DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Grieksche leger
capituleert
Momentje
WOENSDAG 23 APRIL 1941
32ste Jaargang No. 9930
Ceidóefi^Soii/fca/nt
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015. Administratie 20935.
Giro 103003. Postbus 11.
V Wal wil de nieuwe lijd? Rondom het vleesch-
rantsoen
Toestand in het slagersbedrijf
In het Februari-nummer van het Vlaam-
sche tijdschrift „Streven" publiceert prof.
dr. A. Dondeyne een artikel: Katholieke
problemen van dezen tijd.
Hij wijst er in dat artikel op, dat we
«taan op een keerpunt in de geschiedenis.
Wij willen op deze plaats graag een ge
deelte uit bedoeld artikel citeeren:
„Het is nu een feit dat we staan voor een
kentering van de tijden, op een keerpunt
van de geschiedenis.
Onder den druk eenerzijds van de le
vensstuwing die den mensch vooruitjaagt
naar beter en gezonder bestaansvormen, en
onder den spoorslag anderzijds van schreeu
wende wantoestanden, hebben in deze
laatste tijden enkele fundamenteele levens
waarden zich een weg gebaand doorheen
het gemoed van den mensch; zij hebben het
hart van den mensch veroverd en gewel
dige levenskrachten in hem doen losko
men. Twee waarden vooral zijn naar voor
getreden. Daar is eerst de zin voor sociale
rechtvaardigheid op grond van de primau-
teit van den arbeid boven het kapitaal.
Daar is verder de zin voor gemeenschap en
nationale gebondenheid als het natuurlijk
levensmidden waarin de mensch zijn be
staan uitbouwen moet tot schoonmensche-
lijk leven. Meer nog: die twee waarden
hebben mekaar gevonden en bevrucht als
twee stroomen die in éénzelfde bedding sa
menvloeien. Eerst door geordenden arbeid
en door het gemeenschappelijk genieten
van de vrucht van den arbeid wordt een
volk één en drager van cultuur; en ander
zijds, eerst dan wanneer èn rijkdom èn ar
beid beschouwd zullen worden als het ge
meenschappelijk erfdeel van alle volkspe-
nooten, zal het sociale vraagstuk een ideale
oplossing benaderen. Sociale rechtvaardig
heid in het kader van een inniger beleefde
en steviger georganiseerde volksverbonden-
heid: ziedaar het ideaal dat het gemoed
van den modernen mensch heeft bekoord en
hem voortjaagt op ongebaande wegen, op
zoek naar maatschappij- en staats vernieu
wing.
Hoe in onp land de maatschappij van
morgen er precies uitzien zal, weet ik niet.
Doch wat iedereen weet en iedereen zegt,
is dat de toestand van voorheen niet terug
keert, noch terugkeeren mag, en dat de
nieuwbouw van de maatschappij onvermij
delijk door den nieuwen stijl geïnspireerd
zal zijn, waarvan de groote lijnen heeten:
versteviging en samehtrekking van het ge
zag order een of andere vorm; bevestiging
van de sociale en nationale volkseenheid,
dank zij eenerzijds een meer organische
structuur van het staatsapparaat, dank zü
anderzijds het toekennen van een meer po
sitieve, meer opvoedende en kultuurbren-
gende taak aan den staat".
Wij hebben dit citaat hier overgenomen,
omdat daarin, naar onze stellige overtui
ging, kort en kernachtig wordt gezegd, wat
is het essentieele, het wezenlijke van den
nieuwen tijd. Dat moeten de katholieken
inzien en begrijpen èn gaarne aanvaarden.
In Epirus en Macedonië
ERGENS IN ITALIë, 23 April (Stefani).
Hier volgt de tekst van het buitengewone
weermachtsbericht, no. 321, uitgegeven
door het hoofdkwartier van de Italiaansche
gewapende macht:
Het vijandelijke leger in Epirus en Ma
cedonië heeft de wapens neergelegd. De ca
pitulatie is gisteravond om 21 uur 04 aan
geboden door een Grieksche militaire dele
gatie aan den commandant van het elfde
Italiaansche legercorps aan het front van
Epirus. De modaliteiten van de overgave
zijn in bijzonderheden vastgesteld in vol
ledig accoord met de bevelvoering van den
Duitschen bondgenoot.
GEEN ISOLATIE.
In de redevoering, welke prof. dr. J.
Huizinga dezer dagen heeft gehouden ter
gelegenheid van het 125-jarig bestaan der
Nederlandsche Akademie van Wetenschap
pen, komt de volgende uitspraak voor:
Dit is en blijft een der kostbaarste
eigenschappen van d^n Nederlandschen
geest, dat hij in staat is, velerlei vreem
de invloeden te ondergaan e" denkbeel
den van andere volken ovc 2 nemen,
zonder de pit van de eigen n. :ionaliteit
ook maar eenigszins te verliezen.
Wij ontleenen het volgende aan het
„Handelsblad":
Eerst zeven, toen tien, nu zestien da
gen met een pond vleesch neen, een op
wekkende cijferreeks is dit nu juist- niet.
Bij deze verscherpte rantsoeneering wordt
het vleesch verbruik teruggebracht tot ge
middeld 12 kg. per hoofd per jaar, hetgeen
1/3 deel is van de normale gemiddelde
consumptie.
Heelemaal onverwachts komt deze ver
lenging van den geldigheidsduur der
vleeschbonnen intusschen niet. Reeds een
paar weken vóór Paschen kwam het in
verschillende plaatsen voor. dat lang niet
alle aangeboden vleeschbonnen tegen
vleesch konden worden ingewisseld, omdat
den slagers niet voldoende slachtvee ter
beschikking kon worden gesteld.
Voor de Paaschweek zelf had de Veehou
derijcentrale speciale maatregelen getrof
fen; o.a. stelde zij naast het versche rund-
vleesch ook versch schapen vleesch beschik
baar, terwijl zij uit haar voorraden verder
nog suppleerde met bevroren rund- en
scha pen vleesch en met wat varkens en
spek.
Slachtveekwaliteit loopt sterk
achteruit.
Het feit, dat deze aanvulling noodig was,
bewijst dat de aanvoeren van slachtvee niet
toereikend zijn voor een vleeschrantsoen
van 1 pond per 10 dagen. De voornaamste
oorzaak hiervan is waarschijnlijk wel de
achteruitgang in kwaliteit der slachtdieren.
Het percentage A-runderen, dat wordt aan
gevoerd, is op het oogenblik slechts gering.
Het grootste deel van het aangevoerde vee
brengt het niet verder dan dp C-klasse! De
opbrengst aan verkoopbaar vlpp^ch is voor
zoo'n C-koe evenwel aanzienlijk kleiner
dan voor een A-rund.
Een rund uit de A-klasse levert dus ge
middeld 62 kg. of ruim een derde deel méér
verkoopbaar vleesch dan een dier uit de
C-klasse. Hieruit blijkt zeer duidelijk, wel
ke een aanzienlijk verschil in de ter be
schikking komende hoeveelheden vleesch
het uitmaakt, indien de kwaliteit van het
slachtvee aanmerkelijk daalt.
Maar óók blijkt er uit, welk een be
langrijk voordeel er uit een oogount
van vleesch voorziening in schuilt, wan
neer mager vee van C-kwaliteit niet
direct wordt geslacht, maar eerst wordt
vetgeweid. Het is od die manier moge
lijk de hoeveelheid verkoopbaar vleesch
met 35 k 40 pet., in gunstige gevallen
zelfs wel met 50 pet. te verhoogen!
De reden der verscherpte
rantsoeneering.
In het voorgaande feit ligt nu de reden
van de verlenging van den geldigheids
duur der vleeschbonnen.
Wjj bevinden ons thans n.l. m een
periode, die ten aanzien der slachtvee
voorziening ook in normale tijden niet
de gunstigste is. Omstreeks dezen tijd
van het jaar zijn de stalkoeien lang
zamerhand op, terwijl er uit de wei nog
geen slachtvee kan worden geleverd.
Het krachtvoertekort gedurende den
afgeloopen winter heeft deze situatie
uiteraard nog verscherpt, zoodat dus
het overgroote deel der slachtvee-aan
voeren thans noodgedwongen bestaat
uit m a g e r vee, dat bovendien nog ten
deele drachtig is!
Uit dien hoofde is er dus alles voor te
zeggen, om op het oocenblik de rundvee
slachtingen tot het absoluut noodzakelijke
te beperken en de magere dieren eerst nog
een poos in de weide te jagen. Onze toe
komstige vleesch- en niet te vergeten vet-
positie kan hiermede slechts gebaat zijn en
dit kan voor den aanstaanden winter wel
eens van doorslaggevende beteekenis wor
den!
Meer varkensvleesch.
Het is hierbij een gelukkige omstandig
heid, dat de Veehouderij-Centrale voorloo-
pig in staat is wat meer varkens voor
de consumptie ter beschikking te stellen.
Tot dusver kregen alleen de slagers in de
grootere steden wat varkens toegewezen.
Thans zal dit over het geheele land het ge
val zyn.
Hierbij moet echter worden opgemerkt,
dat het beschikbare kwantum betrekkelijk
klein is. Wij vermoeden, dat de meeste sla
gers er dan ook wel de voorkeur aan zullen
geven, om dit varkensvleesch tot worst te
verwerken, omdat op die manier de ver
deeling der beschikbare hoeveelheid onder
het publiek veel rationeeler kan geschieden
dan bij den verkoop in verschen toestand.
Toestand in het slagersbedrijf
wordt zorgelijk.
Het ligt voor de hand. dat als gevolg de
zer nieuwe verscherping der vleeschrant-
soeneering de toestand in het slagersbedrijf
zorgelijk wordt. Zooals hiervoor reeds ge
zegd, zal straks het vleeschverbruik dalen
tot op 1/3 van het normale gemiddelde.
Voor de slagers beteekent dit dus een om
zetdaling van 65 k 70 pet.!
Reeds thans, nu de rantsoenen op 50 pet.
van normaal staan, hebben de meeste sla
gers groote moeite, om het hoofd boven wa
ter te houden. Voor een belangrijk deel is
hieraan ook de verhouding tusschen de in
koopprijzen van het vee en de verkoopprij
zen van het vleesch debet.
Het vakblad „Vee- en Vleeschhandel"
heeft aan deze aangelegenheid onlangs een
uitvoerige beschouwing gewijd. Hierin
wees het blad er op, dat oorspronkelijk bij
de vaststelling der prijzen gerekend werd
op een bruto-wmstmarge van 30 pet. op den
inkoop, hetgeen het blad onder de omstan
digheden van tot dusver (dus bij een rant
soeneering tot 50 pet. van normaal) bevre
digend achtte.
In de practijk doet zich door verschillen
de omstandigheden evenwel het feit voor,
dat deze 30 pet. bruto-winst op den inkoop
lang niet gemaakt wordt; eerder de helft.
Voor het bevroren rund- en schapen-
vleesch is door de hooge inkoopprijzen het
bruto-winstpercentage nog lager. Nu heeft
de slager natuurlijk eenige compensatie in
het feit, dat hy bezorgloon mag rekenen,
maar ook dan zal het bruto-winstpercen
tage niet of ternauwernood op 20 pet. ko
men.
Er is dus alle reden voor een nieuwe
en grondige bestudeering van de bestaans
mogelijkheden in het slagersbedrijf.
Wij meenden goed te doen deze aange
legenheid eens even te belichten, omdat
hieruit zoo duidelijk blijkt, welke diep in
grijpende economische gevolgen de tegen
woordige rantsoeneeringsmaatregelen voor
de daarbij betrokken middenstandsbedrij-
ven kunnen hebben. Het groote publiek is
wel eens geneigd, dit over het hoofd te zien,
terwijl dit toch juist een zeer belangrijk
en uiterst moeilijk vraagstuk is!
DE HOOFDEN VAN SCHOLEN DIE MET
1 MEI UIT HUN FCNCTIE WORDEN
ONTHEVEN
Wie in hun plaats moeten komen
Men kent de beschikking van den secre
taris-generaal van Opvoeding, Wetenschap
en Cultuurbescherming, dat geestelijken
en kloosteringen die tenzij de school
door een onderwijsgevende congregatie
wordt beheerd of het onderwijzend perso
neel geheel of voor het grootste gedeelte
uit leden van een kloosterorde betrekt -
als hoofd van een inrichting van onderwijs
werkzaam zyn, uiterlijk met 1 Mei uit de
ze funotie moeten worden ontheven.
De secretaris-generaal heeft thans in op
dracht van den rijkscommissaris voor het
bezette Nederlandsche gebied aan de be
sturen van gesubsidieerde katholieke
lagere scholen, katholieke scholen voor
buitengewoon lager onderwijs, katholieke
kweekscholen voor onderwijzers en (of)
onderwijzeressen en katholieke nijverheids
scholen richtlijnen gegeven ten aanzien
van de wyze, waarop zij in gevallen, waar
in aan het schoolhoofd ontslag wordt ver
leend, op grond van de omstandigheid, dat
hij geestelijke of kloosterling is, in de
opengekomen betrekking behoort te wor
den voorzien.
Met name bevat het rondschrijven de
aanwijzing, dat deze betrekking niet be
hoort te worden vervuld door een vrou
welijke, doch door een mannelijke onder
wijskracht, waarbij de voorkeur dient te
worden gegeven aan gehuwden en in het
byzonder aan vaders van kinderrijke ge
zinnen.
HET VERTOONEN VAN SMALFILMS.
Het bureau filmzaken van het departe
ment van Volksvoorlichting en Kunsten
deelt mede, dat blijkbaar een misverstand
bestaat over de toepassing van de volgen
de verordeningen (besluiten), betreffende
filmen en filmwezen:
Besluit nr. 57/1940, vermeldende de in
Nederland ter vertooning toegelaten films.
Besluit nr. 160/1940, verordende de aan
melding bij den Nederlandschen Bioscoop
bond door ieder, die zich op eenigerlei wij
ze met het vervaardigen, verhuren, ver-
koopen, of in vertooning brengen van films
bezig houdt, alsmede het na 1 Juli a.s. sta
ken van iedere werkzaamheid op filmge
bied door niet-leden, tenzij deze in het be
zit zijn van een schriftelijke ontheffing van
genoemden bond.
Circulaire nr. 182/1941 van den voorzit
ter der centrale commissie voor de film-
keurding, beperkende de geldigheidsduur
van alle vóór of op 31 December 1936 af
gegeven keuringskaarten tot 1 Mei a.s.
Het departement wijst ei op, dat al deze
bepalingen gejden zoowel voor de zgn. nor
maalfilm als voor alle andere films, dus
ook voor smalfilms van 171/2, 16, 91/2
en 8 m.m., tenzy uitdrukkelijk anders is
bepaald.
DE LAATSTE COLLECTE VAN DE
WINTERHULP NEDERLAND.
Winterhulp Nederland deelt mede:
Op 2 en 3 Mei as. zal de laatste collecte
van dezen winter over het geheele land
worden gehouden. De speldjes, die ditmaal
worden verkocht, dragen afbeeldingen v§n
bloemen.
Het voorjaar heeft zijn intrede gedaan.
Het weer is allengs milder geworden, de
ergste koude is verdwenen, de natuur ont
sluit zich weer, de bloemen komen aller-
wege reeds te voorschijn. Een gevoel van
bevrijding en vreugde vervult ons telken
jare als de lente is genaderd.
Deze bevrijding en vreugde houden
helaas geen intocht in de woningen van
vele landgenooten. Geringe middelen en
een groote achterstand veroorzaken, dat
hun huishouden zoo uiterst sober moet
worden gevoerd, dat een voortdurende
spanning hen voor de voorjaars-opleving
ongevoelig maakt.
De bloemencollecte van de Winterhulp
Nederland wil alle Nederlanders tezamen
brengen in een offer, dat in deze vele be
hoeftige gezinnen eenige vreugde kan
brengen.
Om deze collecte te doen slagen zyn vele
collectanten noodig. Meldt u daarom voor
deze laatste Inzameling in grooten getale
aan, om tot besluit van deze sociale actie
een succes te behalen, dat een practisch
bewijs levert van de verantwoordelijkheid,
die het Nederlandsche volk tegenover zijn
minst bedeelden beseft.
Werkgevers en werknemers, werkt ook
j samen door vrij te geven en u aan te
melden als collectant bij het plaatselijk bu
reau in uw woonplaats.
NOTSTANDSBEIHTLFE VAN DEN
RIJKSCOMMISSARIS.
Voor inwoners van Den Helder.
Zooals reeds in de plaatselijke bladen is
vermeld voert de „Notstandsbeihilfe" van
den Rijkscommissaris haar actie thans te
Den Helder. Behalve degenen, die thans
woonachtig zijn in Den Helder, kunnen
ook nog in aanmerking komen, personen,
die op 10 Mei 1940 in Den Helder stonden
ingeschreven, doch tengevolge van de ge
beurtenissen naar elders zijn vertrokken.
In verband hiermede kunnen zij, die in
een andere gemeente woonachtig zijn, zich
voor een aanvraag melden bij den burge
meester ter plaatse. Een uitzondering wordt
gemaakt voor de gemeenten in Noordhol
land ten Noorden van de lijn HeiloAlk
maarHoorn, alwaar reeds maatregelen
zijn genomen.
In aanmerking komen alle personen, die
op 10 Mei 1940 in Den Helder woonachtig
waren en wier verdiensten of gezjnsin
komsten in de periode van 13 Januari22
Februari 1941 gemiddeld niet hooger wa
ren dan. ƒ11.per week voor alleen
staande personen, 118.voor gezinnen
zonder kinderen beneden 16 jaar, 18.
voor gezinnen met 1 en 2 kinderen, 19.
voor gezinnen met 3 kinderen, 20.voor
gezinnen met 4, ƒ21.— voo rgezinnen met
5, ƒ22.voor gezinnen met 6, ƒ23.voor
gezinnen met 7, 124.— voor gezinnen met
8, 25 voor gezinnen met 9, 26.— voor
gezinnen met 10 en meer kinderen bene
den 16 jaar. (Gezinsinkomsten worden
voor de helft bij het loon van den kost
winner gerekend).
Den burgemeesters wordt verzocht van
deze aanvragen aanteekening te houden en
aan het centraal bureau van de „Not
standsbeihilfe" te Rotterdam. Mecklen-
burglaan 55 op te geven voor hoeveel ge
vallen een aanvraagformulier wordt ge-
wenscht. Deze formulieren, benevens ande
re bescheiden daarop betrekking hebbendp,
zullen dan onmiddellijk worden toegezr^
den.
KOKEN OP VASTE BRANDSTOFFEN.
Afzonderlijke distributieregeling.
De persdienst van het N.V.V. meldt:
Het N.V.V. heeft getracht een ruimere
distributie van brandstoffen te verkrijgen
voor gezinnen, die voor het bereiden van
maaltijden geen gebruik maken van gas of
electriciteit
In verband hiermede heeft het N.V.V.
thans bericht ontvangen van het rijksko-
lenbureau in Den Haag, dat het in de be
doeling van het bureau ligt voor de gezin
nen, die voor het koken op vaste brandstof
fen zijn aangewezen, een afzonderlijke re
geling te treffen.
VIJFTIG JAAR RERUM NOVARUM.
Zondag 25 Mei zal Z. H. Exc. mgr. J. P.
Huibers, bisschop van Haarlem, in de St.
Nicolaaskerk aan de Prins Hendrikkade te
Amsterdam, ter gelegenheid van de Re-
rum Novarum-herdenking een Pontificale
H. Mis opdragen.
Het comité van actie Naar de Nieuwe
Gemeenschap bereidt, volgens de Volks
krant, een groote en belanerijke encycliek
herdenking voor.
ZEEP.
Beroepstooneelspeelsters en spelers
komen, naar ik lees, voortaan in aan
merking voor een extra-rantsoen zeep.
Aan dat vraagstuk hebt u misschien
nooit gedacht. Ieder mensch is van
nature wat egoïstisch en vooral van
daag aan den dag denkt hij meer aan
zijn eigen maag en aan zijn eigen ge
zicht dan aan dat van een ander. Maar
dit bericht, dat tooneelspelers en
-speelsters een extra toewijzing voor
zeep krijgen, dwingt je je weer eens
te verdiepen in de moeilijkheden van
anderen. Dat is de goede zijde van de
krant, ook vandaag nog, door deze be
richten kweekt zij altruïsme.
Maar ik vraag mij nu af of die ex
tra zeep-toewijzing wel noodig was.
Toen wij in onze jonge jaren ons be
moeiden met de edele tooneelspeel-
kunst, smeerden wij na afloop van het
drama ons gezicht in met boter om de
verfresten Van ons gelaat te verwij
deren. Welke acteur of actrice zou
daar nu aan durven denken?
Maar is het wel noodig en zelfs aan
bevelenswaardig om ook nu nog te
blijven volharden in de gewoonte om
na het stuk weer een normaal mensch
te worden? Waarom terug te keeren
tot zijn eigen natuurlijken staat in een
wereld als deze?
Als ik tooneelspeler was. dan zou
lk het spel van het tooneel, dat im
mers een weerspiegeling van het leven
heet te zyn, in het leven voortzetten.
En ik zou van het tooneel wegstap
pend verder leven als Julius Caesar,
Romeo of den koning van Denemar
ken. Desnoods als Harpagon.
Dat is altijd nog beter dan als een
gewoon mensch in deze wereld.
P.S. Natuurlijk, aandachtige lezeres,
kunt u in plaats van een mangel ook
de wringer van een waschmachine
gebruiken om uw carbonade te plet
ten, maar dan dient u er wel op te let
ten, dat u het niet tegelijk met de
wasch doet.
HET OVERLIJDEN VAN OUD-MINSTER
MR. C. GOSELING
De H.H. Missen voor zijn zielerust
Zaterdagmorgen zyn in de parochiekerk
van den H. Antonius Abt aan den Oude
Scheveningscheweg te 's-Gravenhage een
viertal stille H.H. Missen opgedragen voor
de zielerust van wijlen mr. C. Goseling,
oud-minister van Justitie, die dezer dagen
in Duitschland overleed.
De H. Mis van 9 uur werd opgedragen
door Mgr. J. Witlox uit Rotterdam.
Bij de laatste H. Mis, welke te 10.30 uur
werd opgedragen door pater mr. dr. L. J.
de Beaufort O.F.M., lid van de Tweede
Kamer, was een groot aantal geloovigen
aanwezig. Binnen het priesterkoor hadden
o.m. plaats genomen: Mgr. J. M. v. d. Tuijn,
deken van 's-Gravenhage; Mgr. P. J. Groe
nen, directeur van het Katholiek Indisch
Bureau, en Mgr. J. Witlox van het St. An-
toniusgesticht te Rotterdam.
Met de familie Goseling waren verschil
lende Eerw. heeren geestelijken van Den
Haag en omgeving in het kerkgebouw aan
wezig.
Onder de wereldlijke autoriteiten bevon
den zich: mr. P. J. M. Aalberse, lid van
den Raad van State en oud-voorzitter van
de Tweede Kamer, mr. F. J. Verschuur,
oud-minister en voorzitter van de R.K.
Staatsparty, en verder de oud-minister mr.
dr. L. N. Deckers, prof. mr. C. P. M. Rpm-
me, mr. J. A. N. Patijn, oud-gezant te
Rcme, en mr. dr. ir. J. A. M. van Buuren.
Ook waren er enkele leden en oud-leden
van de Tweede Kamer. Verder waren na
mens het partijbestuur van de R.K.
Staatsparty aanwezig mr. F. Teulings,
secretaris-penningmeester en tevens lid
van de Tweede Kamer, en mr. H. A. M. T.
Kolfschoten van het partijbureau. Het
kringbestuur 's-Gravenhage der R.K. Staats
partij was vertegenwoordigd door den
voorzitter, ir. L. J. M. Feber, wethouder
van 's-Gravenhage, en den penningmeester
den heer G. A. Hinfelaar.
Voorts hadden diverse Haagsche katho
lieke vereen igingen en instellingen depu
taties gezonden.
R. K. BOND VAN OVERHEIDS
PERSONEEL.
Nieuwe adviseur.
Als opvolger van wijlen pastoor Jansen
heeft Z. H. Exc. Mgr. Huibers, bisschop van
Haarlem, tot geestelijk adviseur van den
Nederlandsche R. K. Bond van Overheids
personeel benoemd den weleerw. heer J.
Th. M. Kraakman, kapelaan der St. Jaco-
busparochie (dekenale kerk) te 's-Graven
hage.