DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
MamentjeN
DONDERDAG 7 AUGUSTUS 1941
32ste Jaargang No. 10019
S)e £eid&elt£(2oti/fca/nt
Telefoon: Redactie 20015. Administratie 20935.
Giro 103003. Postbus 11.
Bureaux: Papengracht 32.
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
V Naar een schooneren tijd
„Iedere tijd smacht naar een schoonere
wereld", aldus Huizinga in zijn „Herfst
tij der middeleeuwen" (4de druk, blz. 37).
Het smachten naar een schoonere we
reld moet zeker de menschen van dezen
tijd bezielen.
Het smachten naar een schoonere we
reld is niet een stemming van levensbang
heid en vertwijfeling; net moet worden
gedragen door „een vasten wil van allen,
om de wereld zelf beter en gelukkiger te
maken" (Huizinga, blz. 45).
De wereld zelf beter en gelukkiger
maken. De Christen, die zijn overtuiging
beleeft, kent de middelen, of liever: hij
kent de noodzakelijke voorwaarden, om
dat doel voor de wereld te bereiken.
Hij weet, dat hij met zichzelf moet be
ginnen.
Hij weet, dat de Christelijke beginselen
zijn en blijven de basis, waarop de mensch -
heid moet bouwen haar levensgeluk,
haar levensvreugde en levensblijheid.
Als hij er ernstig naar streeft, die begin
selen in eigen leven te verwex'kelijken,
dan zijn die beginselen voor hem veel meer
dan leuzen: volle realiteit, vruchtbare
realiteit!
Hij weet, dat hij de beginselen moet uit
dragen in héél het groote leven, zoodat
daardoor de maatschappelijke instellingen
worden hervormd.
De beginselen van het Christendom kun
nen worden vereenigd met de eischen van
alle tijden, dus ook met de eischen, die
het heden en de toekomst voor den prac-
tisch arbeid stelt.
Die beginselen worden de wereld, wor
den den katholiek in het bijzonder her
haaldelijk- duidelijk en klaar voorgehouden
door het Gezag in de Katholieke Kerk.
Indien de tegenwoordige Christelijke
wereld aldus Maritain in zijn „Questions
de Conscience", blz. 18 niet zoo'n ver
schrikkelijke onachtzaamheid had getoond
voor de oprekkingen van de Pausen in
hun sociale encyclieken, dan zou de Wes-
tersche beschaving de hevige benauwe-
nissen en zware beproevingen niet onder
vonden hebben, waartegen zij nu zich te
verweren heeft.
De Christelijke beginselen zijn voor alle
tijden noodzakelijk en zegenrijk èn voor
héél het leven in alle tijden.
TEXTIELKAARTEN OOK NA 1 SEPT.
NOG GELDIG.
NIEUWE KAARTEN KUNNEN PAS
LATER WORDEN UITGEREIKT
De directeur van het rijksbureau voor
de distributie van textielproducten door
den handel deelt mede, dat de werkzaam
heden, welke verbonden zijn aan de uit
gifte van de nieuwe textielkaart, niet vóór
1 September a.s. gereed kunnen zijn.
In verband hiermede zal de textielkaart
van de periode 1 Februari 19411 Septem
ber 1941 tot nader, tijdig te verstrekken,
bericht ook nog na 1 September a.s. gel
dig blijven.
De punten van de toeslagkaarten en de
speciale punten blijven eveneens hun gel
digheid na 1 September a.s. behouden.
DE AMBULANCE VAN HET
VRIJWILLIGERSLEGIOEN.
Van de Landelijk leidster der nationaal
socialistische vrouwenorganisatie ontving
de amibulanioe van het vrijwilligerslegioen
Nederland een giro-overschrijving van
7.583.17.
De heerbanleider der Haagsche W. A.
Feenstra heeft aan generaal Seyffardt,
commandant van het vrijwilligerslegioen
Nederland een bedrag van 400.doen
toekomen voor de ambulance. Het geld is
spontaan bijeengebracht door de Haagsche
heerban der W. A.
ONDERZOEK OP TRICHINEN VAN
WILDE VARKENS EN ANDERE DIEREN
Bij besluit van den secretaris-generaal
van het Departement van Sociale Zaken
is bepaald, dat wilde varkens, beren, hon
den, katten, vossen, dassen, nutria's en
andere vleeschetende dieren, die dragers
van trichinen kunnen zijn, op trichinen
moeten worden ondex-zocht, wanneer het
vleesch van deze dieren bestemd is voor
voedsel voor mensch of dier.
Dieren, die blijkens dit onderzoek lijden
de zijn aan trichinose, worden onbruikbaar
gemaakt voor voedsel voor mensch of dier.
Overtreding wordt gestraft met hechte
nis van ten hoogste 30 dagen of geldboete
van ten hoogste 300.
PRIJSVERHOOGING IN DEN
TURFHANDEL.
In de laatste maanden is herhaaldelijk
gebleken, dat bij den handel in turf onvol
doende rekening wordt gehouden met de
prijsvoorschriften. In de veenderijen in het
Oosten van ons land werd voor de txxrf een
hoogere prijs berekend dan volgens de prij-
zenbeschikking turf no. 1 is toegestaan. Het
aldus teveel betaalde werd natuurlijk op
de koopers verhaald en de onrechtmatige
winst van vervenexs komt zoo geheel ten
laste van den verbruiker.
De inspecteur voor de prijsbeheersching
te Arnhem vexx>ordeelde reeds verschillende
verveners en handelaren wegens deze prijs
opdrijvingen tot gevoelige boeten.
Vrijdag jl. had zich nu de vervener K. S.
uit Slagharen voor deze inspecteur te ver
antwoorden. Eind April had hij persturf
3e soort, welke tegen 4.61 per 1000 stuks
mag worden verhandeld, verkocht a 6.
en 6,50 per 1000. De kwitanties, welke hij
afgaf werden echter uitgeschreven tegen
den officieel vastgestelden prijs.
Een kooper, die geprotesteerd had tegen
den hoogen prijs, had hij gezegd: „Dien
prijs kan jij je afnemers ook best afnemen,
er zijn liefhebbers genoeg voor". De me
thoden, welke verder nog werden aange
wend om de koopers tot het betalen van
een ongeoorloofden prijs te brengen, blij
ken uit twee verdere getuigen-verklaringen
Ik heb niet graag, dat mijn naam genoemd
wordt, want dan krijg ik geen turf meer",
meende de eerste. De ander vertelde, dat,
als men niet de gevraagde prijs wil beta
len, K. S. den schipper-kooper dagen lang
laat'liggen, voorgevende, dat deze nog niet
aan de beurt was, of dat er nog geen dro
ge turf beschikbaar is, waardoor natuur
lijk groot nadeel ontstaat.
K. S., die elke prijsopdrijving ontkende,
voerde te zijner verdediging aan, dat hij
een handelaar wel een te hoogen prijs had
gevraagd, doch slechts om dezen hierdoor
af te schrikken. Hij wilde hem liever niet
leveren, want de kooper was z. i. finantieel
niet sterk genoeg. In 'n ander geval had hij
een hoogéren prijs berekend, om op deze
wijze de huur van een den kooper verhuurd
schip binnen te krijgen.
De inspecteur voor de prijsbeheersching
achtte de overtreding Van de prijzenbe
schikking bewezen en veroordeeld K. S.
tot 1000.boete.
Het legioen marcheert.
Met vliegende vaandels en slaande trom
max-cheerde vandaag het tweede contingent
vx-ijwilligers door Den Haag naar het sta
tion, waar de trein gereed stond, die de
mannen naar Krakau zal brengen.
Het legioen marcheert. Sinds enkele we
ken wordt het eerste contingent in Krakau
geoefend. Het tweede contingent is op
weg en intusschen komen steeds meer aan
meldingen binnen van Nederlanders, die
begrijpen, waar het om gaat en hun plicht
wenschen te doen.
Het legioen marcheert. Nu nog in de
oefenkampen. Straks als een keurkorps in
de x-ijen van hen, die optrekken naar het
Oosten om de gelederen te versterken van
de Duitsehe legers en de legioenen, axV
daar reeds wekenlang de Sovjettroepen
strijd leveren, terugwerpen, omsingelen en
vernietigen.
Het legioen marcheert. Dreunend klonk
vandaag het marcheeren van vastberaden
Nederlandsche mannen door de straten.
Fier wapperde het vaandel. Vrijwilligers
vertrokken in de heilige overtuiging, dat
zij zich inzetten voor de toekomst van hun
volk en hun vaderland.
Het legioen marcheert. Duizenden Ne
derlandsche mannen vormen dit legioen
an zij verwachten, dat ook gij spoedig zult
volgen, en uw plaats zult innemen in de
gelederen van het
VRIJWIL!
N
SLEGIOEN
ifoD
Koninginnegracht 22, 's Gravenhage.
EEN BOETE VAN 65.000
Een chemische fabriek te Delden heeft
zich, naar bij een door het rijksbureau voor
chemische producten ingesteld onderzoek
bleek, schuldig gemaakt aan ongeoorloof
de prijs verhoogingen. Van Mei 1940 tot eind
April 1941 werden vele chemische artike
len voor hoogere prijzen verkocht, dan vol
gens de prij zenbeschikking 1940 No. 1 toe
laatbaar was. Hoogere grondstof fenpr ij zen
werden zonder meer doorberekend en ook
had men de prijzen!verhoogd, omdat de
brandstoffen duurderlwaren geworden. Dit
a'les zonder de verjischte officieele toe
stemming tot pri;;svei*hooging ie hebben
verkregen.
Deze overtreding van de prijzenbeschik-
king 1940 No. 1 werd door den inspecteur
voor de prijsbeheersching te Arnhem be
recht, die de N.V. tot een boete van 65.000
veroordeelde. Bij het vaststellen van deze
boete werd rekening gehouden met den on
rechtmatig verkregen winst, welke aan
zienlijk was. Ook het feit, dat een overtre
ding der prijsvoorschriften was begaan,
werd uiteraard in het bedrag der boete
verwerkt.
Voor verkoopers en koopers.
De economische rechter, mr. C. J. de
Vries, heeft opnieuw een aantal personen
veroordeeld, die zich haddne schuldig ge
maakt aan het leveren van distributie
artikelen zonder bon, het onbevoegd voor
handen hebben van distributiekaarten en
het verkoopen van textielkaarten. Alle
veroordeeld, die zich hadden schuldig ge
last tot onmiddellijke gevangenneming.
Iemand, die bloem zonder bon had ge
kocht, hoorde zich veroordeelen tot negen
maanden gevangenisstraf. Een persoon,
die bloem zonder bon had geleverd, kreeg
zes maanden gevangenisstraf. Een ander
die slaolie zonder bon had geleverd, werd
tot negen maanden gevangenisstraf ver
oordeeld.
Bij tientallen liggen aan het front van Bardia de vernielde Britsche tanks als een
teeken, dat ook in Noord Afrika de strijd zonder ophouden wordt voortgezet
(Orbis-Holland)
EUROPEESCHE
ARBEIDSBEMIDDELING
DE „GROSSWIRTSCHAFTSRAUM"
EUROPA ZAL GEEN WERKLOOSHEID
KENNEN.
Het Ned. Perskantoor te Bei'lijn sohrijft:
In Europa zijn tenmiriste 250 millioen
personen op de een of andere wijze in het
bedrijfsleven, hetzij dan landbouw of nij
verheid, handel of verkeer, mijnwezen of
visscherij, ingeschakeld. Een vierde mil
liard menschen moeten dus voor zich zelf
en voor hun gezin werken, daarmee echter
mede het belang van de geheele Europee-
sche gemeenschap dienend. Wie werkeloos
is, wordt niet alleen zelf gedupeerd, maar
schaadt ook de Europeesche gemeensohap.
Alle krachten moeten werken. Alleen op
dergelijke wijze komt er sociaal-economi
sche orde in ons werelddeel.
Of deze 250.000.000 lieden werken dan
wel doelloos rondloopen, mag niet langer
aan het toeval worden overgelaten. Te dien
einde werden reeds voor vele jaren in de
meeste Europeesche landen gemeentelijke
arbeidsbeurzen opgericht. Sociale congres
sen spraken zich tegen particuliere bu
reaux voor arbeidsbemiddeling uit, met
name tegen instituten, die door him op
richter als e°n soort handelszaak werden
beschouwd. Met de gemeentelijke arbeids
beurzen was men er echter nog niet: zij
werkten te veel naast elkaar; er was te
weinig interkommunaal verband; van in
ternationale sa-menwerking was gewoon
lijk geen sprake.
Vandaar, dat thans in de meeste landen
van ons werelddeel een streven bestaat,
van de arbeidsbemiddeling Rijkszaak te
maken. Alleen Rijksarbeidsbeurzen kun
nen een overzicht hebben van de vraag en
het aanbod op de arbeidsmarkt in het be
treffend land; zij zijn in staat, een arbeids
markt-analyse te maken, waarbij het te
veel aan arbeidskrachten in den een of an
deren bedrijfstak naar een ander kan wox--
den overgeheveld, terwijl in een tekort aan
arbeidskrachten in een ander bedrijf door
dat land eventueel kan worden voorzien.
Wat wij dus noodig hebben is, om een
beux-svakterm te gebruiken, een interna
tionale arbeidsarbitrage. Of, om in de taal
der tegenwoordige staathuishoudkunde te
spreken, de overheid moet ordenen, moet
leiden. De overheid, die direkt of indirekt
steun verleent, wanneer in bepaalde be
drijfstakken, werkeloosheid heerscht, heeft
zeer zeker de taak, door een doelbewuste
leiding op de arbeidsmarkt de werkeloos
heid zoo veel mogelijk te beperken. De
Rijksarbeiclskantoren, die dus 'onder de
Minister van Arbeid staan, hebben dage
lijks voeling met elkaar te houden. Zij
moeten opgeven, hoeveel arbeiders in elk
bedrijf werkeloos zijn, resp. hoeveel vaca
tures er zijn. Met name de jonge arbeiders
zullen niet steeds bij moeders pappot kun
nen blijven zitten. Zij zullen veelal althans
tijdelijk de wereld in moeten. Maar dat is
voor de Nedex-landers niet nieuw. Zij héb-
hen het steeds gedaan. Het resultaat zal
zijn, dat de „Grosswirtschaftsraum Euro
pa" geen werkeloosheid meer zal kennen.
Voorloopig heeft echter ieder land bin
nen zijn grenzen nog genoeg te doen. Uit
Vichy wordt bericht, dat weldra alle Fran-
sche jongelieden uit landbouwkringen van
af hun 17de levensjaar verplicht zullen
zijn, gedurende drie jaren honderd uur
per jaar landbouw leergangen te bezoeken.
Het doel is, in Frankrijk meer deskundige
landarbeiders te krijgen, waaruit later
eigen-boeren kunnen worden ter beschik
king gesteld. Eind April j.l. werden in
Frankrijk reeds alle jonge mannen van 17
tot 21 jaar, alsmede alle kantoorbedienden,
winkelbedienden en arbeiders in de nij
verheid van 21 tot 45 jaar, voor zoover
die ongehuuwd of kinderloos waren, en
eindelijk alle arbeidskrachten tusschen 21
en 45 jaar, die vroeger in den landbouw
werkzaam waren geweest, wettelijk i
plicht, zich voor 1 andbouwwerkzaaonheden
ter beschikking te stellen.
11 October 1940 werden in Frankrijk
alle gemeentlijike en departementale ar
beidsbeurzen door den Staat overgenomen
en gereorganiseerd; de arbeidsbemiddeling
kwam dus onder het gezag van den Mmis
ter van Arbeid te staan. In België, Dene
marken, Noorwegen, het Protektoraat en
een aantal landen van Zuid-Oost-Europa
werden dergelijke maatregelen genomen.
In Nederland ging men terecht ook_ dien
weg op. Verder bestaat overal de neiging,
de werkgevers te verplichten, alle vaca
tures zoo spoedig mogelijk aan te geven.
Den werknemers wordt het verboden, zon
der toestemming van het bevoegde arbeids-
ambt van betrekking te veranderen. Ook
wordt de vrijheid van den ondernemer,
het 'bedrijf tijdelijk of uiteindelijk stil te
leggen, van de toestemming van het
beidsambt afhankelijk gemaakt.
Het Duitsc'ne voorbeeld vindt dus haast
in alle lain den van ons werelddeel navol
ging. Een en ander werpt thans reeds
vruchten af. De werkloosheid is in alle
landen van ons werelddeel gedaald. In
Frankrijk bedroeg het arbeidsloozencijfer
in October 1940 meer dan een millioen; 15
Mei j.l. was het reeds tot onder 400.000
geslonken. In België was het werkeloozen-
cijfer in Augustus 1939 nog 200.000; begin
Juli j.l. was het 100.000.
In Noorwegen is de werkloosheid geheel
verdwenen. De cijfers van Nederland be
hoeven wij hier niet te geven; de groote
daling van het arbeidsloozencijfer is ieder
bekend.
Wanneer de velschillende nationale ar-
beidsambten nog meer contact met elkaar
hebben en de internationale arbeidsarbi
trage nog vlott r zal kunnen worden door
gevoerd, zal het spook der werkloosheid
spoedig in ons geheele werelddeel zijn ver
dwenen.
Men hoort vaak de ve "uchting:
KLEIN MISVERSTAND.
Ik krijg een vriend op bezoek en
vooi'dat ik de wèlgemeende begroe
ting bij zijn blijde inkomste kan uit
spreken, voordat ik kans zie hem de
gezellige huiskamer in te loodsen, en
hem een gemakkelijke stoel aan te
bieden, voordat ik hem een dure
sigaar van zooveel centen -f zooveel
centen kan aanbieden, begint hij met
het alles overheerschende: Nou,
kom op met je ham! Ik kijk hem na
tuurlijk aan of ik water zie branden.
Ik vind ham zoo'n gek woord. Aan
den achterkant van mijn geheugen zit
wel zooiets, een associatie met vroe
ger tijden, waaruit dat woord waar
schijnlijk stamt en ik ben dan ook
geneigd te vragen: wat is dat voor
spul, ham?
Ik kijk hem dus waarschijnlijk vrij
onnoozel aan.
Toe zeg hou je nou niet zoo on
noozel zegt hij. Ik vond het juist
zoo verstandig van je, dat je het mij
in het Fransch hebt geschreven. Je
kunt tegenwoordig niet voorzichtig
genoeg zijn, weet je. Maar hier, onder
elkaar, kun je gerust voor de draad
komen.
Vooruit dus, kom op met je ham!
Wat heb ik je dan geschreven?
vraag ik verbaasd.
Je heb my toch geschreven, dat
dat jambon voor mij had, het Fransche
woord voor ham.
Dan gaat mij een licht op.
Ja, ja zeg ik, Natuurlijk!
Een jambon, wij gebruiken geen
jam en dus dachten wij jou een plei-
zier te doen met de bonnen
WINTERHULP^NEDERLAND
Ingekomen giften.
Van 14 tot en met 26 Juli 1941 werd aan
giften ontvangen totaal 7.938.27.
V= VICTORIE
Duitschland wint
OP ALLE FRONTEN
voor Europa
oorlog voorbij is en er wordt geen nieuw
oorlogstuig (meer gemaakt, en als de gemo-
biliseeixien naar hun haardsteden zijn te
ruggekeerd, dan zal de werkloosheid te-
rugkeeren op een wijze, zooals wij die nog
nimmer gekend helbben". Zeker, dit zou
het geval zijn, wanneer men op arbeids
gebied alles aan den toeval zou overlaten.
Na den oorlog zal echter de „Planwirt-
schaft", die dan overal opgeld zal doen,
zooveel vredeswerk laten uitvoeren, dat er
niemand met zijin ziel onder den arm be
hoeft rond te loopen. Er wordt dan dus
zooveel werk uitgevoerd, als arbeidskrach
ten en grondstoffen ter beschikking zijn.
Als er een tijdelijke stagnatie zou ontstaan,
zou deze enkel het gevolg zijn van een on
juiste verhouding tusschen arbeidskrach
ten en grondstoffen in den een of anderen
bedrijfstak. Het verkrijgen der grondstof
fen is echter ook in de eerste plaats een
vraag van arbeidskrachten.
Men moet zich evenwel op het standpunt
stellen, dat Europa een „Grosswirtschafts
raum" is. Blijft ieder land op zichzelf een
economische eenheid, dan komt de oude
narigheid op sociaal gebied terug en zal
men den beker der werkeloosheid opnieuw
hebben te ledigen.
De secretaris-generaal van Opvoeding,
Wetenschap en Cultuurbescherming heeft
aan gemeentebesturen en aan de besturen
van scholen van alle takken van onder
wijs, den volgenden omzendbrief verzon
den:
„Er hebben zich gevallen voorgedaan,
waarbij kinderen op school kwamen, voor
zien van een oranje V-insigne en mij is de
vraag voorgelegd, of dit met het oog op
mijn circulaire van 6 Mei 1941, No. 425,
Afdeeling Kabinet en de daarin genoemde
omzendbrieven betreffende het insigne
verbod, geoorloofd is.
Aangezien dit teeken als een Duitsch
teeken moet worden opgevat, zal het dra
gen daarvan moeten worden toegestaan.
Wanneer schoolkinderen met V's verschij
nen, die niet oranje zijn, of een anderen
vorm hebben dan de van Duitsehe zijde
verstrekte V verdient het om moeilijk
heden te voorkomen aanbeveling om
ook zoodanige onderscheidingsteekenen
toe te laten".
DEZE MAAND REEDS MOSSELEN?
De rantsoeneering van levensmiddelen
heeft de vraag naar de vrije producten en
daaronder vooral ook de mosselen sterk
doen stijgen. Hoewel de „r" nog niet in de
maand is, bestaat toch de kans, dat deze
maand nog de eerste mosselen in d-
handel zullen kom»».
