DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Momentje
VRIJDAG 25 APRIL 1941
32ste Jaargang No. 9932
$e£eicbelie(2oii/^ct/rit
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015. Administratie 20935.
Giro 103003. Postbus 11.
Dit nummer
twee bladen.
bestaat uit
V De Kerk en de nieuwe tijd
Zal de levensatmosfeer van morgen ge
zond zijn voor de Kerk en het Katholi
cisme?
Deze vraag stelt prof. dr. a. Dondeyne in
het Vlaamsche tijdschrift „Streven" in een
artikel, waaraan wü ook reeds Woensdag
een citaat hebben ontleend.
Zijn antwoord op bovenstaande vraag
luidt:
De levensatmosfeer van morgen zal ge
zond zijn, indien.... Wü citeeren:
indien de maatschappüordening van mor
gen op orde gegrondvest is, d.w.z. op
harmonie en evenwicht, die aan elke le
venswaarde de plaats toekent die haar
toekomt en haar de levensruimte ver
schaft die ze noodig heeft omz ich vol
gaaf te ontplooien. Want geen leven
zonder levensruimte en bewegingsmo
gelijkheid. Dat is waar ook voor de
Kerk, die door God in 't leven geroe
pen werd om te leven en te groeien.
Een Kerk, die alleen van op den preek
stoel het volk toespreekt, is tot kwü-
nenn gedoemd, omdat het apostolaat
van op het altaar en op den preekstoel
een eindpunt is, geen vertrekpunt.
Daar komt men samen om te bidden
en naar het Woord Gods te luisteren.
Daar ontmoeten we hen die reeds in
het geloof zy'n grootgegroeid, maar
ontbreken degenen die nog tot het ge
loof moeten gevormd. Een Kerk, die
groeien en bloeien wil, moet staan mid
den onder het volk, daar waar het volk
leeft, groeit en sterft. Ze moet binnen
dringen in het huisgezin door priester
bezoek en drukpers. Ze moet de opko
mende volksjeugd kunnen bereiken
daar waar de jeugd leeft, n.l. in school
en jeugdbeweging. Ze moet de volwas
senen kunnen steunen op den werk
winkel en in de fabriek, dank zü het
katholieke leekenapostolaat. Ze moet
aan de intellectueele wereld het le
vende bewijs kunnen leveren van de
synthesis van wetenschap en gods
dienst: het is de taak van de katholieke
universiteit. Ze moet aan de sponde
anwezig staan van lijdenden en ster
venden met haar geestelijken steun en
troost: en daarom heeft ze katholieke
hospitalen van doen.
De Kerk kan haar taak uitoefenen in
elke maatschappelijke, sociale en politie
ke ordening, die is gegrondvest op harmo
nie en evenwicht.
En zü kan haar taak des te beter uit
oefenen naarmate die grondvesten stevi
ger, harmonie en evenwicht beter en
mooier zy'n.
De Kerk interesseert zich daarom voor
zekere fundamenten,beginselen
van de politiek, niet voor den uiterly'ken
vorm, niet voor de concretiseering, niet
voor den opbouw.
Distributie van melk
De secretaris-generaal van het departe
ment van Landbouw en Visscherij maakt
het volgende met betrekking tot de distri
butie van melk bekend:
Het is gebleken, dat op de met „een
rantsoen melk" gemerkte bonnen in som
mige gevallen slechts een kwart liter melk
is afgeleverd. De aandacht'wordt er op ge
vestigd, dat een rantsoen melk 13/4 liter
bedraagt. Tegen afgifte van bovenbedoel
de bonnen kan dus dezelfde hoeveelheid
worden gekocht als tegen afgifte van een
bon van de melkkaart.
Ook de met „een rantsoen melk" ge
merkte bon, welke onbeperkt geldig is,
kan iederen dag worden afgegeven aan
den melkleverancier, die desgewenscht de
volle hoeveelheid van 13/4 liter ineens,
dan wel in gedeelten aflevert.
NIEUWE INHOUDSMAAT VAN 1/4
LITER.
Bij besluit van den secretaris-generaal
van het departement van Handel, Nijver
heid en Scheepvaart is in het reglement
op de maten, gewichten, meet- en weeg
werktuigen een nieuwe inhoudsmaat van
1/4 liter opgenomen.
Nieuwe bonnen
BROOD EN GEBAK.
Gedurende het tijdvak van Maandag
28 April tot en met Zondag 4 Mei a.s.
geeft elk der met „14" genummerde
bonnen van de broodkaart recht op het
koopen van ongeveer 100 gram brood.
Voorts geeft elk der met „14" genum-
meerde broodbonnen recht op het
koopen van een rantsoen gebak.
De op 4 Mei nog niet gebruikte bonnen
blüven voorts nog geldig gedurende de pe
riode van 5 Mei tot en met 11 Mei a.s., met
dien verstande, dat zü gedurende laatstge
noemde week niet mogen worden gebruikt
in hotels, restaurants e.d.
MELK.
De met „14" genummerde bon van
de melkkaart geeft gedurende het tijd
vak van Maandag 28 April tot en met
Zondag 4 Mei a^. recht op het koopen
van 13/4 liter melk.
EIEREN.
Gedurende het tijdvak van Maandag
28 April tot en met Zondag 4 Mei a.s.
geeft de met „85" genummerde bon
van de „bonkaart algemeen" recht op
het koopen van een ei.
De bonnen, welke op 4 Mei nog niet ge
bruikt zijn, blijven geldig tot en met Zon
dag 11 Mei a.s., met dien verstande, dat
zü gedurende de periode van 5 Mei tot'en
met 11 Mei niet gebruikt mogen worden in
hotels, restaurants e.d.
De aandacht wordt er op gevestigd, dat
op alle bovengenoemde bonnen, reeds op
Zaterdag 26 April a.s. mag worden ge
kocht.
TOILET- EN HUISHOUDZEEP.
Gedurende het tijdvak van Maandag
28 April tot en met Zaterdag 31 Mei a.s.
geeft de met ,.29" genummerde bon van
de „bonkaart algemeen" recht op het koo
pen van 150 gram toiletzeep (nieuwe sa
menstelling) of 120 gram huishoudzeep
of 200 gram zachte zeep (oude samen
stelling van na 1 Januari 1941) of 300
gram zachte zeeppasta of 250 gram zeep
poeder of 600 gram waschpoeder.
Volledigheidshalve wordt er op gewezen,
dat waschpoeder niet gekocht kan worden
door het publiek, doch uitsluitend wordt
beschikbaar gesteld ten behoeve van was-
scherüen.
Voorts blijft de bepaling van kracht, dat
de oude voorraden zeepvlokken, zelfwer
kende waschmiddelen en vloeibare zeep,
welke zeepsoorten thans niet meer worden
aangemaakt, nog mogen worden uitver
kocht, met dien verstande, dat elke bon
recht geeft op het koopen van 125 gram
zeepvlokken of 250 gram zelfwerkende
waschmiddelen of 200 gram vloeibare zeep.
Zeep voor wasscherijen.
De bestaande regeling ten aanzien van
de wasscherüen blijft onverminderd van
kracht
De wasscherüen zün derhalve verplicht
voor elke twintig kilogram droge vuile
wasch een zeepbon van het publiek in ont
vangst te nemen. Zooals reeds voorge
schreven is dienen de wasscherüen eerst
een bon van hun klanten in ontvangst te
nemen en pas daarna een hoeveelheid van
twintig kilogram waschgoed, hetzü in
eens, hctzü bü gedeelten in behandeling
te nemen.
De wasch van kantoren, hotels, café's
enz., voor zoover hat handdoeken, poets
en stofdoeken, servetten, tafellakens e.d.
betreft, kan ter behandeling worden gege
ven zonder dat daarbü bonnen behoeven
te worden afgegeven.
R. K. UNIVERSITEIT.
Het bestuur van de Radboudstichting
heeft aan prof. J. Dagens op diens verzoek
per 1 Juni eervol ontslag verleend als ge
woon hoogleeraar in de Fransche letteren
bij de faculteit der letteren en wüsbe-
geerte der R.-K. Universiteit te Ny'megen
onder dankbetuiging voor de door hem be
wezen diensten.
NIEUWE burgemeesters.
Tot burgemeester van Harderwijk is be
noemd mr. H. C. Vos. De nieuw-benoemde
is te Haarlem geboren 9 September 1907 en
is thans commies ter provinciale griffie
van Gelderland.
De heer P. H. J. Spiertz is benoemd tot
burgemeester van Thorn. Hij is in Februari
1912 te Ubach over Worms geboren. Sinds
1*937 is hü ambtenaar ter secretarie te
Nootdorp. Daarvoor was hij gedurende
een zestal jaren werkzaam in de gemeen
te-administratie in Limburg, o.a. in Am-
stenrade en Brunssum. Hü bezit het diplo
ma gymnasium a, gemeente-administratie
a en heeft daarna Staatsinrichting gestu
deerd.
RADIOTOESTELLEN VAN JODEN.
Maatregel tegen vervreemding door ruiling
of omwisseling.
Ter aanvulling van wat reeds is medege
deeld ten aanzien van de verplichte inle
vering van radiotoestellen door Joden kan
nog worden gemeld, dat in een circulaire
van den waarnemend secretaris-generaal
van het departement van Justitie aan de
procureurs-generaal het volgende gezegd
wordt:
Het is den Höheren S.S.- und Polizeifüh-
rer gebleken, dat een groot gedeelte der
Joodsche bevolking, in verband met de
verordening betreffende de inname der ra
dio-ontvangtoestellen van Joden, probeert,
de radiotoestellen te vervreemden. Daarbij
worden dan slechtere toestellen in betaling
genomen en worden deze aan de autoritei
ten ingeleverd.
Naar aanleiding hiervan heeft de Hö-
here S.S.- und Polizeiführer beim
Reichskommissar für die bezetzten
niederlandischen Gebiete bepaald, dat
iedere persoon bü de inlevering van
een radiotoestel een verklaring moet
teekenen, dat ruiling of omwisseling
van het toestel na de afkondiging der
verordening betreffende de inname der
ontvangtoestellen niet heeft plaats ge
had.
De verplichting tot inlevering der radio
ontvangtoestellen geldt niet ten aanzien
van Joden, die de nationaliteit van staten
bezitten, die zich niet in oorlog met
Duitschland bevinden of bevonden hebben.
LEVERINGS PLICHT VOOR EIEREN?
Naar het A.NP meldt, zal het te Bar-
neveld spoedig kornet tot een algeheele
leveringsplicht van pluimveeproducten op
de daarvoor van ouds bestemde centrale
plaatsen, te weten de markthallen, waar de
eieren door de daartoe bevoegde kooplie
den in ontvangst zullen worden genomen
en op de pluimveemarkt, waar alle soorten
pluimvee moeten worden aangeboden.
Deze maatregel zal, als hü tot uitvoering
is gekomen, door alle bonafide kooplieden
ten zeerste worden gewaardeerd.
Reeds lang was de toestand, zooals die
de laatste maanden was ontstaan, voor ve
len een reden tot misnoegen. Het ophalen,
vooral van eieren op de pluimveebedrü-
ven, was in het nadeel van handelaren, die
buiten Barneveld wonen. Thans zullen
deze categorie weer gelijk kansen tot het
koopen van eieren worden geboden.
1 MEI.
Naar het „Vaderland" verneemt, zal het
departement voor Volksvoorlichting en
Kunsten op 1 Mei gesloten zün; bü de an
dere departementen kunnen de ambtena
ren op de gewone wijze verlof vragen, het
geen hun zal worden verleend, mits de
dienst het toelaat. Uiteraard wordt deze
dag van hun verlofdagen afgetrokken.
Bij de gemeente 's Gravenhage wordt
gewoon doorgewerkt.
SAMENVOEGING VAN GEMEENTEN.
Nieuwe gemeenten Abcoude en
Hardenberg.
Bü beschikking van den secretaris-gene
raal van het departement van Binnenland-
sche Zaken is bepaald, dat met ingang van
1 Mei 1941 de gemeenten Abcoude
Proostdü en AbcoudeBaambrugge wor
den samengevoegd tot een nieuwe ge
meente, welke den naam Abcoude draagt.
Zoo spoedig mogelük na deze samenvoe
ging worden de zittende raden vervangen
door een nieuwen raad, waarvan deel zul
len uitmaken zes leden van den raad van
AbcoudeProostdij en vy'f leden van den
raad van AbcoudeBaambrugge.
Burgemeester der nieuwe gemeente Ab
coude wordt mr. S. P. baron van Bentinck.
thans burgemeester van beide gemeenten;
secretaris wordt Th. J. Pepping, thans se
cretaris van AbcoudeProostdy', en ont
vanger wordt L. Dokkum Jr., Ontvanger
van AbcoudeBaambrugge.
Voorts worden met ingang van 1 Mei de
gemeenten Stad-Hardenberg en Amljt-
Hardenberg samengevoegd tot een nieuwe
gemeente, welke den naam Hardenberg
draagt.
De nieuwe raad zal bestaan uit drie le
den van den zittenden raad van Stad-Har
denberg en veertien leden van den raad
van Ambt-Hardenberg.
Burgemeester der nieuwe gemeente
wordt G. Oprei, secretaris J. W. Resink en
ontvanger L. Sierink, thans belast met de
zelfde functies in de gemeente Ambt-Har
denberg.
Opdracht aan de inspecteurs.
Naar het „Vaderland" verneemt, heeft
de secretaris-generaal van Opvoeding, We
tenschap en Cultuurbescherming een aan-
schrü'ving gericht tot de inspecteurs van
het lager onderwüs om het verkeersonder-
wijs op de school te bevorderen.
Hü wijst er daarin op, dat naar aanlei
ding van de reeds sedert verscheidene ja
ren door de toenmalige ministers van On
derwüs, Kunsten en Wetenschappen aan
de leden van het Rijksschooltoezicht gege-
van aanwijzingen om te bevorderen, dat bij
het onderwijs aan openbare en bizondere
lagere scholen aandacht wordt geschonken
aan de regels van het verkeer, in het al
gemeen op bevredigende wijze is voldaan
aan de door de regeering gegeven aanbe
velingen om in het leerplan der lagere
scholen te doen opnemen periodieke en
verplichte behandeling van de verkeersre
gels, b.v. by' het vak aardrijkskunde. In
verband echter met het feit, dat nog tal
van scholen in dit opzicht in verzuim zün
gebleven, heeft de secretaris-generaal den
inspecteurs opgedragen bü hun eerstvol
gend schoolbezoek nogmaals op het treffen
van dezen maatregel aan te dringen en
daarby' te wijzen op het nut van de ver-
keersvoorschriften, die ook door de school
gaande jeugd stipt behooren te worden na
gekomen.
De aanschrijving is uitgegaan mede op
aandringen van den secretaris-generaal
van Justitie.
W. VAN DUN t.
Te Buchenwalde is, 39 jaar oud, overle-
de nde assistent-resident W. van Dun.
HANDGRANATEN.
Ik heb juist eenige dagen geleden in
een soort openbare biecht eenige scan-
daleuse geheimen verklapt uit mü'n
jeugd en eerlük gezegd: ik schaam mü
er nog over.
Maar ik kan eerlük met de hand op
het hart getuigen, dat ik nooit anders
dan met levende muizen in mün zak
naar school ben gegaan en nooit met
handgranaten. En in den vorigen oor
log waren die er toch ook, al heb ik
het toen niet genoeg kunnen betreu
ren, dat ik nou nooit eens het geluk
had zoo'n ding tegen te komen.
De jongeman in Den Haag was in
dat opzicht gelukkiger, maar ik be-
grüp niets van dat ouderlük toezicht,
welke het mogelijk maakte, dat de
jongen de granaat mee naar huis
smokkelde, daar bewaarde en tenslot
te na de vacantie mee naar school
nam om hem daar te laten explodee-
ren. Tot zoover echter is het een zaak
van de ouders, de onderwüzers en ook
een beetje van de jeugd zelf.
Maar de menschen, die praten over
humaniseering van den oorlog of zich
bezig houden met de uitvinding hoe te
zorgen, dat de melk niet meer over
kookt en die koffie weten te bereiden
uit dakpannengruis, zouden er goed
aan doen iets tegen granaten uit te
vinden. Zooiets dat zü niet kunnen
ontploffen in ik zal maar zeggen
onbevoegde handen.
Bevoegde handen springen er al
dartel genoeg mee om.
Laat de kinderen tenminste leven.
WINTERHULPfSNEDERlAND
Gironummer van de W. H N.
Stort op 5553 of 877.
Kasvereeniging N.V., A'dam.
Postgironummer 877.
De Bank van de W. H. N. is
5553
PROF. MR. B. TER HAAR. t
Zooals gisteren gemeld, is te Buchenwal-
de in Weimar prof. mr. B. ter Haar over
leden, buitengewoon hoogleeraar in het
adatrecht aan de Rechtshoogeschool te Ba
tavia.
Prof. Ter Haar had te Leiden rechten
gestudeerd, en was daar gepromoveerd op
een proefschrift over „Het adatproces
recht". Hü is daarop naar Ned.-Indië ge
gaan en daar bü de rechterlijke macht ge
komen. Na een anderhalfjarige werkzaam
heid als substituut-griffier bij het Hoogge
rechtshof verscheidene jaren werkzaam
geweest als Landraad voorzitter te Jogja
karta. In 1924 is hü tot zy'n functie aan
de Rechtshoogeschool geroepen. Op zün
voorstel heeft indertüd de Indische regee
ring de inheemsche rechtspraak in de
Vorstenlanden op andere grondslagen ge
vestigd. Als resultaat van zün plaatselüke
adatrecht-onderzoekingen zijn Wjdragen
van zün hand in den Adatrecht-bundel,
uitgave van de Adatrechtstichting versche
nen.
Ondanks de moeilijkheden, verbonden aan het verkrijgen van grondstoffen werkt de Nederlandsche textielnijverheid op
volle kracht Een kijkje In een der interessante textiel-bedrljven, De ketting wordt geschoren, d.w.z.: het lengtedraad-
systeem der weefsels wordt samengesteld Pax-Holland)
I
