwoordelijk is dan ook dit En gelsche optreden geweest dat voor de Rotter^amsche burgerij gevolgen heeft ge had, waarvan alom in den lande met diepe ontroering is kennis genomen. Onverantwoordelijk is zulk een optre den en een scherp proest daartegen is nood zakelijk. BEKENDMAKING Het Rijkscommissariaat maakt bekend: Het bolsjewistische Rusland bevindt .zich sedert 22 Juni 1941 in oorlog met het Duitsche Rijk. Wie na dien dag op eeniger- lei wijze communistische actie pleegt, treedt op ten gunste van den boisjewistischen vijand van het Duitsche Rijk en stelt zich daarmede bloot, wegens begunstiging van den vijand, aan ter dood veroordeeling door de Duitsche krijgsraden. Derhalve worden alle Nederlanders op de meest nadrukkelijke wijze gewaar schuwd, geen deel te nemen aan communis tische acties van welken aard ook. Het«.„Reichsgesetzblatt" publiceert een politieverordening van 1 September 1941 over de kenteekening der Joden, waarin bepaald wordt, dat het Joden van het zes de jaar af verboden is zich in het open baar te begeven zonder een bijzonder ken- teeken te vertoonen. Dit bestaat uit een zespuntige ster zoo groot als een hand palm en vervaardigd van gele stof, welke op de linker borstzijde van het kleeding- stuk genaaid gedragen moet worden. Voorts wordt den Joden verboden zonder schriftelijke vergunning der plaatselijke politie-overheid de gemeente, waarin zij wonen, te verlaten. VEERTIG OORLOGSBODEMS DER SOVJETS VERNIETIGD Petersburg in 'I nauw Aan het D.N.B. wordt medegedeeld: Een terugblik op de eerste September- week aan het Oostelijke front toont aan, dat er in alle sectoren hevig gestreden is, en dat de gevechten in aanval en verdedi ging ten gunste van de Duitsche troepen zijn uitgevallen. Op den Zuidelijken vleu gel is de sec*or van den Dnjepr behouden gebleven ondanks pogingen van de Sovjets om naar den Westelijken oever op te drin gen. Van 26 Aug. tot 4 Sept. werden op den Dnjepr veertig oorlogsbodems der Sovjets vernietigd. Ook Roemeensche en Hongaar- sche troepen hebben aan den strijd deelge nomen. In den centralen sector zijn de Duitsche troepen in het gebied ten Zuiden en ten Zuidoosten van Gomel thans reeds zpover doorgedrongen, dat hun druk in het achterwaartsche gebied v_an Kiew duidelijk merkbaar wordt. Ook ten Oosten van We- likije Loeki hebben de Duitsche troepen de afgeloopen week aanzienlijk ruimte naar het Oosten gewonnen. De aanvallen van de Sovjets op andere deelen van het front wer den telkens met zware verliezen voor de Sovjets afgeslagen. Op den Noordelijken vleugel gelukte het heel Estland van den vijand te zuiveren, zoodat thans nog slechts de Baltische eilan den Oesel, Dagoe en Moon ten Westen van de Estlandsche kust in handen van de Sov jets zijn. In het gebied van Petersburg heeft het Duitsche optreden van het Westen, Zuiden en Zuidoosten tot een nieuwe aan zienlijke inkrimping van het verdedigings front geleid en tot stagnatie op alle be langrijke spoorlijnen en wegen naar Pe tersburg. Daar tevens de Finnen na de inneming van Wiborg hun aanval hebben voortgezet tot de oude Finsch-bolsjewis- tische grens op de Karelische landengte is Petersburg, dat reeds onder vuur van het Duitsche geschut ligt, in een zeer benarde positie geraakt. Het blijkt dus, dat het zwaartepunt der Duitsche operaties van de afgeloopen week gelegen heeft op den Noordelijken vleugel en dat aldaar voor de Sovjets een bijzonder drukkende toestand ontstaan is, terwijl thans het geheêle Baltenland definitief als bevrijd kan worden beschouwd. GEBIED VAN SALLA GEHEEL BEVRIJD. Het geheele gebied van Salla in Noord- Finland, dat door den gedwongen vrede van Moskou aan de U.S.S.R. was gekomen, is thans bevrijd en de vijand is vernietigd of over de grens gejaagd. Het gemeentebestuur van Salla heeft als uiting van dankbaarheid den bevelhebber der zegevierende Duitsche troepen een te legram in het Duitsch gezonden. DE TOESTAND TE PETERSBURG. De Finsche pers publiceert de verklarin gen van een schoenmaker uit Ingerman- land, die er in geslaagd was 1 September uit St. Petersburg te vluchten. Hij bevestigt de catastrophale positie, waarin de stad zich bevindt, 'den hongersnood en de vol strekte afwezigheid van alle orde. Alles is onder de wapenen geroepen. De fabrieken zijn gesloten en de arbeiders hebben wa pens gekregen. Ook vrouwen en kinderen nemen aan de verdediging deel. De bevol king, die zeer uitgebreid is door de vluchte lingen, maakt een beklemden indruk. De brood verkoop is sedert 1 dezer gestaakt. Voorts meldt hij, dat slechts de leden der communistische partij, de radicalen uit het leger en de Joden staan op verdediging tot het uiterste, maar niemand waagt het iets te zeggen. Ambtenaren van de Gepeoe be loeren iedereen *en bij een onbedachtzame uitlating wordt men terstond gearresteerd. Uit het Finsche hoofdkwartier wordt ge meld: „Na een vrij lange onderbreking is de in Juli ingezette aanval ten Noordoosten van het Ladogameer voortgezet. In drie da gen hebben onze troepen de Swir bereikt, na al strijdende een afstand van 75 kilome ter te hebben afgelegd''. ODESSA GEBOMBARDEERD. Van bevoegde zijde wordt meegedeeld, dat Duitsche gevechtsvliegtuigen gisteren nacht de stad Odessa en de haven met veel succes hebben gebombardeerd, benevens een spoorwegknooppunt, dat was uitgebreid tot ravitailleeringsbasis. Verscheiden groo te en veel kleinere branden getuigden van de uitwerking van den aanval. Het Duitsche lazaretschip „Itea" is bij het passeeren van de Irben-straat door bolsjewistische landbatterijen onder vuur genomen. Na de beschieting, die ongeveer een uur duurde, volgde een aanval van mo- tortorpedobooten, waarbij verscheidene tor pedo's werden afgevuurd. Door handig ma noeuvreeren slaagde het lazaretóchfp er in de torpedo's te ontwijken. Alleen aan de omstandigheid, dat het vuur van de bolsje wisten bijzonder slecht gericht was is het te danken, dat onder de patiënten en ook ver der aan boord van het lazaretschip geen verliezen ontstonden of schade geleden werd. Het lazaretschip was duidelijk door de voorgeschreven kenteekens gekenmerkt. Het weer was.helder; er heerschte goed zicht. VAN ANDERE FRONTEN HET ITALIAANSCHE WEERMACHTS- BERICHT. Het Italiaansche weermachtsbericht van Zondagmiddag luidt als volgt: Bij de strijdkrachten te land in Noord en Oost-Afrika niets van beteekenis. Engelsche vliegtuigen hebben Tripolis gebombardeerd, waarbij geen slachtoffers vielen, en in de nabijheid van Catania kleine bommetjes uitgeworpen: slachtof fers noch schade. In den nacht van 5 op 6 dezer is de luchthaven Nicosia óp Cyprus door onze vliegtuigen gebombardeerd. Men nam branden en ontploffingen waar. In den afgeloopen nacht is op aanwij zing van de liJfetwacht alarm gemaakt in de hoofdstad. Enkele batterijen van den buitensten gordel van het afweergeschut losten sperschoten. DE LUCHTOORLOG. Naar het D. N. B. van bevoegde zijde verneemt hebben de Engelschen ook in de afgeloopen week bij hun pogingen om de Kanaalkust en het bezette gebied aan te vallen, gevoelige verliezen geleden, door dat 99 vliegtuigen door Duitsche jagers en afweergeschut werden neergeschoten. Bo vendien verloren zij bij hun vluchten naar Duitsche gebied, die geen resultaat ople verden, 35 bommenwerpers. Zij konden niet verhinderen, dat de Duitsche gevechts vliegtuigen overdag en des nachts het Brit- sche eiland doelbewust aanvielen en de vliegvelden, havenwerken en spoorweg emplacementen aan de Oostkust van Enge land en Schotland, in de Midlands en Lin- colnshore bombardeerden. De docks, ravi- tailleeringsbedrijven en pakhuizen van Huil en New-Castle werdqn zwaar bescha digd. Boven Engeland werden twee Brit- sche bommenwerpers neergeschoten. Niet minder bedrijvig was de Duitsche luchtmacht boven de Engelsche wateren.. Ten Westen van Pembroke, bij The Wash, Oostelijk van Sunderland en op een an dere plaats werden zeven schepen met een gezamenlijken inhoud van 28.000 ton tot zinken gebracht, terwijl vier schepen zv/aar beschadigd werden. Bovendien zijn in den afgeloopen' nacht vier koopvaar ders met een gezamenlijken inhoud van 90.000 ton in de Engelsche wateren tot zin ken gebracht. Bij Suez bracht de Duitsche luchtmacht 22.300 ton koopvaardijscheepsruimte tot zinken. Aan boord van twee schepen ont stond brand. In de afgeloopen week heeft de Duitsche luchtmacht dus meer dan 80.000 ton Britsche scheepsruimte tot zin- DE „GRÏ ER" EN DE DUITSCHE ONDERZEEËR De Amerikaansche en Engelsche nieuws diensten hebben gemeld, dat bij een ont moeting tusschen den Amerikaanschen torpedojager „Greer" en een Duitsche duik» Doot op 4 Sept. des ochtends, de duikboot den torpedojager met torpedo's heeft aan gevallen. De torpedo's hadden hun doel ge mist. De torpedojager had toen in een te genaanval de duikboot met dieptebom men achtervolgd. Van officieele Duitsche zijde wordt hier over het volgende opgemerkt: Op 4 Sept. werd op 62 gr. 31 min. Noord en 27 gr. 06 min. West een Duitsche duikboot om 12.30 uur in het Duitsche blokkadegebied met dieptebommen aangevallen en achtervolgd De Duitsche onderzeeër was niet in staat de nationaliteit van den aanvallenden torpe dojager te onderscheiden. In geoorloofden afweer heeft hij toen om 14.39 uur van zijn kant het vuur geopend, dat echter niet trof. De torpedojager bleef de achtervolging met dieptebommen tot tegen middernacht zon der succes voortzetten. Wanneer door een officieele Amerikaansche instantie, met name het Amerikaansche departement van marine beweerd wordt, dat de aanval van de Duitsche duikboot is uitgegaan, dan kan dit slechts ten doel hebben aan den met de neutraliteit in strijd zijden aanval van een Amerikaansche torpedojager op de Duitsche duikboot althans den schijn van recht te geven. De aanval zelf is het bewijs voor het feit, dat de heer Roosevelt in strijd met zijn beweringen reeds aan de Ameri kaansche torpedojagers opdracht gegeven heeft, de positie van Duitsche schepen en duikbooten te rapporteeren hetgeen in strijd is met de neutraliteit doch boven- difen die vaartuigen zelfs aan te vallen. De heer Roosevelt probeert ook daardoor om met alle hem ten dienste staande middelen incidenten uit te lokken om het Amerikaan sche volk tegen Duitschland in den oorlog te jagen. ken gebracht. Naar het DNB van bevoegde zijde ver neemt hebben Duitsche nacht jagers en af weergeschut in den afgeloopen nacht tien Britsche bommenwerpers neergeschoten, d.w.z. meer dan tien procent van het aan tal toestellen, dat voor de aanvallen was opgestegen. Het toestel, dat bovendien aan de NoorscRe kust werd neergehaald, was een viermotorige bommenwerper, dien de Engelschen „vliegend fort" noemen. STRIJDT VOOR EUROPA FELLE LUCHTAAN VALLEN Het Duitsche weermachtsbericht van Zondagmiddag luidt als volgt: De operaties aan het Oostelijk front blijven volgens de plannen verloopen. In de wateren rondom Engeland hebben gevechtsvliegtuigen in den af geloopen nacht vier vrachtbooten van 30.000 t. in totaal, die deel uitmaak ten van beveiligde konvooien, vernie tigd en een grooten koopvaarder zwaar beschadigd. Een vrij sterke formatie Duitsche gevechtsvliegtuigen heeft in den af geloopen nacht met gunstig resultaat het Britsche vliegveld Aboe Soeaila aan het Suezkanaal gebombardeerd. Bij een aanval, dien Duitsche ge vechtsvliegtuigen in den nacht van Vrijdag op Zaterdag ondernamen op het Britsche vlootsteunpunt Alexan- drië, hebben bommen groote verwoes tingen aangericht in de Oostelijke ha ven. Een olieopslagplaats geraakte in brand. Vliegtuigen, die een gewapen de verkenning ter zee uitvoerden, be schadigden in denzelfden nacht een groote koopvaarder op de reede van Suez. Een gering aantal Britsche vliegtui gen heeft zich in den afgeloopen nacht naar Noordwest-Duitschland en de Noorsche kust begeven. Door bom men op woonwijken, o.a. in de buurt van Beckum, Dortmund, leed de bur gerbevolking eenige verliezen aan dooden en gekwetsten. Nachtjagers en luchtdoelartillerie schoten 10, ma rineartillerie één der aanvallende bommenwerpers neer. Het Duitsche weermachtsbericht van Zaterdagmiddag luidde: De aanvalsoperaties in het Oosten vorderen goed. In den strijd tegen En geland heeft het luchtwapen overdag spoorweginstallaties aan de Schotsche Oostkust bestookt met bommen van zwaar kaliber. Vannacht is ten Oosten "van Sunderland een koopvaarder van 3000 brt. vernield. Een sterke formatie Duitsche gevechtsvliegtuigen heeft gisteravond met goed gevolg hangars en onderkomens van het vliegveld Ismaila aan het Suezkanaal gebom bardeerd. Bij een aanval van Duit sche gevechtsvliegtuigen op het Brit sche vlootsteunpunt Suez in den nacht van 4 op 5 September zijn drie vijan delijke koopvaarders met een totaal van 14.000 brt. vernietigd. De vijand is overdag noch des nachts Duitsch gebied binnengevlo gen. Van museum tot Godshuis Sociale maatregelen Belangrijke sociale maatregelèn zullen worden genomen of zijn reeds genomen. Bij een excursie naar werkverruimings objecten in de provincie Noord-Brabant heeft de commissaris van het N.V.V., de heer H. J. Woudenberg, het volgende mede gedeeld: Voor de groote handarbeidersorganisatie bedragen de uitkeeringen bij werkloosheid gemiddeld 50 a 55 procent van het loon, niettegenstaande het werkloosheidsbesluit 1917 de mogelijkheid opent van uitkeering tot 70 procent van het loon. Commissaris Woudenberg nu deelde me de, dat het in de bedoeling ligt per 1 Octo ber a.s. de uitkeeringen van de bij het N.V. V. aangesloten werkloozenkassen op te voeren tot 70 pet. van het loon, met een maximumgrens naar boven, zonder daarbij contributieverhooging in te voeren. Dit laat ste, aldus de heer Woudenberg, is mogelijk door de sterk afgenomen werkloosheid. LOONTOESLAGEN VOOR EEN GEDEELTE VAN HET RIJKS PERSONEEL Bij besluit van de Secretarissen-generaal bij de Departementen van Financiën en van Binnenlandsche Zaken (nr. 10/1941) is met ingang van 1 December 1940 aan het ge huwde^, rijkspersoneel in vasten of tijdelij- ken dienst of op arbeidscontract volgens burgerlijk recht werkzaam een tijdelijken tractementstoeslag van 6 pet., van het bruto tractement of het bruto loon gegeven, zoo lang het bruto tractement of bruto loon, verhoogd met dezen toeslag, niet hooger is dan een bedrag van 1900 per jaar. Voorts is in dit besluit bepaald, dat als voorloopige maatregel van 1 Januari 1941 af het minimum' bedrag van den kinder toeslag voor de rijksambtenaren wordt ver hoogd van 60 tot 75 per jaar per kind. In een thans in het Verordeningenblad verschenen uitvoeringsbesluit van het hoofd van het afwikkelingsbureau van het Depar tement van Defensie wordt een desbetref fende regeling voor de gehuwde militaire personen getroffen, die behoord hebben tot het beroepspersoneel van de vroegere Nederlahdsche weermacht. Van de volgens deze verordening vast te stellen tracte- ments- of soldij verhoogingeh worden de tractementen uitgezonderd van leden der vroegere Nederlandsche weermacht, die tengevolge van een algemeene tractements- verhooging na 31 December 1937 verhoogd zijn. Aan de kathedraal van Smolensk, die door de bolsjewistische misdadigers als godloo- zenmuseum was ingericht, werd door de Duitsohe militaire overheid weer haar oor spronkelijke bestemming gegeven. Ja natuurlijk, dit was slechts een van die honderden sobere courantenberichtjes, maar begrijpt u, wat dit beteekent voor de inwoners van Smolensk, die jarenlang ge hunkerd hebben naar het oogenblik, dat zij weer in hun kathedraal hun plichten kon den vervullen? Hoe moeten deze eenvoudige arbeiders en boeren het regiem, dat de stelling propa geerde, dat godsdienst opium voor het volk is, hebben gevreesd en gehaat. Wat een voldoening voor (Je Duitsche autoriteiten, daaraan een eind te maken. Eindelijk zal dan eer* millioenenvolk ver lost worden van een minderheid, die zich slechts kon handhaven door terreur. Einde lijk zullen de beschaafde volken van Euro pa een kans krijgen te leven zonder de nachtmerrie van het bolsjewisme. Eindelijk zal er een begin gemaakt kun nen worden met het opbouwen van een Europeesche werkgemeenschap, waarin plaats is voor een ieder die werken kan en wil. En eindelijk kunnen ook Nederlanders daadwerkelijk helpen dit doel zoo spoedig mogelijk te bereiken. De weermacht van Adolf Hitler gaf de kathedraal van Smolensk haar bestemming terug. Schouder aan schouder met de Duit sche soldaten strijden de legers der bondge- nooten, strijden de vrijwilligerslegioenen, strijden de Nederlanders en zult ook u kun nen strijden tegen het bolsjewisme, mits u zieh spoedig meldt bij het EGIOEN D Koninginnegracht 22, 's Gravenhage. Generaal Osjima in den Haag Morgenochtend komt de Japansche am bassadeur te Berlijn, generaal Osjima, met gevolg in Den Haag-aan, om een bezoek te brengen aan den opperbevelhebber der weermacht in Nederland, generaal der vliegers Fr. Christiansen, en den Rijks commissaris voor het bezette Nederland sche gebied, Rijksminister dr. Seyss In- quart. Tijdens zijn verblijf in Nederland is hij de gast van den bevelhebber der weermacht. Ter eere van den ambassadeur wordt morgen om een uur op het. Plein een parade gehouden. HET PROGRAMMA VAN VREUGDE EN ARBEID VOOR HET KOMENDE SEIZOEN De persdienst van het N. V. V. heeft een eu ander medegedeeld over het winter- programma van de werkgemeenschap Vreugde en Arbeid. Op 28 dezer zal men met een eigen too- neelgezelschap, waarvan o. a. Mien Erf- mannSasbach, Willem van der Veer, Cilly Bach en Jacques Reule deel uitmaken, op tournee gaan langs twintig tot dertig groote en middelgroote plaatsen. Voor het platteland zal „bonte kost" de overhand moeten hebben: goed variété en operettes als „De Vleermuis", „De Woud- looper" en „De Vogelkoopman", die in het Nederlandsch zullen worden gegeven. Het Orkest Lebon zal populaire, maar ook klas sieke muziek van bevattelijk genre ten gehoore brengen, afgewisseld met voor dracht en dans. Een omvangrijk filmprogramma ligt ge reed voor vijfhonderd voorstellingen, maar aangezien hiervoor drie auto's noodig zul len zijn, stuit de uitvoering van dit pro gramma op bezwaren. Toch zal, vooral voor de Zondagochtendvoorstellingen, hiervan zooveel mogelijk doorgaan. Dan ziet „Vreugde en Arbeid" nog een taak voor hdhr werkzaamheid: het stimu- leeren van goede volkskunst in het alge meen. Goede volksmuziek en volksdansen wil zij onder de aandacht der arbeiders brengen. Dit zal geschieden in samenwer king met het departement van volksvoor lichting en kunsten. Ook het dilettanten- tooneel zal hierbij worden ingeschakeld. Vóórts is er nog de ontspanning van de arbeiders tusschen of na het werk. Vreug de en Arbeid wil op grond van de reeds opgedane ervaringen hiervoor een speciale groep werkers vormen. Deze zullen het personeel moeten stimuleeren tot eigen initiatief in deze richting. De mogelijkheid bestaat, dat de Italiaan sche Opera in het winterprogramma van Vreugde en Arbeid wordt opgenomen en door het uitkoopen van bestaande gezel schappen zal de mogelijkheid zich door doen, om groote operettes en revues onder het bereik van de arbeiders te brengen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1941 | | pagina 1