DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Nieuwe bonnen
Qeótaag, uao-vwaattó aan het
&a&tpauü
Momentje
VRIJDAG 5 SEPTEMBER 1941
32ste Jaargang No. 10043
Telefoon: Redactie 20015. Administratie 20935.
Giro 103003.-— Postbus 11.
Bureaux: Papengracht 32.
Oude wijsheid
In het economisch liberalisme is het
princiep van den rechtvaardigen prijs
practisch buiten de orde gesteld. Vraag en
aanbod bepalen den prijs. Als men een
gulden wil geven voor een sigaar, dan is
die het ook waard aldus kan men om
schrijven het princiep van den recht
vaardigen prijs in de liberale economie.
En er zijn menschen rijk door geworden,
en diezelfde menschen zijn, .in wat we
zouden kunnen noemen: het geestelijk
liberalisme, in eer en aanzien, omdat
ze geld hebben. I^oe meer geld, hoe grooter
de eer en het aanzien. Hebben we dat niet
duidelijk kunnen constateeren bij de
OW'ers in de vorige oorlogsperiode? Geld-
adoratie is een euvel, waaraan zelfs lieden
lijden, van wier geestelijke beschaving en
godsdienstige ontwikkeling men een hou
ding op hooger niveau zou verwachten.
Hoe meer geld iemand bijeenbrengt, al is
't dank zij woekerwinsten, des te hooger
stijgt hij in aanzien en.'... voelt hij ook
zichzelf in aanzien stijgen.
In de Middeleeuwsche gildenkeuren werd
het algemeen belang practisch erkend bij
alles wat voorgeschreven werd, om de
prijzen te regelen, de goederen in hun
kwaliteit te waarborgen, het publiek tegen
bedrog te beschermen.
In de -„Nieuwe Tilb. Crt." herinnert mr.
A. B. C-J^rts aan den zorg, dien de Middel-
eeuwscnw economie had voor een recht
vaardigen prijs, naar aanleiding van het
pas verschenen z.g. Prijsvormingsbesluit.
En het Tilburgsche blad besluit:
„Aan al deze dingen mag herinnerd wor
den ook om deze reden, dat er uit blijkt,
dat de goede, nieuwe dingen, die worden
ingevoerd, aan de katholieken altijd zijn
bekend geweest, al hebben ook zij zich,
helaas op de drift der verwaterde en ont-
cjhristelijkte beginselen al te gemakkelijk
laten medesleepen."
Bonnen die afloopen
De volgende bonnen zijn na Zaterdag
6 September niet meer geldig:
33 Brood Brood of Gebak
33 Vleesch ,T1
«o Vleesch of Vl.waren
33 Vl.waren)
33 Melk I Melk I
34 Reserve Aardappelen
Kaas Kaas
30-31
32-33
29-30 Boter Boter
29-30 Vet Boter met reductie
107 Algemeen Suiker
108 Algemeen Koffie-surrogaat
109 Algemeen Jam
110 Algemeen
B Rijst Kl3St
^Igemeen Havermout of Gort
B Havermout)
112 Algemeen Vermicelli of Maizena
r- V VICTORIE
Duitschland wint
voor Europa
OP ALLE FRONTEN
Voor de week van 7 t/m 13 Septem
ber zijn voor brood of gebak de bon
nen 34 - 4 en 34 van de broodkaart aan-
aangewezen, voor vleesch of vleesch-
waren 34 vleesch (y rantsoen) en 34
vleesch waren (1 rantsoen) voor kaas
34 kaas, voor melk 1 en voor aardap-
pefen 35 reserve (3 kg.).
Van 7 September t/m 4 October zijn
geldig van de bonkaart algemeen: 114:
1 kg. suiker, 115: 250 gram koffiesur-
rogaat, 116: 500 gram jam, 117: 250 gram
havermout, 118: 250 gram gort en 119:
100 gram vermicelli of maizena. De
bonnen 34, 35, 36 en 37 bloem geven
gedurende dit tijdvak recht op y2 rant
soen bloem, brood of gebak. De bon C
rijst geeft recht op het koopen van 250
gram rijst en de bon C havermout Op
het koopen van 250 gram havermout.
Van 7 t/m 24 September geven de
bonnen 34 en 35 van de boterkaart
recht op het koopen van 250 gram bo
ter en de bonnen 34 en 35 van de vet-
kaart eveneens, met redactie.
DISTRIBUTIE VAN BLOEM
EN GRUTTERSWAREN.
De secretaris-generaal van het depar
tement van Landbouw en Visscherij maakt
in aansluiting op het bonaanwijzingsbe-
richt voor de week Van 7 t/m 13 Septem
ber 1941 nog het volgende bekend:
Zooals uit genoemd bericht blijkt, is
met ingang van 7 September a.s. het
artikel bloem enz. in plaats van een
weekartike! een vierweeksch-artikel
geworden. In verband hiermede zijn
dan ook voor het tijdvak van 7 Septem
ber tot en met 4 October a.s. vier bon
nummers, derhalve acht bonnen van
de bonkaart „diversen" aangewezen.
Voorts wordt er geen rijst enz. meer
beschikbaar gesteld. Deze blijft uitslui
tend gereserveerd voor kinderen van 0
tot en met 3 jaar en voor degenen, die
voor losse rantsoenbonnen met „rijst"
in aanmerking komen. Op den bon
„C rijst" voor kinderen tot en met 3
jaar is thans geen gruttemeel (ge
mengd meel) meer verkrijgbaar, doch
in plaats hiervan kan op den bon kin
dermeel worden gekocht.
Ter vervanging van het rantsoen
rijst is de bestaande bon voor 250 gram
havermout of 250 gram gort vervan
gen door een bon voor 250 gram haver
mout en daarnaast een bon voor '250
gram gort. In plaats van 250 gram ha
vermout of gort naar keuze kan men
dus thans zoowel 250 gram havermout
als 250 gram gort koopen.
Volledigheidshalve wordt er op ge
wezen, dat voortaan op den bon voor
havermout naast de gebruikelijke ar
tikelen ook havergort en gruttemeel
verkrijgbaar zijn op den bon voor
gort, voortaan ook gortbloem en grut
temeel.
DISTRIBUTIE VAN BOTER.
In aansluiting op het bon-aanwijzings-
bericht voor de week van 7 t/m 13
September 1941 wordt nog medege
deeld, dat de bonnen 31, 32 en 33 van
de boter- en vetkaarten kunnen wor
den vernietigd.
Na den slag. Wat er overbleef van een Sovjet-batterij, welke door de Finsche
troepen vernietigd werd. (Suomen-Holland).
FELLE GEVECHTEN VAN
MAN TEGEN MAN
Naar het D.N.B. verneemt, hebben de
Sovjetlegers op 2 en 3 September aan het
geheele Oostelijke front wederom zware
verliezen aan manschappen, voertuigen en
ander oorlogsmaterieel geleden. Een Duit-
sche divisie maakte bij voorbeeld bij ge
vechten 1000 Sovjet-auto's van alle soor
ten buit.
Het D.N.B. verneemt van militaire zijde:
De Duitsche troepen hebben 3 September
hun aanval in den Noordelijken sector met
succes voortgezet. In dit gebied wierp een
Duitsche divisie de vijanden uit goed inge
richte stellingen. Als gevolg van het taaie
verzet leden deze zware verliezen aan men
schen en materieel. Het verzet werd overal
in vaak hevige gevechten van man tegen
man gebroken. Een andere divisie drong
over de geheele breedte van haar gevechts-
gebied tot de Sovjetstellingen door. De
mannen werden hier in alle deelen van den
sector met zware verliezen verdreven.
Na de inneming van Reval hebben de
Duitsche troepen in het Estlandsche strijd
gebied de streek om Reval van verstrooide
Sovjet-soldaten gezuiverd. Afzonderlijk op
tredende plaatselijke tegenstand werd snel
gebroken.
Naar van militaire zijde wordt medege
deeld heeft het luchtwapen Woensdag de
spoorlijnen tusschen Polawa en Charkow op
verscheidene plaatsen -verbroken. Op de
spoorlijn Konotop-Lgow-Koersk-Orel wer
den talrijke troepentransporttreinen ge
troffen. Denzelfden dag bestookten Duit
sche gevechtsvliegtuigen ook schepen met
bommen. In het zeegebied om Öesel ge
raakten twee troepen-transportschepen der
Sovjets van elk 5000 ton door voltreffers in
brand. In het Zuiden van het Ladogameer
werden verscheidene kleine transportsche
pen met bommen bestookt. Eenige zonken
terstond, andere Inleven brandend liggen.
Op het visschersschiereiland bestookten
Duitsche gevechtsvliegtuigen barakken
kampen, troepenconcentraties en batterij -
stellingen, ze veroorzaakten groote ver
nielingen.
In gevechten van verscheidene dagen in
den centralen sector werd de honderdste
sovjet-pantserdivisie door Duitsche troepen
ingesloten. Ondanks herhaalde pogingen om
uit te breken werd de divisie, enkele kleine
resten daargelaten, vernietigd. Een groot
aantal sovjet-soldaten geraakte in gevan
genschap. Hun verliezen aan gesneuvelden
en oorlogstuig zijn nog niet te overzien. De
Duitsche troepen maakten talrijke pantser
wagens buit. Duitsche pantserstrijdkrach
ten vernietigden in denzelfden sector 1 en
2 September het grootste deel van de 293ste
divisie tirailleurs. De sovjet-divisie pro
beerde den opmarsch der Duitsche pantser-
strijdkrachten door een flankaanval tot
stgan te brengen. Dat voornemen werd
echter tijdig bemerkt. De Duitsche ge
vechtswagens verrichtten een zwenkende
beweging en omsingelden de divisie. Deze
soldaten werden vernietigend verslagen en
leden zware bloedige verliezen. Bovendien
werden 5000 gevangenen en groote hoe
veelheden oorlogstuig binnengebracht,
waarbij 37 stukken geschut, talrijke pant
serwagens, voertuigen, machinegeweren en
infanteriewapens. Op 3 September ontston
den er eveneens in het centrale deel op
verscheidene plaatsen nieuwe hevige ge
vechten, in den loop waarvan de tegen
stander weer tevergeefs sterke formaties
pantsertroepen inzette. In samenwerking
van alle wapens keerden de Duitsche troe
pen alle aanvalspogingen met zware ver
liezen voor den vijand. In deze gevechten
werden hier in totaal 95 pantserwagens, o.a.
wagens van 652 ton, vernietigd of buitge
maakt. In den sector van één enkele Duit
sche divisie verloor de tegenpartij 62 pant
serwagens. Het gebied, dat de Duitsche
troepen in den centralen sector hebben be
zet werd gisteren gezuiverd van versprei
de strijdkrachten. Tijdens deze zuivering
werden in totaal 1100 man gevangen geno
men.
De vliegtuig verliezen der sovjetskrachten
bedroegen 1, 2 en 3 September 83, 60 en
86, dus tezamen 229 vliegtuigen. De Duit
sche vliegtuigverliezen bedroegen die da
gen slechts 9, 2 en 6, dus tezamen 17 toe
stellen.
INZAMELING VAN OUD METAAL
In de Moskousche radio is een oproep
gedaan voor de inzameling van oud me
taal. De inwoners van de Sovjet-Unie moe
ten zoo veel mogelijk oud metaal afstaan,
opdat meer vliegtuigen, kanonnen en wape
nen gemaakt kunnen worden. Het oude me
taal moet onverwijld worden ingeleverd.
HET OPTREDEN VAN DE WAFFEN-S.S.
In de streek ten Zuiden van Kiew, aldus
de Voelkischer Beobachter, vinden wij een
soldatengraf. De voorbijtrekkende soldaten
sieren het met zonnebloemen voor zij ver
der trekken 'door modder en ^tof. Een sol-'
datengraf zooals wij er reeds veel gezien
hebben, doch de namen op dit graf vor
men een symbool van de nieuwe orde, een
antwoord op een vraag. Een oude korporaal,
die nog in den were1 ioorlog gediend heeft,
leest de namen op de kruisen: Hein Müller,
Olaf Heltne, Fritz Krogmeier, Will Johan-
sen, Sverre Megre, Paul Paulsen, Dirk Do
nald de Jongh; hij tuurt langen tijd naar
de namen, vertrekt dan en komt opnieuw
met een grooten bos bloemen van den vollen
zomer en legt ze op den heuvel van de S.S.-
mannen uit Denemarken, Vlaanderen, Ne
derland, Noorwegen en Duitschland,
Het blad beschrijft dan verder het optre
den van de Waffen S.S. en in het bijzonder
dat een derde deel uit Nederlandsche S.S.
mannen bestaat.
Het is reeds gedurende 17 dagen in de
voorhoede. De Nederlandsche leden van de
af deeling zijn volgens den commandant uit
stekende mitraileurs- en scherpschutters.
Vaak worden ze reeds als aanvoerder van
een groep gebruikt en de meesten spreken
zoo goed Duitsch, dat men ze ook bij den
berichtendienst kan gebruiken.
DE STRIJD AAN DEN DNJEPR.
Stoottroepen van de Sovjets hebben in
de vroege ochtenduren van 3 September
pogingen gedaan om over te steken naar
den Westelijken oever van de Dnjepr, zoo
verneemt het D. N. B. van militaire zijde,
het gelukte aan eenige stoottroepen om,
gedekt door de duisternis en het onover
zichtelijke oeverterrein den Westelijken
cever te bereiken. Hier weiden de Sovjet
stoottroepen echter zeer snel in de pan ge
hakt envernietigd. De overige Sovjet
stoottroepen werden nog op de rivier door
het vuur van de infanteriewapens en de
granaten der artillerie getroffen en ver
nietigd vóór zij den Westelijken oever van
de Dnejpr hadden bereikt. Alle pogingen
der Sovjets om over te steken eindigden
met zware, bloedige verliezen voor de
bolsjewieken.
Zinneloos bombardement
door de Engelschen
Gistermiddag heeft een Engelsche
bommenwerper uit stratosfeerhoogte
verscheidene bommen op Rotterdam
geworpen. Aangezien een welgericht
werpen van bommen van een dergelijke
hoogte voor d§ Engelschen theoretisch
en practisch onmogelijk is, kon het
bombardement slechts geschieden op
een wijze, die uit den aard der zaak
zware verliezen onder de burgerbe
volking tengevolge moest hebben. Er
werden dan ook talrijke woonhuizen
vernield, resp. min of meer zwaar be
schadigd. Voorts zijn door dezen zin-
neloozen en militair volkomen nutte-
loozen aanval aanzienlijke verliezen
onder de Rotterdamsche bevolking
ontstaan. Volgens hetgeen tot dusver
is vastgesteld, werden dertien perso
nen gedood, 49 zwaar- en 36 licht ge
wond.
Vermoedelijk zijn deze cijfers nog
niet definitief daar mogelijk nog slacht
offers onder de puinhoopen bedolven
liggen.'
Op te merken valt, dat deze Brit-
sche wijze van oorlogvoering met elk
begrip van moraal en Volkenrecht in
strijd is en een onschuldige burger
bevolking terroriseert, zonder dat daar
eenigerlei houdbaar motief voor aan te
geven is. De bewering als zou men in
strumenten bezitten, om vanuit de ge
noemde enorme hoogte toch nog zijn
doel te kunnen vinden, wordt door des
kundige militaire kringen zonder meer
belachelijk genoemd.
Zulke instrumenten bestaan niet.
Ook de uitkomst van dit soort aanval
len bewijst dit ten overvloede. Dit
soort luchtaanvallen evenals de nach
telijke blindelingsche luchtaanvallen,
die reeds zoo vaak vergeefs naar mo
raal en recht deden vragen, zijn met
sluipmoorden op onbekende en on
schuldige voorbijgangers gelijk te stel
len.
WINTER.
Bent u op een snikheeten zomerdag
wel eens snipverkouden geweest en
dat door een of andere onnaspeurbare
oorzaak? Als je op 3 September snip
verkouden bent en het is toevallig een
zeer heete dag, ben je geneigd dat aan
vreemde verschijnselen toe te schrij
ven. Het is misschien heel eenvoudig
een open raanl geweest, een tochtige
winkelruimte of een verraderlijk
zuchtje op den hoek van een straat,
juist toen ik mijn hoed van het hoofd
lichtte voor mevr. de weduwe Stroozak,
die ik nog altijd groet vanwege haar
drie ongehuwde dochters van tien
jaar geleden. Maar de zon schijnt/en
het is zoo heet en dus begin ik te den
ken aan andere onnaspeurbare oor
zaken, welke het verschijnsel van
hevig ontstoken neusslijmvliezen af
doende kunnen verklaren. En je be
gint te denken aan den datum van 3
September toen de oorlog uitbrak.
Misschien heeft dat er wel iets mee te
maken, want wie vat er nu een kou
als de zon hoog aan den hemel staat op
een heeten zomerdag? 't Is immers
toch zoo'n wonderlijke tijd. Maar nóg
wonderlijker is het, dat ik op zulk een
dag 8 punten in één etmaal noodig heb
om mijn neus te herstellen in georden
de staat en 6 asperientjes om in de
zomer iets te verdrijven wat' cles win
ters is.
Voor mij is het winter.
En ik verlang naar boerenkool met
worst
Het verbond van Amerikaansche zende
lingen in het buitenland, gevestigd te Bos
ton, maakt bekend, dat met het oog op den
gespannen toestand alle Amerikaansche
zendelingen uit Japan zijn teruggetrokken.
BORIS ONTVANGT RAEDER.
De Bulgaarsche bladen publiceeren een
officieele bekendmaking, dat koning Boris
gisteren den opperbevelhebber der Duit
sche marine, gro'ot-admiraal Raeder, in
gehoor heeft ontvangen. Om half twee gaf
de koning ter eere van den vlootvoogd een
maaltijd, waaraan verscheiden officieele
persoonlijkheden deelnamen.
DOODVONNISSEN TE POSEN.
De speciale rechtbank te Posen heeft
vonnis gewezen tegen 28 vroegere Pool-
sche politiebeambten, die betrokken wa
ren bij den moord op 672 Volksduitschers.
De twee voornaamste beklaagden, een ka
pitein en een hoofdwachtmeester der vroe
gere Poolsche politie, werden wegens
moord in 133 gevallen ter dood veroor
deeld. Zestien beklaagden werden ter dood
Veroordeeld wegens moord in een of twee
gevallen. Twee beklaagden, werden vrijge
sproken, acht werden vrijgesproken wegens
gebrek aan bewijs.
De Amerikaansche federale scheep-
vaartoverheid heeft bekend gemaakt, dat
de eerste Amerikaansche tankboot in Wla-
diwostok is aangekomen.
Onder sterke politiebewaking zijn gisteren
de kunstschatten van den Jood Maurice
Rothschild, die van de Fransche nationali
teit vervallen is verklaard, uit zijn kasteel
in de nabijheid Van Lourdes weggehaald.
Onder de kunstvoorwerpen bevinden zich
schilderijen van Rubens, Rembrandt, Goya,
Watteau, Fragonard, Boucher en waarde
volle tapijten. De totale waarde van de
Rothschild-verzameling wordt geraamd op
50 millioen francs.
Interieur van het Inlichtingenbureau der
Ned. Spoorwegen aan het station te Leiden.
(Foto v. Vliet)
