DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
dm anze
zanden
r
DONDERDAG 10 APRIL 1941
32ste Jaargang No. 9920
9a £etuLtöh£6oii/fca/itt
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015. Administratie 20935.
Giro 103003. Postbus 11.
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
Een ontluisterde kerk, zonder orgelspel,
zonder feestelijk belgerinkel en dartel
steigerend klokgelui. Zwarte gewaden. En
in onze ziel een vreemd schrijnen, een stil
verdriet, zooals dat om een sterfkamer
hangt. Wij kennen den zin van dit alles, wij
herdenken den dood van den Zoon van God,
die mensch geworden is.
Hij stierf op het kruis, in onbeschrijfe
lijke pijnen en doodelyke verlatenheid, na
geeseling en verguizing.
Och, mocht het gebrand staan in onze
ziel als de bloedvlek van Macbeth, die
nimmermeer wordt uitgewischt: Hij stierf
om onze zonden.
De folterende doodsangst van Gethse-
mani, het was om onze zonden!
De vernedering van de boeien bij de ge
vangenneming en het wraakroepende on
recht van de veroordeeling, het was om
onze zonden!
De smart over het verraad van Judas
en de laffe verloochening van Petrus, de
bespotting bijHerodes, de geeseling, de
kroning met doornen, het moeilijke kruis-
dragen, het driemaal vallen en alle pijnen
en alle smaad en vooral de zielsverplet-
terende verlatenheid van Calvarië, het was
om onze zonden.
Ja, wij kunnen elk voor ons zeggen: het
was om m ij ne zonden, het was door mij
ne schuld, mea culpa, mea culpa, mea
maxima culpa!
Die gedachte moet ons diep beschamen,
zij moet ons tevens genezing brengen.
Want zij moet in ons het hartstochtelijke
verlangen wekken, om de zonde voorgoed
uit ons leven te bannen.
De heidenen willen de zonde uit het le
ven bannen, door ze eenvoudigweg als
werkelijkheid te loochenen. Er bestaat
geen zonde, zeggen ze, want er bestaan
voor den mensch geen beperkende gren
zen, de mensch is vrij om te doen wat hij
verkiest. Arme dwazen! Zij beseffen niet,
dat de ontkenning van de zonde juist de
ontkenning van de menschelijke vrijheid,
maar daarmede ook van de menschelijKe
waardigheid is. Zonde immers veronder
stelt verantwoordelijkheid, maar verant
woordelijkheid veronderstelt natuurnood
zakelijk vrijheid. Want als de mensch geen
macht over zijn handelingen heeft, dan
kan men hem onmogelijk ter verantwoor
ding roepen.
Maar dan is het ook gedaan met de men
schelijke waardigheid. Dan is de mensch
niet meer de koning, die heerscht door zijn
wil, die spijts alle verlokkingen van het
kwaad toch het goede kiest, hij wordt de
jammerlijke slaaf van zijn hartstocht,
hoogstens een prachtig, maar uiterst ge
vaarlijk dier, heen en weer geslingerd
door het geweld van wilde begeerten.
De loochening van de zonde voert daar
om tot verminking van het leven. Zij heeft
de huiveringwekkende mensch met het
masker gekweekt, de mensch met de val-
sche lach en de sinistere oogen en het
verwrongen gezicht, de mensch, wiens ver
beten trekken verraden, dat zijn uiterlijke
bravpur slechts de camouflage van zijn
innerlijke onvoldaanheid is.
Neen, het geweldige probleem van
zonde wordt niet opgelost door de zonde
te ontkennen, het wordt slechts opgelost
door de zonde te overwinnen.
Jezus heeft die overwinning bevochten,
zijn heldhaftige dood op het kruis werd
een onuitputtelijke bron van kracht, waar
aan wij ons allen kunnen laven. Dat moet
de sterkende gedachte zijn, die ons op
Goede Vrijdag vervult. Dat is vandaag
onze Hoop!
Hoog staat het Kruis in <fe wereld, de
stroom van water en bloed vloeit voort
zonder grenzen van tijd of plaats. Voor
ons werd dat Bloed gestort, om onze zon
den; dat moet ons beschamen, maar ons
tevens bezielen met onverwoestbare le
vensmoed.
Want wij zijn verlost: de macht van de
zonde is gebroken!
DR. HENRI VAN ROOUEN,
Kruisheer.
Geen rzden om
te wanhopen
Het „Handelsblad" wijdt een reeks ar
tikelen aan de verhouding tusschen ons
volk en zijn dichters. Wij citeeren er een
paar zinnen uit:
„Dat het hedendaagsche religieuze
sectarisme de oorzaak zou zijn van de
verdeeling en de degradatie van het
volk tot groepen van luisteraars, be
twijfelt het „Handelsblad". Het is on
eindig zwakker dan bijvoorbeeld de
godsdiensttwisten, zooals ze zelfs in on
ze gouden eeuw hebben gewoed.
En als men bedenkt, hoe snel ons volk
den verschrikkelijken broedertwist van
den Geuzentijd te boven is gekomen,
hoe daarna, ondanks de heftigste we-
derzijdsche verkettering, de felste
theologische disputen, de veelvuldige
gerechtelijke aanklachten en straffen
(men denke maar eens aan Vondel en
Rembrandt) het nationale gemeen
schapsgevoel toch altijd weer alles te
boven kwam, dan is er ook nu geen re
den om te wanhopen."
Er is geen reden om te wanhopen aan
een„verbroedering" van ons volk. Zeker
niet.
Wij hebben gekend de oude politieke-
party-tegenstellingen. Die zijn er zeker niet
meer in hun onredelijk-scherpen vorm.
Maar daarvoor zijn andere politieke te
genstellingen in de plaats gekomen fel
ler, hartstochtelijker en daardoor van nog
nadeeliger invloed op rede en redelijk
heid.
Maar het staat voor ons vast, dat „er
ook nu geen reden (is) om te wanho
pen".
Geen reden om te wanhopen aan een,
alle politieke en andere verschillen over
spannende, eensgezinde samenwerking.
De tijd van zulk een samenwerking is
alreeds héél dicht nabij!
De wil om samen te werken, de neiging
om „elkaar te vinden" is er bij de over-
groote meerderheid van ons volk. Dit ls
een verblijdend verschijnsel van dezen
tijd.
Wie dit verschil nog niet heeft geconsta
teerd, schenke maar 'ns zijn aandacht aan
uitingen op verscheiden levensterrein, in
gesprekken, strevingen, daden. Wij bedoe
len niet, dat er een zekere eenheid wordt
opgelegd van boven-af, maar dat er in het
volk een streven leeft, om, eerbiedi
gend eerlijke verstandelijke meenings-
verschillen, welke berusten op een over
tuiging, over die meeningsverschillen heen
te komen tot een eenheid, die is iivliet be
lang van het volk, in het belang van het
land die is: een eisch van het gezond
verstand en van de gezonde moraal!
Een kortere verbinding Amsterdam-Rotterdam
DE „DEUTSCHE ZEITUNG" OVER
JODEN EN NEDERLANDERS.
De oudervereenigingvan een gymnasium
te Den Haag meende klaarblijkelijk ter
handhaving van haar byzonderen Neder-
landschen aard. zoo schrijft de „Deutsche
Zeitung i. d. Niederlanden" een Jood tot
haar voorzitter te moeten maken. En deze
Jood meende op zijn beurt, zich door het
aannemen van de functie van voorzitter
van dezen oudersraad in- de aangelegenhe
den van de niet-Joden in het algemeen en
van de Nederlanders in 't bijzonder te moe
ten indringen. Het gevolg is, dat deze Jood
in een Duitsch concentratiekamp over deze
demonstratie van een uitgesproken Neder-
landsch vrijheidsbegrip kan nadenken.
Er zullen nu zeker menschen zijn al
dus gaat de Deutsche Zeitung verder
die direct zullen beweren, dat nu alweer
aan de rechten en belangen der Nederlan
ders geraakt wordt. Daarbij valt op te mer
ken, dat de Rijkscommissaris nog pas kort
geleden heeft verklaard, dat de Joden niet
als een bestanddeel van het Nederland-
sche volk worden beschouwd. De Joden
zijn voor het nationaalrsocialisme en voor
het nat.-soc. rijk „de" vijand. De Rijks
commissaris heeft ook uitdrukkelijk ver
klaard, dat over dit princiep geen verorde
ning te verwachten is behalve regelingen
van politioneelen aard. De Joden worden
getroffen, waar zij gevonden worden en
wie met hen meegaat, heeft de gevolgen te
dragen.
Wanneer ongeacht deze volkomen dui
delijke verklaring een Jood zich toch geroe
pen gevoelt, om de belangenvertegenwoor
diging der Nederlanders op zich te nemen,
dan maakt hy zich daarmee tot hoofdda
der van een tegen de behangen der bezet
tingsmacht gerichte actie en demonstratie.
De gevolgen blijven niet uit. De familie
van dezen Jood kan echter blij zijn, dat er
in dit geval ook nog niet een verorde
ning over het vijandelijk vermogen tot gel
ding gebracht werd.
Men mag er evenwel niet aan twijfelen,
dat ten slotte ook eenmaal de Nederlan-
Wanneer over enkele maanden de tun
nel te Rotterdam voor het verkeer zal
kunnen worden geopend, schrijft <1e
K.N.A.C., zal de moeizame weg over de
bruggen te Rotterdam kunnen worden ont
gaan door het doorgaande verkeer, uit het
zuiden, dat op Amsterdam is gericht
Langs een sterk verbeterde traverse met
enkele ongelykvloersche kruisingen zal
men al spoedig den specialen autoweg
Rotterdam's Gravenhage bereiken, thans
nog een aaneengesloten vierbanigen weg,
die echter in de toekomst zal worden om
gebouwd tot een werkelijken autosnelweg
met gescheiden banen, die bovendien nog
een natrium verlichting zal worden
voorzien.
Thans staat het verkeer Rotterdam
Amsterdam echter reeds 15 K.M. nadat liet
zich aan de traverse van Rotterdam heeft
ontworsteld, reeds weer voor de volgende
traverse, n.l. die van Rijswijk en 's Graven-
hoge tezamen. Weliswaar duidt het nood-
bruggetje by den ingang van Rijswijk er
op, dat deze entree te zijner tijd (door
allerlei tegenwerkende omstandigheden
vermoedelijk pas in het voorjaar '1942) zal
kunnen geschieden over een trotsche nieu
we Hoornbrug, doch daarachter blijft toen
altijd de ongeveer 8 K.M. lange staJs-
traverse met zijn tallooze kruisingen, waar
over een enorm locaal verkeer moet -wor
den verwerkt.
Voor het verkeer uit noordelijk en ooste
lijk Rotterdam, adviseert de K.N.A.C., ten
einde de bezwaarlijkste gedeelten van de
Haagsche traverse te ontgaan, dan ook dik
wijls de route te kiezen over Hillegersberg,
Bleiswijk, de Kruisweg en verder het
westelijk gedeelte van den autosnelweg
Utrecht's Gravenhage, hoewel deze route
enkele kilometers langer is.
Is men tenslotte aan de grens tusschen
's Gravenhage en Wassenaar gekomen dan
vindt men tot Oegstgeest weaer een vier
banigen asfaltweg ter beschikking, die
echter moet worden gedeeld met veie bak
fietsen en bespannen wagens, hetgeen voor
albij avond de grootste gevaren mede
brengt.
Van Oegstgeest tot aan de grens van
Amsterdam vindt men een veilige breede
baan, die plotseling eindigt op een onge
lukkig landweggetje, dat voorloopig nog
altijd de toegang vormt tot 's Ryks hoofd
stad.
In de naaste toekomst zal de route Rot
terdamAmsterdam belangrijk worden
verkort door den aanleg van een nieuw
weg vak tusschen het vliegveld Ypenburg
en de Haarlemmermeer polder, waardoor
dus de traversen van Rijswijk, 's Graven
hage en Wassenaar worden ontgaan.
Van dezen nieuwen weg is het zuidelijke
gedeelte thans in aanleg. Het loopt van
het nieuwe verkeersplein by Ypenburg tot
ten Zuid-Oosten van Leiden, waar eerst
de aftakking wordt gemaakt naar den be-
staanden weg 's GravenhageAmsterdam
naby Oegstgeest. L
Pas later zal de weg ten Oosten van
Leiden worden doorgetrokken naar Bur
gerveen in de Haarlemmermeerpolder.
Naar aanleiding van desbetreffenden
aandrang van de K.N.A.C. werd destijds
reeds medegedeeld, dat daarbij zoo moge
lijk de weg met een tunnel onder de ring
vaart van Haarlemmermeer zal worden
doorgevoerd, inplaats van met een be
weegbare brug er over heen.
De nieuwe weg zal over de spoorbaan
en den autosnelweg 's Gravenhage
Utrecht worden heen geleid. Ter plaatse
zal een hooggelegen, ellips-vormig circu
latie-plein worden gemaakt, waardoor de
beide wegen in alle richtingen aansluiting
op elkaar krijgen. Een overeenkomstig
type verkeersplein zy het dat daarbij
slechts één der kruisende wegen een
autosnelweg is vindt men #thans reeds
bij Oudenrijn, waar de aftakking naar
Utrecht plaats vindt van den rijksweg
's HertogenboschOudenrijnAmsterdam.
Ter hoogte van Leidschendam krijgt de
nieuwe weg nog een half-klaverbladvor-
mige aansluiting op het wegennet in de
omgeving. De aftakking naar Oegstgeest
geschiedt eveneens zoodanig, dat er geen
kruisingen plaats vinden met het verkeer
op den later naar Burgerveen door te trek
ken weg.
In den zijtak naar Oegstgeest komt ook
ders zelf de gevolgen zullen moeten dra
gen, welke allen treffen, die nog altijd met
de Joden gemeene zaak maken.
Door de oprichting van een Jodenraad
wordt gezorgd, dat de Joden hun eigen
belangen kunnen waarnemen.
In de belangen van de anderen hebben
zij zich niet meer te mengen. Wanneer de
Joden onder elkaar blijven en zich nieat
langer met dingen bemoeien, welke hen
nu eenmaal niet meer aangaan, dan zal
hun nog een draaglijke overgangstoestand
gelaten worden, welke onder handhaving
van het standpunt, dat de Joden vijanden
zijn derhalve met in achtneming van
alle voorzichtigheid, welke tegenover vijan
den geboden is geen verdere maatrege
len tegenover hen noodig maakt dan die,
welke uit veiligheidsoogpunt noodzakelijk
nog eens een halfklaverblad-vormige aan
sluiting op een nieuw aan te leggen weg
langs de baan van de „blauwe tram
's GravenhageLeiden. Even ten Oosten
van de bekende uitspanning „de Vink",
bij de automobilisten vooral bekend we
gens het veelal langdurige oponthoud voor
de slagboomen in den gelijkvloerschcn
overweg en over de spoorbaan 's Graven
hageLeiden, om dan bij de Slaag met een
ingewikkeld stelsel van elkaar ongelijk-
vloersch kruisende wegen aansluiting te
vinden op den bestaanden Rijksweg
's GravenhageAmsterdam.
'HEROPENING TECHNISCHE
HOOGESCHOOL
De rector-magnificus van de Technische
Hoogeschool maakt bekend, dat de hooge-
school op Dinsdag 15 April a.s. voor stu
denten zal worden heropend, met dien
verstande, dat op dienzelfden dag de prac
tica, teekenzalen, e.d. toegankelijk zullen
zyn, en dat de colleges op den volgenden
dag, dus Woensdag 16 April, zullen aan
vangen.
Alsdan zal gewerkt worden volgens den
rooster, zooals die zou gelden „na de Kerst-
vacantie".
Zij, die bij hur. inschrijving slechts de
helft van het volle collegegeld hebben ge
stort, zullen slechts kunnen worden toege
laten, nadat zij ook den tweeden termijn
hebben voldaan door storting van 162.50
op postrekening no. 44248, ten name van
de Technische Hoogeschool, en daarvan op
het bureau van de administratie der Hoo
geschool aanteekening hebben doen maken
op hun inschryvingsbewijs.
COMMISSIE VAN ADVIES VOOR
DEN WONINGBOUW INGESTELD
De secretaris-generaal van de Departe
menten van Binnenlandsche Zaken en
van Financiën en de algemeen gemachtig
de voor den wederopbouw en de bouw
nijverheid hebben een commissie van
advies voor den woningbouw ingesteld.
In deze commissie ziin benoemd: tot lid,
tevens voorzitter, nir P. M. van der Drift,
administrateur, hoofd der afdeeling Volks
huisvesting van het departement van Bin-
nrnlandsche Zaken:
tot leden: ir. M. vaa der Kaa, hoofd
inspecteur van de Volkshuisvesting; dr.
ir. Z. IJ. van der Me^r, algemeen secretaris
van den algemeen gemachtigde voor dert
wcreropbouw en de bouwnijverheid, en
J Bakker, administrateur bij het depaite
ment van Financiën:
Aan deze commissie is als secretaris toe
gevoegd J. M. Hardeman, referendaris by
het departement van Binr.enlandschc
Zaken.
Momentje
MEJUFFROUW PAP.
Het zijn zoo de innerlijkste gevoe
lens van de menschelijke ziel, die
kleur blijven geven aan het dagelij k-
sche, kleurlooze, grauwe leven. Ge
voelens van een ander, die je uit de
sfeer halen van oorlog en moordzucht
en zoo en die je wankele overtuiging
weer verstevigen, dat er ook nog iets
anders in dit leven is. Nietwaar
juffrouw Pap.
Mejuffrouw Pap in Boedapest be
mint een jeugdig winkelier, die vreed
zaam en gelukkig van achter zijn
toonbank drops en chemicaliën ver
koopt aan zijn klanten. Als hij juf
frouw Pap niet ziet, denkt hij niet aan
juffrouw Pap. Dat is de fout. En juf
frouw Pap heeft er geen zin in nog
langer te wachten. Dus huurt zij twee
sterke kerels laat ik maar zeggen
van het genre verhuizers om den
jeugdigen winkelier te ontvoeren. En
nu begaat zy de fout, die mogen
wij de schrijvers van detective
romans gelooven onvermijdelijk
iedere misdadiger maakt. Zij betaalt
de verhuizers, die den winkelier voor
haar zullen verhuizen, reeds vooraf.
Deze zetten dat geld om in drank en
gaan dan naar den winkelier en ver
tellen hem, dat zij komen in opdracht
van juffrouw Pap om hem te ont
voeren. Het feest gaat natuurlijk niet
door. De politie komt eraan te pas
en juffrouw Pap wordt door de politie
ontvoerd wegens poging tot ont
voering.
Ik vind het jammer, dat het mislukt
is, maar dat doet verder niets ter zake.
Maar het geeft je wel een gevoel van
bevrijding te hooren, dat midden tus
schen de hevigste gevechten, bom
aanvallen op steden, en andere on
prettigheden de liefde bloeit op de
ruïnen der menschelijke beschaving.
God zy dank!
NEDERLANDSCHE ARBEIDERS IN
DUITSCHLAND
Vertrouwenslieden aangesteld
In de heden gehouden persconferentie
heeft de heer Haas, leider van de afdee
ling buitenland van het bureau voor de
tewerkstelling van buitenlandsche arbeids
krachten in Duitschland van het „Deutsche
Arbeitsfront", enkele mededeelingen ge
daan betreffende de verzorging van bui
tenlandsche, in het bijzonder van Neder-
landsche arbeiders in het Duitsche Rijk.
Er is allereerst voor de in het gouwge-
bied Berlijn werkende Nederlandsche ar
beiders een organisatie tot stand gekomen,
bestaande uit 50 Nderlanders, die be
schouwd kunnen worden als de vertrou
wenslieden der in deze omgeving werkende
Nederlanders.
Deze vertrouwenslieden zijn verdeeld
over de bedrijven, waar veel Nederlanders
werken of verblijven in kampen, waar uit
sluitend of voor het meerendeel Nederlan
ders zyn ondergebracht. Zij staan den Ne-
derlandschen arbeider met raad en daad
terzyde, en, wanneer er moeilijkheden of
klachten zyn, welke bezwaarlijk of in het
geheel niet met de bedrijfsdirectie opgelost
kunnen worden, behandelt de vertrouwens
man deze in nauwste samenwerking met
het Duitsche Arbeindsfront. Ook in Ham
burg, waar eveneens veel Nederlanders
werken, zal tot het aanstellen van vertrou
wenslieden worden overgegaan, evenals in
nog meer plaatsen, waar vele Nederlanders
te werk zijn gesteld.
De secretaris generaa van het Departement van Volksvooi lichting en Kunsten,
dr Goedewaagen. heelt deze week een bezoek gebracht aan 's Herlogenbosch
Burgemeester mr. F. van Lanschot (links) geeft dr Goedewaagen uitlegg no
omtrent de kuns'schatten «n het *»»d*u'S (Foto H*t 2w*—
