DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Wat er met Paschen
gebeurde
Japansch-Russisch
neutraliteitspact
Momentje
DINSDAG 15 APRIL 1941
32ste Jaargang No. 9923
S)e Gcld^eHeSou^cimt
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015. Administratie 20935.
Giro 103003. Postbus 11.
Y Wij verlangen niet naar
een isolement
„Het streven naar beëindiging van de
groote gescheidenheid, welke er tusschen
de verschillende groepen van ons volk was
ontstaan, zal in de Nederlandsche katho
lieken warme voorstanders vinden".
Dit is geciteerd uit een artikel van L.
Beumer in de laatst-verschenen aflevering
van „De Nieuwe Gemeenschap".
Wie „De Leidsche Courant" leest, weet,
dat ook wij dat meermalen hebben ver
klaard.
Het is ee^feit, dat de Nederland
sche katholieken niet wenschen een iso
lement om het isolement, maar alleen,
wanneer en inzooverre de omstandigheden
daartoe dringen.
Zeker, wanneer men onder isolement
wil verstaan een eigen visie op de wijze,
waarop het algemeen tijdelijk welzijn be
hartigd en nagestreefd moet worden, dan
verklaren wij, een isolement als zoodanig
niet verwerpelijk te achten.
Maar dèt is niet een isolement.
Dèt is verscheidenheid. En: er is een car-
dinaal verschil tusschen ge- en vérschei-
denheid?
De katholieken hebben een eigen
visie omtrent de wijze, waarop het tijde-,
lijk welzijn behartigd en nagestreefd moet
worden, inzooverre zij dat tijdelijk alge
meen welzijn zien als ondergeschikt aan
's menschen einddoel en den mensch in zijn
strven naar het tijdelijk welzijn als ge
bonden aan zedelijke wetten.
Doch die eigen visie behoeft de practi-
sche samenwerking indien aan alle kan
ten het klare inzicht en de goede wil aan
wezig is volstrekt niet in den weg te
staan. In het geciteerde artikel zegt de
heer L. Beumer zeer juist: waarom
niet.
„Omdat de christelijke levensgedachte
geenszins het monopolie is van de katho
lieken, vervolgens omdat de katholieke
levensbeschouwing meerdere beginselen en
waarheden bevat, welke ook door het ge
zonde verstand kunnen worden achter
haald en aanvaard (natuurrechtelijke be
ginselen) en tenslotte omdat practische sa
menwerking dikwijls ook een kwestie is
van maatregelen, welke slechts op grond
van hun technische doelmatigheid beoor
deeld kunnen worden".
Wij hebben eenigen tijd geleden van
harte toegejuicht den tot stand gekomen
vorm van samenwerking in de kringen
van de georganiseerden middenstanders en
van de georganiseerde werkgevers. Nadien
is op het terrein van den landbouw een
eenheid verkregen ten aanzien van de pro
ductieslag, ten behoeve dus van de voed
selvoorziening; voor dit doel is een com
missie gevormd, waarin naast den voorzit'
ter, dr. Posthuma, de vier landbouworga
nisaties zitting hebben, de drie oude en
Agririsch front.
Wij herhalen, dat de katholieken een iso
lement slechts verlangen, wanneer en in
zooverre zij daartoe, om den beginsels-
wille worden gedrongen.
Y Ons bijzonder Onderwijs
Wij hadden het bovenstaande geschreven,
toen onze aandacht werd gevestigd op een
pleidooi voor de openbare school in „De
Arbeid", orgaan van het N.V.V.
In dat pleidooi lazen we o.m. het vol-
'gende:
„Deze (de openbare school) toch is
een school, die ons volk als eenheid on
gerept laat. Voor haar is de eenheid der
natie, zonder onderscheid van geloof
en gezindte, doel van de opvoedkundi
gen arbeid. Dit nu is voor de bijzondere
school niet mogelijk. Krachtens haar
aard en wezen moet zij de jeugd op
voeden in den geest van den eigen re
ligieuzen kring, terwijl de openbare
"school daarentegen ten opzichte van de
religie de noodige objectiviteit in acht
neemt".
Ziehier nu een frappant staal van door-
eenhaspeling van gescheidenheid eenerzijds
en verscheidenheid of onderscheid ander
zijds.
Als de openbare school leert „de eenheid
der natie, zonder onderscheid van geloof
en gezindte", dan leert zij iets onwerkelijks
en onwaars! Want dat onderscheid is, hoe
zeer men 't ook moge betreuren, een feit.
De Paaschdagen zijn rijk aan gebeurte
nissen geweest. Wanneer wij de krijgsver
richtingen aan een globaal overzicht on
derwerpen, komen de volgende feiten als
de voornaamste naar voren:
Vooreerst is op den Paaschmorgen de
Joego-Slavische hoofdstad Belgrado bezet
door Duitsche pantsertroepen, welke uit
het Zuiden kwamen. Daarmede is het lot
van Joego-Slavië symbolisch reeds beze
geld, want de bezetting van een hoofdstad
is altijd nog het teeken geweest van den
nederlaag en in negen van de tien geval
len is het meer dan een teeken. Zoo ook
hier. Het Servische leger schijnt nog
slechts weinig tegenstand meer te bieden;
het gros van de Servische strijdkrachten
is verslagen. Een aanduiding daarvan is
het bericht, dat de Duitsche vliegers boven
Joego-Slavisch gebied de laatste dagen geen
tegenstanders meer in de lucht ontmoe
ten.
De Kroaten hebben zich onafhankelijk
verklaard en aan alle kanten rukken ook
Italiaansche en Hongaarsche troepen het
land binnen. De Italianen rukken vooral
vanaf het Noorden, de Julische grens, naar
het Zuiden op, terwijl de Hongaren het
hun door het vredesverdrag van Trianon
ontnomen gebied weer in bezit nemen.
Onder dezen druk trekken de verslagen
Serven zich in het bergland langs de Adria-
tische kust terug, waar zij door de Duitsche
Stuka's onbarmhartig met bommen worden
bestookt.
Dat de Grieken ook beginnen te wijken,
volgt uit de herovering door de Italianen
van Koritz in Albanië. Tevens wordt ge
meld, dat de in Griekenland aan land ge
brachte Britsche expeditie-troepen alween
druk bezig zijn, zich in te schepen. Zij zul
len in het ontschepen en inschepen lang
zamerhand wel een ruime ervaring hebben
opgedaan!
In de haven van Tobroek zijn zij er even
eens mee bezig. De Duitsch-Italiaansche
strijdkrachten hebben Tobroek (in Cyre-
naica) ingesloten, waarna zij verder naar
de Egyptische grens zijn opgerukt. Achter
eenvolgens is Bardia en nu ook Solloem
(dat reeds op Egyptisch grondgebied ligt)
bezet. Terwijl het overschot van het versla
gen Britsche Lyfcië-leger zich in de haven
van Tobroek inscheept, welke haven zij
voor dat doel nog hardnekkig verdedigen,
worden de transportschepen door de Duit
sche bommenwerpers heftig aangevallen.
Een ander feit van beteekenis is de on-
derteekening te Moskou van het Japansch-
Russische neutraliteitspact. Het pact be
helst een niet-aanvalsverklaring en er is
een verzekering aan toegevoegd van de
grenzen der Mongoolsche volksrepubliek
en van het keizerrijk Mandsjoekwo. Met
dit laatste wordt een eind gemaakt aan al
lerlei kleine grensconflicten, die aanlei
ding gaven tot voortdurende wrijving.
Naar de Russische „Prawda" verklaart,
effenen zoowel het pact als de gegeven
verzekering den weg voor de regeling van
andere, nog niet opgeloste vraagstukken
tusschen beide landen, zooals de visscherij,
een handelsverdrag enz.
De Japansche pers wijst er o.a. op, dat
het pact van Moskou ten aanzien van het
Driemogenhedenpact en leemte heeft op
gevuld, doordat Japan thans evenals
Duitschland en Italië zijn betrekkingen
met Moskou b|j verdrag heeft geregeld.
Het pact van Drie is dus opnieuw versterkt
door nauwere betrekkingen tusschen Ja
pan, Duitschland, Italië en de Sovjet-
Unie. Het pact beteekent verder veiligheid
in het Noorden, en daardoor een versterk
te druk op Tsjoengking.
Ten slotte verklaarde de Japansche pre
mier prins Konoje:
„Het is mijn vaste geloof, dat het pact
in de betrekkingen tusschen de beide lan
den een historische beteekenis heeft en
dat het tot de bevordering van den we
reldvrede essentieel zal bijdragen."
En, als de openbare school leert de eenheid
der natie boven alle onderscheid van geloof
en gezindte, dan leert zij hetzelfde als de
bijzondere school.
Laten wij 't nu nog 'ns constateer en: de
katholieke school (om ons tot deze bijzon
dere school hier te beperken) voedt op in
derdaad „in den geest van eigen religieuzen
kring", maar met „de noodige objectivi
teit" ten opzichte van andere levensover
tuigingen, maar in den geest van een
practische verdraagzaamheid!
Wij willen in gepaste bescheidenheid ver
klaren, dat wij in de verdraagzaamheid, die
wij van de schoolbanken op de bijzondere
school af van onze opvoeders hebben ge
leerd, ons in het latere leven niet door an
deren hebben behoeven te laten overtref
fen....
DE INHOUD VAN HET PACT.
Zondagmiddag is in het Kremlin te
Moskou een neutraliteitspact tusschen
Japan en de Sovjet-Unie onderteekend.
De onderteekening geschiedde door
MatsoeokA, den Japanschen minister
van buitenlandsche zaken en Molotof,
den voorzitter van den raad van volks
commissarissen en volkscommissaris
van buitenlandsche zaken en wel om
14 uur 30 Moskouschen tijd.
Het bureau voor de inlichtingen te Tokio
heeft Zondagavond een communiqué uit
gegeven, waarin wordt medegedeeld, dat
de kern van het Japansch-Russische neu
traliteitspact als volgt luidt:
Het Japansche Rijk en de U.S.S.R., be
wogen door den wensch tot versterking der
vreedzame en vriendschappelijke betrek
kingen, die.tusschen de beide landen be
staan, hebben besloten een neutraliteits
pact te sluiten en zijn wederkeerig het vol
gende overeengekomen.
Art. 1. De beide hooge contracteerende
partijen komen overeen de vreedzame en
vriendschappelijke betrekkingen tusschen
haar te handhaven en elkanders territoriale
integriteit en onaantastbaarheid te eerbie
digen.
Art. 2. In geval een van beide hooge con
tracteerende partijen het voorwerp wordt
van militaire actie door een of meerdere
derde mogendheid (-heden), zal de andere
partij gedurende de geheele periode van
een dergelijk conflict de neutraliteit in acht
nemen. -
Art. 3. Het onderhavige pact zal van
kracht worden van den dag der voltrek
king van zijn ratificatie door de beide hoo
ge verdragsluitende partijen af en het zal
geldig zijn voor een tijd van vijf jaar. In
geval geen van beide hooge verdragsluiten
de partijen het verdrag niet een jaar voor
den afloop opzegt, zal het pact geacht wor
den automatisch aoor de volgende vijf jaar
te zijn verlengd.
Art. 4. Het onderhavige pact zal zoo spoe
dig mogelijk worden geratificeerd. De uit
wisseling der ratificaties zal geschieden te
Tokio, zoo spoedig zulks mogelijk is.
Tegelijk met de onderteekening van het
pact hebben de regeeringen van Japan en
de Sovjet-Unie een gemeenschappelijke
verklaring uitgegeven van de volgende
strekking:
De regeering van het Japansche Rijk en
de regeering der U.S.S.R. eerbiedigen, ten
einde de vreedzame, vriendschappelijke,
tusschen haar bestaande betrekkingen te
verzekeren óp de basis van den geest van
het tusschen de beide landen gesloten neu
traliteitspact, van de zijde van het Japan
sche Rijk de territoriale integriteit en on
schendbaarheid van de Mongoolsche Volks
republiek, en van de kant van de Sovjet-
Unie de territoriale integriteit en onschend
baarheid van het keizerrijk Mantsjoekwo.
VERKLARING VAN MINISTER HULL.
De Amerikaansche minister van buiten
landsche zaken, Cordel Huil, heeft in een
persconferentie op een commentaar op het
Russisch-Japansche pact de volgende offi-
cieele verklaring afgelegd:
„De beteekenis van het pact tusschen de
Sovjet-Unie en Japan met betrekking tot
de neutraliteit, zooals dit in de pers is
weergegeven, moet niet overschat worden.
Dit verdrag maakt den indruk overeen te
komen met de situatie, die in wezen sedert
eenigen tijd tusschen beide landen bestaat.
Derhalve vormt zij geen verrassing, of
schoon er twijfel bestond, of de beide re
geeringen haar al dan niet op schrift zou
den stellen. Natuurlijk blijft de politiek
van onze regeering ongewijzigd".
UITNOODIGING VAN MATSOEOKA
AAN MOLOTOF.
Naar Domei meldt, heeft Matsoeoka bij
het afscheid op het station te Moskou tot
Molotov gezegd: „Komt u in ieder geval
spoedig naar Japan". Zoowel Stalin als Mo
lotof had zich tot aan het vertrek van den
trein in den wagon van Matsoeoka bevon
den.
Een oordeel over
Nederland
DR. CONTI'S INDRUKKEN VAN
NEDERLAND.
Het Nederlandsche perskantoor te Berlijn
meldt:
„De Duitsche rijksgezondheidsleider dr.
Conti, die, zooals men weet, op uitnoodiging
van den rijkscommissaris rijksminister dr.
Seyss Inquart met zijn staf een bezoek aan
Nederland heeft gebracht, heeft van de Ne
derlandsche instellingen op het gebied der
volksgezondheid een uitstekende indruk ge
kregen. Zijn hooggespannen verwachtingen
blijken nog te zijn overtroffen".
De „Volkskrant" teekent hierbij o.m. aan:
„Geen nieuws, zal men zeggen. Inder
daad, maar het oordeel van deze Duitsche
autoriteit en deskundige moet aan de
zwartkijkers in ons eigen land iets zeggen.
Dezen erkennen, dat ons land in het verre
verleden groot is geweest, maar daarna en
met name de laatste tientallen jaren dit
is de gebruiketijke tijdsaanduiding is ons
land onder het demo-liberale bewind op elk
terrein jammerlijk te kort geschoten.
En nu komt de Duitsche deskundige ver
zekeren, dat de Nederlandsche instellingen
op het gebied der volksgezondheid
scheppingen juist van de laatste tientallen
jaren een uitstekende indruk op hem
hebben gemaakt en zijn hooggespannen
verwachtingen nog hebben overtroffen.
Zoo is er meer, dat den vreemdeling stof
tot lof en hulde heeft gegeven; men denke
slechts aan ons koloniaal beleid, dat ieder
ander tot voorbeeld wordt gesteld-
Geen Nederlander zal zoo dwaas zijn te
beweren dat het Nederlandsche bewind
feilloos is geweest, maar tusschen dit en de
minachting die men voor het verleden en
de mannen van het verleden aan den dag
legt, ligt een groote afstand.
De rechtschapenheid van den Duitscher,
die waardeering betuigt voor wat waardee
ring verdient, steekt gunstig af bij hetgeen
sommige „volksgenoten" ten nadeele van
het jongste verleden aanvoeren".
DE HONGAARSCHE TROEPEN OP DEN
BALKAN.
BOEDAPEST, 15 April (D. N. B.). M. T.
I. meldt uit Maria Theresiopel (Szabadka),
dat de illegale Tsjetniki-bonden met alle
middelen trachten onder de bevolking een
paniek te verwekken en daden van sabo
tage te plegen. Afdeelingen van de Hon
gaarsche Honvéd maken deze organisatie
onschadelijk.
ENGELSCH VLIEGTUIG NEERGESTORT.
PARIJS, 15 April. (D. N. B.). Een En-
gelsch vliegtuig is, naar de Fransche bla
den melden, midden in het dicht bjj Vire
gelegen plaatsje Saint Sever neergestort.
Er ontstond een brand, die vijf huizen ver-
knielde. In een der huizen werden negen
menschen onder de puinen bedolven en ge
dood. De beide inzittenden van het vlieg
tuig zijn verbrand-
DE WERELD
Op reis op tweeden Paaschdag. De
perrons zijn vol met haastige men
schen, die niet wachten willen, maar
reizen: Voort! Weg van de plaats van
hun inwoning naar een andere' plaats,
waar misschien straks bommen zullen
vallen. Wie zal het zeggen? Zij zijn op
zoek naar vreugde, naar familiehereeni-
ging, naar uitwisseling van gedachten,
terwijl er niets meer hemelsch, niets
rustigers, niets diep-gelukkigers bestaat
dan de zoete rust en de diepe stilte
rond den eigen haard.
Maar verandering schynt<.het wezen
van den mensch te zijn. En dit wezen
openbaart zich op zulke dagen. Daar
om zijn de perrons vol, de treinen vol
en drukkend warm.
En over het land daarbuiten koepelt
een grijsgrauwe hemel, waaruit zelfs
de regen valt. De wind waait en het is
buiten koud. En er gaan verhalen door
den trein en langs de drukke perrons,
dat er luchtalarm is geweest en dat er
weer bommen gevallen zijn. En het is
allemaal zoo weinig Paschen, zoo weinig
het feest der opstanding. Het is kil en
koud en regenachtig en somber en
oorlog.
Maar ik kjjk naar buiten, over het
land, dat nog dezelfde stille vrede
draagt als altijd. En ik zie de eerste
bloemenvelden. Paars en geel.
En midden door regen' en wind en
somberheid herhaal ik het hardnekkig
in mij zelf: En tóch is de wereld
mooi.
ZOON VAN PRESIDENT ROOSEVELT
GETROUWD.
NEW YORK, 15 April. (D. N. B.). Jamos
Roosevelt, de oudste zoon van president
Roosevelt, is op den tweeden Paaschdag
met de verpleegster, Romelle Schneider,
die hem in een ziekenhuis van Buenos
Aires, toen hij geopereerd moest worden,
heeft verpleegd, in het huwelijk getreden.
NEDERLANDSCHE R. K. TEXTIEL-
ARBEIDERSBOND.
Naar de 13.000.
Het „Hoog-Ambacht", orgaan van de Ne
derlandsche R. K. Textielarbeidersbond,
deelt mee, dat de actie, in de aanvang van
1940 gevoerd tot vermeerdering van het
ledental, een prachtig resultaat beloofde,
maar onderbroken werd door de Mei-ge
beurtenissen.
Kon toen het doel: de 13.000 leden halen,
niet worden bereikt, een hernieuwde actie
zal thans worden ondernomen, en het be
stuur vertrouwt met aller medewerking het
ledental zelfs boven de 13.000 te brengen.
In veertien dagen tijds zijn in een aantal
afdeelingen tweehonderd nieuwe leden ge
wonnen.
HOARE NAAR GIBRALTAR,
MADRID, 15 April. (Stefani). Uit La Li-
nea wordt gemeld, dat de ambassadeur van
Groot-Brittannie, Hoare, vergezeld van zijn
vrouw en een secretaris de grens heeft
overschreden naar Gibalta, waar zich de
militaire en vlootattaché's der ambassade
reeds bevinden.
Ondank» het slechte weer heeft men
drukke bewegingen kunnen waarnemen van
Engelsche schepen in de straat van Gibral
tar, waar een pantserschip en eenige tor-
pedobootjagers benevens twee duikbocten
zijn gepasseerd. De uitgang van de straat
naar den Atlantischen Oceaan word* scherp
bewaakt door schepen en vliegtuigen.
Temidden van het moeilijk begaanbare berglandschap van Joegoslavië
woedt de oorlog. Een overzicht van het Lajezerom-dal bij Sattel Hribovce
(Foto Weltbild)
