ZATEKDACi ZZ MAART 1941 32ste Jaargang No. 9904 GioieC Momentje v 3)e Ccid^clvcSoii^aiit Bureaux Papengracht 32. Telefoon: Redactie 20015. Administratie 20935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus 11. V Wie een houvast wil hebben Een bespreking van het boek van mgr.. dr. Robert Klimsch „De Dooden leven" in „Studiën" eindigt pater dr. G. Gorris S.J.: „Alles bij elkaar kan ik dit boek, met zyn griezelige verhalen en bovendien lu gubere voorplaat, aan niemand aanraden. Zeker niet aan zenuwachtige menschen vóór het slapen gaan. En ook niet aan an deren. Uit correspondentie en gesprekken is mij reeds gebleken, dat het verwarring sticht. Wie een houvast wil vinden in de verbijsterende tijden, die wij beleven, hij zoeke het in God, in Christus en in Zijn Kerk". 't Is niet de bedoeling, ons aan te slui ten bij de hier op genoemd boek geleverde critiek ook het tegenovergestelde ligt niet in onze bedoeling maar wij willen hier heel graag onderstreepen dezen wij zen en voor velen zoo nuttigen raad: „Wie een houvast wil vinden in de ver bijsterende tijden, die wij beleven, hij 'zoeke het in God, in Christus en in Zijn Kerk". Men zoeke niet zijn houvast in zooge naamde prophetieën óf in zoogenaamde openbaringen in prophetieën of openba ringen, die niet méér hebben dan mensche- lyk gezag. Ons geloof in God en in Gods Openba ring biedt ons een steviger houvast! Dat Geloof is de eenige en vaste grond slag van onze hoop, van onze zekerheid. Dat geloof is ons een bron van rotsvast vertrouwen en van vreugdevolle vrede on der alle omstandigheden. „Loof den Heer, omdat Hy goeder-- tieren is; prijst Zijn naam onder sna renspel; want Hij is liefelijk; al wat Hij wil, doet Hij in den hemel en op de aarde". Zoo, vol jubelende blijdschap, zingt de Kerk morgen op den vierden Zondag van de Vasten, genaamd Laetare (Verblijd u), in het Offertorium van de Mis. En luistert, hoe onwankelbaar ons ver trouwen moet zijn, hard als graniet, on wankelbaar als een rots: „Die op den Heer betrouwen, zijn als de berg Sion; hij zal in eeuwigheid niet wankelen, die woont in Jerusalem. Bergen zijn rondom haar en de Heer is rondom Zijn volk van nu af en tot in eeuwigheid". (Tractus). Bij het begin reeds van de Mis in de Introïtus worden wij opgewekt om ons te „verzadigen aan de volheid" onzer ver troosting. „Verblijd u, Jerusalem, en komt sa men gij allen, die haar liefhebt! Ver heugt u in vreugde, gij die in droef heid geweest zijt; opdat gij juichen moogt en u verzadigen aan de volheid uwer vertroosting". Ons Geloof in God en in God3 Openba ring verzadigt ons met een volheid van vertroosting! Vandaag willen wij eens" tusschen al het nieuws deze gedachte, deze werkelijkheid voorhouden. Deze werkelijk heid is ontzaglijk veel grooter dan het vele nieuws in de courant, dat in staat is den lezer te benauwen. En deze werkelijkheid is ook ontzaglijk veel grooter, dan zoovele z.g. prophetieën en openbaringen. AFLEVERING GEVOGELTE TEN BEHOEVE VAN ZIEKENHUIZEN, SANATORIA ENZ. Ten aanzien van de voorraden slachtge- vogelte, welke in vrieshuizen zijn opgesla gen en geregistreert bij de Ned. Centrale voor eieren en pluimvee te Beekbergen, maakt het Rijksbureau voor de voedsel voorziening in oorlogstijd bekend, dat een gedeelte dezer voorraden zal worden vrij gegeven ten behoeve van ziekenhuizen, sanatoria, gestichten voor ouden van da gen e.d. Deze inrichtingen zullen het gevogelte uitsluitend kunnen betrekken door bemid deling van een poelier. Formulieren, waar op door deze inrichtingen een toewijzing bij de Ned. centrale voor eieren en pluim vee kan worden aangevraagd, zijn verkrijg baar bij deze centrale te Beekbergen. De aanvragen moeten bij de Centrale zijn bin nengekomen vóór 31 Maart as. De prijzen, waarvoor het gevogelte kan worden betrokken, zijn vastgelegd in het prijzenbesluit voor gevogelte. De verhouding "Neder land-Duitschland UITEENZETTING DOOR DEN HEER SCHWEBEL. Voor een aantal vertegenwoordigers van plaatselijke weekbladen en andere perio dieken uit de omgeving van den Haag en Leiden heeft de gevolmachtigde van den rijkscommissaris voor de provincie Zuid- Holland, de heer Schwebel een uiteenzet ting gegeven van de taak van de pers in dezen tijd en daarbij uitvoerig gesproken over de verhouding tusschén Nederland en Duitschland. Moet, aldus spr., de beteekenis van de pers in het algemeen van buitengewoon groot belang worden geacht, zeer zeker geldt dat ook voor de „kleine pers", wier invloed op den lezerskring veelal grooter is dan van de landelijke bladen, omdat de plattelandsbevolking over het algemeen de dingen met minder reserve aanvaardt. Het Nederlandsche volk, dat sedert eeuwen in vrede" heeft geleefd, beleeft den huidigen oorlog als iets onnatuurlijks: het vermag hem niet te zien als een groot historisch gebeuren, dat boven de men schen uitgaat en dat zij moeten ondergaan. Voor de Nederlanders die niet als de Duitschers, den strijd om het bestaan heb ben moeten voeren, is dat heel moeilijk te begrijpen, maar toch voltrekt zich ook on der hen een geestelijke ommekeer, welke zich op verschillende manieren uit. Gaan deweg' wint hier de gedachte veld, dat deze oorlog een einde zal maken aan ge heel de liberalistische wereldbeschouwing, die staatkundig den grondslag der demo cratie vormde. Het is de fout der demo cratie geweest en tevens de reden van haar ondergang, dat de verantwoordelijk heid der staatsleiding niet vastomlijnd was. Dynastie, parlement en de partijen onderling schoven elkander de verant woordelijkheid op de schouders en het beste bewijs, dat de leiding innerlijk hier te lande niet gezond was, is dat de staats leiding binnen vijf dagen na het Duitsche offensief in elkaar zakte. Deze woorden houden allerminst een verwijt in, maar het moet worden vastgesteld, dat in Ne derland het pacifisme hoogtij vierde en dat is de ergste ziekte, welke een staat kan treffen. De Nederlandsche staat is ge vallen bij gebrek aan bewaking. Sprekende over het begrip „vrijheid in nationalen zin, zeide de heer Schwebel, dat de meerderheid van het Nederlandsche volk daaronder verstaat het herstel van de vrije zelfstandigheid, zooals zij tot 10 Mei is geweest. Wij, Duitschers, aldus spr., respecteeren die vrijheidswil, maar wij voegen daaraan toe: volledig vrij is alleen dat volk, dat ook in staat is met eigen kracht zijn vrijheid te verdedigen. Zoo niet, dan is dat volk in wezen afhankelijk gelijk hier, te lande het geval was, doordat Nederland vertrouwde op de Britsche macht. De Nederlandsche vrijheid was in feite dan ook slechts een fictieve. Er is evenwel ook een deel van het Ne derlandsche volk, dat herstel der zelf standigheid afleidt uit de bloed- en lots verbondenheid met het Duitsche volk. Deze is inderdaad bijzonder groot; de ver schillen in .volksaard tusschen de Noord en Zuid-Duitsche volksstammen bijvoor beeld zijn naar den aard van bloed en temperament grooter dan die tusschen den Prijsopdrijving ƒ5500 BOETE VOOR PRIJS- VERHOOGING VAN VETTEN. De inspecteur voor de prijsbeheersching te Amsterdam heeft wederom eenige tucht- beschikkingen gewezen, waaruit blijkt, dat het verhoogen van prijzen, zonder dat dit is toegestaan, een riskante zaak is. Een naamlooze vennootschap te Amster dam, welke dierlijke grondstoffen ver werkt, heeft in de afgeloopen maanden een flinke winst gemaakt door den prijs te verhoogen van haar producten. Technische vetten, welke vroeger voor 17.per 100 K.G. werden verkocht, werden nu aange boden voor prijzen, die varieerden tus schen /26.en 32.— per 100 K.G. Van een groote partij consumptievet werd de prijs met ƒ22.per 100 K.G. ver hoogd, terwijl hetzelfde gold voor andere producten, zooala beendermeel en been derlijm. Deze naamlooze vennootschap werd veroordeeld tot het betalen van een boete van 5500, waardoor haar de winst, welke zij met de prijsverhooging behaalde, weer is ontnomen. Waar het levensmiddelen betreft, zijn prijsverhoogingen van enkele centen ech ter reeds ernstige feiten. De winkelier R. te Amsterdam, die aardappelen verkocht voor 10 cent per K.G. in plaats van voor den voor die soort vastgestelden prijs van 8 cent, zal 75 moeten betalen. De winkelier C. S. te Haarlem zag er een voordeel in om busjes Zwitsersche kaas, die aanvankelijk voor 16 cent verkocht wer den, voor 20 cent per busje te koop aan te bieden. Met een boete van 50.werd zijn aandacht op deze onjuiste handelwijze ge vestigd. Dat het zaak is, dat elkeen zich terdege Nederlandschen stam en bepaalde Duitsche volksgroepen (Westfalen, Hannover, enz.). Wie niet volslagen blind tegenover de historie staat, moet inzien, dat Engeland van het vasteland van Europa is uitge schakeld en dat Duitschland het continent beheerscht. Engeland heeft door de histo rie heen steeds ons bestaan bedreigd. Het kan ons derhalve niet onverschillig zijn, hoe het Nederlandsche volk staat ten op zichte van het Duitsche. Onze plicht tegen over het eigen volk dwingt ons ertoe ons te wapenen tegen de mogelijkheid van een herhaling van den tienden Mei. Het is voor Duitschland's eigen bestaan, ontoe laatbaar, dat tusschen Engeland en het Duitsche rijk een land ligt, waarvan de bewoners innerlijk vijandig staaiï tegen over Duitschland. Een economische samenwerking biedt in dit opzicht onvoldoende waarborgen. Het komt aan op een innerlijke gemeenschap. De Fuehrer heeft duidelijk gezegd, dat het in zijn bedoeling ligt, de Nederlandsche zelfstandigheid zoover te herstellen als slechts mogelijk is. De onzerzijds erkende bloedsgemeenschap met het Nederlandsche volk brengt mede, dat wij dat volk eeren, dat wij er niet aan denken, het in knecht schap te doen leven, maar dat het onze iningste en eerlijke wensch is, daarmede in broederlijke gemeenschap te leven. Maar eerst als die wensch ook van de an dere zijde tot uiting wordt gebracht, kan er sprake zijn van het wederzijdsche ver trouwen, dat de noodzakelijke voorwaarde vormt voor het herstel der zelfstandig heid. Men kan met die samenwerking niet wachten, totdat eens de vrede gesloten zal zijn. In het organische leven is stilstand ondenkbaar en in een dergelijke bewust- afwachtende houding schuilt een element van innerlijke onoprechtheid, zelfs van lijdelijken weerstand. Het internationale oorlogsrecht gaf Duitschland de bevoegdheid de geheele Nederlandsche weermacht in gevangen schap weg te voeren; de Fuehrer heeft dat niet gedaan, maar integendeel met gene raal Winkelman een wapenstilstand geslo ten, welke eenig is in de annalen der oor logsgeschiedenis. Alleen reeds uit die overweging rust op het Nederlandsche volk de verplichting, om dit niet als iets vanzelfsprekends te aanvaarden, maar om zelf de nieuwe toekomst mee voor te be reiden. Duitschland heeft het volste recht Nederland als zijn y CM te behandelen, maar het doet dat niet omdat het in de- Nederlanders zijn ware vijanden niet ziet. En daarom is het ook mogelijk, dat de le vensstandaard hier te lande altijd nog een graad hooger is, dan in Duitschland. Steeds meer Nederlanders en waar lijk niet uitsluitend leden der N.S.B. ko men tot het inzicht, dat het lot van het eigen land zich in gemeenschap met Duitschland moet voltrekken. Waar wij den Nederlanders eer bewijzen, zoo schuilt daarin voor hen niets oneervols om „ja" te zeggen. Het is de taak van de Nederlandsche pers om den toestand weer te geven over eenkomstig de werkelijkheid: zij dient den haat onder het eigen volk te voorkomen en evenmin haat te zaaien tegen de Be zettende Macht Wie heden ten dage waarlijk pro-Neder land is, moet bespeuren, dat hij ook pro- Duitsch is in dien zin, dat hij zich reken schap geeft van de lotsverbondenheid, die de basis vormt waarop de Nederlandsche vrijheid berust. op de hoogte blijft stellen van de geldende maximumprijzen, bleek bij de berechting van J. K., een slager te Amsterdam, die door middel van advertenties in dagbla den houtblokken aanbood voor den prijs van ƒ5.75 per 100 K.G. Hij had dienen te weten, dat de maximumprijs was vastge steld op 4.per 100 K.G. Toch bleken er nog afnemers te vinden te zijn voor zijn aanbod, want in enkele dagen verkocht hij ongeveer 3500 K.G. uit zijn voorraad. Wat hij teveel verdiende, zal hij door een boete van ƒ80.ruimschoots moeten te rugbetalen. THEE WORDT DUURDER. Twee cent per half ons. Met ingang van 20 Maart is de detailprijs voor thee met 0.02 per half ons verhoogd. Deze verhooging is het gevolg van de hoo- gere kosten, die den langeren duur van den opslag met zich meebracht, aldus het Ned. Weekblad voor Kruidenierswaren. Volgens de meening van het blad zou deze verhoo ging slechts gelden voor de thee, die Don derdag werd toegewezen en dus niet voor de thee, die bij de kruideniers aanwezig is. DE 70ste VERJAARDAG VAN MR. AALBERSE. De „Utrecbtsche Courant" plaatste Woensdag een artikel, waarin vermeld, dat mr. Aalberse „morgen" zijn 70sten verjaardag viert. Deze mededeeling heeft ook ons op een dwaalspoor gebracht in ons artikeltje op j.L Donderdag. Het blijkt ons nu, dat de,, Utrechtsche Courant" zich heeft vergist: de verjaar dag van mr. Aalbers is Donderdag 27 Maart. Bij verordening van den Rijkscommis saris voor het bezette Nederlandsche ge bied betreffende het afkondigen van het civiele standrecht is om.: het volgende be paald: Artikel L (1) Wanneer de Rijkscommissaris voor het bezette Nederlandsche gebied zulks voor de handhaving of het herstel van de openbare orde en van de veiligheid van het openbare leven noodig acht, kondigt hij voor dit gebied of voor bepaalde dee- len daarvan het civiele standrecht af. (2) Het civiele standrecht treedt door de enkele afkondiging daarvan terstond in werking. Deze afkondiging geschiedt door aanplakking op openbare straten, wegen en pleinen, door den radio-omroep, door de pers of volgens plaatselijk gebruik. De op heffing van het civiele standrecht geschiedt dienovereenkomstig. (3) De afkondiging van het civiele stand recht gaat gepaard met het bevel, dat een ieder zich heeft te onthouden van iedere beroering, welke de openbare orde en de veiligheid van het openbare leven zou kunnen verstoren of in gevaar zou kunnen brengen, en zich heeft te schikken naar de bijzondere maatregelen van den Rijkscom missaris, welke deze, daarbij uitdrukkelijk de aandacht vestigdende op de scherpte van het civiele 6tamdrecht, uitvaardigt, terwijl hij, die aan een en ander niet vol doet, standrechtelijk zal worden vervolgd. Artikel 3. (1) De hoogere SS- en politieleider treft alle maatregelen, welke hij voor de hand having en het herstel van de openbare orde en de veiligheid van het openbare leven noodig acht. (2) Hij vaardigt de ter uitvoering van zijn taak noodigde rechtsvoorschriften uit. Deze kunnen, onverminderd het bepaalde in artikel 7, geldboeten tot een onbeperkt bedrag, hechtenis van ten hoogste zes we ken en gevangenisstraf van ten hoogste vijf jaren inhouden. Zij dienen op de wijze, als bedoeld in artikel 1. lid 2, tweede vol zin, te worden afgekondigd. (3) Bij de uitvoering van zyn taak kan de hoogere SS- en politieleider van het gel dende recht afwijken. Artikel 4 (1) De Rijkscommissaris benoemt voor het geheele gebied, waarvoor het civiele standrecht is afgekondigd, een bijzonderen ge v olmachtigde. (2) Het geheele openbare bestuur, met uitzondering van de politie, is onderge schikt aan den bijzonderen gemachtigde, voor zoover de hoogere SS- en politielei der in deze niet overeenkomstig het eerste lid van artikel 3 ingrijpt. (3) De bijzondere gemachtigde vaardigt de ter uitvoering van zijn taak noodige rechtsvoorschriften uit. Deze kunnen, on verminderd het bepaalde in artikel geld boeten tot een onbeperkt bedrag, hechte nis van ten hoogste zes weken en gevange nisstraf van ten hoogste vijf jaren inhou den; zij dienen op de wijze, als bedoeld in artikel 1, lid 2, tweede volzin, te worden afgekondigd. (4) Bij de uitvoering van zijn taak kan de bijzondere gemachtigde van het gel dende recht afwijken. (5) De Rijkscommissaris behoudt zich het recht voor ook voor bepaalde deelen van het gebied, waarvoor het civiele stand recht is afgkondigd, bijzondere gemachtig den te benoemen. Artikel 5. De werkzaamheden van alle vertegen woordigende lichamen, zoomede van alle openbare bestuurscolleges, welke in ver gadering besluiten nemen, blijven rusten. Hun bevoegdheden gaan over op het daar voor in aanmerking komende leidende be stuursorgaan (bij voorbeeld commissaris in de provincie, burgemeester, dijkgraaf enz). Artikel 7. Hij, die na afkondiging van het civiele standrecht opzettelijk aan beroeringen, welke de openbare orde en de veiligheid van 'het openbare leven zouden kunnen verstoren of in gevaar zouden kunnen brengen, deelneemt, alsmede degene, die opzettelijk in strijd handelt met de inge volge het derde lid van artikel 1 uitgevaar digde bijzondere maatregelen van den rijks commissaris, wordt standrechtelijk ver volgd. Hij wordt met den dood, in lichtere gevallen met levenslange tuchthuisstraf of met tijdelijke van ten minste tien jaren gestraft. Artikel 9. Deze verordening treedt in werking op den dag harer afkondiging. AAN DE PAAL RUIKEN. Dit is eigenlijk niet voor U bestemd, maar voor de seinhuiswachters der Nederlandsche Spoorwegen, die door de directie worden aangemaand niet „aan de paal te ruiken", omdat ieder ruikertje anderhalf mud kolen kost, omgerekend in huisbrand vijftien kit- jes. U zult misschien wel denken: het lijken wel hondjes. Maar dit is maar zoo'n uitdrukking van het personeel der Nederlandsche- Spoorwegen, die er natuurlijk als in ieder vak een eigen terminologie op nahouden. Aan de paal ruiken wil zeggen, dat de ma chinist de stoom moet afsluiten om vaart te minderen als hij een onveilig sein nadert, dat juist op veilig springt op het oogenblik dat hij voor den paal zal stoppen. Ik vind deze zuinigheid echter van het grootste belang ook voor ons, ge wone menschen, die ons eigen ver voermiddel hebben, dat door eigen beenemkracht wordt bewogen. Hoe dikwijls gebeurt het niet, dat de verkeersagent ons in figuurlijken zin aan de paal laat ruiken, als hij juist op het laatste oogenblik ons den doortocht verspert en wij daarna alle krachten moeten inspannen om weer op gang te komen? Dat kost ons wel geen vijftien kitjes kolen, maar met de huidige rantsoering kunnen wij met onze vitaminale brandstof toch ook maar niet al te rauw omspringen. En ik stel daarom den. commissaris van politie voor, dat de verkeersagent, die ons zoo iets lapt, ons een boter bonnetje schuldig is. V De regeling van de bouwnijverheid Krachtens het besluit betreffende de bouwnijverheid, dat op 7 Januari 1941 ge publiceerd is, is de algemeen gemachtigde voor den wederopbouw, dr. ir. J. A. Rin gers, belast met de algeheele leiding van de bouwnijverheid. Zooals indertijd uitvoerig is uiteengezet zal de taak van dr. Ringers als algemeen gemachtigde voor de bouwnijverheid in de eerste plaats gezien moeten worden m verband met de bijzondere omstandighe den van dit oogenblik. Maar daarnaast hebben toch ook overwegingen tot de in stelling van deze voor Nederland geheele nieuwe figuur geleid, welke een meer al gemeen karakter hebben en welke de ge- trofen regeling ook voor normale tijden van beteekenis doet zijn. Het wederopbouwwerk en alles wat daarmede samenhangt is een complex van vraagstukken, waarvoor centrale leiding onmsibaar is. Daarnaast is er echter ook een meer algemeene zijde: het voornemen om tot een betere regeling van den omvang der bouwbedrijvigheid te komen. Hoe stelt dr. Ringers zich nu voor dit alles te verwezenlijken? Het is geenszins de bedoeling om als een bouwdictator op te treden. De zelfwerk zaamheid en verantwoordelijkheid van al degenen, die bij de bouwnijverheid betrok ken zijn, zullen zooveel mogelijk behou-, den blijven. Om hen van advies te dienen over de maatregelen, welke tot uitvoering van het besluit bouwnijverheid zullen moeten worden genomen, heeft dr. Rin gers dezer dagen een commissie ad hoe ingesteld, welke onder voorzitterschap staat van ir. J. C. Keiler, algemeen secretaris en dr. Ringers, en waarin de verschillende groepen, die bij het bouwbedrijf belang hebben, vertegen woordigd zijn. Leden dezer commissie zijn: mr. dr. H. J. van Burcken Fock, dr. ir. H. G. van Beusekom, W. Bruynzeel, ir. W. H. B. van Dunné, F. B. J. Gips, ir. G. B. R. de Graaff, dr. Ph J. Idenburg, E. van Laer, is. W. G. Lingbeek, ir. B. A. Verhey, ir. J. J. van der Wal, J. A. van Wijngaarden en prof. ir. H. T. Wiers. DEZEN ZOMER TOCH CONSUMPTIE-IJS? Naar het „Vad." verneemt zijn bespre kingen gaande over het vraagstuk der ijs- bereiding voor den zomer. Dat is een vraagstuk geworden door de diverse distri butiemaatregelen. Den Nederlandschen Bond van Markt- koopliedenvereenigingen boezemt deze zaak natuurlijk veel belang in. De bond vernam, dat het plan is de ijsbereidlng zij het met beperkingen te laten door gaan. Suiker zal worden verstrekt. De bindmiddelen, die schaarsch zijn, zullen worden gedistribueerd. Wafels, bekers, enz. zyn in voldoende mate .beschikbaar. Het gaat alleen nog om de regeling voor de melk, die het belangrijkste bestand deel is.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1941 | | pagina 1