DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Momentje
DONDERDAG 20 MAART 1941
32ste Jaargang No. 9902
S)e £eui&eli£(Soti/fca/nt
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015. Administratie 20935.
Giro 103003. Postbus 1L
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
Mr. P. J. M. Aalberse.
Vandaag is Aalberse 70 jaar geworden.
Er zal niemand in het land zyn, die de
zen harden en eerlijken socialen wer
ker vandaag niet zou willen aanbieden zyn
hartelijke gelukwensohen.
Aalberse de sociale werker. Men
kan niet van hem zeggen, dat bij zijn ar
beid, bij de uitvoering van zyn werkpro
gram, van zijn levenstaak vóórzat de
dienst van zijn persoonlijke belangen. Hij
wilde dienen Kerk en Vaderland, hij
wilde verbeteren de geestelijke en stoffe
lijke positie van de volksgenooten, die tot
dan toe te veel onder druk en dwang van
kapitalistische overheersching leefden.
Aalberse oprichter en directeur van
het Centraal Bureau der K. S. A. te Lei
den, wethouder van de gemeente Leiden,
gedurende een kwart eeuw lid van de
Tweede Kamer, hoogleeraar aan de Tech
nische Hoogeschool te Delft, zeven jaar
minister van Arbeid, lid van den Raad van
State, minister van Staat. Een staat van
dienst, die diepen eerbied afdwingt. Maar
vóór ons staat naast er bóven al die hoo-
ge ambten en eervolle waardigheden de
persoon van Aalberse: waar, eerlijk en
oprecht; eenvoudig van-binnen-uit en een
voudig in zijn uiterlijk milieu, betrekkelijk
zeer bescheiden levend en met weinig te
vreden de persoon van Aalberse, in
hoofd en hart kind der Katholieke Kerk,
in merg en been zoon van het Vaderland.
Aan een artikel gisteravond in de
„Utrechtsche Courant" geschreven door
mr. A. baron van Wijnbergen ontleenen
wij hier gaarne enkele passages.
„Leerling van Schaepman, had hij van
dezen ook ontvangen diens heerlijke harts
tochtelijke liefde voor de Kerk, voor den
Paus. En waar het gevraagd werd, stond
hij steeds op de bres om de rechten van
God's Kerk te verdedigen. Steeds toeonde
hij op voorbeeldige wijze stiptelijk te wil
len leven gelijk het door de Moeder wordt
gewenscht, zich dan ook onder Haar schut-
se, in welke moeilijke omstandigheden
ook, rustig en veilig voelend."
„Deze man van arbeid was vóór alles
man van gebed; moedig en blijmoedig ver
richtend den vaak zwaren arbeid, nadat in
een hartelijk gebed den onmisbaren zegen
daarover afgebeden was, een man van
rotsvast, kinderlijk Geloof, en daarin wor
telend onwankelbaar Godsvertrouwen, dat
hem ook in de meest sombere tijden, blijde
opgewektheid, onverstoorbaar optimisme
behouden deed."
.Trouwe zoon ook van het Vaderland.
In een tijdvak als dat van de laatste
halve eeuw, waarin dringend hervormin
gen gevraagd werden op maatschappelijk
terrein, waarin de „Rerum Novarum" zou
moeten worden ten uitvoer gelegd, waarin
richtlijnen, door zoovelen uitgestippeld
in binnen- en buitenland, zouden moeten
worden bestudeerd en met elkaar in ver
band gebracht, mag ook het Vaderland
zich gelukkig prijzen in Aalberse een socia
len werken, een socialen leider gevonden
te hebben."
„En toch.... het resultaat van zooveel
arbeid zou allicht heel wat kleiner ge
weest zijn, had Aalberse niet het voor
recht gehad dagelijks te genieten de sfeer
Vein een zonnig Katholiek gezin, het
voorrecht omgeven te zijn door een lieve
vrouw, en lieve kinderen, door een vrouw,
die, gelijk hij zelf het voor mij eens kort
samenvatte, den man „laatwerken"."
Wij spreken ook heel in het bijzonder na
mens Leiden, de geboortestad van den ju
bilaris, de hartelijke bede uit, dat God de
zen zoo vitalen man nog vele jaren moge
sparen!
De nieuwe vleeschbon
Ook voor paarden- en
schapenvleesch
Gedurende het tijdvak van Donderdag
20 Maart tot en met Zondag 30 Maart,
geeft zcoals wij reeds hebben ge
meld elk der vier met „08 vleesch" ge
merkte bonnen van de vleeschkaart recht
op het koopen van 100 gram vleesch,
been inbegrepen, of een rantsoen
vleeschwaren. Be met „08 worst, vleesch-
waren" gemerkte bon geeft uitsluitend
recht op het koopen van een rantsoen
vleeschwaren.
De bonnen, welke op 30 Maart a.s. nog
niet zijn gebruikt, blijven nog geldig tot
en met Woensdag 2 April.
De aandacht wordt er op gevestigd, dat
thans ook paarden- en schapenvleesch
onder de distributie vnT-len, zoodat de
rantsoenen ook gelden voor deze vleesch-
soorten.
Het rantsoen vleeschwaren, dat per bon
kan worden gekocht bedraagt 75 gram
voor gerookt of gekookt varkens-, rund-,
kalfs-, paarden- en schapenvleesch en
voor gekookte worstsoorten, rolpens en
knakworst, 125 gram voor leverartikelen,
tongenworst en nierbrood en 150 gram
voor bloedworst.
WINTERHULPEN EDERLAND
Gironummer van de W. H N.
Stort op 5553 of 877.
Kasvereeniging N.V., A'dam.
Postgironummer 877.
De Bank van de W. H. N. is
5553
De houtvoorziening in
Nederland
Een gevolmachtigde zal
productie en verbruik regelen
Tusschen de bevoegde Duitsche en Ne-
derlandsche dienstorganen wordt overleg
gepleegd over de aanwijzign van een ge
volmachtigde voor de bosch- en houtvoor
ziening, met het oog op de tegenwoordige
en toekomstige verzekering van de be
hoefte aan hout als grondstof, wiens be
moeiingen zich uitstrekken over alle vraag
stukken, welke met de productie en leve
ring van ruw hout verband hebben.
De beteekenis van deze grondstof is
steeds grooter geworden, zoodat zij thans op
de eerste plaats van alle ruwe materialen
is gekomen. Hout wordt gebezigd in het
bouwbedrijf, den mijnbouw, den scheeps
bouw, de papier-, lucifers-, meubel-, spring
stof-, textiel- en veevoederindustrie, in
duizenden chemische producten, voor de
vervaardiging van synthetische benzine,
bij de spoorwegen en in andere takken van
bedrijf, die hier niet alle genoemd kunnen
worden, zoomede als materiaal voor aller
lei kunstvoorwerpen.
Men kan gerust zeggen, dat hout het
meest veelzijdige van alle ruwe materialen
is, omdat het een gansche rij van sleutel
posities inneemt, waarop andere industrieën
zijn aangewezen. Niet vergeten rij, dat hout
ook als brandstof wordt gebruikt, doch de
situatie in de houtwereld bestemt dit ma
teriaal voor doeleinden van hooger belang.
Hout is een natuurproduct, het product
van het boschwezen. Daardoor is de betee
kenis van het boschbedrijf gelijktijdig met
zyn product toegenomen. Op het gebied
van de bebossching blijft in ons land steeds
nog zeer veel te doen, hoewel een klein,
doch voortreffelijk staatsboschbeheer in de
laatste jaren te zamen.met de Nederland-
sche Heidemaatschappij goede vorderingen
in den boschstand heeft weten te verkrij
gen.
De in het Duitsche Rijk sedert jaren juist
gebleken stelregel, alle takken van be
drijf, in welker middelpunt het hout staat,
organisch te ordenen en in een centrale
samen te brengen, dient nu ook In Neder
land toepassing te vinden.
Hierbij kan met zekerheid worden gere
kend op een belangrijk voordeel voor de
Nederlandsche volksgemeenschap, wan
neer de bestuursmaatregelen worden ver
eenvoudigd, plannen en de uitvoering daar
van doeltreffend worden geleid en de hout
voorziening den lande meer dienstbaar
wordt gemaakt.
Met het bosch is bovendien een reeks
van belangen voor de bevolking verbonden.
Ook deze moeten worden bevorderd.
Voorzoover de natuur- en heembescherming
met boschzorg, boom- en struikaanwas sa
menhangt, zal deze evenzoo tot de taak van
den gevolmachtigde dienen te behooren.
Een verder arbeidsgebied voor hem is de
regeling van de jacht-aangelegenheden in
overleg met de vertegenwoordigers van
den landbouw.
Uit de hier in het kort genoemde belan
gengroepen zullen den gevolmachtigde vak
kundige medewerkers ter zijde staan. Tege
lijkertijd zullen de leiders van de betref
fende departementen zoo mogelijk vele
hunner volmachtei aan het nieuwe insti
tuut, dat onder hun leiding werkt, over
dragen. Hierdoor wordt een eenvoudige en
snelle werkmethode verkregen, die in de
tegenwoordige situatie van bijzonder be
lang is.
De verhooging van den
tabaksaccijns
DE ZEGELS VOOR HEFFING DER
OPCENTEN.
Geen navordering van opcenten voor
voorraden.
Wij hebben melding gemaakt van de te
wachten verhooging van den tabaksaccijns,
waarop met ingang van 1 April a.s. 100 op
centen zullen, worden geheven.
Uit een in de Staatscourant van 19
Maart gepubliceerde mededeeling van den
secretaris-generaal van het Departement
van Financiën blijkt thans, dat deze op
centen worden berekend over het accijns-
bedrag, dat blijkens den op het tabaksze
gel vermelden kleinhandelsprijs voor een
verpakking of voor een sigaar (indien
stuksgewijs gezegeld) verschuldigd is. De
opcenten worden geheven in heele of hal
ve centen; onderdeelen van een hal ven
cent worden voor een halven cent gere
kend.
Voor de heffing van de opcenten worden
de zegels, welke ter voldoening van den
acyns worden gebruikt, gebezigd. Op die
zegels staat daartoe het aan opcenten ver
schuldigde bedrag gedrukt onder den klein
handelsprijs. Andere wijziging hebben de
zegels niet ondergaan, behalve het zegel
voor het stuksgewijs zegelen van sigaren,
hetwelk een andere teskening heeft gekre
gen; de vorm daarvan is nagenoeg dezelf
de gebleven.
Van 1 April 1941 af mogen tabaksfabri
katen uit fabrieken, entrepots of bergplaat
sen, bedoeld in artikel 38 der Tabakswet,
slechts voorzien van zegels voor den ver
hoogden accijns worden uitgeslagen om
in het vrije verkeer te worden gebracht.
Navordering van de opcenten ten laste
van hen, die tabaksfabrikaten in het vrije
verkeer ten verkoop in voorraad hebben,
zal niet plaats vinden.
In den klein verkoonmogen tabaksfabri
katen niet tegen een'hoogeren of lageren
prijs worden verkocht dan den kleinhan
delsprijs, vermeerderd met het bedrag aan
opcenten.
Zooals boven opgemerkt, ondergaat
slechts het zegel voor het stuksgewijs ze
gelen van sigaren, een wijziging. Deze ze
gels vertoonen één middenvak, bestemd
voor de vermelding van den kleinhandels
prijs en van het bedrag aan opcenten; op
de rugzijde van die zegels wordt de naam
van den fabrikant of van den importeur
vermeld. (De andere zegels vertoonen drie
vakken).
Blijkens een beschikking van den secre
taris-generaal van het Dep. van Financiën,
tnoeten zegels voor den vó5r 1 April 1941
geldenden accijns, indien ze op dien da
tum nog niet op verpakkingen of om si
garen zijn aangebracht en onbeschadigd
zijn, door fabrikanten en groothandelaren
franco worden opgezonden aan den con
troleur op den aanmaak en het beheer
van zegels voor den tabaksaccijns te Haar
lem, vergezeld van een inventaris.
Zegels op verpakkingen en om sigaren,
welke zich op 1 April 1941 bij fabrikanten
en groothandelaren bevinden, moeten on
der toezicht van ambtenaren der accijn
zen worden vernietigd of onbruikbaar ge
maakt. Verzoeken hiertoe moeten worden
gericht tot de inspecteurs der accijnzen.
Een en ander geschiedt met verrekening
van den accijns en, voor wat sigaretten be
treft, tevens met verrekening van de op
centen.
Zoowel de opzending van de zegels als
de verzoeken om toezicht bij de vernieti
ging moeten vóór 3 April 1941 hebben
plaats gehad.
De nieuwe zegels kunnen niet eerder
dan 1 April 1941 worden aangevraagd. De
controleur te Haarlem zal terstond met
de aflevering van de zegels aanvangen. Ten
einde overbelasting te Haarlem te voor
komen, zullen belanghebenden zich bij de
eerste aanvraag moeten beperken tot die
hoeveelheden van zegels, welke zij strikt
noodig hebben. Naar het oordeel van de
ontvangers te groote aanvragen zullen
worden geweigerd.
Zegels voor den niet verhoogden accijns
kunnen na 27 Maart 1941 niet meer worden
aangevraagd.
Voor nadere bijzonderheden omtrent een
en ander verwijzen wij naar de Staatscou
rant van 19 Maart.
Mr. L. J. A.Trip verlaat
Dep. van Financien
en Ned. Bank
EERVOL ONTSLAG VERLEEND.
De secretaris-generaal van het departe
ment van Financiën, mr. L. J. A. Trip,
heeft den rijkscommissaris voor het bezet
te Nederlandsche gebied rijksminister
Seyss Inquari verzocht, hem ontslag te
verleenen uit zijn ambt van secretaris-ge
neraal van het departement van Finan
ciën, en hem dit ontslag eervol te verlee
nen.
De rijkscommissaris heeft aan dezen
wensch voldaan, terwijl hij tevens aan mr.
Trip ontheffing verleende van zijn func
tie als president der Nederlandsche Bank,
en hem zijn dank tot uitdrukking bracht
voor den in het belang van het Nederland
sche economische leven verrichten arbeid.
PENNINGEN VOOR BONNEN
Automatieken kunnen blijven leveren
Nu „slaatjes' en „hapjes" en andere
soortgelijke lekkernijen op den bon zijn
gekomen, zijn de houders van automa
tieken in moeilijkheden geraakt. De auto
maten zijn er immers niet op ingericht, dat
zij eerst iets leveren als er behalve het
dubbeltje of het kwartje ook een vetbon-
netje in het gleufje geworpen wordt.
Voor deze moeilijkheden is thans een
oplossing gevonden, schrijf de „N. Rott.
Crt."
De Bond van Automatiekhouders in
Nederland laat penningen maken, die iets
grooter zijn dan een dubbeltje. Die pen
ningen zal men by den automatiekhouder
kunnen koopen, als tevens een vet- of
boterbon wordt ingeleverd. Daarmee kan
men zich dan bij de automaten van het
gewenschte voorzien.
De automatiekhouders krijgen van de
distributiekantoren een maand boter en
vet in voorschot, maar moeten dan elke
maand bonnen inleveren voor nieuwe toe
wijzingen. De distributiekantoren hebben
opdracht gekregen, op de naleving van
deze bepaling streng toe te zien.
HOOFDCOMMISSARIATEN VAN
POLITIE
Naar de „N. Rott. Crt." verneemt, zou het
niet alleen in de bedoeling liggen, een
hoofdcommissaris van politie te benoemen
in de gemeenten met meer dan 100.000 in
woners, doch een hoofdcommissariaat ook
in te stellen in die plaatsen, met minder
ingezetenen, welke uit politioneel oogpunt
belangrijk zijn.
GEWONE STIJFSEL BONVRU
Onlangs werd het misverstand opgehel
derd, dat was ontstaan bij de laatste bon-
aanwyzing voor grutterswaren, toen werd
bepaald, dat bon 10 van de „bonkaart alge
meen" o.m. recht geeft op het koopen van
ryststijfsel, glansstijfsel en kookstijfsel.
Daar nog steeds onjuiste opvattingen zyn
blijven bestaan en zich vooral in Zeeland
de vraag voordoet, hoe het moet gaan met
de fraai gesteven kappen, waarop de
vrouwelijke bewoners met recht trotsch
zijn, wordt nogmaals medegedeeld, dat
bovengenoemde bonaanwijzing slechts be
trekking heeft op eetbare styfselsoorten
(z.g. rijstzetmeel), welke niet als zoodanig,
doch in judding en puddingsauspoeders
verwerkt in den handel zijn. De normale
stijfsel, waarmede stoffen worden gesteven,
blyft dus buiten de distributie. Men kan
deze als voorheen zonder bon kopen.
CENTRALE COMMISSIE VOOR
HANDELS- EN VAKONDERWIJS.
Be beschikking van de secretarissen-ge
neraal van de Departementen van Handel,
Nijverheid en Scheepvaart en van Opvoe
ding, Wetenschap en Cultuurbescherming
zyn in de Centrale Commissie voor Han
dels- en Vakonderwijs benoemd:
Tot lid en voorzitter dr. W. L. Groene-
veld Meijer, administrateur by het depar
tement van Handel, Nijverheid en Scheep
vaart: tot lid en ondervoorzitter de heer
W. de Boer, administrateur bij het depar
tement van Opvoeding, Wetenschap en
Cultuurbescherming en tot leden de heer
K. de Boer, vertegenwoordigende den Na-
tionalen Coöperatieven Raad te 's-Graven-
hage, ir. G. Hofstede, inspecteur-generaal
van het Nijverheidsonderwijs te 's-Graven-
hage, C. W. Jacobsen, vertegenwoordigen
de het Ned. Verbond van Vakvereenigin-
gen, het R.K. Werkliedenverbond in Ne
derland en het Chr. Nationaal Vakverbond
in Nederland, te Amsterdam, drs. H. L.
Jansen, vertegenwoordigende de Onder-
wijscentrale van den Ned. R.K. Midden
standsbond, te 's-Gravenhage, F. L. van
der Leeuw, vertegenwoordigende het Insti
tuut voor Middenstandsontwikkeling, te
's-Gravenhage, dr. F. L. van Muiswinkel,
vertegenwoordigende de Onderwijscen-
trale van den Chr. Middenstandsbond in
Nederland, te 's-Gravenhage, mr. G. A. J.
M. Mutsaerts, vertegenwoordigende den
Raad voor het Grootwinkelbedrijf in Ne
derland, te Amsterdam, dr. C. Visser, ver
tegenwoordigende de Kamer van Koophan
del en Fabrieken te Delft.
Tot lid en secretaris is benoemd de heer
H. de Vos, hoofdcommies bij het depar
tement van Handel, Nijverheid en Scheep
vaart.
BANDEN
Er is wat aan de hand met onze
fietsbanden. Je moet tegenwoordig
vijftien kilometer per dag fietsen om
een fietsband te mogen koopen en
als ik bijvoorbeeld dat ideaal zou wil
len bereiken, moet ik iederen dag een
aardig eindje om fietsen. Ik kan na
tuurlijk via Sassenheim van de
Hoogewoerd naar de Papengracht
gaan, maar zoo iets doe je alleen als
je wielrenner van beroep bent.
Maar toch schijnt deze banden-
regeling een goed middel te zijn om de
misdaad in te perken. Ik ben tot deze
overtuiging gekomen, nadat ik een
prentje had gezien in de krant van
een fietsen-stilleven. Tegen een boom
leunden enkele wiellooze fietsen. De
wielen lagen erbij op den grond, maar
zonder banden. Ik vind dus, dat wy er
op vooruitgaan, vroeger stal men
heele fietsen, nu alleen nog maar de
banden. Wat hebben de zwijntjes
jagers tegenwoordig aan een fiets?
Fietsen heeft rijwielend Nederland nu
niet noodig, banden moet het hebben.
En dus schijnen zij ook al onmiddellijk
hun fietsenbedryf te hebben omgezet
in een bandenbedrijf. U hebt dus kans,
dat U uw fiets vandaag of morgen ge
demonteerd ergens terugvindt Wy
zouden natuurlijk om onze banden
eventueel als ons eigendom te kunnen
herkennen, onzen naam er in kunnen
prikken in gaatjes.
Maar welbeschouwd is het toch een
bandeloos gedoe
WERKLIEDENRETOURS VERKRIJG
BAAR.
Voor wie deze verkrijgbaar rijn.
Naar wy vernemen zyn van heden af
aanvraagformulieren voor de nieuwe werk
liedenretours aan de stations verkrijgbaar.
Zooals bekend, zijn de werklieden-
retours eenmaal in elke twee opeen
volgende weken verkrijgbaar voor die
werknemers, die hoofd van een gezin
zijn en buiten de woonplaats van het
gezin werken, terwijl de looninkom-
sten bruto niet hoogêr mogen zijn dan
158 gulden per maand, 38.80 per week
of 16.per dag. De afstand tusschen
beide stations moet tenminste 150 K.M.
bedragen.
Zy zijn alleen voor de derde klasse ver
krijgbaar en zijn geldig van Vrijdag tot
en met den eersten werkdag van de daar
op volgende week. De prijs is gelijk aan
dien van een gewone retourkaart derde
klasse. Om voor deze retours in aanmer
king te komen, moet men een nauwkeurig
ingevuld aanvraagformulier overleggen,
aan de achterzijde waarvan alle nadere
bijzonderheden zijn vermeld.
WARM VOEDSEL VOOR ARBEIDERS
GEPLAATST BU WERKVERRUIMINGS
OBJECTEN.
De Rijksdienst voor de Werkverruiming
heeft dezer dagen aan de gemeentebestu
ren een schriftelijke mededeeling gezonden
betreffende voedselverstrekking op de
werkverruimingsobjecten. Aan de in deze
objecten geplaatste arbeiders, die dage
lijks langen tijd van huis zijn, zullen n.L
des middags warme maaltijden worden
verstrekt op Maandag t/m Vrijdag. De
hieraan verbonden kosten bedragen 13
cents per dag, dus per week 65 ets., terwijl
door de arbeiders, die hieraan deelnemen,
wekelijks één vetbon en drie vleeschbon-
nen moeten ingeleverd worden. In overleg
met den Voedingsraad zullen de menu's
worden samengesteld.
Vrijdags, voorafgaande aan de week,
waarin de voeding wordt verstrekt, zal de
werkleiding bonstrooken verkoopen, welke
bestaan uit 5 bonnen, geldig gedurende
een week, en die recht geven op een maal
tijd. Tegelijkertijd bij dezen verkoop moe
ten de arbeiders dan hun in te leveren
bonnen afgeven. Zelf worden zij geacht te
zorgen voor een bord, een lepel en een
vork. Hoewel gewoonlijk 's Maandags ar
beiders voor den eersten keer worden uit
gezonden naar een object, zullen zij niet
tegenstaande alsnog gelegenheid krijgen
tot het koopen van bonstrooken. Bij ziekte
van een arbeiders kunnen de niet-gebruik-
te bonnen bij de gemeente ingeleverd
worden tegen ontvangst van 13 ets. per
bon.
Waar het kan voorkomen, dat menschen,
die niet ver van hun woonplaats werken,
op één object zijn geplaatst met arbeiders
die wèl ver weg wonen, zal nochttans aan
alle arbeiders warm voedsel worden ver
strekt.
Arbeiders, die In kampen zijn onderge
bracht, komen voor deze voedselverstrek
king r:~t in r