DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Grieksche leger capituleert Momentje WOENSDAG 23 APRIL 1941 32ste Jaargang No. 9930 Ceidóefi^Soii/fca/nt Bureaux Papengracht 32. Telefoon: Redactie 20015. Administratie 20935. Giro 103003. Postbus 11. V Wal wil de nieuwe lijd? Rondom het vleesch- rantsoen Toestand in het slagersbedrijf In het Februari-nummer van het Vlaam- sche tijdschrift „Streven" publiceert prof. dr. A. Dondeyne een artikel: Katholieke problemen van dezen tijd. Hij wijst er in dat artikel op, dat we «taan op een keerpunt in de geschiedenis. Wij willen op deze plaats graag een ge deelte uit bedoeld artikel citeeren: „Het is nu een feit dat we staan voor een kentering van de tijden, op een keerpunt van de geschiedenis. Onder den druk eenerzijds van de le vensstuwing die den mensch vooruitjaagt naar beter en gezonder bestaansvormen, en onder den spoorslag anderzijds van schreeu wende wantoestanden, hebben in deze laatste tijden enkele fundamenteele levens waarden zich een weg gebaand doorheen het gemoed van den mensch; zij hebben het hart van den mensch veroverd en gewel dige levenskrachten in hem doen losko men. Twee waarden vooral zijn naar voor getreden. Daar is eerst de zin voor sociale rechtvaardigheid op grond van de primau- teit van den arbeid boven het kapitaal. Daar is verder de zin voor gemeenschap en nationale gebondenheid als het natuurlijk levensmidden waarin de mensch zijn be staan uitbouwen moet tot schoonmensche- lijk leven. Meer nog: die twee waarden hebben mekaar gevonden en bevrucht als twee stroomen die in éénzelfde bedding sa menvloeien. Eerst door geordenden arbeid en door het gemeenschappelijk genieten van de vrucht van den arbeid wordt een volk één en drager van cultuur; en ander zijds, eerst dan wanneer èn rijkdom èn ar beid beschouwd zullen worden als het ge meenschappelijk erfdeel van alle volkspe- nooten, zal het sociale vraagstuk een ideale oplossing benaderen. Sociale rechtvaardig heid in het kader van een inniger beleefde en steviger georganiseerde volksverbonden- heid: ziedaar het ideaal dat het gemoed van den modernen mensch heeft bekoord en hem voortjaagt op ongebaande wegen, op zoek naar maatschappij- en staats vernieu wing. Hoe in onp land de maatschappij van morgen er precies uitzien zal, weet ik niet. Doch wat iedereen weet en iedereen zegt, is dat de toestand van voorheen niet terug keert, noch terugkeeren mag, en dat de nieuwbouw van de maatschappij onvermij delijk door den nieuwen stijl geïnspireerd zal zijn, waarvan de groote lijnen heeten: versteviging en samehtrekking van het ge zag order een of andere vorm; bevestiging van de sociale en nationale volkseenheid, dank zij eenerzijds een meer organische structuur van het staatsapparaat, dank zü anderzijds het toekennen van een meer po sitieve, meer opvoedende en kultuurbren- gende taak aan den staat". Wij hebben dit citaat hier overgenomen, omdat daarin, naar onze stellige overtui ging, kort en kernachtig wordt gezegd, wat is het essentieele, het wezenlijke van den nieuwen tijd. Dat moeten de katholieken inzien en begrijpen èn gaarne aanvaarden. In Epirus en Macedonië ERGENS IN ITALIë, 23 April (Stefani). Hier volgt de tekst van het buitengewone weermachtsbericht, no. 321, uitgegeven door het hoofdkwartier van de Italiaansche gewapende macht: Het vijandelijke leger in Epirus en Ma cedonië heeft de wapens neergelegd. De ca pitulatie is gisteravond om 21 uur 04 aan geboden door een Grieksche militaire dele gatie aan den commandant van het elfde Italiaansche legercorps aan het front van Epirus. De modaliteiten van de overgave zijn in bijzonderheden vastgesteld in vol ledig accoord met de bevelvoering van den Duitschen bondgenoot. GEEN ISOLATIE. In de redevoering, welke prof. dr. J. Huizinga dezer dagen heeft gehouden ter gelegenheid van het 125-jarig bestaan der Nederlandsche Akademie van Wetenschap pen, komt de volgende uitspraak voor: Dit is en blijft een der kostbaarste eigenschappen van d^n Nederlandschen geest, dat hij in staat is, velerlei vreem de invloeden te ondergaan e" denkbeel den van andere volken ovc 2 nemen, zonder de pit van de eigen n. :ionaliteit ook maar eenigszins te verliezen. Wij ontleenen het volgende aan het „Handelsblad": Eerst zeven, toen tien, nu zestien da gen met een pond vleesch neen, een op wekkende cijferreeks is dit nu juist- niet. Bij deze verscherpte rantsoeneering wordt het vleesch verbruik teruggebracht tot ge middeld 12 kg. per hoofd per jaar, hetgeen 1/3 deel is van de normale gemiddelde consumptie. Heelemaal onverwachts komt deze ver lenging van den geldigheidsduur der vleeschbonnen intusschen niet. Reeds een paar weken vóór Paschen kwam het in verschillende plaatsen voor. dat lang niet alle aangeboden vleeschbonnen tegen vleesch konden worden ingewisseld, omdat den slagers niet voldoende slachtvee ter beschikking kon worden gesteld. Voor de Paaschweek zelf had de Veehou derijcentrale speciale maatregelen getrof fen; o.a. stelde zij naast het versche rund- vleesch ook versch schapen vleesch beschik baar, terwijl zij uit haar voorraden verder nog suppleerde met bevroren rund- en scha pen vleesch en met wat varkens en spek. Slachtveekwaliteit loopt sterk achteruit. Het feit, dat deze aanvulling noodig was, bewijst dat de aanvoeren van slachtvee niet toereikend zijn voor een vleeschrantsoen van 1 pond per 10 dagen. De voornaamste oorzaak hiervan is waarschijnlijk wel de achteruitgang in kwaliteit der slachtdieren. Het percentage A-runderen, dat wordt aan gevoerd, is op het oogenblik slechts gering. Het grootste deel van het aangevoerde vee brengt het niet verder dan dp C-klasse! De opbrengst aan verkoopbaar vlpp^ch is voor zoo'n C-koe evenwel aanzienlijk kleiner dan voor een A-rund. Een rund uit de A-klasse levert dus ge middeld 62 kg. of ruim een derde deel méér verkoopbaar vleesch dan een dier uit de C-klasse. Hieruit blijkt zeer duidelijk, wel ke een aanzienlijk verschil in de ter be schikking komende hoeveelheden vleesch het uitmaakt, indien de kwaliteit van het slachtvee aanmerkelijk daalt. Maar óók blijkt er uit, welk een be langrijk voordeel er uit een oogount van vleesch voorziening in schuilt, wan neer mager vee van C-kwaliteit niet direct wordt geslacht, maar eerst wordt vetgeweid. Het is od die manier moge lijk de hoeveelheid verkoopbaar vleesch met 35 k 40 pet., in gunstige gevallen zelfs wel met 50 pet. te verhoogen! De reden der verscherpte rantsoeneering. In het voorgaande feit ligt nu de reden van de verlenging van den geldigheids duur der vleeschbonnen. Wjj bevinden ons thans n.l. m een periode, die ten aanzien der slachtvee voorziening ook in normale tijden niet de gunstigste is. Omstreeks dezen tijd van het jaar zijn de stalkoeien lang zamerhand op, terwijl er uit de wei nog geen slachtvee kan worden geleverd. Het krachtvoertekort gedurende den afgeloopen winter heeft deze situatie uiteraard nog verscherpt, zoodat dus het overgroote deel der slachtvee-aan voeren thans noodgedwongen bestaat uit m a g e r vee, dat bovendien nog ten deele drachtig is! Uit dien hoofde is er dus alles voor te zeggen, om op het oocenblik de rundvee slachtingen tot het absoluut noodzakelijke te beperken en de magere dieren eerst nog een poos in de weide te jagen. Onze toe komstige vleesch- en niet te vergeten vet- positie kan hiermede slechts gebaat zijn en dit kan voor den aanstaanden winter wel eens van doorslaggevende beteekenis wor den! Meer varkensvleesch. Het is hierbij een gelukkige omstandig heid, dat de Veehouderij-Centrale voorloo- pig in staat is wat meer varkens voor de consumptie ter beschikking te stellen. Tot dusver kregen alleen de slagers in de grootere steden wat varkens toegewezen. Thans zal dit over het geheele land het ge val zyn. Hierbij moet echter worden opgemerkt, dat het beschikbare kwantum betrekkelijk klein is. Wij vermoeden, dat de meeste sla gers er dan ook wel de voorkeur aan zullen geven, om dit varkensvleesch tot worst te verwerken, omdat op die manier de ver deeling der beschikbare hoeveelheid onder het publiek veel rationeeler kan geschieden dan bij den verkoop in verschen toestand. Toestand in het slagersbedrijf wordt zorgelijk. Het ligt voor de hand. dat als gevolg de zer nieuwe verscherping der vleeschrant- soeneering de toestand in het slagersbedrijf zorgelijk wordt. Zooals hiervoor reeds ge zegd, zal straks het vleeschverbruik dalen tot op 1/3 van het normale gemiddelde. Voor de slagers beteekent dit dus een om zetdaling van 65 k 70 pet.! Reeds thans, nu de rantsoenen op 50 pet. van normaal staan, hebben de meeste sla gers groote moeite, om het hoofd boven wa ter te houden. Voor een belangrijk deel is hieraan ook de verhouding tusschen de in koopprijzen van het vee en de verkoopprij zen van het vleesch debet. Het vakblad „Vee- en Vleeschhandel" heeft aan deze aangelegenheid onlangs een uitvoerige beschouwing gewijd. Hierin wees het blad er op, dat oorspronkelijk bij de vaststelling der prijzen gerekend werd op een bruto-wmstmarge van 30 pet. op den inkoop, hetgeen het blad onder de omstan digheden van tot dusver (dus bij een rant soeneering tot 50 pet. van normaal) bevre digend achtte. In de practijk doet zich door verschillen de omstandigheden evenwel het feit voor, dat deze 30 pet. bruto-winst op den inkoop lang niet gemaakt wordt; eerder de helft. Voor het bevroren rund- en schapen- vleesch is door de hooge inkoopprijzen het bruto-winstpercentage nog lager. Nu heeft de slager natuurlijk eenige compensatie in het feit, dat hy bezorgloon mag rekenen, maar ook dan zal het bruto-winstpercen tage niet of ternauwernood op 20 pet. ko men. Er is dus alle reden voor een nieuwe en grondige bestudeering van de bestaans mogelijkheden in het slagersbedrijf. Wij meenden goed te doen deze aange legenheid eens even te belichten, omdat hieruit zoo duidelijk blijkt, welke diep in grijpende economische gevolgen de tegen woordige rantsoeneeringsmaatregelen voor de daarbij betrokken middenstandsbedrij- ven kunnen hebben. Het groote publiek is wel eens geneigd, dit over het hoofd te zien, terwijl dit toch juist een zeer belangrijk en uiterst moeilijk vraagstuk is! DE HOOFDEN VAN SCHOLEN DIE MET 1 MEI UIT HUN FCNCTIE WORDEN ONTHEVEN Wie in hun plaats moeten komen Men kent de beschikking van den secre taris-generaal van Opvoeding, Wetenschap en Cultuurbescherming, dat geestelijken en kloosteringen die tenzij de school door een onderwijsgevende congregatie wordt beheerd of het onderwijzend perso neel geheel of voor het grootste gedeelte uit leden van een kloosterorde betrekt - als hoofd van een inrichting van onderwijs werkzaam zyn, uiterlijk met 1 Mei uit de ze funotie moeten worden ontheven. De secretaris-generaal heeft thans in op dracht van den rijkscommissaris voor het bezette Nederlandsche gebied aan de be sturen van gesubsidieerde katholieke lagere scholen, katholieke scholen voor buitengewoon lager onderwijs, katholieke kweekscholen voor onderwijzers en (of) onderwijzeressen en katholieke nijverheids scholen richtlijnen gegeven ten aanzien van de wyze, waarop zij in gevallen, waar in aan het schoolhoofd ontslag wordt ver leend, op grond van de omstandigheid, dat hij geestelijke of kloosterling is, in de opengekomen betrekking behoort te wor den voorzien. Met name bevat het rondschrijven de aanwijzing, dat deze betrekking niet be hoort te worden vervuld door een vrou welijke, doch door een mannelijke onder wijskracht, waarbij de voorkeur dient te worden gegeven aan gehuwden en in het byzonder aan vaders van kinderrijke ge zinnen. HET VERTOONEN VAN SMALFILMS. Het bureau filmzaken van het departe ment van Volksvoorlichting en Kunsten deelt mede, dat blijkbaar een misverstand bestaat over de toepassing van de volgen de verordeningen (besluiten), betreffende filmen en filmwezen: Besluit nr. 57/1940, vermeldende de in Nederland ter vertooning toegelaten films. Besluit nr. 160/1940, verordende de aan melding bij den Nederlandschen Bioscoop bond door ieder, die zich op eenigerlei wij ze met het vervaardigen, verhuren, ver- koopen, of in vertooning brengen van films bezig houdt, alsmede het na 1 Juli a.s. sta ken van iedere werkzaamheid op filmge bied door niet-leden, tenzij deze in het be zit zijn van een schriftelijke ontheffing van genoemden bond. Circulaire nr. 182/1941 van den voorzit ter der centrale commissie voor de film- keurding, beperkende de geldigheidsduur van alle vóór of op 31 December 1936 af gegeven keuringskaarten tot 1 Mei a.s. Het departement wijst ei op, dat al deze bepalingen gejden zoowel voor de zgn. nor maalfilm als voor alle andere films, dus ook voor smalfilms van 171/2, 16, 91/2 en 8 m.m., tenzy uitdrukkelijk anders is bepaald. DE LAATSTE COLLECTE VAN DE WINTERHULP NEDERLAND. Winterhulp Nederland deelt mede: Op 2 en 3 Mei as. zal de laatste collecte van dezen winter over het geheele land worden gehouden. De speldjes, die ditmaal worden verkocht, dragen afbeeldingen v§n bloemen. Het voorjaar heeft zijn intrede gedaan. Het weer is allengs milder geworden, de ergste koude is verdwenen, de natuur ont sluit zich weer, de bloemen komen aller- wege reeds te voorschijn. Een gevoel van bevrijding en vreugde vervult ons telken jare als de lente is genaderd. Deze bevrijding en vreugde houden helaas geen intocht in de woningen van vele landgenooten. Geringe middelen en een groote achterstand veroorzaken, dat hun huishouden zoo uiterst sober moet worden gevoerd, dat een voortdurende spanning hen voor de voorjaars-opleving ongevoelig maakt. De bloemencollecte van de Winterhulp Nederland wil alle Nederlanders tezamen brengen in een offer, dat in deze vele be hoeftige gezinnen eenige vreugde kan brengen. Om deze collecte te doen slagen zyn vele collectanten noodig. Meldt u daarom voor deze laatste Inzameling in grooten getale aan, om tot besluit van deze sociale actie een succes te behalen, dat een practisch bewijs levert van de verantwoordelijkheid, die het Nederlandsche volk tegenover zijn minst bedeelden beseft. Werkgevers en werknemers, werkt ook j samen door vrij te geven en u aan te melden als collectant bij het plaatselijk bu reau in uw woonplaats. NOTSTANDSBEIHTLFE VAN DEN RIJKSCOMMISSARIS. Voor inwoners van Den Helder. Zooals reeds in de plaatselijke bladen is vermeld voert de „Notstandsbeihilfe" van den Rijkscommissaris haar actie thans te Den Helder. Behalve degenen, die thans woonachtig zijn in Den Helder, kunnen ook nog in aanmerking komen, personen, die op 10 Mei 1940 in Den Helder stonden ingeschreven, doch tengevolge van de ge beurtenissen naar elders zijn vertrokken. In verband hiermede kunnen zij, die in een andere gemeente woonachtig zijn, zich voor een aanvraag melden bij den burge meester ter plaatse. Een uitzondering wordt gemaakt voor de gemeenten in Noordhol land ten Noorden van de lijn HeiloAlk maarHoorn, alwaar reeds maatregelen zijn genomen. In aanmerking komen alle personen, die op 10 Mei 1940 in Den Helder woonachtig waren en wier verdiensten of gezjnsin komsten in de periode van 13 Januari22 Februari 1941 gemiddeld niet hooger wa ren dan. ƒ11.per week voor alleen staande personen, 118.voor gezinnen zonder kinderen beneden 16 jaar, 18. voor gezinnen met 1 en 2 kinderen, 19. voor gezinnen met 3 kinderen, 20.voor gezinnen met 4, ƒ21.— voo rgezinnen met 5, ƒ22.voor gezinnen met 6, ƒ23.voor gezinnen met 7, 124.— voor gezinnen met 8, 25 voor gezinnen met 9, 26.— voor gezinnen met 10 en meer kinderen bene den 16 jaar. (Gezinsinkomsten worden voor de helft bij het loon van den kost winner gerekend). Den burgemeesters wordt verzocht van deze aanvragen aanteekening te houden en aan het centraal bureau van de „Not standsbeihilfe" te Rotterdam. Mecklen- burglaan 55 op te geven voor hoeveel ge vallen een aanvraagformulier wordt ge- wenscht. Deze formulieren, benevens ande re bescheiden daarop betrekking hebbendp, zullen dan onmiddellijk worden toegezr^ den. KOKEN OP VASTE BRANDSTOFFEN. Afzonderlijke distributieregeling. De persdienst van het N.V.V. meldt: Het N.V.V. heeft getracht een ruimere distributie van brandstoffen te verkrijgen voor gezinnen, die voor het bereiden van maaltijden geen gebruik maken van gas of electriciteit In verband hiermede heeft het N.V.V. thans bericht ontvangen van het rijksko- lenbureau in Den Haag, dat het in de be doeling van het bureau ligt voor de gezin nen, die voor het koken op vaste brandstof fen zijn aangewezen, een afzonderlijke re geling te treffen. VIJFTIG JAAR RERUM NOVARUM. Zondag 25 Mei zal Z. H. Exc. mgr. J. P. Huibers, bisschop van Haarlem, in de St. Nicolaaskerk aan de Prins Hendrikkade te Amsterdam, ter gelegenheid van de Re- rum Novarum-herdenking een Pontificale H. Mis opdragen. Het comité van actie Naar de Nieuwe Gemeenschap bereidt, volgens de Volks krant, een groote en belanerijke encycliek herdenking voor. ZEEP. Beroepstooneelspeelsters en spelers komen, naar ik lees, voortaan in aan merking voor een extra-rantsoen zeep. Aan dat vraagstuk hebt u misschien nooit gedacht. Ieder mensch is van nature wat egoïstisch en vooral van daag aan den dag denkt hij meer aan zijn eigen maag en aan zijn eigen ge zicht dan aan dat van een ander. Maar dit bericht, dat tooneelspelers en -speelsters een extra toewijzing voor zeep krijgen, dwingt je je weer eens te verdiepen in de moeilijkheden van anderen. Dat is de goede zijde van de krant, ook vandaag nog, door deze be richten kweekt zij altruïsme. Maar ik vraag mij nu af of die ex tra zeep-toewijzing wel noodig was. Toen wij in onze jonge jaren ons be moeiden met de edele tooneelspeel- kunst, smeerden wij na afloop van het drama ons gezicht in met boter om de verfresten Van ons gelaat te verwij deren. Welke acteur of actrice zou daar nu aan durven denken? Maar is het wel noodig en zelfs aan bevelenswaardig om ook nu nog te blijven volharden in de gewoonte om na het stuk weer een normaal mensch te worden? Waarom terug te keeren tot zijn eigen natuurlijken staat in een wereld als deze? Als ik tooneelspeler was. dan zou lk het spel van het tooneel, dat im mers een weerspiegeling van het leven heet te zyn, in het leven voortzetten. En ik zou van het tooneel wegstap pend verder leven als Julius Caesar, Romeo of den koning van Denemar ken. Desnoods als Harpagon. Dat is altijd nog beter dan als een gewoon mensch in deze wereld. P.S. Natuurlijk, aandachtige lezeres, kunt u in plaats van een mangel ook de wringer van een waschmachine gebruiken om uw carbonade te plet ten, maar dan dient u er wel op te let ten, dat u het niet tegelijk met de wasch doet. HET OVERLIJDEN VAN OUD-MINSTER MR. C. GOSELING De H.H. Missen voor zijn zielerust Zaterdagmorgen zyn in de parochiekerk van den H. Antonius Abt aan den Oude Scheveningscheweg te 's-Gravenhage een viertal stille H.H. Missen opgedragen voor de zielerust van wijlen mr. C. Goseling, oud-minister van Justitie, die dezer dagen in Duitschland overleed. De H. Mis van 9 uur werd opgedragen door Mgr. J. Witlox uit Rotterdam. Bij de laatste H. Mis, welke te 10.30 uur werd opgedragen door pater mr. dr. L. J. de Beaufort O.F.M., lid van de Tweede Kamer, was een groot aantal geloovigen aanwezig. Binnen het priesterkoor hadden o.m. plaats genomen: Mgr. J. M. v. d. Tuijn, deken van 's-Gravenhage; Mgr. P. J. Groe nen, directeur van het Katholiek Indisch Bureau, en Mgr. J. Witlox van het St. An- toniusgesticht te Rotterdam. Met de familie Goseling waren verschil lende Eerw. heeren geestelijken van Den Haag en omgeving in het kerkgebouw aan wezig. Onder de wereldlijke autoriteiten bevon den zich: mr. P. J. M. Aalberse, lid van den Raad van State en oud-voorzitter van de Tweede Kamer, mr. F. J. Verschuur, oud-minister en voorzitter van de R.K. Staatsparty, en verder de oud-minister mr. dr. L. N. Deckers, prof. mr. C. P. M. Rpm- me, mr. J. A. N. Patijn, oud-gezant te Rcme, en mr. dr. ir. J. A. M. van Buuren. Ook waren er enkele leden en oud-leden van de Tweede Kamer. Verder waren na mens het partijbestuur van de R.K. Staatsparty aanwezig mr. F. Teulings, secretaris-penningmeester en tevens lid van de Tweede Kamer, en mr. H. A. M. T. Kolfschoten van het partijbureau. Het kringbestuur 's-Gravenhage der R.K. Staats partij was vertegenwoordigd door den voorzitter, ir. L. J. M. Feber, wethouder van 's-Gravenhage, en den penningmeester den heer G. A. Hinfelaar. Voorts hadden diverse Haagsche katho lieke vereen igingen en instellingen depu taties gezonden. R. K. BOND VAN OVERHEIDS PERSONEEL. Nieuwe adviseur. Als opvolger van wijlen pastoor Jansen heeft Z. H. Exc. Mgr. Huibers, bisschop van Haarlem, tot geestelijk adviseur van den Nederlandsche R. K. Bond van Overheids personeel benoemd den weleerw. heer J. Th. M. Kraakman, kapelaan der St. Jaco- busparochie (dekenale kerk) te 's-Graven hage.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1941 | | pagina 1