5)c óitifd in het Mafkvtige Claóten DINSDAG 17 JUNI 1941 DE LEIDSCHE COURANT TWEEDE BLAD - PAG. 5 GEVECHTEN WORDEN HEVIGER FRANSCHE VLIEGERS VIELEN AAN Volgens uit Vichy ontvangen berichten valt van het operatiegebied Damascus niets te melden. Fransche verkenningstroepen zijn in actie geweest in de streek van Keu- netra. Bij Kiswe hebben sterke Engelsche gepantserde strijdkrachten heftige aan vallen ondernomen, doch zonder succes. Bij een tegenaanval hebben de Franschen acht Engelsche tanks vernield. Volgens een bericht uit Beiroet hebben zes Fransche jachttoestellen die in het ge bied van Soeida opereerden om de Fran sche strijdkrachten te land te steunen, 18 Britsche jagers van het type Gladiator ont moet. In weerwil van hun numerieke min derheid aanvaardden de Franschen den strijd. In een verbitterd gevecht werden drie Engelsche vliegtuigen en zeker een vierde waarschijnlijk neergeschoten. Een Fransch vliegtuig moest binnen de vijande lijke linies dalen. Uit Beiroet wordt voorts gemeld, dat Fransche luchtmachtafdeelingen, die Zon dag pas in Syrië waren aangekomen, on middellijk in actie kwamen. Zij vielen met succes Britsche schepen, die voor de Libaneesche kust opereerden, aan. Ver scheidene treffers werden op de oorlogs schepen geplaatst. Ofi meldt uit Beiroet: Ons luchtwapen van de marine heeft Zondag op 19.00 uur een hevigen aanval gedaan op Britsche zeestrijdkrachten aan de kust. Een Britsche torpedoboot werd ter hoogte van Sidon ge troffen en ging in vlammen op. Een twee de torpedoboot werd beschadigd. Gister ochtend vroeg bij het aanbreken van den dag kwamen onze schepen met vijandelijke zeestrijdkrachten, bestaande uit twee kruisers en vier torpedobooten in contact. Wij leden geen verliezen. Naar Reuter meldt, maakt het offi- cieele communiqué van het Britsche hoofdkwartier bekend, dat de gevech ten in den centralen sector van Syrië toegenomen zijn. Naar het D.N.B. uit Berlijn meldt waren gisteren de vliegvelden Pathos en Nikosia op Cyprus het aanvalsdoel van Duitsche gevechtsvliegtuigen. Talrijke treffers kon den op barakken en kwartieren worden waargenomen. Voorts meldt het D.N.'B., dat de derde Duitsche bomaanval op Haifa, ondernomen in den nacht van 13 op 14 Juni, evenals de vorige aanvallen, veel succes heeft gehad. Bij goed zicht konden de Duitsche vliegers vaststellen, dat bomtreffers van het zwaar ste kaliber midden op de 500 meter lange pier terecht kwamen. Geweldige brokken steen en cement werden in de lucht ge slingerd. Een deel daarvan viel op twee torpedobootjagers, die langs de pier lagen. Men kan aannemen, dat de beide jagers aanzienlijke schade hebben opgeloopen. IRAK KRIJGT EEN GARANTIE VERKLARING VAN ENGELAND De Turksche radio meldt uit Bagdad, dat de tegenwoordige Irakeesche regeering een garantieverklaring van de zijde van Enge land gekregen heeft. BOTSINGEN TE BAGDAD Naar uit Bagdad wordt gemeld, is het bij de aankomst van nieuwe Australische troepen op het station te Bagdad tot ern stige botsingen gekomen. Toen Australi sche soldaten zich jegens Irakeesche vrou wen misdroegen, wilde een aantal Irakee- zen de vrouwen beschermen. Er was spoe dig een groote menigte op de been en de Australiërs openden daarop' blindelings het vuur. Twaalf personen werden gedood, 36 gewond, onder wie 13 vrouwen. Voorts werden tien Australische soldaten gedood of gewond. VORMING VAN EEN ENGELSCH ARAB1SCHEN STAAT VOORGESTELD Naar uit Bagdad wordt gemeld, heeft de onlangs benoemde Iraksche gezant te Kairo Noeri Said Pasja, opdracht gekregen den Arabischen regeermgen een Engelsch voorstel voor te leggen, dat neerkomt op de vorming van een Engelsch-Arabischen staat. Syrië, de Libanon, Palestina en Transjordanië zouden naar het D.N.B. ver neemt, daartoe behooren. Aan het hoofd zou de in Engelschen dienst staande emir van Transjordanië komen. Egypte zou als tegenprestatie een deel van het schier eiland Sinai krijgen, alsmede een deel van de Palestijnsche woestijn. Palestina zou een zekere autonomie krijgen en de Joden zouden bij het bestuur een vooraanstaande plaats innemen. Daarentegen zou men de Arabieren in Palestina aanmoedigen, naar Transjordanië en Syrië te emigreeren. Het te Damascus verschijnende blad Al Siasse verneemt, dat een afdeeling van 5000 Joden aan de zijde der Enge^che troe pen vecht. Men vraagt zich af, aldus het blad hoe deze Joden betaald worden en of zij misschien hopen, van Syrië een tweede Palestina te kunnen maken. De Arabieren zijn echter door ervaring wijs geworden en zullen him land tegen Engeland en het Zionisme weten te verdedigen. Kroatische verklaring PAWELITSJ TE AGRAM TERUG GEKEERD. De Kroatische staatsleider Pawelitsj is gisterochtend uit Venetië teruggekeerd. Na een zitting van den Kroatischen mi nisterraad waarop Pawelitsj, onmiddellijk na zijn aankomst den te Zagreb gebleven leden van de regeering rapport heeft uit gebracht, over het toetreden van Kroatië tot het driemogendhedenpact, heeft de mi nister van buitenlandsche zaken, dr. Lor- kowitsj, de vertegenwoordigers van de buitenlandsche pers ontvangen en een verklaring afgelegd. Wij zijn, zoo zeide de minister, den lei ders van de groote mogendheden van het driemogendhedenpact grooten dank ver schuldigd, dat zij het den Kroatischen staat reeds twee maanden na zijn erken ning door Duitschland en Italië mogelijk hebben gemaakt toe te treden tot het drie mogendhedenpact. Voor den jongen Kroa tischen staat beteekent de opneming in het driemogendhedenpact nog meer dan voor de andere landen. Wij hebben hier door de toestemming gekregen aan de nieuwe vorming van Europa actief mede te werken. Aan den anderen kant ontvan gen wij door den tekst en den zin van het driemogendhedenpact ook de actieve be scherming van de leden van het pact. Na de toetreding van Kroatië schijnt de ge- heele politieke toestand in Zuid-Oost- Europa geconsolideerd, daar thans alle vrye staten lid zijn van dit pact. Wij zijn er van overtuigd, dat dit verdragstelsel ten goede zal komen aan een definitieve en permanente pacificatie van Zuid-Oost- Europa. Wij begrijpen zeer wel, dat men nu van Londen uit Kroatië met een stort vloed van woedende aanvallen overstelpt en dat men den jongen Kroatischen staat acht niet te bestaan, terwijl men het niet bestaande Zuid-Slavië wel acht te be staan. In de geheele politiek van illusies en ficties waarmede Groot-Brittannië thans noodgedwongen moet werken, komt het op een fictie meer of minder niet aan. In ieder geval is het voor ons slechts een eer wanneer de gevluchte Servische regeering, die in Kroatië nooit aanhangers heeft ge had, ons via de Londensche radiozenders smaadt én belastert. Indien dit niet zoo was zou dit slechts bewijzen, dat wij de dingen niet goed deden. Vervolgens ver klaarde de minister van buitenlandsche zaken, dat de beide mogendheden van de spil en alle naaste en verder verwijderde naburen alsmede de groote mogendheid in Azië door de toelating tot het pact het bestaan van een onafhankelijken Kroati schen staat als een definitief feit erkennen. Wij zijn besloten, zoo besloot de minister, en de leden van het driemogendhedenpact kunnen hiervan overtuigd zijn, dat de trouw van het Kroatische volk en zijn dank tegenover de groote mogendheden der nieuwe ordening van Europa in de toe komst bij iedere gelegenheid zal worden bewezen. GREW BIJ MATSOEOKA. De Amerikaansche ambassadeur te Tokio, Joseph Grew, heeft gisteravond den, Ja- panschen minister van burtenlandsdhe za ken, Matsoeoka, bezocht, naar Domei meldt Politieke kringen vermoeden, dat Grew in opdracht van Washington geïnformeerd heeft naar eenige kwesties, die verband houden met de voorloopig beëindigde Ja- pansch-Nederlandsche economische onder handelingen. JAPANSCHE POLITIECOMMISSARIS 1 VERMOORD. De plaatsvervangende commissaris van politie der internationale nederzetting te Sjanghai, de Japansche staatsburger Akagi, is Dinsdagochtend, toen hij zijn woning verliet, overvallen en door verscheidene schoten om het leven gebracht. De moord denaars werden gearresteerd. Zij zeidien lid te zijn van een in Tsjoengkinig thuis- hoorende terreur-organisatie. KOOL OP DE OOST- FRIESCHE WADDEN NEDERLAND BEHOEFT NIET ONGERUST TE ZIJN VOOR ZIJN KOOL. Het Ned. Perskantoor te Berlijn meldt: Dezer dagen had te Emden een verga dering van de „Landesbauemschaft We- ser-Ems" plaats. Oost-Friesche boeren wa ren van heinde en ver naar Emden geko men, om de laatste snufjes op het gebied van den tuinbouw te vernemen. Het be langrijkste waren nadere bezonderheden over de culturen in de op de zee veroverde gebieden. Evenals aan de Groningsche kust tracht men ook aan de Oost-Friesche kust stelselmatig Wadden aan de baren te ontworstelen. De landverovering in het Oost-Friesche Waddengebied is op de aan slibbing gebaseerd. Iedere vloed brengt vruchtbaar slijk mede, dat langzaam be zinkt en dat bij de eb slechts ten deele mee naar zee teruggetrokken wordt. De mensch helpt de natuur een handje: het slik be zinkt n.l. ook in den toegang tot de ha ven van Emden, waar groote baggermo lens steeds aan het werk zijn, om het wa ter op de vereischte diepte te houden. Deze modder wordt in groote bakken naar de nabije wadden gebracht en door elevators op het wad gespoten. Dit nieuwe land be vat alle vereischte voedingsstoffen voor de planten. Op dezen boerendistrictslanddag werd er nu de aandacht op gevestigd, dat dit nieuwe land veel vlugger in cultuur kan worden gebracht, dan vroeger algemeen gedacht werd. Vroeger nam men aan,' dat men het nieuwe land eerst een jaar aan de zee-aster en andere wilde planten moest overlaten. De deskundigen van den „Reichenaehrstand" wezen er echter op, dat met de cultuur dadelijk na de droog- wording kan worden begonnen. Weliswaar is het bewerken van den grond den eersten tijd nog moeilijk. De bodem is nog week. De paarden zakken er in weg. Dan moet men ze echter moeras-schoenen aan de pooten binden. Vroeger verbouwde men gedurende de eerste twee jaren vooral groote beetwortelen. Later volgde graan. Eerst daarna werd kool uitgezaaid. Einde lijk kwamen de andere landbouwgewas sen en de aardappelen, thans is in Duitsch land de tuinbouw zoo belangrijk gewor den, dat men met de groenten zoo spoe dig mogelijk wil beginnen. De nieuwe Waddenpolders blijken voor den koolbouw buitengewoon geschikt te zijn. Uit de nieu we Oost-Friesche polders werd in 1940 niet minder dan 2500 wagons sluitkool geprodu ceerd. De grond blijkt zoo vruchtbaar te zijn, dat men nog een andere groente als voorproduct kan aanbouwen. Men kan, wanneer het weer een beetje meeloopt, op dit nieuwe land dus tweemaal per jaar oogsten. Wij hebben den indruk gekregen, dat het tempo der inpoldering nog belangrijk zal worden vergroot. Nederland moet er dan o.i. ook op rekenen, dat de Duitsche sluit- koolproducten gedurende de eerste jaren zal blijven toenemen. Dit beteekent echter niet, dat de Nederlandsche sluitkool in Duitschland minder welkom zal zijn. Ook op dezen boerenlanddagkonden wij weer vernemen, dat de Duitsche eetlust in groenten geregeld blijft toenemen. De vita- minenleer is thans gemeengoed van het geheele Duitsche volk geworden, en wan neer er nog Duitschers mochten zijn, die geen groenten eten, omdat het him niet smaakt, dan kan men er zeker van zijn, dat zij groenten eten, omdat het voor hun gezondheid noodzakelijk is. Het groenteverbruik per hoofd in Duitschland moet sedert den wereldoorlog tenminste verdubbeld zijn. In vergelijking tot de 70er jaren moet het zelfs meer dan vervijfvoudigd zijn. De toenemende groen teteelt in Duitschland is, zoo zeide onze deskundige, eigenlijk een reclame voor den Nederlandschen groentenuitvoer. Wij gelooven inderdaad, dat deze deskundige gelijk heeft. Bulgaarsche aardbeien GEVAARLIJKE CONCURRENTEN VOOR DE NEDERLANDSCHE. Het Ned. Perskantoor te, Berlijn meldt uit Sofia: De Bulgaarsche aardbeiencampagne is weer begonnen. De aardbei is hier eerder rijp dan in Midden- en West-Europa. Van daar, dat de aardbei voor Bulgarije een be langrijk uitvoerartikel is geworden. Van daar ook, dat de Nederlandsche glas-aard bei alleen nog een kans op de internatio nale markt heeft, wanneer zjj vóór 15 tot 25 Mei wordt afgeleverd. De uitbreiding veui de Bulgaarsche aard beiencultuur is in de eerste plaats toe te schrijven aan de betere handelsbetrekkin gen met het Duitsche rijk. De eigenlijke uitvoer begon eerst sedert 1933. Tot 1937 werd hoofdzakelijk aardbeipulp geëxporteerd. Eerst daarna begon men in groote hoeveelheden versche aardbeien uit EERSTE ZOMERKAMP VOOR JOURNALISTEN DR. GOEDEWAAGEN OVER: DE VOLKSVOORLICHING DOOR DE PERS. In zijn lezing, tijdens het gezellige sa menzijn na den gemeenschappelijken maal tijd, heeft dr. Goedewaagen het volgende gezegd: Wanneer men in een departement van Volksvoorlichting dagelijks in het practisch werk verdiept is, krijgt men bij tijd en wijle de behoefte, zich eens af te vragen, wat de groote lijn is, die door dit werk heenloopt. Dan komt de wijsgeerige vraag op naar den zin en den omvang van het gebied der volksvoorlichting, naar het on derscheid en het verband, met andere ver wante vormen van cultuur. Wat wij hier in Nederland moeten krij gen, is dit, dat de volksvoorlichting zich niet meer voelt als een vrijbuiter en en keling, gebonden aan de belangen van een groep of bedrijf zonder meer, maar dat hij zich bewust wordt van zijn ambt, als zijnde een openbare werkzaamheid, gebaseerd op vakkundigheid en deskundigheid. Het is noodig, dat de volksvoorlichting uitgroeit tot een beroep met een eenigszins vastom lijnd doel. Hoewel de volksvoorlichting over een ruime ervaring beschikt, is zij, in Nederland althans nog niet, tot een eigen lijke bezinning gekomen. Men kan drie vormen van kunst on derscheiden, de technische kunst, de schoo- ne kunst en de kunst der volksvoorlichting. Tusschen de technische en schoone kunst in bevindt zich de kunst der volksvoor lichting. Zij grenst aan beide en paart het nut aan de schoonheid. De volksvoorlichter is „kunstenaar", in zooverre hij uit het ma teriaal van menschelijke gevoelens en so ciale situaties door vormgeving een werk schept met een eigen karakter. Het gaat er om, dat de volksvoorlichter zich van een eigen taak bewust wordt en kennis krijgt van zijn eigenaardig doel en van de spe cifieke middelen, waarover hij beschikt. Het beginsel der volksvoorlichting is het werven en winnen van menschen voor een idee. Zij is in ruimen zin „reclame"', sug gestie, psychische machtsoefening over een publiek, dat zij winnen wil. De volks voorlichting is militant, missionair. Zij stelt een bepaald doel en hangt een bepaalde idee aan, waarvoor zij direct de menschen tracht te winnen. Volksvoorlichting is een kunst met een bepaalde methodiek. Deze methodiek is die der tactiek en der tact. Zij kan, ter onder scheiding van de technische en schoone kunst, een tactische kunst genoemd wor den. Tactische kunst beoefenen beteekent niet een verloochening van beginselen en een uit het oog verliezen van het gestelde doel. Integendeel, men kan alleen tactisch zijn, als men zijn beginsel vasthoudt en tegelijkertijd zijn menschelijke stof, die vorm moet krijgen, terdege kent. Volksvoorlichting heeft evenwel nog een anderen kant, n.l. de zijde van de theore tische leer, die, uit de ervaring opgediept, anderzijds aan de ervaring richting en hou vast geeft. Een cultureele bezigheid wordt nooit tot een „vak", wanneer niet een kunstleer den beginneling houvast geeft. Nooit wordt hier het dilettantisme over wonnen, wanneer niet straks een persinsti tuut, een filmacademie, een radioschool, een reclame-opleidingsinstituut, een tentoon- stellingschool worden opgebouwd. Dit wil niet zeggen, dat men het kunstvak der volks voorlichting alleen op de schoolbanken kan leeren, maar wel, dat zonder een leerinsti- tuut de continuiteit blijft ontbreken. Tactische kunst en kunsten moeten el kaar daarbij aanvullen. Zonder talent leert men het niet, maar zonder leer komt het talent niet tot zijn recht, doch verzandt in te voeren. Te dien einde werd ook van de vliegmachine gebruik gemaakt. Toen Bulgarije echter grootleverancier van aardbeien voor Duitschland was ge worden, was het mogelijk, bijzondere aard- bei-exprestreinen te laten rijden. De Bulgaarsche regeering helpt krachtig mee, dezen jongen export te bevorderen. Zoo heeft de regeering een keuringsdienst ingevoerd. Aan de voorschriften met be trekking tot de hoedanigheid wordt streng de hand gehouden. Ook de verpakking is gereglementeerd. De verzending geschiedt in koelwagens. In voorgekoelden toestand worden de aardbeien naar de stations ge bracht. Ook de Bulgaarsche landbouw coöperaties ontwikkelen op dit gebied groote werkzaamheid. Thans beschikt Bul garije reeds over 10 aardbeienkoelhuizen, die overigens, zooals vanzelf spreekt, na afloop van de aardbeiencompagne voor het koelen van andere vruchten en groen ten dienen. Voor de Nederlandsche aardbeienuitvoer is Bulgarije inderdaad een zeer groote me dedinger geworden. Het wil ons voorko men, dat Bulgarije een klimatologischen voorsprong op ons land heeft, die niet is in te halen. willekeur en ten slotte in mislukking. De volksvoorlichter heeft een bijzonder vak. Anders dan de man van wetenschap leeft hij in en uit het actueele gebeuren. Actualiteit is zijn medium, zijn element. De volksvoorlichter moge uitweiden en om wegen bewandelen zooveel hij maar wil: „het nu", moet zijn leiddraad zijn. Anders wordt hij tot volksuniversiteit en dit is niet de bedoeling. De kunst der volksvoorlichting is een vorm van scheppend leven. De schepper is het actieve en het schepsel het passieve ele ment. Het schepsel van den actieven voor lichter en het resultaat van zijn bezigheid, is de meening der massa, de openbare mee ning. Anders dan de opvoeding, die zich in haar beste vormen van persoon tot persoon richt, werkt de volksvoorlichting met de midde len der techniek uit de verte op de massa. Zij raakt de massa met haar propaganda zonder onmiddellijke aanraking door „Fern- wix-kung", zonder direct contact, maar met tactische middelen, die uit de psychologie der massa voortkomen. Het begrip volksvoorlichting heeft ver schillende elementen, die slechts met elkaar het juiste verband en de goede werking opleveren; die elementen zijn: het onder houdende, boeiende, het informatieve, het opinievormende. Men mag van den journa list eischen, dat hij geen berichtenmachine, maar een persoonlijkheid is, die met de middelen, die hem ter beschikking staan, anderen tot een positieve wilshouding weet te dwingen. Dit is een zaak van talent en van leer, van tact en van kennis. Er is geen „journal d'information" naast een „journal d'opininon", want elke krant, die dien naam wil dragen, zal door haar informatie en voorlichting opinievormend werken. Er is dan ook geen neutrale voorlichting, maar alleen een strijdbare, die aanhangers weet te werven. Met dit practische doel voor oogen werkt, aldus spr., de volksvoorlichting in de vor men van rede, beeld en geschrift. De rede is het gesproken woord, tot de massa ge richt, hetzij natuurlijk, hetzij bemiddeld door de techniek. Het is een ramp voor onze maatschappij, dat de redenaarskunst niet meer als kunst gevoeld wordt en dat handboeken en leerscholen op dit gebied verdwenen zijn. De nieuwe orde der maat schappij stelt eischen op dit gebied. Rede voeren moet weer een kunst worden, ge grond op talent en leering. De sterk poli tiek denkende Grieken en Romeinen heb ben dit begrepen, toen zij de rethorica als een der hoogere kunsten deden onderwij zen en leeren. Dr. Goedewaagen pleitte voor wederoprichting van redenaarsscholen of -instituten. Het tweede middel is het beeld. Het beeld kan zijn statisch als de foto of dynamisch als dè film. Het derde middel is het geschreven woord, hetzij de circulaire, hetzij de bro chure en boek. hetzij de periodieke vorm van het geschrift, de pers. Tegenover het beeld en het woord heeft deze voorlichting het oordeel, dat zij meer een beroep op het denken is en beter beklijft, terwijl zij aan den anderen kant minder pakkend en evident is. De leer der volksvoorlichting is nog maar in woorden. Op reclamegebied zijn wij al verder, maar dit hangt samen met de com- mercieele instelling der reclame. De staat heeft in de liberale wereld het werven en winnen als beneden zijn waardigheid be schouwd. De overheid liet het winnen der meeningen aan jamfabrikanten en uitvin ders van schoensmeer over; de liberale over heid hing het dogma der vrije meenings- vorming aan en vergat, dat een staat ge dragen wordt door de overtuiging der on derdanen en dat de staat zich hier een hecht fundament moet maken door middel der volksvoorlichting. Het departement is een experiment, dat slagen moet. Wij willen ons volk winnen voor het nationaal-socialisme, maar wij we ten, dat hier niets met dwang is te berei ken, maar dat alleen de kalme overtuiging het wint, aldus spr. Volksvoorlichting is een zware kunst. Iedere werker in het gebied der volksvoor lichting moet zijn taak zien als die van een kunstenaar, uit een oogpunt dus van „vak- kunnen". Dit is de eerste leidende idee van den volksvoorlichter. De tweede is de eisch der gemeenschap, die bij ons in het departement naast de eerste geldt en waar van wij de vervulling eischen van iederen volksvoorlichter in ons land. De samenkop peling van deze beide eischen schept den modernen voorlichter, zooals anderzijds de samenkoppeling van voorlichters en kun stenaars in engeren zin ook geen toevallig heid is. De naam van het Dep. van Volks voorlichting en Kunsten, zoo besloot dr. Goedewaagen zijn rede, moge gelden als een symbool, waarachter eenig begrip en niet alleen organisatorische noodzaak schuilt. Drs. Goedhuis dankte den secretaris-gene raal namens alle aanwezigen voor diens belangwekkende rede. Vaassens muziekgezelschap verraste de aanwezigen met een muzikale hulde bij den toegang tot het kasteel, waarop een vroolijke muzikale ommegang en eenige rondedansen volgden. De strijd rond de Middellandsche Zee. Britsche soldaten, die in Noord Afrika krijgs gevangen gemaakt waren, worden m een Italiaansche haven aan land gezet (Luce-Holland In het Nederlandsch Journalistenkamp te Vaassen op het kasteel De Cannenburgh. - De forellen in de slotgracht worden gevoerd. Derde van rechts dr. Goedewaagen, de secretaris-generaal van het Departement van Volksvoorlichting en Kunsten (Felling^

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1941 | | pagina 6