DUITSCHLAND
Momentje
MAANDAG 21 JULI 1941 32ste Jaargang No. 10004
S)e Geid&elieSoti/fcatit
Telefoon: Redactie 20015. Administratie 20935. Bureaux Papengracht 32.
Giro 103003. Postbus 11. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
Een hervorming van de
zeden
Deze tijd moet worden beschouwd als
een tijd van vernieuwing.
Dit is het standpunt, dat alle katholieken
moeten innemen.
Ook vóór den oorlog moest dit reeds de
overtuiging van ons allen zijn.
De Paus heeft er herhaaldelijk op gewe
zen, dat de maatschappelijke toestanden
radicaal gewijzigd moestien worden. Wij be
hoeven slechts te herinmerinen aan de en
cycliek „Quadragesimo Anno", waarin de
Paus met zoo veel overtuigende kracht
aandringt op „een hervorming van instel-
lingeii en de verbetering der zeden".
De Paus noemt in „Quadragesimo Anno"
een herstel der maatschappij „vurig ge-
wensoht"; en hij voegt er aan toe, „dat aan
dit zoo vurig gewenschte herstel der maat
schappij moet voorafgaan een hernieuwing
van den christelij ken geest, waarvan zoo-
velen, die zich op economisch terrein bewe
gen, alom jammerlijk zijn afgeweken. An
ders ziullen alle pogingen vengeefsch zijn,
en zal er een gebouw worden opgetrokken,
niet op harden steengrond, maar op het
losse zand1".
Daarom moeten wij ons allen diep door
dringen, dat van alle streven naar vernieu
wing: Christus moet zijn het fundament
en Christus moet zijn het einddoel.
Moge zoowel voor .dengene, die dit
schrijft, als voor hen, dit dit lezen, dit niet
slechts zijn woorden, maar een levende
overtuiging!
De katholieken moeten open oog hebben
voor het feit, dat deze geweldige tijd vóór
ons heeft geplaatst de reëele mogelijkheid
van „een hervorming der instellingen", en
zij moeten zich er van bewust zijn, dat op
hen rust de plicht om, voor zoover moge
lijk, posotief mede te werken aan een her
vorming van het maatschappelijk leven.
De katholieken zullen er zich echter ook
steeds levendig van bewust moeten zijn,
dat op de eerste plaats staat „de verbete
ring der zeden".
Die verbetering van zeden is het belang
rijkst.
En hier past in onze beschouwing heel
goed een citaat uit een artikel van de
„Tijd" van Zaterdagavond, dat wij lazen
nadat het bovenstaande was geschreven.
„Wanneer een mensch denkt, dat
die hervorming der zeden niet zoo be
langrijk is, dan komt dit omdat, mis
schien onbewust, een caricatuiur van
deugd on goede zeden hem door bet
hoofd speelt.
De deugd echter is geen rust, maar
een intense werkkracht; geen matheid
noch berusting, doch een durvende le
vensdrift. Een levenswarme liefde tot
iets dat werkelijk schoon is en waard
om bemind te worden; een liefde zoo
vol en zoo fel, dat ze voor niets meer
terugdeinst en zeker er zich niet om
kan bekoihmeren, of iets al buiten
sporig of onfatsoenlijk zal worden
aangezien. En deze deugdvorming is
bovenal noodig, dat een rrïensohenziel»
weer grootsch wordt in een sterke,
dappere, bezielende liefde, die oprijst
boven alle minderwaardigheden en on
benulligheden uit, maar vol warmte
zich geeft en wijdt aan die hoogere,
zedelijke waarden, die een mensch
werkelijk sieren, zijn menschheid ver
volmaken, en zijn ziel en zielevermo-
gens stalen tot een bundeling stalen
kracht.
De Paus spreekt er over hoe aan de
ze deugdvorming moet worden ge
werkt. Hij wijst op de taak van den
priester, van den arbeider onder ar
beiders, van den intellectueel onder
intellectueelen enz. enz. Maar dit ar
tikel wordt veel te lang, als hier ver
der over wordt uitgeweid; men leze
het zelf in de encycliek „Quadragesimo
Anno".
Niet in woord en leuze, maar in daad en
waarheid moeten wij streven naar een her
vorming van de zeden volgens Christus
wil en wet.
VERGOEDING WEGENS GEMIS VAN
VAC ANTIEBONS VOOR ONTSLAGEN
PERSONEEL OPBOUWDIENST.
De secretaris-generaal van het depar
tement van algemeene zaken, heeft bepaald,
dat aan hen, die na 1 Januari 1941 uit den
opbouwdienst zijn ontslagen en wier ver
wanten kostwinners-vergoeding genoten,
een schadeloostelling wegens het gemis
van vacaotiebons kan worden verstrekt
ter vervanging van h'et (gemenelijk
door vacantiebons gedekte) gemiste loon
op den goeden Vrijdag, den 2den
Paaschdag, den Hemelvaartsdag en den
2en Pinksterdag van het loopende jaar,
voor zoover zij althans in de weken, waar
in die feestdagen vielen, in hun beroep
loontrekkend waren en dus niet waren op
genomen in overheidszorg of kasuitkeering
ontvingen.
STRIJDT VOOR EUROPA
DE DNJESTR GEFORCEERD.
Hoofdkwartier van den Führer, 19
Juli (D.N.B.:
"Uit Bessarabië oprukkende Duitsch-
Roemeeensche troepen hebben op ver
scheidene plaatsen de Dnjestr gefor
ceerd
Zooals reeds in een speciaal bericht
is medegedeeld, is de doorbraak door
de krachtig versterkte Stalin-linie
ten Noorden van de Pripet-moerassen
uitgebreid tot voorbij Smolensk. Het
door den vijand taai verdedigde Smo
lensk zelf werd reeds op 16 Juli ge
nomen.
Afdeelingen der verbonden Finsche
weermacht hebben een verbitterd
vijandelijk verzet gebroken en zijn
opgerukt tot aan den Noordelijken
oever van het Ladogameer.
In de wateren om Engeland hebben
gevechtsvliegtuigen een vrachtschip
van 1500 ton tot zinken gebracht en
bomtreffers geplaatst op twee andere
koopvaardij vaarders.
Duitsche gevechtsvliegtuigen hebben
in den afgeloopen nacht een nieuwen
aanval gedaan op de Britsche vlootba-
sis Alexandrië. Bij pogingen van Brit
sche vliegtuigen om de Kanaalkust
aan te vallen, zijn gisteren vijf vijan
delijke vliegtuigen door jagers neerge
schoten, drie door patrouillevaartuigen
en twee door marinegeschut. Overdag
noch des nachts zijn vijandelijke vlieg
tuigen boven Duitsch gebied versche
nen.
ACHTERVOLGING DER SOVJET
TROEPEN TEN OOSTEN VAN DE
DNJESTR.
Hoofdkwartier van den Führer, 20
Juli (D.N.B.):
De uit Bessarabië optrekkende
Duitsch-Roemeensche strij dkrachten
hebben, na den vijandelijken tegen
stand op den Oostelijken oever van
de Dnejstr te hebben gebroken, de
achtervolging opgevat. In het gebied
om Smolensk blijven de operaties vol
gens de plannen verloopen. Aan het
Finsche front werden verdere succes
sen behaald. Op talrijke plaatsen aan
het Oostelijke front zijn vertwijfelde
uitbraakpogingen van ingesloten Sov
jettroepen mislukt. De vijand leed
hierbij weer zware, bloedige verliezen.
In den strijd tegen Groot Brittannië
hebben de gevechtsvliegtuigen in den
afgeloopen nacht militaire installaties
in Midden- en Oost-Engeland aange
vallen.
Bij pogingen van den vijand om
overdag de bezette gebieden aan het
Kanaal en aan de Noodsche kust aan
te vallen hebben jagers en luchtaf
weergeschut zeven, marinegeschut
twee, een patrouilleboot één Britsch
vliegtuig neergeschoten.
Britsche gevechtsvliegtuigen hebben
in den afgeloopen nacht op enkele
plaatsen in Noordwest-Duitschland,
vooral op de stad Hannover, brisant-
en brandbommen neergeworpen. Mili
tair-economische of militaire schade
is nergens ontstaan. Nachtjagers heb
ben een der aanvallende Britsche ge
vechtsvliegtuigen neergeschoten.
WEEST ZUINIG
MET ELECTRICITEIT-
BRANDT HET GAS
MET SPAARZAAMHEID
Nederlanders het gaat
om Uw eer
Eer en trouw, dat zijn de hoogste waar-
^den voor den man. Geen grievender be-
leediginig is denkbaar, dan dat men een
een man verwijt, dat hij trouw- en eer
loos is.
Hun eer en hun trouw, die hebben onze
voorvaderen in tientallen oorlogen ver
dedigd en bewezen. Nog steeds zijn eer en
trouw de kenmerkende eigenschappen van
de ware Nederlanders.
Het is de eer van ons volk en de trouw
aan ons vaderland, die het voorschrijven
zijn aandeel te leveren in den strijd die ge
streden wordt, terwille van het behoud
van de Europeesche beschaving en cultuur,
ter bescherming van het christendom te
gen de horden, die alles dreigen te vernie
tigen wat ons lief en dierbaar is.
Reeds hebben vele duizenden Nederlan
ders begrepen dat langer afwachten een
misdaad jegens ons volk en vaderland zou
zijn. Reeds maken deze duizenden zicih ge
reed mede den strijd te strijden met de
zegevierende Duitsche legers en de legioe
nen die optrekken aan het Oostfront, te
gen de duivelsche Sovjet-machten.
Maar er zijn er nog die aarzelen, die
niet beseffen hoe groot de bezwaren zijn
die gekeerd moeten worden, wil Europa
niet ten onder gaan.
Hen herinneren wij aan hun plicht, hun
roepen wij toe: „Nederlanders het gaat om
uw eer". Wij vragen hiun zich te bezinnen
en te beseffen diat er plichten zijn die bo
ven alles gaan, die een man vervullen
moet, die hem dwingen te doen wat er van
hem verwacht wordt.
Nederlanders, het gaat om uw eer
toont dat u uw plaats in ons volk waard
zijt doet uw plicht:
Meldt u aan bij het Vrijwilligerslegioen
Nederland:
Koninginnegracht 22 te 's Gravenhage.
MAXIMUMPRIJZEN VOOR
INMAAKGLAZEN
Wanneer er dezen zomer weer groente en
fruit door de huisvrouwen worden inge
maakt, zullen zij de inmaakglazen kunnen
koopen voor prijzen, die van heden af aan
een maximum zijn gebonden.
De behoefte aan inmaakglazen wordt
voor een groot gedeelte gedekt door de Ne
derlandsche industrie, hetgeen er te weinig
is, zal uit Duitschland kunnen worden inge
voerd. Besprekingen, welke reeds plaats
hadden, hebben tot een gunstig resultaat ge
leid.
De maximum-prijzen, welke na overleg
met den gemachtigde voor de prijzen wer
den vastgesteld zijn verschillend voor Ne-
derlandsch fabrikaat en voor buitenlandsch
fabrikaat. De Nederlandsche inmaakglazen
zijn iets goedkooper dan de Duitsche. Een
glas van 1 liter inhoud, dat in ons land
is gemaakt, zal 0.22 kosten, de ingevoerde
glazen van denzelfden inhoud kosten 0.26.
Een overzicht van de prijzen voor verschil
lende maten glazen is elders in dit blad ge
publiceerd.
De kooper kan de Nederlandsche glazen
onmiddellijk onderscheiden van de inmaak
glazen van buitenlandsch fabrikaat. De eer
ste dragen dit jaar op den deksel als ken
merk den naam „Vegla".
V= VIKTORIA
De weerklank der V-actie
in Europa
DE V BEHEERSCHT HET STRAATBEELD
UNIEKE PROPAGANDA IN GEHEEL
EUROPA.
Bijna geheel Europa staat thans in het
teeken van een unieke propaganda-actie,
welke als een soort plebisciet de verbonden
heid van honderden millioenen menschen
met den Duitschen strijd en de Duitsche
overwinning syboliseert. Deze verbon
denheid komt tot uiting in de letter „V",
de beginletter van het woord victoria, als
het teeken voor de zekerheid der Duitsche
overwinning in den strijd voor Europa,
doch ook als teeken, dat slechts diengene
toekomt, wiens vanen nog nooit een terug
tocht hebben aanschouwd, doch steeds
weer de overwinning. Dit teeken V be-
heerscht de straten in ontelbare steden op
het Continent. Het dringt zich in de pers
onweerstaanbaar aan den lezer op. Vlieg
tuigen schrijven in de lucht het teeken V,
de radio zendt het in den aether.
In Noorwegen staat het op aanplakzuilen
en op de muren der huizen, meestal met
de spreuk: De overwinning van Duitsch
land is ook de overwinning van Noorwe
gen. In Nederland en België straalt dit tee
ken te midden van het straatverkeer den
voorbijgangers van vluchtheuvels en trot
toirs tegemoet. In het gouvernement-gene
raal staat het op boerderijen en hekken, in
het protectoraat beheerscht dit teeken de
pers, evenals in andere landen. In Parijs
straalt, het vanden Eiffeltoren tot ver in
den omtrek. Daar wordt dit teeken door
verzamelaars voor het Roode Kruis ver
kocht.
Overal dragen de menschen dit teeken
in het knoopsgat. Het is het teeken, dat
thans al degenen, die zich bewust zijn van
de Duitsche overwinning aan alle fronten,
vereenigt.
Nader meldt het D. N. B.:
Het Europeesche continent staat in het
teeken van de V-actie: „Viktoria over
winning Duitschland wint op alle fron
ten, Duitschland overwint Joden, plutocra
ten en bolsjewisten, victoria voor Europa".
Uit alle landen, uit de hoofdsteden en pro
vinciale steden komen berichten over den
buitengewonen weerklank van deze actie.
In België zijn alle auto's, vrachtwagens,
trams en locomotieven voorzien van een
V. Transparanten staan op de meest mar
kante punten van alle steden. Ook in het
protectoraat is de V-actie over het geheele
land verspreid. Praag wordt in den avond
overheerscht door het reusachtige lichttee-
ken „V" op den Veitsberg. De grootste
winkelstraat der stad, vroeger de Volks-
strasse, heet thans Viktoriastrasse. Het be
kende Batahotel in Zlin heet thans Vikto-
riahotel. Op straten, pleinen en gebouwen
in Praag en andere steden straalt de V.,
die meestal in rood-witte kleuren is ge
schilderd. De grootste bioscoop van Praag
heeft reeds een nieuwen naam, Viktoria,
het bekende café Slavia is herdoopt tot café
Viktoria, de poststempels zijn voorzien van
het woord Viktoria. Alle belangrijke dag
bladen hebben sedert Zondag als opdruk
een kleurige V. Overal leest men het mot
to „Viktoria" de overwinning van
Groot-Duitschland in den oorlog is de
overwinning van Europa in den vrede".
In het gouvernement-generaal is al da
gen geleden de V-actie begonnen. In alle
steden en op alle straten ziet men transpa
ranten, aanplakbiljetten, vliegtuigen wer-
HOOGER WAARDEN.
Ik overdrijf niet als ik zeg, dat ik
mij bij het overwegen van onze hui
dige maatschappelijke positie in-, echt-,
broos-, stil- en teergelukkig voel. Ik
wandel in memn vergeestelijkten knol
lentuin, ik ben in mijn verheven sas
en in mijn hoogverheven nopjes. Want
zoo langzaamerhand zijn wij genaderd
tot aan het peil, waarop wij toch eigen
lijk behoorden te staan.
Laat i!k duidelijker zijn.
Wij eten boter zonder zout.
Dat deed men in het buitenland al
lang en het is, naar men zegt, ook
veel gezonder. Wij betalen nu een be
hoorlijken prijs voor onze sigaren en
sigaretten. In het buitenland had je
overal staatsmonopolie. Daar waren
sigaren eeuwen geledien al duur en
naar onzen verwenden smaak niet te
rooken.
Wij allen hier aten brood, dat een
buitenlander aLs koek beschouwde.
En ik vraag mij af, waaraan wij het
het recht ontleenden om in Lucul-
listisóh opzicht zoover boven onze
mede-Europeanen uit te steken. Daar
waren in vele landen meer kunst
schatten en geestelijke waarden dan
hier, maar stoffelijk staken wij boven
anderen uit als een fabrieksschoorsteen
in de prairie. Waarom? Och wij had
den het graag een beetje goed en het
is niet zoo leuk als je van een divan
naar een keukenstoel moet verhuizen.
Maar als wij nu maar net als elders
in Europa wat meer knappe stand
beelden krijgen van beroemde mannen
en de kunst wat meer onzen geest
verzadigt, dan went dat wel.
Qpn hébben wij iets van hooger
waarde dan de lekkerste chocolade, de
lekkerste boter en het lekkerste brood.
V
pen insignet met een V neer. Op den raad
huistoren in Krakau staat een groot kleu
rig transparant.
In Noorwegen is het V-parool eveneens
uitgegeven. Overal hangen aanplakbiljet
ten en spandoeken. Het Oostelijk en Wes
telijk station .zijn getooid met groote
transparanten: „De overwinning van
Duitschland is de overwinning van Noor
wegen".
Parijs en de Fransche provinciesteden
staan eveneens in het teeken der V-actie.
Niet alleen van den Eiffeltoren maar ook
van alle andere markante gebouwen stra
len de V-transparanten en vlaggendoe
ken. Alle auto s dragen op de carosserie
een V. Bij een Roode Kruis-collecte in Pa
rijs werden speldjes in den vorm van een
V met een lauwerkrans verkocht.
Het Duitsche
oever
pantserwapen heeft
van een rivier waar
een belangrijk aandeel in de operaties aan het Oostelijk front. Een efdee'ing aan den
het opblazen der bruggen zelfs geen belemmering voor den opmnrsch beteekende
(Orb is- Holland)
Weest zuinig met
electriciteit en gas
Behoedt het bedrijf voor boete
of afsluiting
Naast de particuliere verbruikers
dienen ook de industrieën te bedenken,
dat het electriciteits- en gasverbruik
gerantsoeneerd is op 75 pet.
Alles dient in het werk gesteld te
worden om dat rantsoen niet te over
schrijden. Daar moet een ieder in het
bedrijf zich volkomen van bewust zijn:
ingenieurs, opzichters, ploegbazen tot
de jongste leerjongen toe.
Allen dienen er hun uiterste aan
dacht aan te geven, dat geen electrici
teit of gas onbenut verbruikt wordt,
om hierdoor de voorgeschreven bezui
niging te verkrijgen. Geschiedt dit niet,
dan kan boete of afsluitng van den toe
voer volgen. Behoedt het bedrijf hier
voor.
Zorg, dat geen licht onnoodig brandt.
Hoe vele malen laat men licht bran
den (ook overdag), in gangen en por
talen, hetgeen zelfs in normale tijden
overbodig is.
Hoe vele malen wordt het licht bij
machines, zoomede in kantoorlokalen
niet uitgedaan, indien men eenigen
tijd bij een andere afdeeling inlich
tingen moet vragen.
Hoewel dit reeds van belang is, kan
op eenvoudige wijze nog belangrijk
bezuinigd worden, indien men er
steeds op let, dat geen motor of ma
chine onbelast loopt. Dit geldt voor
draai-, schaaf- en fraisbanken, voor
weefgetouwen, spin-machines, zagen,
schaafmachines, mangels, strijkmachi-
nes, kortom voor vrijwel alle indus
trieën.
Naast de motor en de machine dient
groote aandacht aan de ovens gege
ven te worden, aan de smelt-, har-
dings-, gloei-, smeed-, moffel-, tem-
peerovens, enz. Maak geen oven te
vroeg aan. Controleer geregeld nauw
keurig de temperaturen van uw
ovens. Dit brengt zeker aanmerkelijke
besparing.
Wij zouden deze adviezen kunnen
uitbreiden b.v. voor zetters der dag
bladen: denk om uw loodpotten!
Werkt allen mede. Houdt bij uw
arbeid steeds in gedachte. dat de
uiterste spaarzaamheid geboden is.
Slechts op deze wijze kunt ge uw be
drijf voor boete of afsluiting behoe
den.
