DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
5)c uewLetigifig-óóia# (tij 3$iatg&toJl
Momentje
DONDERDAG 3 JULI 1941
32ste Jaargang No. 9989
S)e £eid&slie(2oii/fca/nt
Telefoon: Redactie 20015. Administratie 20935.
Giro 103003. Postbus 11.
Bureaux Papengracht 32.
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
Y God wil het.
In het „Vaderland" wordt in een uit
voerige beschouwing gewezen op „de ge
varen van het twee-kinderstelstel". Uit een
grafiek van dr. A. Hijmans uit Rotterdam
blijkt, aldus het blad „dat het twee-kinder
stelsel in driehonderd jaar tijd een volk
zoo goed als volkomen uitdooft. Na dertig
jaar is het al tot 62.1 pet. van zijn uit
gangspunt verminderd".
Ons trof in bedoelde beschouwing o.m.
deze zin: „Er zullen steeds echtparen zijn,
die de gedachte aan volksbestaan en volks-
kracht koud laat; die aan deze overwe
ging nooit toekomen en, hoe dan ook, per
se geen kind of slechts 1 of 2 kinderen
willen hebben."
De gedachte aan volkskracht en
volksbestaan zal de menschen er
toe moeten brengen, den kinder-zegen niet
af te wijzen.
Het is een goede gedachte, die de Chris
ten moet aanvaarden.
Maar wij betwijfelen, of onder alle om
standigheden bij de menschen-in-doorsnee
déze gedachte sterk genoeg zal zjjn om het
beoogde doel te bereiken.
De Christen heeft, naast dit motief
en andere van natuurlijken aard, óók
motieven van bovennatuurlijken aard:
God wil het!
God wil het! Deze erkenning" sluit
in verscheidene motieven vanbovenna
tuurlijke aard en bovendien maakt zij
de motieven van natuurlijken aard
krachtiger en schooner. Het natuurlijk
verlangen naar volkskracht en volksbe
staan zal, als daarmede samengaat een ver
langen om den in natuur en wetgeving ge-
openbaarden Goddelijken wil te volbren
gen, zéker aan intensiviteit en aan aan
trekkelijkheid winnen.
God wil het. Dit is het levensprinciep,
dat op alle terrein natuurlijke motieven
voor goede daden versterkt en verste
vigt!
Katholiek Comité van actie
„Voor God**
HET WAARACHTIG
CHRISTELIJK LEVEN
Da* is God liefhebben, maar
Die nog niet gekend is, zooals
later, van aanschijn tot aan*
schijn, en zooals Hij is; het is
God liefhebben in de lichtende
donkerte van het geloof en van
de hoop. In deze voortdurende
wilsdaadGod liefhebben, Die
in ons is, bestaat de kern van
het waarachtig, christelijk leven.
M- Molenaar M.S.C.
Bestendige
anti-communistische koers
DE Rijkscommissaris heeft verleden
week Vrijdagavond te Amsterdam
een rede gehouden, welke in meer
dan één opzicht belangwekkend was.
Zoo heeft hij er o.a. op gewezen, dat de
worsteling, welke zich thans in het Oosten
van Europa afspeelt, niet slechts een
krachtmeting beteekent tusschen twee
sterke legermachten, maar een botsing van
twee denkwerelden.
Inderdaad is de werkelijke toestand niet
zóó, dat het Nederlandsche volk als be
langstellend toeschouwer kan blijven toe
kijken, als was het een interessante boks
match tusschen twee wereldkampioenen.
Nederland is er bij betrokken, omdat het
een onderdeel van Europa is. Het is een
onderdeel van Europa, niet alleen geogra-
phisch, maar ook krachtens zijn wil om
als deelnemer aan de herordening van
Europa op te treden; een wil, welke niets
anders is dan de uitdrukking van zijn on
verwoestbare vrijheidszin en levensdrift.
„Ons volk zal zich aan de herordening
van de Europeesche ruimte niet kunnen
onttrekken, een herordening, die door den
val van het Sovjet-bewind in het Oosten
eerst tot den vollen omvang uitgroeit, wel
ke zij aannemen moet, om waarlijk vol
komen te zijn."
Aldus schrijft het katholieke blad „Het
Huisgezin".
Het Nederlandsche volk kan zich aan die
taak niet onttrekken en wil dat ook niet, nu
de vernietiging van de Sow jetmacht tot
inzet van den strijd is geworden.
De Nederlanders behooren tot dat slag
menschen, dat waarde hecht aan begin
selen en daaraan met taaiheid,zelfs met
koppigheid vasthoudt. Daarom heeft het
communisme bij ons nooit wortel kunnen
schieten, althans niet in die mate, dat het
als een ernstig gevaar beschouwd behoef
de te worden.
Ondanks alle machinaties en alle propa
ganda had ons volk slechts afschuw voor
een systeem, dat cultuur en godsdienst
onder zijn ruwe laarzen vertrapte; dat zijn
bloedigen weg ging over het hart van het
Russische volk, dat als een ijzige sneeuw
storm uit de steppen het volksleven ver
kilde en bevroor tot een ellendig voort
gesleept bestaan.
Ons volk heeft van den beginne af aan
de ware gedaante van het Sovjet-paradijs
aanschouwd en heeft er, ofschoon het
gewin en welvaart voorspiegelde, slechts
verachting voor over gehad. Het hechtte
aan zijn eigen oude geestelijke waarden,
welke andere waren dan knechtschap,
slavernij, godloosheid, terreur en gezins
ontwrichting. Juist omdat het deze waar
den hooger stelde, verwierp het ook het
denkbeeld, om diplomatieke betrekkingen
aan te knoopen met de machthebbers te
Moskou en het volhardde daarin, ook toen
tijdens de zware crisisjaren de herlevende
handel met het Oosten een diplomatieken
steun best zou hebben kunnen gebruiken.
Om dezelfde reden stemde Nederland
tegen de opname van de Sovjet-Unie in
den Volkenbond. Het verwachtte van die
zijde geen goeds en de uitkomst heeft het
in het gelijk gesteld.
Nederland zou zichzelf ontrouw worden,
zijn eigen beginselen verloochenen, indien
het thans niet voortging, het bolsjewisme
van harte te verfoeien. Speciaal ons katho
lieke volksdeel heeft, voorgelicht door de
aanwijzingen van den Paus, zijn rijen vast
gesloten tegen elke penetratie van het
communistische vergif.cn in den Spaan-
schen burgeroorlog heeft het ondubbelzin
nig getoond, naar welke zijde zijn sym
pathie uitging. Spanje hpeft het bolsjewis-
jne aan den rand van den afgrond ge
bracht; in Frankrijk heeft het de volks
kracht vergiftigd. Lithauen en Estland
schudden thans met een intens gevoel van
opluchting het roode juk af.
„Wat blijkt dus overduidelijk" schrijft
de „Volkskrant". „Dat deze oorlog voor al
de gebieden in het westelijk deel van het
Russische rijk een bevrijdings-oorlog is,
dat hetgeen er Europeesch aan de Sovjet-
Unie is moet worden losgescheurd en aan
het bolsjewisme ontwrongen."
In de geheele Nederlandsche pers gaan
thans stemmen op, die wijzen op de be-
teekenis van den huidigen strijd. Neder
land heeft geen keuze meer te doen; het
heeft reeds jaren geleden stelling genomen;
het was en is nog altijd: fel anti-commu
nistisch.
Ondanks alle meeningsverschillen om
trent ons aandeel in het nieuwe Europa,
kunnen thans alle goede Nederlanders el
kander vinden in dezelfde gevoelens tegen
over denzelfden tegenstander.
Mr. H. G.
EEN REUSACHTIGE BUIT EN TALLOOZE GEVANGENEN
Honderden pantserwagens
vernietigd
De nieuwe politiekazerne aan het Cornells Troostplein te Amsterdam is Woens
dag officieel in gebruik gesteld. Het corps defileert voor de autoriteiten
(Pax-Holland)
Meer en meer valt te overzien, dat de
vernietigingslag ten Oosten van Bialystok
een beslissing van historische beteekenis
heeft gebracht. Een ongelooflijke chaos
heeft de Sovjet-legers overstelpt, die hier
als wig waren opgesteld om Duitschland in
den rug aan te vallen en de brandfakkel
van het bolsjewisme naar Europa te bren
gen.
Er kunnen nog weken verloopen alvo
rens achter het front van onze stoutmoedig
naar het Oosten rukkende aanvalsformaties
het onmetelijke aantal gevangenen en de
ontzaglijke hoeveelheid oorlogstuig en an
dersoortige buit bijeengegaard en tot in
onderdeelen geregistreerd is.
De afmetingen van de zoowel hier als in
de overige sectoren geleverde slagen blijkt
uit het feit, dat over den strijd van 22 Juni
tot 1 Juli reeds thans 5774 gepantserde
strijdwagens, 2330 stukken gewoon en
luchtdoelgeschut, vier pantsertreinen en
niet te tellen hoeveelheden mitrailleurs en
geweren als buitgemaakt of vernietigd zijn
gemeld.
Het Sovjet-luchtwapen heeft in dezelfde
periode 4725 vliegtuigen verloren, waarvan
1392 in luchtgevechten, 112 door luchtdoel
artillerie en 3221 die op den grond vernie
tigd werden.
De tot dusver getelde aantallen gevange
nen beloopen meer dan 160.000. Bij de hard
nekkigheid der Sovjet-verdediging en de
verbitterde uitvalspogingen overtreffen de
bloedige verliezen van den vijand het aan
tal gevangenen met een veelvoud. De eigen
verliezen zijn over het geheel verblijdend
gering.
Naar het opperbevel van de Duitsche
weermacht in een extra-bericht mededeelt,
zijn in den Dinsdag geëindigden slag tus
schen gepantserde strijdkrachten in Galicië
opnieuw 220 pantserwagens vernietigd of
buitgemaakt.
Het opperbevel van de Duitsche weer
macht deelde gisteren mede:
In het Oosten vorderen de operaties te
gen de Sovjetweermacht vortdurend. Ten
Zuiden van de Pripet-moerassen bij Zloc-
zow is het tot een slag tusschen gepant
serde strijdkrachten gekomen, waarbij 100
Sovjet pantserwagens werden vernietigd.
In de streek van Doebno geraakten gepant
serde Sovjetstrijdkrachten tusschen onze
achterwaartsche divisies, die als reserve
volgden, en werden na een strijd van twee
dagen vernietigd. Daarbij vielen 120 ge
pantserde gevechtswagens in onze handen.
Een groot deel van de Sovjetlegers, die
ten Oosten van Bialystok waren ingeslo
ten, is in den loop van gisteren vernietigd.
Van de onafzienbare buit zijn tot dusverre
ongeveer 100.000 gevangenen, 400 gepant
serde gevechtswagens en 300 stukken ge
schut geteld.
Zooals reeds in een speciaal bericht be
kend is gemaakt, is Riga in onze handen.
Ook Windau is gisteren bezet. In vereen i-
ging met den Finschen bondgenoot zijn gis
teren afdeelingen van onze weermacht in
midden- en Noord-Finland overgegaan tot
den aanval op de Sovjetgrenzen.
De Duitsche luchtmacht heeft ook giste
ren de operaties van het landleger gesteund
door voortdurende aanvallen op vijandelijke
troepenconcentraties, pantserafdeelingen
en batterijen. De vijandelijke troepen, die
ten Oosten van Lemberg, bij Minsk en
naar Estland terugtrekken, leden door
luchtaanvallen zware verliezen. In den rug
van den vijand zijn verkeerswegen en een
gepantserde trein vernield.
Ook in den strijd tegen de reeds groote-
lijks verzwakte bolsjewistische luchtstrijd
krachten zijn nieuwe succes behaald. Ai-
deelingen van de Hongaarsche weermacht
hebben zich in een opmarsch van de passen
der Karpaten naar Galicië systematisch bij
den Duitschen aanval aangesloten.
DE DUITSCHE AANVAL VANGT THANS
OP HET OUDE GEBIED DER
SOVJETS AAN.
Het D.N.B. heeft van militaire zijde de
volgende toelichting op het weermachtsbe-
richt van gisteren ontvangen:
In het gebied van Galicië rukt de zuide
lijke vleugel van het Duitsche front op niet
te stuiten wijze op. Ook het Sovjet-weer-
machtsbericht spreekt van een^terugtocht
aldaar en van het verlies van Lemberg.
Het staat echter vast, dat dit in het geheel
geen stelselmatige ontruiming is, zooals de
Sovjets het willen doen voorkomen, maar
dat de Duitsche troepen bezig zijn, bij het
onophoudelijk terugdringen van de Sovjet
formaties, de vruchten van den zwaren
strijd rondom Lemberg binnen te halen.
Ongeveer hetzelfde is de toestand verder
ten Noorden in het gebied van Luck. Hier
werd in de afgeloopen dagen de door de
Sovjets aangekondigde aanval van een
Sovjet-pantserdivisie, waarvan zij veel ver
wachtten, oüopvp"""!!. Na twee dagen strijd
is deze krachtig oprukkende Sovjet-pant
serdivisie reddeloos vernietigd. De Duitsche
beweging naar het Oosten wint thans ook
in dezen sector ten Zuiden van de Pripet-
moerassen weer meer terrein. Ten Noorden
van de Pripet-moerassen duurt de vernie
tiging van de ingesloten Sovjet-formaties
voort. Aan het Noordelijk front zijn, nadat
hier in een breed front de Duna, tusschen
Dunaburg en Riga, is overgestoken en zoo
doende een van de belangrijkste terrein-
mpeilijkheden kon worden overwonnen, de
gunstigste voorwaarden voor een verderen
opmarsch van den Duitschen Noordelijken
vleugel geschapen.
Ten Zuiden van de Golf van Riga zijn in
het gebied ten Westen van Riga nog Sovjet
strijdkrachten ingesloten, die waarschijn
lijk geen kans meer hebben te ontkomen,
daar intusschen ook de havenstad Windau
in Duitsche handen is gevallen en er dien
tengevolge geen verschepingsmogelijkhe
den meer bestaan.
De onophoudelijke acties van het Duit
sche luchtwapen hebben iederen dag weer
de operaties van het leger gesteund en de
Sovjet-luchtstrijdkrachten zoodanig ver
zwakt, dat de tegenacties uit de lucht te
gen de Duitsche aanvallen aanmerkelijk
geringer wordt. Het Duitsche luchtwapen
beheerscht het luchtruim aan de grens tot
diep boven de ravitailleeringszone van den
vijand.
De Duitsche aanval heeft aan het Ooste
lijk front thans reeds zoo veel terrein ge
wonnen, dat het hiervoor liggende terrein,
(de sedert 1939/1940 door de Sovjet-Unie
gewonnen Poolsche en Oostzee-gebieden
zijn als zoodanig te beschouwen) voor het
grootste deel in Duitsche handen is. De
Duitsche aanval wordt thans begonnen op
het oude gebied van de Sovjet-Unie. Ter
wijl van Duitsche zijde hiervoor voldoende
frissche troepen ter beschikking staan,
hebben de Sovjets in de groote en bloedige
veldslagen reeds een zware aderlating ge
leden.
TEGENAANVAL IN WOLHYNIë
AFGESLAGEN.
Op den 29en Juni hebben sterke gepant
serde Sovjetstrijdkrachten uit Noordelijke,
Oostelijke en Zuidelijke richting verwoede
tegenaanvallen gedaan op de Duitsche ge
pantserde af deeling, die den Wolhynischen
Vestingdriehoek bezet hadden. Terwijl de
Sovjetpantserwagens, waaronder er van de
zwaarste soort waren, van alle kanten de
Duitsche linies aanvielen raasden sovjet
vliegtuigen onophoudelijk boven de Duit
sche troepen, waarbij zij in scheervlucht
het vuur openden. Na een urenlangen strijd
werden de bolsjewistische aanvallen afge
slagen met zware verliezen voor den vijand.
Hoe groot de verliezen zijn, die de Sovjets
in de wanhopige gevechten om den vesting,
driehoek hébben geleden, blijkt uit het
feit, dat een deel van de hier opereerende
Duitsche pantserafdeeling in de eerste week
van den veldtocht bijna 800 gepantserde ge
vechtswagens van den vijand heeft ver
nield of buitgemaakt. Dit getal van 800
pantserwagens komt overeen met het ma
teriaal van vier Sovjet-pantser-divisies.
FINSCH EN HONGAARSCH
COMMUNIQUé
Door den Finschen rijksberichtendienst
wordt medegedeeld, dat Dinsdag en in den
nacht van Dinsdag op Woensdag vijande
lijke luchtaanvallen slechts in beperkten
cmvang zijn gedaan. Op de plaatsjes Kotka,
Kouvola, Savonlinna en Vehkalahti wer
den bommen neergeworpen en personen
met de boord wapens beschoten. De aange
richte schade is onbeteekenend. Door ja
gers en de luchtdoelartillerie werden zes
vliegtuigen neergeschoten.
De chéf van den Hongaarschen genera-
len staf meldt:
In de morgenuren van den eersten Juli
is men ook in den Oostelijken Sovjet grens-
sector tot den aanval overgegaan. Aan de
Hongaarsche grens bevinden zich thans
geen Sovjettroepen meer. Ons luchtwapen
heeft de operaties van het leger doeltref
fend gesteund. De vijand trok zich als ge
volg van onze aanvallen op nieuwe stel
lingen terug. Vijandelijke vliegers hebben
boven Hongaarsch gebied slechts veiken-
ningsvluchten ondernomen. Dinsdag zijn
geen bomaanvallen gedaan.
Naar het D. N. B. uit Berlijn meldt zijn
Hongaarsche troepen op 1 Juli met succes
door de Sovjetslinies heengébroken. Na het
breken van den tegenstand en het oprui
men van talrijke bolsjewistischehaarden
Van verzet hebben de Hongaarsche troepen
een verbinding met de Duitsche troelen tot
stand gebracht.
Associated Press zegt in diplomatieke
kringen te Ankara vernomen te hebben,
dat Engeland de Sovjet-Unie heeft aange
boden, Iran in een Engelsche en een Sovjet-
Russische belangensfeer te verdeelen,
waarbij het den Engelschen in geval van
nood zou zijn toegestaan troepen van de
Britsch-Indische Noord-West-grens naar
Iran over te brengen.
Uit Irak wordt gemeld, dat de Engelschen
naar htm steunpunten in de Perzische Golf,
Koweit en Bahrein vlootversterkingen stu
ren. In Koweit worden troepen geconcen-
CULTUUR.
Het is toch wel erg, dat er niet ge
danst mag worden. Ik vraag mij af,
waar blijft zoo onze cultuur?
Ik had mij er juist zoo op ver
heugd, dat ik al dansende wat aflei
ding zou vinden in de bloedige ver
warring dezer dagen. Ik had de schou
ders van mijn smoking nog wat vier-
kanter laten maken en de pijpen van
mijn broek waren net wijd genoeg.
Ik was juist begonnen zoo'n klein
tandenborstelsnorretje te laten staan
en ik wist precies, hoe ik mijn das
moest knoopen. Ik had een brilliant
aan mijn pink gehecht en dik
brilliantine in mijn haar gesmeerd. Ik
had mij voorzien van het juiste
idioom in mijn gesprekken met de
meedansende dame. Ik wist dat ik
„dame" tegen haar moest zeggen en
geen „juffrouw" en ik wist evenzeer
dat ik met het oog op andere paren
moest praten van „hun dansen heel
aardig" en niet „zij dansen heel goed".
En dan natuurlijk „hij hep" en niet
„hij heeft".
En juist heb ik mij dat allemaal
aangeleerd en uit is het met mijn cul
tuur.
Hoe moet ik nu bewijzen, dat ik
toch niet van alle cultuur gespeend
ben?
Ik denk er over naar voetbalwed
strijden te gaan, maar, naar men mij
vertelt, is dat juist over.
Wat nu?
Ochtendgymnastiek?
Ik ga maar voor de radio zitten.
Waarvoor betaal ik anders 9 per
jaar?
treerd.
Goed ingelichte kringen zijn van meening,
dat binnenkort een Britsche actie tot het
bezetten van de Iraansche petroleumhaven
Abada verwacht kan worden.
DE SOVJETS VRAGEN AMERIKA OM
OORLOGSMATERIAAL.
Naar S. P. T. uit Washington meldt, heeft
Snmner Welles Dinsdag bekend gemaakt,
dat de Sovjet-ambassadeur in Washington,
Oemanski, formeel bij de regeering van
de Vereenigde Staten om levering van
oorlogsmateriaal heeft gevraagd.
KOSTEN LUCHTBESCHERMING
BIJZONDERE SCHOLEN.
Komen voor rekening van de betrokken
gemeenten.
Reeds geruimen tijd bestond geen een
stemmigheid omtrent de verrekening der
uitgaven voor luchtbescherming ten behoe
ve van bijzondere scholen. In het begin
van 1940 overlegden de Departementen
van Binnenlandsche Zaken en van Onder
wijs met elkaar over de vraag of bedoel
de kosten aan de desbetreffende schoolbe
sturen konden worden vergoed door toe
passing van de Lager onderwijswet 1920.
Binnenlandsche Zaken ging daarbij aan
vankelijk uit van de meening, dat, behou
dens een uitspraak in beroep, deze vraag
bevestigend diende te worden beantwoord:
het Departement van Onderwijs stond op
het standpunt dat bedoelde maatregelen
een eigen karakter dragen en dat de be
kostiging daarvan los staat van de toepas-
ring der Lager onderwijswet.
Naar aanleiding van een desbetreffend
verzoek van het gemeentebestuur van Hil-
legersberg, gaven Ged. Staten van Zuid-
Holland in een brief aan het Departement
van Binnenlandsche Zaken te kennen, dat
in deze kwestie de Lager Onderwijswet
niet behoefde te worden gevolgd, daar het
een maatregel was ter bescherming van
een deel van de bevolking tegen luchtaan
vallen.
Ged. Staten achtten het dan ook rationeel
dat aan de hand van door den inspecteur
voor de luchtbescherming verstrekte richt
lijnen voor elke schooi ongeacht of het
een openbare of een bijzondere is, van ge
meentewege maatregelen zouden worden
getroffen, en dat het materiaal door de ge
meente zou worden bekostigd. Het mate
riaal zou uiteraard eigendom van de ge
meente blijven.
Hoewel het standpunt der regeering niet
officieel bekend was. is toch algemeen ge
handeld als door Ged. Staten van Zuid-
Holland voorgesteld.
De secretaris-generaal van Binnenland
sche Zaken heeft zich thans om practische
redenen bereid verklaard, de door Ged.
Staten van Zuid-Holland voorgedragen
zienswijze te aanvaarden. Hierdoor neemt
dus de burgemeester de zorg op zich voor
het nemen van de noodige maatregelen,
terwijl de kosten voor rekening der ge
meente komen.
PRIJSOPDRIJVING VAN TEXTIEL-
GOEDEREN
Een boet van 5000.
Een grossier in textielwaren te 's-Gra-
venhage, K., had eind December 1940 alle
nog aanwezige oude goederen in prijs ver
hoogd. In de eerste maanden van dit jaar
verkocht hij dus allerlei mode- en fantasie-
artikelen, met name jingenshemden, tegen
een aanmerkelijk hoogeren prijs, dan hij
op 9 Mei 1940 daarvoor had gevraagd. Deze
overtreding van de prijzenbeschikking
kreeg een nog ernstiger karakter door de
omstandigheid, dat reeds vóór de prijs-
verhooging in het algemeen een ruime
winstmarge in de prijzen was ingecalcu
leerd geweest.
De inspecteur voor de prijsbeheersching
te 's-Gravenhage veroordeelde K. tot een
boet van 5000.— en gelaste publicatie van
het vonnis.
