DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Verstrekt juiste opgaven I
Een ernstige waarschuwing
Momentje
WOENSDAG 30 APRIL 1941
32ste Jaargang No. 9936
$e£eid&^Soti/fca/nt
Bureaux Papeugracht 32.
Telefoon: Redactie 20015. Administratie 20935.
Giro 103003. Postbus 11.
De rechten van den arbeid
In vele landen wordt morgen gevierd „de
dag van den arbeid".
Dat de beteekenis van den arbeid wordt
gezet in het ware licht, moet door ons allen
worden toegejuicht.
Dat aan den arbeid wordt gegeven, de
eer, waarop hij aanspraak maakt, moet
ons aller sympathie hebben.
Als christenen, als katholieken, moet het
ons zijn een plicht, om daar, waar de ar
beid is ontrecht, dien arbeid zijn rechten
te hergeven.
In ons land was voorheen de eerste Mei
een feest van den arbeid, dat werd gevierd
door de S.D.A.P.; 1 Mei was dè partijdag
van de sociaal-democratische arbeiders
partij, en 't was daarom óók de klassen
strijd-dag.
Dat is veranderd. Het nationaal-socialis-
me, in ons land speciaal de N.S.B., heeft
nu den 1 Mei-dag gemaakt tot den „dag
van den arbeid1". In bet „Nationale Dag
blad" worden de leden der N.S.B. opge
wekt „de nationale vlag en/of de vlag der
Beweging op dezen feestdag uit te han
gen".
Mogen spoedig allen over alle ver
scheidenheid heen gezamenlijk kunnen
vieren de machtig-grootsche beteekenis
van den arbeid. Zooals men weet hebben
ook de katholieken in Mei hun feest van
den arbeid. Zij herdachten aanvankelijk
de uitvaardiging van de encycliek Rerum
Novarum van Paus Leo XIII, na 1931 te
vens de encycliek Quadragesima Anno van
Paus Pius XI. Beide magistrale zendbrie
ven waren aan den arbeid en den arbeider
gewijd.
Wie voor de rechten van den arbeid,
de rechten van den arbeider opkomt, moet
de katholieken aan zijn zijde vinden.
Wij willen wéér citeeren de velen véél te
weinig bekende encycliek „Quadragesimo
Anno".
In het begin van deze encycliek herin
nert Paus Pius XI aan de uitvaardiging
van de. „Rerum Novarum" door Leo XIII,
*>n hfj schrijft:
„Tegen het einde der 19de eeuw had
het nieuw-opgekomen economisch stel
sel en de ongekende vlucht der indus
trie bij de meeste volkeren geleid tot
een onmiskenbare en steeds grootere
splitsing der menschengemeenschap
in twee klassen: de ééne klasse, gering
in aantal, kon genieten van nagenoeg
alle gemakken, door de moderne uit
vindingen in zoo overvloedige mate
igeboden; de andere echter, die de
groote massa werklieden omvatte, ging
gedrukt onder een rampzalige armoe,
en deed vergeefsche pogingen, om
zich te ontworstelen aan de nooden,
waarin zij verkeerde.
Begrijpelijkerwijze konden zij, die
overvloed hadden aan aardsche goede-
ren, zich zonder bezwaar bij dezen
stand van zaken neerleggen: zij wa
ren van meening, dat die verhoudingen
het onvermijdelijke gevolg waren van
de wetten der economie, en heel de
zorg voor de leniging der nooden wil
den zij dan ook uitsluitend aan de lief
dadigheid zien opgedragen, alsof het
de taak was der liefdadigheid, de door
den wetgever niet slechts gedulde
maar soms zelfs bekrachtigde schen
nis der rechtvaardigheid te bemantelen.
De arbeiders daarentegen, door hun
harde levenslot gedrukt, verdroegen
dit slechts met de grootste weerzin en
weigerden, langer hun nek te buigen
onder het zeer harde juk".
En wü doen nog een greep uit genoemde
enöycliek, die zoo krachtig opkomt voor de
rechten van den arbeid:
„Maar al te lang heeft het „kapitaal"
zich te veel kunnen toeëigenen. De tota
le opbrengst, de geheele winst, werden
geregeld' door het „kapitaal" opge-
eischt, terwfil het den arbeider ternau
wernood datgene liet wat tot herstel
en vernieuwing van zijn arbeidskracht
voldoen de was. Want krachtens een on
vermijdelijke economische wet zoo
heette het stapelde het kapitaal zich
op, uitsluitend bij de gefortuneerden,
terwijl krachtens diezelfde wet de ar
beiders voor eeuwig veroordeeld' waren
tot gebrek of minstens tot een armzaligen
levensstandaard. Weliswaar werd deze
theorie van de z.g. Manchester-libera
len niet altijd en overal in de prak
tijd doorgevoerd: maar 't valt toch niet
te ontkennen, dat de economisch-sociale
instellingen een gestadige neiging daar
toe vertoonden. En 't zal wel niemand
bevreemden, dat deze verkeerde opvat
tingen, deze onrechtvaardige aanmati
gingen, heftigen tegenstand hebben on
dervonden, en dat niet enkel bij dege
nen, die er door beroofd werden van
De aardappeldistributie
In opdracht van den directeur-generaal
)or de voedselvoorziening, den heer S. L.
Louwes, deelt de directeur van het Centraal
Distributiekantoor, de heer S. de Hoo, het
volgende mede:
Er blijken hier en daar misverstanden te
bestaan ten aanzien van de uitreiking van
aardappelkaarten in verband met de voor
raden, welke men event, zal hebben. Er is
bekend gemaakt, dat ieder, die beschikt
over een voorraad van 15 Kg. per persoon,
geen aardappelkaarten zal ontvangen. Men
heeft dit opgevat als zou bijv. een gezin
van 4 personen, dat beschikt over minder
dan 60 Kg. niets behoeft op te geven. Deze
opvatting is positief onjuist.
Want men moet een voorraad per gezins
lid rekenen. Hiervoor kan het volgende
staatje aangehaald worden:
Indien een gezin in het bezit is van:
0 t/m. 14 Kg., wordt geen kaart minder
uitgereikt;
15 t/m. 29 Kg. wordt een kaart minder
uitgereikt;
30 t/m. 44 Kg. worden twee kaarten min
der uitgereikt:
45 t/ra. 59 Kg. worden drie kaarten min
der uitgereikt;
60 t/m. 74 Kg. worden vier kaarten min
der uitgereikt;
75 t/m. 89 Kg. worden vijf kaarten min
der uitgereikt.
Een gezin, dat in aanmerking zou komen
voor vier heele en twee halve kaarten en
een voorraad heeft van 80 Kg. aardappelen,
ontvangt dU6 geen kaarten. Indien dit gezin
echter voor vier heele en drie halve kaar
ten in aanmerking zou komen, ontvangt het
slechts een halve kaart.
Zeer scherpe controle.
Men heeft gevraagd of er een controle zal
worden uitgeoefend. In verband hiermede
kan worden medegedeeld, dat er inderdaad
een zeer scherpe controle zal
worden uitgeoefend. Zij zal zich ook uit
strekken tot particuliere woningen, enz.
Afgezien van de strafvervolging, welke
wordt ingesteld bij onjuiste opgaven, zullen
in dergelijke gevallen niet alleen de aan
wezige voorraden aardappelen in bezit
worden genomen, doch alle zich in de des
betreffende woning bevindende levensmid
delen. Men wordt in het eigen belang drin
gend aangeraden juiste opgaven te ver
strekken, want er wordt zonder aanzien des
hun natuurlijk recht op lotsverbete
ring".
Elders in „Quadragesimo Anno" zegt de
Paus, dat „kracfhtig en zonder uitstel" her
vormingen worden doorgevoerd, want „het
noodlijdende proletariaat (is) tot een ont
zaglijk getal aangegroeid en hun klachten
sty gen tot God op van de aarde".
Een. streven „krachtig en zonder uitstel"
om den arbeid te geven de plaats, die hem
toekomt, ligt dus zoo geheel en al in de op
roep, die de Pausen herhaaldelijk tot de
wereld hebben gericht.
Als het „Nationale Dagblad" schrijft
naar aanleiding van den „dag van den ar
beid", dat het kapitalisme d.w.z. de dic
tatuur van het kapitaal moet worden
vernietigd, dan zyn wij het daarmede vol
komen eens.
persoons ingegrepen. Bij personen, die geen
aardappelkaarten in ontvangst hebben ge
nomen, zal geen huiszoeking worden ge
daan. Personen, die reeds wederrechtelijk
aardappelkaarten in ontvangst hebben ge
nomen, kunnen deze heden en morgen
(Woensdag en Donderdag) alsnog inleveren
bij de plaatselijke distributiekantoren zon
der zich aan een strafvervolging en andere
onaangenaamheden bloot te stellen.
De redenen van bovenstaande maatrege
len liggen voor de hand: men is vastbeslo
ten de beschikbare hoeveelheden aardappe
len zoo '-pchtvsard'r' moselük te verdeelen.
DISTRIBUTIE VAN KOFFIE-
SURROGAAT
Een half pond op bon IS
Het Rijksbureau voor de voedsel
voorziening in oorlogstijd maakt be
kend, dat op bon 18 van de bonkaart
algemeen waarvan de geldigheids
duur, zooals reeds in gepubliceerd, ver
lengd is tot en met 11 Mei a.s. van
heden af 250 gram koffiecurrogaat re
geer in gssamen stel ling) verkrijgbaar zal
zijn.
Dit surrogaat is kenbaar, doordat op
de verpakking de aanduiding „koffie-
surrogaat, vergunning no...." voor
komt, welke aanduiding hieraan, met
uitsluiting van alle andere vervangings
middelen, voorbehouden blijft. De prijs
tegen welken het surrogaat verkrijg
baar is, bedraagt 0.36 per 250 gr.
VERLENGING VLEESCHBON
De Secretaris-Generaal van het Departe
ment van Landbouw en Visscherij maakt
het volgende bekend:
Zooals reeds eVrder werd gepubli
ceerd, is het noodzakelijk gebleken,
het vleeschrantsoen te verminderen,
hetgeen neerkomt op een verlenging
van de geldigheidsduur der bonnen.
In verband hiermede wordt de geldig
heidsperiode van de met „13" genum
merde bonnen van de vleeschkaart
verlengd tot 16 dagen. De bonnen blij
ven derhalve geldig t/m Dinsdag 6 Mei
a.s.
BONAANWIJZING SCHEERZEEP
De secretaris-generaal van (het departement
van Handel, Nijverheid en Scheepvaart
maakt het volgende bekend:
Gedurende het tijdvak van Donder
dag 1 Mei tot en met Zondag 31 Augus
tus a.s. geeft de met „k" gemerkte bon
van de textielkaart, welke uitgereikt
werd aan mannen en jongens, die zijn
geboren voor 2 Februari 1926, recht op
het koopen van 50 gram scheerzeep, of
een tube dan wel een pot scheercréme.
Bovengenoemde bon van de textielkaart
is aangewezen om degenen, die tusschen 5
Augustus 1940 en 1 Februari 1941 vijftien
jaar geworden zijn, ook in staat te stellen
scheerzeep te koopen, hetgeen niet moge
lijk zou zijn geweest, indien wederom een
van de van 116 tot en met 120 genummerde
bonnen van hét algemeen distributieboekje,
welke destijds bij de eerste uitreiking van
textielkaarten aan mannen en jongens
vijftien jaar en ouder werden verstrekt,
zou zijn aangewezen.
De van de bovenbedoelde, van 116 t.m.
120 genummerde resteerende bonnen kun
nen worden vernietigd.
St. Franciscus en
onze tijd
FRANCISCAANSCHE ZONDAGEN.
Zeer onlangs heeft zich te Utrecht een
comité van vooraanstaande katholieken
gevormd, met het doel door leekenactie en
propaganda de katholieken van geheel Ne
derland tot echt werkelijke beleving van
het Evangelie tot meerdere navolging van
Christus op te wekken.
Het comité wil dit doel bereiken door St.
Franciscus van Assisië voor te stellen als
de man, die ons door zijn voorbeeld in de
zich thans vormende nieuwe orde den weg
kan wijzen naar het gestelde doel.
Om dit denkbeeld te verwezenlijken stelt
men zich voor t.z.t. in het geheele land z.g.
Franciscaansche Zondagen te houden waar
op door Paters Franciscanen en Capucynen
over dit onderwerp zal worden gepreekt.
Voer de groote plaatsen denkt men zich
daarbij Schouwburgvoorstellingen, waar
bij het leven van St. Franciscus ten too-
neele zal worden opgevoerd in den vorm
van het groote tooneelwerk van Ghéon:
„De Wereldveroveraar". Daarna zal de ac
tie op verschillende andere wijzen worden
voortgezet.
Het program van actie is voor het Aarts
bisdom reeds door Z. H. Exc. Dr. J. de
Jong goedgekeurd, terwijl de Hoogeerw.
Deken en de pastoors van het Dekenaat
Utrecht verlof tot uitvoering in het tot hun
jurisdictie behoorend gebied hebben ver
leend. Aldus zal op Zondag 18 Mei a.s. in
de Domstad de eerste van de reeks Fran
ciscaansche Zondagen hier te lande wor
den gehouden
Tijdens de Schouwburgvertooning van
Chéons's toonee'spel ,,De Wereldverove
raar" die in den middag plaats vindt, zal
weleerw. heer Henri de Greeve een spreek
beurt vervullen, waarbij verband wordt
gelegd tusschen de predicaties van 's mor
gens en de tooneeluitvoering in den mid
dag.
Ten slotte zij nog medegedeeld, dat ver
schillende vroote religieuze en sociale cha
ritatieve en cultureele organisaties in den
lande hun steun en medewerking bij de
verbreiding van de Franciscaansche ge
dachte in Nederland hebtr. toegezegd, w.o.
de Katholieke Actie, de Actie voor God, de
Bond Zonder Naam, de Derde Ordö-Cen-
trales met hare onderafdeelingen, het R.K.
Kerkliedenverbond en bet Comité „Naar
de Nieuwe Gemeenschap", de Standsorga
nisaties van inteïlectueelen, werkgevers,
hardoldrijvenden en irdustrieelen Midien-
stand, ambtenaren, leeraren, onderwijzers,
Boeren en tuinders en ten slotte verscn 1-
lende charitatieve en cultureele vereeni-
gingen.
Gezien dezen steun van kerkelijke auto
riteiten en van zoovele invloedrijke organi
saties, lijdt geen twijfel of de actie voor de
doorvoering van de Froticiscaansche ge
dachte in ons v«- dtrland zaï niet zon-'er
succes blijven.
HONDEN- EN KATTENBROOD.
Het rijksbureau voor de voedselvoorzie
ning in oorlogstijd maakt bekend, dat van
1 tot en met 31 Mei 19#| op bon No. 7 van
de voederkaart voor honden beschikbaar
wordt gesteld:
voor groep I 10 K.G. hondenbrood
voor groep H 10 K.G. hondenbrood
voor groep m 8 K.G. hondenbrood
voor groep IV 5 K.G. hondenbrood
voor groep V 4 K.G. hondenbrood
voor groep VT 3 K.G. hondenbrood
SCHUILKELDERS.
Er is tegenwoordig een hausse in
schuilkelders. Nadat ik gelezen heb,
dat de jeugd in ons land baldadigheid
in schuilkelders bedrijft, hebben ver
volgens nog twee berichten betreffende
schuilkelders mijn aandacht getro'.-
ken. De eerste schuilkelder stond onder
de gevonden voorwerpen en was uit
gerust met een luchtververschingsin-
stallatie, een bibliotheek, een luxueuze
badinrichting en een ping-pong-zaal-
tje. De waarde werd geschat op 200.000
dollar. Men vermoedt, dat de schuil
kelder in alle stilte is gebouwd voor
een millionair in Amerika natuur
lijk die in de nabijheid van een ma
rinebasis woont en zich tegen alle
eventueele gevaren uit de lucht heeft
willen bescherrfien.
Dergelijke grapjes kan men zich ver
oorloven, als men millionair is. Maar
denkt u zich eens in hoe goed het moet
zyn in het jaar 6887 archeoloog te
zijn. Wie zich dan bezig houdt met op
gravingen, zal zich niet behoeven te
beklagen over den slappen tijd en zal
ook niet, nadat hij een heele provin
cie heeft afgegraven, met een Ro-
meinsche scherf of een Kaninefati-
sche speerpunt tevreden behoeven te
zijn. Schuilkelders, onontplofte bom
men van 1000 K.G. en al de inhoud
van vernielde huizen zullen dan de
vondsten zijn uit dien onpleizierigen
tijd, toen de menschen zulk een vreem
de opvatting hadden over de genoe
gens van een vroolijke keuken.
En zij zullen misschien ook opgra
ven het hoofd van de godin Kwannon,
dat toen aan de spoorlijn naar Tokio
stond en door honderden menschen als
schuilplaats bij luchtaanvallen werd
gebruikt.
Zoo arbeiden wy nu reeds aan de
toekomstige archeologie.
Het is ten minste iets.
EXOTISCHE TABAK AANGEKOMEN
Men verwacht 8 millioen k.g.
Onlangs is opgericht de Exoten Tabak-
Invoer Commissie, welke zich ten doel heeft
gesteld, circa 8.000.000 kg. exotische tabak
ken uit Italië, Frankrijk, Algiers, Bulgarije
en Joego-Slavië te importeeren. Naar de
„Telegraaf" verneemt, is reeds in* Nederland
aangekomen 234.000 kg. Algerijnsche,
225.000 kg. Fransche inlandsche en 110.000
kg. Italiaansche tabak.
FINSCH HOUT VOOR ONS LAND.
In 1941 27.000 standaard
De onderhandelingen te Berlijn omtrent
de uitvoer van Fins hout naar Nederland
en België zijn onlangs geëindigd. In 1941
zal iFnland 27.000 standaard hout aan ons
land en 30.000 standaard aan België leve-
GEDENKTEEKEN GESNEUVELDEN
16e R. I.
De onthulling van den gedenksteen op de
begraafplaats Rusthof te Amersfoort, voor
de gesneuvelden van het voormalige 16e
reg. infanterie, welke 3 Mei a..s zou ge
schieden, is tot een. lateren datum uitge
steld.
Arbeiders brengen hun Führer den gr oet bij een van zyn bezoeken.
(foto P. B. Z.-Pax-Holland).
Adolf Hitler temidden van
zijn werkers.
(foto P.B.Z.-Holland).
