De operaties in Syrië
Toerisme
bi) honk
Wilt U tets weten?
DONDERDAG 12 JUNI 1941
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 5
VERBITTERDE TEGENSTAND
DER FRANSCHEN
VOLDOENING TE VICHY.
Ook gisteren toonde men zich in Fran-
sche militaire kringen te Vichy zeer vol
daan over het verloop van de operaties in
Syrië. De voornaamste indruk was, dat
op het geheele front verzet wordt gebo
den en dat de Fransche posities konden
worden gehouden.
Voor eerste maal worden thans ook
gevechten aan de Syrisch-Iraksche grens
gemeld. Zoo is in de buurt Aboe Kemal
aan de Euphraat, op het punt waar deze ri
vier de naar Tripolis loopende Fransche
petroleumleiding snijdt, met steun van de
artillerie een aanval gedaan op een gemo
toriseerde vijandelijke afdeeling. Reeds is
verbinding tot stand gebracht met de Fran
sche verdedigingsstrijdkrachten.
Aan alle fronten hebben de Engelschen
aanzienlijke verliezen geleden. Talrijke
vijandelijke pantserwagens werden ver
nield en een aantal Britsche vliegtuigen
neergeschoten.
In militaire kringen te Viohy legt men
den nadruk op den schitterenden strijd-
geest der Fransche troepen, waarop de En-
gelachen blijkbaar niet hadden gerekend.
MEDEDEELING VAN HET MINISTERIE
VAN OORLOG.
Het Fransche ministerie van oorlog deel
de gisteravond over de militaire situatie
in Syrië mede, dat in den middag van den
lOen Juni en in den ochtend van 11 Juni
de Engelschen, na versterking van hun stel
lingen en het in het veld brengen van
nieuwe strijdkrachten felle aanvallen heb
ben ondernomen op de Fransche posities.
In het Zuiden van den Libanon gelukte het
Australische troepen met steun van de ar
tillerie van een sterk eskader, dat door de
Fransche weerstandscentra onophoudelijk
onder vuur genomen werd, langs de kust
ten Noorden van de rivier Litani lichte
lijk op te rukken. De Fransche troepen bie
den, ondanks zware verliezen, aan den in
aantal superieuren tegenstander verbitter
den tegenstand.
Ten Westen van het Hermongebergte
moesten de Fransche strijdkrachten, die
Merj Ayoen verdedigden, teruggenomen
worden naar de hoogte van Asbaia. Tus-
schen den Hermon en de Djebel Droes heb
ben Fransche afdeelingen Dinsdagmiddag
met steun van het luchtwapen, verschei
dene succesvolle afzonderlijke aanvallen
uitgevoerd en ten Zuiden van Kissuje den
tegenstander, die tracht op te ruken naar
Damascus, tegengehouden. De strijd ging
hier Dinsdag voort. Verbitterd verdedigen
de Fransche troepen zich tegen de felle,
door pantserwagens ondersteunde aanval
len der vijandelijke infanterie.
Een uit Irak oprukeknde Britsche pant-
serafdeeling is aan de Syrische grens bij
Aboe Kemal met Fransche troepen in con
tact gekomen. Het Fransche luchtwapen
grijpt overal buitengewoon doeltreffend in
de defensie in, door de strijdkrachten te
land en de scheepseenheden van den tegen
stander met bommen te bestoken.
Op 8 en 9 Juni zijn 9 Britsche vliegtui
gen neergeschoten. Het aantal van de op
10 en 11 Juni vernietigde Britsche machi
nes kon nog niet worden vastgesteld.
NADERE BIJZONDERHEDEN.
In militaire kringen te Vichy verneemt
men nog de volgende bijzonderheden over
de operaties in Syrië. De Britsche strijd
krachten zy'n een hevigen aanval op den
rechtervleugel der Fransche stellingen tus-
schen het Hermongebergte en de Middel-
landsche Zee begonnen, nadat zij aanzien
lijke versterkingen hadden gekregen en
met steun van de Britsche vloot. Zoo zijn
de Britsche troepen er in geslaagd de Li
tani over te steken en ten Noorden van
deze rivier op te rukken in de richting van
Saida. In deze zone waren de Engelsche
aanvallen zóó heftig, dat de heldhaftige te
genstand van een Fransch bataljon werd
gebroken, doch pas na een verbitterden
strijd van twee dagen. De rest van de Fran
sche troepen heeft zich achter de Litani te
ruggetrokken en de verdediging van Saida
georganiseerd.
Meer naar het Oosten, in de streek van
Merdz-Ajoen, was de aanval eveneens
zeer heftig. De Franschen moesten de stad
ontruimen en trokken naar het Noorden,
in het Hermongebergte, terug. Op den
straatweg tusschen Deraa en Damascus zijn
de Britsche troepen tot staan gebracht na
verbitterden strijd tusschen Gabaghi en
Kissee.
In de andere sectoren van het Zuidelijk
front konden alle Fransche stellingen be
houden blijven.
GUERILLA DER DROEZEN.
De Droezen hebben onder bevel van hun
leider Sultan Atrasje naar de wapens ge
grepen en voeren in het gebied van den
Djebel een guerilla tegen de Engelsche
soldaten.
HET ONDERHOUD VAN HULL MET
DEN FRANSCHEN AMBASSADEUR.
De Amerikaansche staatssecrtaris Huil
heeft tijdens een onderhour met den Fran
schen ambassadeur in Washington, Henry
Haye, waarbij deze uitdrukking gaf aan de
verontwaardiging van Frankrijk over den
niet-geprovoceerden aanval van Engeland
op Syrië, een nieuwe, ernstige waarschu
wing gericht aan de regeering in Vichy
betreffende de voortzetting van de samen
werking met Duitschland. Frankrijk zou
geenerlei tegenstand hebben geboden te
gen Duitsche bezetting van de militaire en
luchtsteunpunten in Syrië. Huil duidde bij
deze gelegenheid op de mogelijkheid, dat
ook in andere Fransche bezettingen een
soortgelijke situatie zou kunnen ontstaan.
In diplomatieke kringen te Washington
heeft de scherpe verklaring van Huil groot
opzien gebaard. Er wordt op gewezen, dat
de Fransch-Amerikaansche diplomatieke
betrekkingen uiterst gespannen zijn.
VERSPREIDE OORLOGS
BERICHTEN
ADMIRAAL LUTJENS OM HET LEVEN
GEKOMEN
Het D.N.B. meldt thans uit Berlijn:
De vlootvoogd, admiraal Lütjens, heeft
bij den ondergang van het slagschip Bis
marck den heldendood gevonden.
Tot zijn opvolger heeft de Führer en
opperbevelhebber der weermacht den chef
van den staf der oorlogvoering ter zee,
admiraal Schniewind, benoemd.
ENGELSCHE LUCHTAANVALLEN
In den afgeloopen nacht zijn vijandelijke
vliegtuigen m verspreide linie boven West
en Noord-Duitschland verschenen. Zij
richtten hun aanvallen in hoofdzaak op
het industrie-gebied van Rijnland en West-
falen. De vijand liet een aantal brisant-, en
brandbommen vallen, waardoor eenige
personen getroffen werden en eenige
schade werd aangericht. Volgens de tot
dusverre ontvangen berichten zijn twee
Britsche vliegtuigen neergeschoten.
DUITSCHE AANVALLEN OP
ENGELAND
Duitsche gevechtsvliegtuigen hebben in
den afgeloopen nacht voor den oorlog be
langrijke objecten in Midden-Engeland en
een aantal vliegvelden op het Britsche ei
land met succes aangevallen. Men kan
aannemen, dat aanzienlijke verwoestingen
zijn veroorzaakt.
IERLAND EN DE OORLOG
Associated Press meldt uit Iersche bron
te Londen te hebben vernomen, dat de re
geering der Vereenigde Staten de Valera
gevraagd heeft, Iersche lucht- of zeehavens
ter beschikking te stellen als tusschen sta
tion voor oorlogsleveranties aan Engeland.
Dit verzoek zou echter door de Valera van
de hand zijn gewezen.
HET LUCHTALARM OP MALTA
Volgens een Reuterbericht is op Malta
in één jaar tijds 694 maal luchtalarm ge
maakt.
VOORBEREIDINGEN VOOR
VERDEDIGING VAN CYPRUS
In een bijondere correspondentie van de
„Times" uit Nicosia, de hoofdstad van
Cyprus, wordt bevestigd, dat voorbereidin
gen getroffen worden voor de verdediging
van het eiland. De vrouwen en kinderen
benevens enkele Amerikaansche gezinnen
zullen Cyprus binnenkort verlaten. Een
deel der geëvacueerden gaat naar Zuid-
Afrika en Rhodesia.
DE AMERIKANEN IN ALEXANDRIë
Het Amerikaansche consulaat te Alexan-
drië heeft de aldaar woonachtige Ameri
kanen uitgenoodigd te vertrekken.
TROEPENCONCENTRATIES IN BURMA
Een Domei-bericht uit Bangkok meldt,
dat ten minste vierduizend man Australi
sche en Engelsche troepen op verschillen
de punten aan de grens tusschen Burma en
Thailand zijn geconcentreerd. De vraag, of
Thailands veiligheid wordt bedreigd, wordt
acuut
Verdere troepentransporten zijn uit Indië
onderweg. De troepen komen voor het
grootste deel uit Noord-Indië. Uit Bangkok
wordt gemeldt, dat behalve de aankomst
van vier duizend soldaten het vertrek van
groote transporten wapens en munitie naar
het burmaansche grensgebied is waarge
nomen.
VERTREK VAN JAPANSCHE
DELEGATIE
TOKIO HEEFT ZIJN HOUDING T. O. V.
BATAVIA BEPAALD.
In een zitting, die ruim vier uur heeft
geduurd, heeft het Japansche kabinet, naar
officieel wordt medegedeeld, zijn definitie
ve houding tegenover Nederlandsch-Indië
bepaald.
De publicatie van de nieuwe instructies
voor de Japansche delegatie zou binnen
kort kunnen worden verwacht.
In welingelichte kringen verluidt, dat
besloten is tot terugtrekken van de Japan
sche delegatie en dat alle daaruit voort
vloeiende gevolgen zijn besproken.
GENERAAL ANTONESCU
TE MüNCHEN
De leider van den Roemeenschen staat,
generaal Antonescu, is gistermiddag per
vliegtuig te München aangekomen. Op het
vliegveld werd hij welkom geheeten door
minister von Ribbentrop.
Nader meldt het D. N. B. uit München,
dat generaal Antonescu, na zijn aankomst
in het hotel „Vier Jahreszeiten" een eer
ste bespreking heeft gevoerd met den rijks
minister van buitenlandsche zaken, von
Ribbentrop. Naar men verneemt, verliep
het gesprek in den geest van de hartelijke
vriendschap, die beide landen verbindt.
In aansluiting hierop gaf de rijksminister
ter eere van den gast een diner, waaraan
het gezelschap van den Roemeenschen
staatsleider en talrijke prominente Duit
sche persoonlijkheden uit staat, partij en
weermacht deelnamen.
GRENSINCIDENT IN ZUID-AMERIKA
Volgens een S.P.T.-bericht wordt uit
Loja gemeld, dat zich op de Rio Macara, de
grensrivier tusschen Ecuador en Peru een
nieuw grensincident heeft voorgedaan,
waarbij vier grenswachters uit Ecuador
het leven hebben verloren, terwijl een
officier en zeven soldaten waarschijnlijk
door een Peruaansche kanonneerboot zijn
medegenomen.
Voor zoover bekend voeren Maandag
middag twee kleine Peruaansche kanon-
l neerbooten de Rio Macara stroomopwaarts
op, waarbij zij te dicht den oever van het
tot Ecuador behoorende gebied hielden. De
commandant van een grenspost zou de
twee booten op deze overtreding opmerk
zaam hebben gemaakt. Volgens de lezing,
die te Quito wordt gegeven, zouden de ka-
nonneerbooten zich niet aan de waarschu
wing hebben gestoord en na waarschu
wingsschoten door den grenspost hierop
het vuur hebben geopend. Twee soldaten
werden hierbij gedood.
Bij het invallen van de duisternis zouden
de Peruaansche oorlogsbodems vervolgens
een klein detachement landingstroepen
aan wal hebben gezet, die den grenspost
van Ecuador bij verrassing overvielen.
Twee schildwachten werden gedood, ter
wijl de commandant en zeven soldaten ge
vankelijk zouden zijn meegevoerd.
De regeering van Ecuador zal die van
Peru een scherpe protestnota doen toe
komen en om onmiddellijke invrijheids-
stelling van de gevangenen, alsmede stren
ge bestraffing van de schuldigen vragen.
HONDERDEN DOODEN BIJ EEN
ONTPLOFFING.
Een zware ontploffing heeft zich voor
gedaan in een Servische opslagplaats van
buitgemaakt materiaal in de middeleeuw-
sche citadel van de Servische stad Semen-
dria (Smederovo).
Het ongeluk heeft eenige honderden doo-
den en gewonden geëischt onder de burger
bevolking.
De stad heeft ook te lijden gehad. De
ODE OP OUD-ADE.
HL
Onder het loover-baldakijn van een roo-
de beuk zat de pastoor van Oud-Ade te
brevieren, toen een indringer hem in zijn
zomersch gebed kwam storen.
Ook de indringer werd uitgenoodigd als
een Oostersch vorst onder de zacht-rui-
schende pajong plaats te nemen.
„Want wanneer u antikiteiten wil bekij
ken" lachte pastoor E. B. Derksen „is
het onvoordeelig erop te trappen".
Ons oog stuurde omlaag en ontwaarde,
als voetenveeg voor het „zitje" onder de
beuk, de volgende woorden:
DISCIPVLIS MAGISTRO TVTELA
COELITES.
Het was wederom een tijdvers of chroni-
con, waarvan de vet-gedrukte letters het
jaartal 1868 samenstellen. Deze steen,
evenals een andere, waarop in lapidaire
stijl de inwijding wordt vermeld, is af
komstig uit de oude parochiale school, en
werd vergeten bij den nieuwbouw.
Dat de engelen leerlingen
en meester mogen beschermen!
is de vertaling ervan, en bijna hadden wij
dezen zegewensch met voeten getreden.
Om dergelijke onwillekeurige misstappen
te voorkomen is er maar één middel: het
steenen matje in zijn vroegeren staat te
verheffen.
De tuin, waarin wij zaten, was een betoo-
verende aanvechting, om de dogma's van
zondeval en erfzonde kortweg te looche
nen. Een koor van vogels, merels, vinken,
spottertjes, meezen en Klein Jantjes, ga
ven een potpourri van bekende melodietjes
ten beste. Seringen en meidoorn ver
spreidden een zacht parfum. Hooge hoo
rnen, beuken, eiken en een, in onze gewesr
ten zeldzame, lork beschutten en be
schermden dezen Hof van Eden.
„De Hortensia's" wees Pastoor rond
het middenperk aan „zijn souvenirs aan
het driehonderd-jarig bestaan van de sta
tie". En met deze opmerking plonsten we
meteen onder in de annalen van de St.
Bavo-parochie.
In vele gemeenten van ons vaderland is
het zoo, dat zij vóór de Hervorming een
Katholieke kerk rijk waren en na de Her
vorming niet meer. Te Oud-Ade staan de
zaken precies anders-om. Er was voor de
Hervorming geen kerk en na de Hervor
ming wèl.
Toen de uitoefening van den Katholieken
eèredienst door strenge plakkaten was ver
boden, kregen de eerste tientallen jaren
de Lagelanders slechts bij tijd en wijle een
priester te zien, doch in 1630 werd Anthony
van der Plaat een jongeman van vijf-
en-twintig jaar tot pastoor van Oud-Ade
benoemd. De ontroerende vreugde van de
bevolking was onbeschrijfelijk, en, hoe ge
vaarlijk het ook was feest te vieren, feest
zou er zijn:
„Men haalde van de scheepmakers
pek- en teer-tonnen aan, die men
's avonds, Zacharias' lofzang zingende,
op het water brandde, onder afspraak,
dat als soms een vreemde vragen mogt,
wat die dingen beduidden, zij zouden
antwoorden, van daag, dat de duivel zijn
poot had gebroken; morgen, dat er een
buitengewone vangst van snoek en bra
sem was; en overmorgen, dat de rood
bont van Willem Cornelis drie kuis-kal
vers had, zij daarom op biest met brok
ken werden onthaald".
Pastoor van der Plaat heeft de verwach
tingen niet beschaamd. Gedurende 48 ja
ren is hij als een missionaris in een roei
bootje door dit waterland gevaren (het La-
geland was destijds één groot moeras), al
len trainend in hun trouw aan de Rots van
Petrus en zoo sterk en vast heeft hij de
geloovigen in de onvervalschte leer beves
tigd, dat toen zijn opvolger, Franciscus van
der Lisse, een aanhanger van het Jansenis
me bleek te zijn en dus in onmin leefde
met de H. Stoel, de parochianen van hem
niets moesten hebben. Een tweeden Janse-
schade gaat echter niet uit boven den ge-
bruikelijken omvang. De citadel zelf bleef
in hoofdzaak behouden. De Duitsche weer
machtsautoriteiten hebben, gesteund door
Servische hulporganisaties, overal terstond
helpend ingegrepen.
PASTOOR ANTHONY VAN DER PLAAT
Foto L. Crt.
nistischen priester, Adrianus van Dort, werd
zelfs belet van kerk en pastorie gebruik
te maken. Terwijl hij in Rijpwetering de
Mis las, deden de boeren kerk en pastorie
op slot en de pastoor stond op straat.
Pastoor van der Plaat, roemrijker nage
dachtenis, stierf in 1678 en werd begraven
in de Herv. kerk te Rijnsaterwoude. Aan
hem dankt de St. Bavo van Oud-Ade de
eeretitel: moederkerk te zijn van het La-
geland. In 1640 kreeg Hoogmade op zijn
aandringen een eigen herder, in 1659 Roe-
lofarendsveen (tot 1893 met Oude-Wete-
ring vereenigd), in 1667 werd een bidkapel
in Rijpwetering gesticht (in 1846 parochie
kerk geworden), tusschentijds werd een
kapel in de Kaag in gebruik genomen en
in 1670 werd Leimuiden tot afzonderlijke
statie verheven, zoodat men met recht kan
zeggen, dat de St. Baaf van Oud-Ade niet
alleen in haar naam, maar ook in haar
taak-vervulling een landelijk kathedraal-
tje is.
Erg pralerig of kathedralerig zag die
eerste kerk van Oud-Ade er niet uit. Een
koeienstal of hooischuur werd beneden tot
pastorie en op den zolder tot kerk inge
richt. Er is helaas noch van het uiterlijk
noch van het innerlijk een teekening be
waard gebleven; men kan zich echter zoo
voorstellen, dat het een knus en veilig hei
ligdom moet zijn geweest. Bij het ebben
van den Protestantschen vloedgolf werd
met de plakkaten een handje gelicht, zoo
dat het Oud-Aasche „O. L. Heer-op-Zol-
der" met steeds meer luister werd bekleed.
De koperen godslamp in de tegenwoordige
kerk, de sierlijke marmeren doopvont in
Empire-stijl en een klein monstrans zijn
kostbare herinneringen aan deze schuil
kerk, welke de winter-stalling is geweest
van de Katholieke kudde.
Bij het aanbreken van een nieuwe ge-
loofslente werd de schuilkerk in 1846 afge
broken en vervangen door een nieuw be
dehuis, dat niet al te vast op zijn been en
stond. Het moest 20 jaar later, in 1868, door
de bestaande kerk worden vervangen, en
ook deze is kortelings ingrijpend gerestau
reerd.
Dan was de koeienstal, waarin twee
eeuwen lang gekerkt werd, toch heel wat
hechter opgetrokken!
Uit de afbraak van de schuilkerk namen
de parochianen herinneringen mede, en
een daarvan, een gothische raam-spits,
werd ingemetseld in een huis tegenover
de pastorie. De onvermoeide en zeer ge
waardeerde medewerking van het hoofd
der school, den heer J. H. Ponsioen, ten spijt
is het ons niet mogen gelukken, dit laatste
bouw-fragment van de zolder-kerk op te
snorren.
De tegenwoordige kerk is even openhar
tig, als de schuilkerk in-zichzelf-gekeerd
was. Zij staat bijkans den geheelen dag
open, en in de kordate torenspits, geassi
steerd door een diaken- en subdiaken-to
rentje, is geen zweem blijven hangen van
een minderwaardigheids-complex. Bij de
jongste restauratie is, wat we maar het
diaken-torentje zullen doopen, vervangen
door een baksteenen opzetje. Het natuur-
steenen ornament was te pletter gevallen,
en dit materiaal is in. dezen tijd niet voor
handen. Na den oorlog kan daarin pas wor
den voorzien
Het inwendige van deze in namaak-Ro-
maansche stijl gebouwde tempel, is iets bi-
zonders. Die bizonderheid wordt er niet
aan verleend door het bonte en weinig
smaakrijke meubilair, maar door de open
dakstoel, waarvan de binten eindigen op
in hout gesneden engelen, die wapenschil
den dragen.
Zonder een snippertje fantasie zijn al
deze schilden met gouden sterren beschil
derd, terwijl ze juist zoo geëigend worden
om de historie van burgerlijk en kerkelijk
Oud-Ade heraldisch te releveeren (b.v. de
wapens van de dochterkerken en die van
de Boekhorst, Rijnsburg, Warmond en Al
kemade).
Met kunstwerken, welke die naam ver
dienen, is de kerk van Oud-Ade schaars
bedeeld Het doopvont en de godslamp zijn
reeds vermeld; er is voorts een prachtig
bronzen Theresia-beeld (1928) van Brom,
welke edelsmeden-familie ook de fijnzinni
ge reliefs op het Maria-altaar (Boodschap
en Kroning) en de koperen uitstellings-
troon op het hoogaltaar heeft vervaardigd.
De meubileering van de kerk is grooten-
deels geschied bij het verloopen der vorige
eeuw, toen de kerkelijke, en alle andere
kunst, eveneens verloopen was. De goede
bedoelingen van de toenmalige pastoors en
de onbekrompen vrijgevigheid van de pa
rochianen verdiende hulde brengend is het
spijtig te moeten constateeren, dat hun
ijver het Godshuis op te luisteren een min-
der-bevredigend resultaat heeft opgeleverd.
De kerk zou veel mooier en eerbiedwaardi
ger zijn zonder al die slappe versierselen.
Gelukkig is de parochie nog eenige kos
telijke kunstwerken rijk, die echter niet in
de kerk te zien zijn; zij huizen in de pas
torie. Over deze kunstwerken een volgen
de keer, waarbij tegelijkertijd het kerk-
meubilair ambtelijk te boek gesteld zal
worden.
VENATOR VAGANS
Vraag: Bestaat er ook gelegenheid in
Leiden voor Kraamverzorging te leeren,
fwaar en wanneer?
Antwoord: Neen, in Leiden niet.
Wend u tot het Wit-Gele Kruis, Den Haag,
Koningsplein 36.
De strijd om Kreta. Na verwoede gevechten slaagden de Duitsche valschermjagers erin de stad Heraklion te veroveren,
waarbij tengevelge van de hardnekkige aanvallen ernstige schade werd aangericht (Orbis-Holland)
