De Engelsche bomaanval
op Rotterdam
DINSDAG 18 FEBRUARI 1941 j 32ste Jaarga«.5 No. *oio
S)e Ccici^li^Sou^mvt
Telefoon: Redactie 20015. Administratie 20935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus 11.
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
v Weer iets nieuws en...
Iets goeds!
Weer iets nieuws. Moederweken! In drie
Leidsche parochies zal een Moederweek
worden gehouden.
Waarom deze „Moederweken"?
Deken Homulle geeft het doel van de
Moederweken aldus aan: zij dienen er toe,
„om den moeders kostbare wenken te ge
ven, om haar krachtig te maken en haar
in staat te stellen, dat zij onder den zegen
van Gods genade haar groote van God ko
mende macht ten volle aanwenden voor
het tijdelijk en eeuwig welzijn harer kin
deren".
Waarom juist nü de „Moederweken"?
Omdat de nieuwe tijd, die komen zal,
meer nog dan voorheen eischt mannen en
vrouwen van karakter, en er daarom nu
op hen, die met de opvoeding van kinde
ren zijn belast, een meer dan groote ver
antwoordelijkheid rust.
Onder hen, aan wie de opvoeding der
kinderen is toevertrouwd, nemen de
ouders de eerste plaats in. En voor me
nig kind en in menig levensjaar heeft
moeder den grootsten invloed op de ka
raktervorming.
Het beeld van moeder bewaart een kind
het langst. En gelukkig de mensch, die
met den dichter Guido Gezelle verlangt,
dat dat beeld van zijn moeder in hem eer
zaam zal leven en met hem eerzaam
zal sterven:
Moge ik, u
onweerdig, nooit
die beeltenis
bederven,
maar eerzaam laat
ze leven in
mij, eerzaam in
mij sterven.
Wijsheid wordt uit deugd geboren.
Alle professoren van alle hoogeschoelen
te zamen zouden deze stelling niet kun
nen weerleggen, indien zij het zouden wil
len. Heeft de lezer, die in het altijd
ten slotte, onverdiende bezit is van rij
kere ontwikkeling, van grootere kennis,
van respectabele wetenschap zich
nooit klein gevoeld, staande tegenover
menschen uit maatschappelijk-lagen
stand, die misschien niet of nau
welijks konden lezen en schrijven, maar
wier levenswijsheid hem diepen eerbied
afdwongDat was een brave, een ècht-
brave man of vrouw. Dat waren men
schen, die het schoonst zijn van alles in
Gods schepping, omdat zij zijn de meest
zuivere weerspiegeling van den Schep
per
Wijsheid wordt uit deugd geboren.
Maar de waarlijk deugdzame mensch zal
graag grijpen naar alle natuurlijke midde
len, om wijsheid te erlangen, practische en
voor het dagelij ksch leven vruchtdragen
de wijsheid.
Een van die middelen is voor de moe
ders de „Moederweek". In de Moeder-
week worden door ervaren geestelijke lei
ders practische lessen gegeven voor het
schoone gezinsleven, voor de opvoeding
van jongere en oudere kinderen lessen,
gebouwd op oude waarheden en aanpas
send aan den nieuwen tijd.
Wij vertrouwen, dat vele moeders van
deze mooie gelegenheid züllen willen pro
fiteer en!
De. moeders vormen door haar grooten
invloed op de vorming van de jeugd de
toekomst. Wie de jeugd Leeft heeft de
toekomst. Wie de jeugd heeft heeft het
heden, verbeterde ons dezer dagen een
verstandig man, die blijkbaar open oog
heeft voor de realiteit van een revolutio
nairen tijd en aan het begrip „jeugd" een
wat ouderen leeftijd toekent, dan wij er
gewoonlijk aan geven, als wij beweren,
dat wie de jeugd heeft de toekomst
heeft.
In ieder geval: wie de jeugd heeft
oefent een hoogst belangrijken invloed uit.
Katholieke ouders, katholieke moeders
willen dien invloed uitoefenen in het
waarachtig geluk van hun kinderen en van
de samenleving. En alle middelen, waar
door zij dat doel kunnen bereiken of beter,
volmaakter kunnen bereiken, benutten zij
graag!
Verschrikkelijke
tooneelen
Het A.N.P. meldt:
Rood-wit geblokte hekken versper
ren in de Rotterdamsche binnenstad
een gedeelte van de Schiekade, den
Provenierssingel en den Molenwater
weg. Nog steeds beweegt zich een
groote menigte er langs, om een glimp
op te vangen van de vreeselijke resul
taten, die Zaterdagavond Engelsche
vliegers weei hebben te weeg ge
bracht. Het is een troostelooze aan
blik en er heerscht verontwaardiging
in Rotterdam, maar ook begrijpe
lijke vrees. Veertien slachtoffers, on
der wie elf jeugdige menschen, zyn
ten offer gevallen aan Britsche on
verantwoordelijkheid en bovendien
liggen nog vier zwaargewonden in de
ziekenhuizen. Verschillende woonhui
zen zijn voor een groot deel vernield,
terwijl het Sint Franciscusgasthuis
aan de Schiekade door bomtreffers
ernstig beschadigd werd. En alsof
dit nog niet voldoende was vijf zus
ters, die zich op de bovenste verdie
ping bevonden, vonden daarbij den
dood brak een uur later, circa 12
uur 's nachts, een groote brand uit in
het ziekenhuis, waarin 450 patiënten
werden verpleegd.
De omvang deed groote vrees koesteren,
dat het geheele ziekenhuiscomplex een
prooi der vlammen zou worden en men
achtte het dan ook wenschelijk, den brand
weren van Overschie, Hillegersberg, Schie-
broek, Schiedam en Delft om assistentie
te verzoeken. De Rotterdamsche beroeps
brandweer, de vrijwillige brandweer en
de Feuerschutzpolizei in Rotterdam had
den een uur tevoren reeds met vereende
krachten den brand, uitgebroken in de
panden 14, 16 en 18 aan den Proveniers
singel, aangepakt, maar om 12 uur, toen
alarm werd gemaakt voor het Sint Fran
ciscusgasthuis, had men op den tegenover-
ligpenden singel de handen nog vol werk.
Het was een chaotische toestand. Hulp
ploegen van den G. T. D., voorzien van
bergingsmateriaal, doktoren, verpleegsters,
de G. G. D. en een groot aantal auto's, o.a.
die van de posterijen, van de R. E. T. en
van enkele groote firma's, spoedden zich
naar het terrein van het onheil, om assis
tentie te verleenen bij de ontruiming van
het zoo zwaar getroffen ziekenhuis, waartoe
de geneesheer-directeur zonder dralen be
vel gaf.
Deze ontruiming is onder de boven ge
schetste omstandigheedn een prachtig staal
tje van beleid en doorzicht geweest. Aan
deze ontruiimng die in snel tempo werd
uitgevoerd, hebben colonnes van het Duit-
sche militaire Roode Kruis medegewerkt.
Zoo goed en zoo kwaad als men kon
arbeiden, werd hulp geboden, waar
deze noodig was. Behalve de ernstig ge
wonden, voor het leven van eenigen
waarvan men vreest, zijn bij dezen
aanval gedood de 49 jarige vrouw J.
M. G. KuykVerhoogh, wonende in
de Schepenstraat, die zich in pand 12
aan den Molenwaterweg bevond, de 64-
jarige man W. J. C. v. d. Broeck, in
pand 16, de 31-jarige mevr. A. C. Booms
Ditters, in p. 20b en voorts aan den
Provenierssingel de 29-jarige mevrouw
L. van Zandbergenv d. Tooien in
pand 21, de 49-jarige mevrouw C. J.
Gardeniervan Nijnattm en haar zoon,
de 21-jarige C. Gardenier, beiden in
pand 16b en voorts in pand 18 aan den
Provenierssingel twee jeugdige doch
tertjes van de familie Koenen, de 5-
jarige W. A. K. Koenen 'en een kindje
van 8 maanden, K. M. Koenen. Ook de
19-jarige dienstbode van het gezin, mej.
W .Ht v. Starre, verloor bij dezen bom
inslag het leven.
Aan den Molenwaterweg waren in een
wijden omtrek van het getroffen pand rui
ten en sponningen vernield. O.a. heeft een
school groote schade opgeloopen. Brisant-
en brandbommen hebben aan den Prove
nierssingel de panden 16, 18, 20 en 22 groo-
tendeels vernield. Toen hier brand ont
stond, was het vernielingswerk binnen een
uur geheel voltooid.
Een bom viel nabij pand 83 aar de Schie
kade en had vreeselijke gevolgen. Alle ach
tergevels van de panden 83, 85 en 87 wer
den totaal uiteengerukt en vernield, terwijl
aan pand 3 aan den Provenierssingel even
eens groote schade werd aangericht
Het Sint Franciscusgasthuis is eveneens
zwaar getroffen. Op de bovenste verdie
ping van den Zuidelijken vleugel sloeg een
brisantbom in de zusters verblijven, waar
vijf leerling-verpleegsters onmiddell'jk wer
den gedood. Het waren de 17-jarige J. E.
T. I. M. Swéegers, de 20 jarige J. C. H.
Ooms, de 20-jarige A. M. van Son en haar
22-jarige zuster C. C. M. van Son en de
21-jarige E. C. M. Verbeke.
Voorts sloegen de bommen in het rijdek
van de Schiekadj en vlak achter het zie
kenhuis in den tuin, waardoor aan de bui
tenzijde eveneens groote schade werd aan
gericht.
De Rotterd unsche beroepsbrandweer
heeft onmiddellijk na aankomst u't een der
brandende panden aan den Provcnierssingel
nog door kordaat optreden een bewuste-
looze gered.
De in het begin ontstane brand in eenige
materialen op de plaats van den inslag in
het ziekenhuis werd door het snel optreden
van de Rotterdamsche brandweer onmid
dellijk gebluscht. russchen het dakbeschot
en de kamerbeschieting moeten echter nog
vonken, onzichtbaar voor het oog, hebben
voortgesmeuld, want ongeveer een uur la
ter werd de brandweer wederom gealar
meerd. Fel sloegen de vlammen weer uit
het groote ziekenhuis en onmiddellijk kwa
men de Duitsche, de Rotterdamsche vrij
willige en de beroepsbrandweer gezamen
lijk in actie, om het vuur te bestrijden. In
totaal heeft men met circa 13 stralen het
snel voortvretende vuur ingesloten, maar
men kon niet verhinderen, dat het groot
ste gedeelte van de bovenverdieping uit
brandde. Bij den linkertoren echter heeft
men de vlammen weten te bedwingen en
ofschoon de nablussching nog vrijwel den
geheelen Zondag in beslag heeft genomen,
was het vuur in den nanacht onder de knie.
Een ernstig feit was nog, dat in het zieken
huis door de brisantbom de waterleiding
onklaar was geraakt, zoodat men van bin
nenuit in de serste oogenblikker geen wa
ter kon geven. In totaal hebben 2 ladder-
auto's, vier Rotterdamsche autospuiten, 1
Hillegersbergsche autospuit en een auto
spuit van de Feuerschützpolizei aan het
blusschingswerk deelgenomen, behalve de
vele slangenwagens van de vrijwillige
brandweer, een aantal baby-spuiten en de
blokbrandweer in de omgeving.
Zoo is door 't we. onverklaarbaar, maar in
ieder geval grenzeloos onverantwoordelijk
optreden van de Britsche luchtmacht in
Rotterdam weer rouw over vele gezinnen
gebracht en niet alleen over de betrokken
gezinnen, maar ook over tallooze burgers,
die dezen aanval hebben bijgewoond en
begaan zijn met het smartelijk lot van stad-
genooten. Twee jeugdige kinderen zijn ver
brand en verschillende andere jonge levens,
o.a. van vijf verpleegsters, zijn afgesne
den. Bommen zijn weer van groote hoogte
geworpen in een dichtbevolkt stadscentrum,
waar bovendien een der grootste zieken
huizen staat, dat duidelijk gekenmerkt is
door groote wit-roode geschilderde kruisen
op het dak. Dat desondanks op deze plaats
bommen zijn geworpen door haar leden be-
teekent weer een zwarte bladzijde te meer
in de geschiedenis van de Britsche Royal
Air Force.
ZWARE STRAFFEN
voor overtreding prijs-
voorschriften
De onlangs ingestelde inspecties voor de
prijsbeheersching zijn nu met hun controle
begonnen.
In tal van plaatsen in den lande moes
ten in de laatste dagen aan firma's en per
sonen, die de prysvoorschriften niet in
acht hadden genomen, door de inspecteurs
voor de prijsbeheersching belangrijke
straffen worden opgelegd, w.o. een schoe
nenwinkel wegens te hooge prijzen voor
schoenen een boete van 1500.-.
Een winkelier in heerenmode-artikelen
wegens te hooge prijzen voor overhemden
een boete van ƒ1000, verbeurdverklaring
der in beslag genomen goederen en open
baarmaking van de tuchtbeschikking.
Een winkelier in manufacturen wegens
te hooge prijzen voor stoffen een boete van
1000 en verbeurdverklaring van meer dan
200 coupons wollen en andere stoffen ter
waarde van ongeveer 3000, welke in be
slag werden genomen.
Een winkelier in manufacturen wegens
te hooge prijzen voor stoffen een boete van
1000, sluiting en stillegging der zaak voor
tien dagen en openbaarmaking van de
tuchtbeschikking.
Een handelaar in leder en fournituren
wegens te hooge lederprijzen f 500 boete.
Een houtfabrikant wegens overtreding
van de prijzenbeschikking brandhout no, 1
een boete van f 400.
Een winkelier wegens te hooge prijzen
voor blikjes sardines f 350 boete en ver
beurdverklaring van de in beslag genomen
blikjes sprdines.
Een winkelier wegens te hooge prijzen
voor blikjes sardines en koffie-surrogaat,
een boete van ƒ350.
Voorts hebben de inspecteurs voor de
prijsbeheerschingswet ir verschillende ge
vallen strafvervolgingen bij de officieren
van justitie ingeleid.
Het onderzoek naar overtredingen wordt
stelselmatig voortgezet
Bulgaarsch-Turksch
niet-aanvalsverdrag
Kalmeering van den
Balkan
HANDELSBETREKKINGEN WORDEN
UITGEBREID.
Naar het D.N.B. uit Sofia meldt is
tusschen Bulgarije en Turkije een niet-
aanvalsverdrag gesloten.
Het sluiten van dit vriendschaps- en
niet-aanvalsverdrag is in den loop van
gisteravond bekend gemaakt. Het be
staat uit een inleiding en vier punten.
De sluiting van het verdrag heeft in
politieke kringen te Sofia oprechte
voldoening en bevrediging gewekt In
het bijzonder juicht men de weder-
zijdsche verzekering toe, dat de beide
staten zich zullen onthouden van iede-
ren aanval. Daardoor, zoo verklaart
men hier, wordt op weldadige wijze
een oplossing tot stand gebracht van
de spanning, die was ontstaan in den
laatsten tijd door de wederzijdsche mi
litaire veiligheidsmaatregelen.
Men verwacht, dat door de verkla
ring een terstond merkbare kalmee
ring van de openbare meening verkre
gen zal worden.
In Bulgaarsche kringen juicht men de
bepaling, dat de economische betrekkingen
in overeenstemming met de belangen van
beide landen uitgebreid zullen worden, te
meer toe, daar hier sedert langer» tijd de
wensch gevoeld wordt het handelsverkeer
met Turkije levendiger te doen worden.
Men neemt daarom aan, dat een Turksche
delegatie voor onderhandelingen over een
handelsverdrag spoedig in Sofia zal aan
komen.
Niet in de laatste plaats wordt hier ook
de belofte, dat men de perspolitiek zal aan
passen aan de betrekkingen van goede na
buurschap en vriendschap, met voldoening
opgenomen.
Algemeen ziet men in het verdrag een
verijdeling van de Engelsche plannen tot
uitbreiding van den oorlog op den Balkan.
De inleiding tot de verklaring, die door
den Turkschen minister van buitenlandsche
zaken, Saradjogloe, en den Bulgaarschen
gezant in Ankara, Kiroff, is onderteekend,
heeft den volgenden tekst:
„De Turksche en de Bulgaarsche regee
ringen constateeren, dat een gunstig re
sultaat is verkregen van de gedachtenwis-
scling, die den laatsten tijd is gevoerd
teneinde de richting van haar buitenlandsch
politiek ten aanzien van haar wederzijdsche
belangen te definieeren, alsook over de
gemeenschappelijke doelstellingen om het
vertrouwen en de vriendschap tusschen
beide landen in stand te houden. Zij blij
ven trouw aan haar vriendschapspact, dat
den vrede beveiligt en een oprechte en
hechte vriendschap tusschen Turkije en
Bulgarije waarbrogt.
Met den wensch deze politiek van ver
trouwen voort te zetten, welke in de moei
lijkste oogenblikken de beveiliging van den
vrede en de instandhouding van de rust
door wederzijdsche eerbiediging van haar
veiligheid heeft gewaarborgd, hebben zij
besloten over te gaan tot een nieuwe ge-
dachtenwisseling in het licht van de ge
beurtenissen. Bijgevolg komen zij overeen,
ongeacht hun verdragsverplichtingen met
andere staten:
Er volgm dan vier punten.
In het eerste punt wordt verklaard, dat
de beide landen afzien van iederen aanval
op elkander. In punt twee wordt gezegd,
dat de betrekkingen tusschen de beide lan
den berusten op goede nabuurschap en op
den geest van vriendschap. In punt drie
verklaren de beide regeeringen, dat het in
het in het belang is van de beide staten
om de wederzijdsche handelsbetrekkingen
uit te breiden. In punt vier beloven de
beide regeeringen elkander haar pers zoo
te beïnvloeden, dat de wederzijdsche aan
vallen achterwege blijven, en dat de pers-
politiek gevoerd wordt in den geest van
deze verklaring.
VERKLARING VAN SARADJOGLOE.
Naar het Anatolische Nieuwsagentschap
meldt, heeft na de onderteekening van de
Bulgaarsche-Turksche verklaring de Turk
sche minister van buitenlandsche zaken.
Saradjogloe, tegenover een verslaggever
van het Anatolische Nieuwsagentschap zijn
indrukken met de volgende woorden weer
gegeven:
„Kleine dingen kunnen soms groote re
sultaten bewerkstelligen en veel goeds
brengen. Het bescheiden document, dat wij
hebben onderteekend, kan wellicht een
complicatie op den Balkan verhinderen."
De Bulgaarsche gezant in Ankara, Ki
roff, verklaarde den verslaggever: „Ik ben
persoonlijk zeer verheugd, dat ik uit naam
van de Bulgaarsche regeering deze verkla
ring heb onderteekend, die een bewijs
vormt van de vriendschap en het vertrou
wen tusschen Bulgarije en Turkije."
fMomentje
WENSCHEN
Er waren vroeger zoo van die be
scheiden wenschen, die tot de „gees
telijke" uitzet van een ordentelijk
mensch behoorden en zonder welke
je eigenlijk niet behoorlijk kondt le
ven. En als je ze niet hadt, dan be
hoorden ze er in ieder geval spoedig te
komen, want zóó durfde je toch geen
mensch op visite vragen. Je geestelijke
uitzet hing aan den muur of prijkte
op een mimi-tafetje liefst wat mo
dern geëtaleerd en dat was heel
wat gemakkelijker dan te praten over
je eigen geestelijk bezit. Dan is praten
heusch niet zoo gemakkelijk, ziet U.
Die geestelijke uitzet bestond dan uit
Gulbranssen (laat-modern). Huizin-
ga „In de schaduwen van morgen" en
voor de zeer trotschen „Untergang
des Abendlandes." Alle drie goed
zichtbaar. Verder de schoone vormen
van Leerdamglas, een leesportefeuille,
een jaarlijksch zomeruitstapje naar
De Veluwe of langs den Rijn (in fo
to's), ieren morgen een voedzame
appel, een neutraal behang, een sche
merlamp, de „Mijnwerker" van Too-
rop of het zelfportret met stroohoed
van Van Gogh, (naar keuze) en nog
een paar van die dingen.
Sinds den oorlog hooren wij daar
plotseling niets meer over. Dat is nu
allemaal volmaakt vergeten. Wij we
ten niet eens meer, dat wij dat alle
maal eens hebben gewenscht. En dat
is begrijpelijk. Wy hebben nu wel wat
anders te wenschen, dat je niet aan
den muur kunt hangen of op een ta
feltje zetten. Maar laten wij elkander,
zoolang wij over onze wenschen niet
meer praten, beleving van onze be
ginselen wenschen.
Dat is en wel niet moderne, maar
toch heel schoone versiering.
WINTERHULPSpNEDERlAND
Gironummer van de W. H N.
Stort op 5553 of 877.
Kasvereeniging N.V., A'dam.
Postgironummer 877.
De Bank van de W. H. N. is
5553
DE RIJKSMIDDELEN
Directe belastingen 8 1/2 millioen hooger.
Aan het overzicht van den stand der
rijksmiddelen op 31 Januari van dit jaar
ontleent het A.N.P.
Bij de directe belastingen heeft ook voor
de eerste maand van het nieuwe jaar de
stijgende tendez van de laatste maanden in
vergelijking met het vorige jaar zich ten
aanzien van het totale bedrag voortgezet.
De ontvangsten op ultimo Januari '40 be
droegen tottaai 47,918,464. Thans is de
opbrengst 56,366,129 of bijna f S'A mil
lioen meer. Deze hoogere opbrengst is te
danken aan de opcenten op de gemeente
fondsbelasting, welke met 10,55,943 ruim
4.93 millioen is gestegen en aan de winst
belasting, welke in den aanvang van het
vorige jaar nog niet was ingevoerd. Deze
belasting bracht in Januari 5,087,926.21 op.
De vier andere tot deze groep behooren-
de belastingen toonden daarentegen eeni
gen achteruitgang. De grondbelasting
bracht het slechts tot 29.304 en bleef daar
mede 243,472 bij het vorige jaar ten ach
ter, de vermogensbelasting staat geboekt
voor 6,127,522, of ruim 300,000 minder,
terwijl de verdedigingsbelasting met een
opbrengst van 2,983,114 ruim 445,000
lager is. Ten slotte heeft de inkomstenbe
lasting 31,582,318 opgebracht, hetgeen
ruim 588,000 minder bsteekent. Bij laatst
genoemde belasting moet echter rekening
worden gehouden met het feit, dat onge
twijfeld reeds tal van belastingbetalers
hebben kunnen rekening houden met de in
verband met de ingevoerde loonbelasting
verleende ontheffing van een gedeelte van
den aanslag.
Het totaal van de opbrengst van de
overige middelen is ruim 2.7 millioen
hooger dan dat van Januari 1940. Over de
afgeloopen maand is 44,588,065 binnen
gekomen. Slechts enkele middelen hebben
minder opgebracht, waarbij als vanzelf
sprekend de rechten op den invoer, welke
bij een opbrengst van 2,251,419 een daling
van ruim 6.9 millioen te zien gaven.
Tenslotte is onder deze belastinggroep
ook ondergebracht de nieuwe loonbelasting,
waarvan de eigenlijke resultaten eerst in
het volgende overzicht tot uitdrukking
zullen kunnen komen, aangezien vrijwel
alle ingehouden bedragen in Februari aan
de ontvangers zijn overgemaakt. Toch is in
Januari reeds 46,750 ontvangen.
