DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN DUITSCHLAND WOENSDAG 30 JULI 1941 32ste Jaargang No. 10012 S)e C^ld6cHe0oi4^<Mit Telefoon: Redactie 20015. Administratie 20935. Giro 103003. Postbus 11. Bureaux: Papengracht 32. Dit nummer bestaat uit twee bladen. ClutcucfUe geen doel AUTARKIE is een begrip, dat zich in een intermitteerende belangstelling mag verheugen. Het duikt op be paalde tijden in de historie op en ver dwijnt weer naar den achtergrond; thans is de uitdrukking opnieuw op ieders lip pen. Autarkie is geen uitvinding van den laat- sten tijd; eeuwen geleden heeft men reeds aan autarkie gedaan, zonder het nochtans zoo te noemen. Zooals bekend, is autarkie niets anders dan eer. streven naar economische onaf hankelijkheid, naar zelfgenoegzaamheid; een streven om de eigen behoeften te dek ken met de productie van eigen bodem. Dat deed men reeds vóór de Middel eeuwen. Waar zich ergens een stad bevond, was er een vrijwel afgesloten geheel, waar van de stad en het omringende platteland deel uitmaakten. Stad en omgeving vormden een eenheid, welke in zich zelfgenoegzaam was. Wat de poorten van de stad noodig hadden bracht hun het omringende land en wat de dorpe lingen noodig hadden haalden zij uit de stad. Bij de toeneming van het verkeer breid de die economische gemeenschap zich ver der uit, overschreed zelfs de landsgrenzen. Men haalde zich kostbare zaken, ook wel gebruiksgoederen (laken, kant enz.) uit het buitenland en toen het wereldverkeer vol doende georganiseerd was, ontstonden er geregelde betrekkingen en lcwam er een levendig internationaal ruilverkeer tot stand. Nauwelijks echter begon het morgenrood van den internationalen handel te gloren, of er ontstond een streven om dien har del met het buitenland dienstbaar te maken aan de versterking van het eigen land. Men noemt dat de z.g. Mercantilistische periode (16e en 17e eeuw). In dien tijd deden de toenmaals toonaangevende landen bewust aan autarkie, doordat hun regeeringen al lerlei maatregelen namen, om het land economisch zoo stevig mogelijk te maken. Met het baanbréken van andere ideeën evenwel verdween het autarkisch streven weer naar den achtergrond, om plaats te maken voor de gedachte, dat men het we reldverkeer zóó moest inrichten, dat ieder land zich toelegde op het voortbrengen van dat product, voor hetwelk dat land door klimaat, bodemgesteldheid of kunde van zijn bewoners het meest geschikt was. De gedachte van een internationale werk- verdeeling, gebaseerd op de vrije uitwisse ling van goederen, kwam naar voren en vond ook in de practijk toepassing. De autarkie liet zich evenwel niet lang op den achtergrond dringen. Er klonken stemmen, die waarschuwden, dat een der gelijke uitgestrekte werkverdeeling de grootste gevaren in zich moest sluiten, voor het geval een oorlog het ingewikkelde ra derwerk van het internationale handels- - verkeer zou verstoren. De wereldoorlog heeft bewezen, dat dit gevaar niet denk beeldig was. Verscheidene landen trokken daaruit re soluut hun conclusies en opnieuw begon het autarkische streven omhoog te komen. THANS, nu zich groote omwentelingen voltrekken, staat de autarkie weer op het voorste plan van 's werelds schouwtooneel. De nood der tijden heeft allen doordrongen van het besef, dat de voorziening van eigen behoeften met eigen middelen een dringende noodzakelijkheid is, terwijl de door den loop der gebeurte nissen geschapen nieuwe leefruimte ook ruimer mogelijkheden is gaan bieden dan voorheen. Nederland heeft zich ingescha keld met zijn „productieslag 1941", welke straks zoo mogelijk nog intensiever zal worden voortgezet in de „productieslag 1942". Wij aanvaarden de autarkie, niet als doel of als ideaal, doch als noodmaatregel. Ne derland is altijd exportland geweest naar alle werelddeelen: die export wil het weer hervatten, zoodra dat mogelijk is. Maar bo vendien zijn wij de vrachtvaarders van Europa geweest en ook dat willen wij blij ven. Wij hopen op een terugkeer van het wereldverkeer, waarbij onze Hollandsche schepen weer de wereldzeeën zullen beva ren, beladen niet alleen met oroducten van eigen bodem, maar ook met die van het Europeesche achterland. Zelfs hopen wij nog altijd op een hervatting van ons kolo niaal handelsverkeer. Dat is trouwens in overeenstemming met de Duitsche opvattingen. In Duitschland heeft het autarkisch streven de laatste ja ren een consequente en strakke toepassing gevonden, zoo zelfs dat men wel eens ge dacht heeft, dat Duitschland de autarkie tot doel en ideaal zou hebben verheven. Dit is evenwel onjuist. In een artikel van dr. G. von Schnitzler, lid der directie van de I. G. Farbenindus- trie, gepubliceerd door de Vereenigde Pers- bureaux, wordt duidelijk gemaakt, dat er voor ongerustheid omtrent de Duitsche autarkie niet de minste reden is. Hij herinnert al aanstonds aan een uit spraak van rijksminister Funk, te Konings bergen gedaan: „Duitschland wil zich niet uit den wereldhandel terugtrekken, maar slechts maatregelen treffen om in tijden van nood, zooals deze nu bestaan, zijn eco nomische vrijheid te behouden". In deze woorden liggen doel en omvang van de Duitsche autarH^ohe b^wpcrjng 0p- STRIJDT VOOR EUROPA BESSARABIË GEZUIVERD Het opperbevel van de Duitsche wermacht maakte gisternamiddag be kend: Roemeensche troepen hebben het uitmondingsgebied van de Dnjestr be reikt. Bessarabië is daarmede volko men van den vijand gezuiverd. In de Oekraine worden de operaties gesta dig voortgezet. De strijdkrachten van den vijand, welke bij den doorbraak van de Stalinlinie in de richting Smo lensk achterhaald waren, zijn thans voor het belangrijkste deel in de pan gehakt. De laatste groep Oostelijk van Smolensk gaat haar ondergang tege moet. Hooge cijfers aan gevangenen en buit kunnen als resultaat van dezen geweldigen vernietigenden slag bin nen enkele dagen gemeld worden. Ten Westen van het Peipus-meer zijn vijandelijke strijdkrachten door de formaties, welke belast zijn met de zuivering van Estland eveneens inge sloten en staan voor haar vernietiging. Sterke formaties gevechtsvliegtuigen bestookten in den afgeloopen nacht met goede uitwerking wapenfabrie ken, revitailleeringsbedrijven en ver- keerswerken van de stad Moskou met bommen. In den strijd tegen Engeland bracht het luchtwapen ten Noordwesten van de Shetland-eilanden een koopvaardij schip van duizend b. r. t. tot zinken. Voor de Engelsche Zuidoostkust kreeg een groot koopvaardijschip een bom- voltreffer. Andere luchtaanvallen wa ren vannacht gericht op havenwerken aan de Noordoost- en Zuidoostkust van het eiland. Een patrouilleboot schoot een Britsch vliegtuig omlaag. Noch overdag noch des nachts vonden ge vechtshandelingen van den vijand plaats boven het gebied van het Duit sche Rijk. Duitsche zeestrijd krachten vernietigen 19 schepen Het opperbevel van de Duitsche weermacht maakt het volgende extra- bericht bekend: Duitsche duikbooten hebben in den slag op den Atlantischen Oceaan op nieuw een groot succes behaald. Door torpedojagers, korvetten, duikbootval- len en hulpkruisers belaagd, hebben zij dagenlang een Britsch convooi be streden en in totaal negentien schepen met een gezamenlijken inhoud van 116.500 b. r. t. tot zinken gebracht. Verder werden van de beveiligings vaartuigen een torpedojager en een korvet vernietigd. gesloten. Autarkie is geen doel in zich, maar een middel voor tijden van nood. Wanneer na den oorlog gevaar voor zulk een nood verdwenen zal zijn, moet de autarkische beweging vanzelf ophouden, omdat zulk een middel niet meer noodig is. Duitschland zal natuurlijkerwijze zijn han del met het buitenland van grooter belang achten. Duitschland blijft dus bij den goederen- ruil met andere landen geinteresseerd, maar de oude handelsmethoden wenscht het niet meer. „De tijden van de ongeor dende goederenuitwisseling en van den gouden standaard zijn voorbij'', verklaart de schrijver. „De multilaterale clearing zal er voor in de plaats worden gesteld". ZIEHIER dus het perspectief van den toekomstigen wereldhandel. De autar kie is daarmede op haar juiste plaats gezet; zij wordt niet vergeten en in een hoek gezet, maar evenmin als ideaal op het eerste plan geschoven. Hoe de nieuwe organisatie van den we reldhandel geregeld zal zijn, wagen wij nog niet te voorspellen, maar het lijkt ons, dat het oude ideaal van internationale werk verdeeling bij een ordening van de wereld in levensruimten heel wat dichter bij zijn verwerkelijking kan komen dan vroeger onder het systeem van den vrijhandel. Wel een eigenaardige paradox: het ideaal van den vrijhandel verwerkelijkt juist door den dood van den vrijhandel! Mr. H. G. Aanvragen van bonnen voor schoenen Winterhulp Nederland Gironummer van de W. H. N. -5553 De Bank van de W. H. N. is Kasvereeniging N.V. Amster dam, Postgironummer 8 7 7. Stort op 5553 of 877 Schriftelijk vóór 10 Augustus bij distributiediensten De secretaris-generaal van het departe ment van handel, nyberheid en scheep vaart maakt het volgende bekend: Gedurende de maand Augustus zullen er wederom in beperkte mate schoenenbon nen beschikbaar worden gesteld. Degenen, die volgens reeds eerder gepubliceerde richtlijnen voor een schoenenbon in aan merking komen, kunnen voor 10 Augustus a.s. schriftelijk aan den plaatselijken dis- tributiedienst om toezending van een aan vraagformulier verzoeken. Dit formulier dient eveneens voor 10 Augustus weer bij den distributiedienst te zijn ingeleverd. Formulieren, die na 10 Augustus wor den ontvangen, kunnen niet meer in be handeling worden genomen. Voorts wordt er de aandacht op geves tigd, dat degene, die een afwijzend ant woord op hun aanvraag hebben ontvan gen, niet direct bij de volgende gelegenheid deze aanvraag dienen te herhalen, daar dan toch ook de volgende maal afwijzend zal worden beschikt. Een en ander bezorgt den distributiediensten slechts noodeloos werk en werpt geen resultaat af. V= VICTORIE want Duitschland wint voor Europa OP ALLE FRONTEN HANDHAVING VAN DE OPENBARE ORDE Samenvatting en vereenvoudiging van verschenen verordeningen Het 29 Juli 1941 verschenen Verordenin genblad bevat een verordening van den Rijkscommissaris voor het bezette Neder- landsche gebied betreffende de handhaving van de openbare orde. Dezer zeer uitvoerige verordening be helst een zeer welkome samenvatting en vereenvoudiging van alle tot dusver op het gebied der handhaving van de open bare orde uitgevaardigde verordeningen en bepalingen. Reeds uit de voorafgaande inhoudsopgave blijkt, dat al deze voor schriften thans op logische wijze gegroe peerd zijn, zoodat een snel overzicht moge lijk geworden is. Eerst worden de maatregelen behandeld, die genomen kunnen worden, wanneer de openbare rust en arbeidsvrede gevaar zou den loopen. Vervolgens worden voorschrif ten gegeven om ontoelaatbare politieke propaganda tegen te gaan en om de be volking in bescherming te nemen tegen het verspreiden van onjuiste berichten. De an dere hoofdstukken behandelen de vorming van corpsen, de actie van vereenigingen en het voorbereiden en houden van vergade ringen. In twee andere hoofdstukken wor den openbare inzamelingen van geld en goederen alsmede verkeersbeperkingen (sluitingsuur van café's e.d., het openbare dansen en de verkoop van alcoholische dranken) behandeld. De laatste hoofd stukken hebben betrekking op andere overtredingen en op voorschriften voor de uitvaardiging en de bekendmaking van politie-verordeningen alsmede het opleg gen van straffen en boeten. Van bijzondere beteekenis zijn hierbij de artikelen 47 en 50, welke op overzichtelijke wijze de kwes ties der bevoegdheden regelen. Naast de vermelde samenvatting en vereenvoudiging zijn er in afzonder lijke gevallen ook verscheidene wijzi gingen resp. vernieuwingen ingevoerd. Zoo zijn met name bepaalde bevoegd heden welke tot dusver uitsluitend in handen waren van Duitsche overheids organen, overgedragen aan Nederland- sche autoriteiten. Zoo is b.v. voortaan de eventueele vorming van korpsen onderhevig aan de goedkeuring van den Secretaris- Generaal van het ministerie van Justitie. Met betrekking tot de vereenigingen is de commissaris voor vereenigingen en stichtingen, welke geen economisch karak ter dragen ingeschakeld. Voorts is de be scherming van de bevolking tegen het ver spreiden van valsche berichten aldus aan gevuld, dat in art. 14 de oprichting en het exploiteeren van geheime zenders met straf bedreigd wordt. Tenslotte zijn er bepaalde vernieuwingen hoewel niet van ingrijpenden aard ingevoerd op het gebied van het dragen van uniformen en het vervaardigen en ver spreiden van aanplakbiljetten en drukwerk Oranje wit - blauw TOEWIJZING VAN KRACHTVOER Het rijksbureau voor de voedselvoorzie ning in oorlogstijd maakt in de St.crt. van 25 en 26 dezer de normen bekend, welke van 20 Juli t/m 17 Augustus 1941 zullen gelden voor de toewijzingen van kracht- voeder. Onder deze aloude kleuren zal het Vrij willigerslegioen Nederland strijden aan het Oostfront. Het zijn de roemrijke kleu ren van het vaandel der Nederlandsohe Legioensoldaten. Dit vaandel volgen zij als zij vertrekken uit Nederland. Dit vaandel zal hen voor gaan in den strijd op leven en dood tegen de bolsjewistische horden. Dit vaandel zal fier wapperen, overal waar zij den vijand zullen aanvallen, terugslaan en vernieti gen. En ook deze oude kleuren zullen het zijn, die met nieuwen roem beladen door hen zullen worden teruggebracht in ons vaderland, straks als de strijd gestreden, de Westersche beschaving veilig gesteld en de overwinning behaald is. Oranje-Wit-Blauw. Het zijn de kleuren die getuigen van een tijdperk, waarin Ne derlanders geschiedenis maakten. Een tijd perk, waarin Nederlanders daden wisten te stellen, die de wereld met ontzag ver- vuldey. Er wordt een beroep op de edelste eigen schappen van ons volk gedaan. Weer moe ten er daden gesteld worden. Weer staat de toekomst van ons vaderland op het spel. Weer zijn het de kleuren Oranje-Wit- Blauw, die, ons, zooals eens onze voorva deren, oproepen tenstrijde. Nederlanders, bolsjewistische benden be dreigen Europa, de communistische klauw graait naar christendom, beschaving en cultuur, uw doodsvijand zwaait de toorts der vernietiging, maardaar wappert hoog het vaandel met de vertrouwde kleu ren, daar wijst het Oranje-Wit-Blauw, de kleuren onzer voorvaderen en thans weer van de Nederlandsohe Legioensoldaten, die zich opmaken den strijd te strijden, deze kleuren roepen U toe uw plicht te doen, u aan te melden bij het VRIJWILI NI EGIOEN ID Koninginnegracht 22, 's-Gravenhage. PRIJSOPDRIJVING VAN TEXTIEL- GOEDEREN. Bij een begin April jl. door het Rijks bureau voor de distributie van textielpro ducten gehouden controle bleek de win kelier R. te Hoorn zijn goederen aanzien lijk in prijs veihoogd te hebben. In vele gevallen was er een bruto-winst van 100 tot 180 pet. op dien inkoopsprijs gezet, in bepaalde gevallen zelfs nog belangrijk meer. Vóór 10 Mei 1940 was deze winst opslag in het algemeen echter niet grooter geweest dan 33 pet. R. had gemeend vrij uit te gaan, als hij oude goederen zóó prijsde, dat zij goed- kooper bleven dan soortgelijke nieuwe goederen. Echter had hij de op 10 Mei 1940 reeds aanwezige goederen in het geheel niet in prijs mogen verhoogen en later eventueel duurder ingekochte goederen niet met een hooger, in geld uitgedrukte winst mogen verkoopen. Deze overtreding van de pr ij zenbeschik king 1940 no. 1 werd door den inspecteur voor de prijsbeheersching te Amsterdam met f 2500.beboet. Tevens werd een aan tal in beslag genomen goederen verbeurd verklaard en openbaarmaking van het von nis in een vakblad gelast. Een N.V. te Steenwijk had zich even eens niet aan de prijsvoorschriften behou den. Stukgoederen en confectie werden in den detailhandel tusschen Mei 1940 en April 1941 tegen hoogere prijzen verkocht dan officieel berekend mochten worden. Verhooging van den verkoopprijs met 20 tot 40 pet. werd in verschillende gevallen vastgesteld. Ook hier bleek het bruto- winstpereentage van het afgeloopen boek jaar aanmerkelijk hooger dan in vooraf gaande jaren. v. d. H., directeur der N.V., was tot prijs- verhooging overgegaan, omdat nieuwe voorraden duurder ingekocht moesten worden. Hij had hierdoor echter eveneens de prijizenlbeschikking 1940 no. 1 overtre den. De N.V. werd veroordeeld tot een boe te van f 2.000.terwijl eenige in beslag genomen goederen zijn verbeurdverklaard. HET NEDERLANDSCHE TOONEELSTUK Gisteravond heeft de heer F. Primo, hoofd van de afdeeling theater en dans van het departement van volksvoorlichting en kunsten, in een vraaggesprek over den zender Hilversum I eenige medeleelingen gedaan over de plaats van het oorspronke lijke Nederlandsohe tooneelstuk en het aanstaande speelseizoen onzer schouwbur gen. In den aanvang verduidelijkte de heer Primo de beteekenis van „Volksche" kunst, welke uitdrukking in het geheel niet wil zeggen, dat slechts boerenstukken e.d. daaronder worden verstaan. Volksche kunst kan rijk zijn aan alle aantrekkelijk heden van het volle gezonde leven. Vervolgens zette de heer Primo uiteen, dat door het departement met volle kracht gestreefd zal worden naar het ten tooneele voeren van typisch Nederlandsohe stuk ken, waarbij hij wees op vele verdienste lijke Nederlandsohe tooneelsohrijvers. Het tooneel heeft den plicht tegenover het Ne derlandsohe volk om goede Nederlandsche stukken tot een succes te maken, waarte genover het Nederlandsche volk den plicht heeft om goed voor zijn kunstenaars te zorgen, hetgeen beteeken t, dat de sociale positie van de tooneelisten vastgelegd dient te worden. Momentje - EEN DRIEKLEUR. Er wordt in een bericht in de krant verteld, dat in Quebec drie jaar gele den een jongen is geboren met drie soorten hoofdhaar. Huisvaders begrijpen direct hoe dat gegaan is. Men is er in het begin na tuurlijk- wat verbaasd over geweest en de verpleegster zei, dat het wel zou „bijkleuren". Maar nu is het knaapje drie jaar oud en heeft een weelderi- gen haardos, die uit drie kleuren be staat. Dit feit zou niet zoo verwonder lijk zijn, wanneer de drie kleuren slechts nuanceeringen waren en ge leidelijk in elkaar overgingen. Dit is echter niet het geval. De „kleurbanen" zijn scherp afgeteekend en onderling zeer verschillend. De linkerzijde van het hoofd is bedekt met vlasblond, zacht haar, daarna loopt over het mid den van den schedel een 6 c.M. breede streep van pikzwart haar, terwijl de rechterslaap getooid is met een fel vlammend rood haar. Nog merkwaar diger is het feit, dat het blonde haar gekruld is, terwijl het zwarte glad en sluik over den schedel hangt. Reeds hebben verscheidene beroemde huid specialisten zich met dit wonder be ziggehouden, doch tot nu toe hebben zij voor de aanwezigheid van drie verschillende huid-pigmenten bij één persoon geen verklaringen kunnen vinden. Nu geef ik toe. *r' t zoo een voudig is vreemde natuurverschijnse len te verklaren en vooral niet als iemand zijn nationale kleuren rood- blond-zwart op het hoofd draagt. Het is misschien een kwestie van ras of bloed en wy zouden dus moeten be ginnen met na te gaan, welke natie rood-blond-zwart als nationale kleuren heeft. Zoo gauw er een jongetje geboren wordt met rood-wit-blauwe haren zal ik er nog eens op terug komen. v VOORZITTERSCHAP VAN DEN HOOGEN RAAD Prof. Dr. J. van Loon benoemd Het Rijkscommissariaat maakt be kend: De Rijkscommissaris voor de bezette Nederlandsche gebieden heeft op grond van par. 1 van zijn verordening 108/40 (vierde verordening over bijzondere be stuursrechtelijke maatregelen) prof. dr. J. van Loon, hoogleeraar in de rechten aan de universiteit te Utrecht, benoemd tot lid en tevens tot voorzit ter van den Hoogen Raad. Sovjet-vermogen op te geven binnen een week. Aan een Verordening van den Rijkscom missaris Voor het bezette Nederlandsche gebied, houdende wijziging en aanvulling van de Verordening no. 26/1940 betref fende de behandeling van vijandelijk ver mogen wordt het volgende ontleend: In de eerste plaats wordt onder de sta ten, welke als vijandelijke staten moeten worden beschouwd, opgenomen de Unie van Socialistische Sovjetrepublieken. Aan art. 2 wordt een derde lid toege voegd, luidende: „(3) heeft een natuurlijke persoon die niet de nationaliteit van een vijandelijken staat bezit, eerst na 1 October 1940 zijn woon- of verblijfplaats met toestemming van een bevoegde Duitsche overheids-in- stantie naar Frankrijk, waaronder begre pen de Fransche bezittingen, koloniën, protectoraten en mandaatsgebieden, over gebracht, dan wordt deze niet als vijand aangemerkt." Na art. 23 wordt een artikel 23a inge voegd, luidende: „Art. 23a. (1) De verbeurdverklaring der waarden, waarop de ingevolge art. 27 strafbare handeling betrekking heeft, kan ook ge schieden bij interne bestuursbeschikking. (2) De verbeurdverklaring wordt in dit geval bevolen by beschiking van den Rijkscommissaris voor het bezette Nederl. gebied (commissaris-generaal voor Finan ciën en Ec. zaken). De verbeurdverklaring wordt van kracht op het tijdstip harer openbare bekendmaking of op het tijdstip waarop zij aan den betrokkene wordt me degedeeld. Indien goederen of rechten worden verbeurdverklaard te welker aan zien ingevolge eenig wettelijk voorschrift inschrijving in een openbaar register is geschied, moet de verbeurdverklaring op verlangen van den rijkscommissaris (com missaris-generaal voor Financiën en Ec. Zaken) of van den door dezen benoemden beheerder terstond en vrij van kosten in het register worden aangeteekend. Ten slotte wordt bepaald, dat de aanmel ding van het zich in het bezette Ned. gebied bevindende Sovjet-vermogen binnen een week na inwerkingtreding dezer verorde ning (Dinsdag 29 Juli) bij de „Deutsche Revisions- und Treuhand A. G.", bijkan toor 's Gravenhage, Alexanderstraat 22 onder nauwkeurige opgave van de afzon derlijke vermoeensvoorwaardpn «schiedor.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1941 | | pagina 1