DE OORLOGTERZEE
Amerika's hulp aan
Engeland
Frankrijks
voedselpositie
De oorlog in de
politiek
WOENSDAG 15 JANUARI 1941
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 5
DE ENGELSCHE VERLIEZEN DOOR
ITALIAANSCHE ACTIE.
GEEN DIPLOMATIEKE STAP VAN
BULGARIJE.
Het Bulgaarsche agentschap is gemach
tigd, in het buitenland verspreide geruch
ten, volgens welke Duitsche troepen door
Bulgarije zouden trekken en in verband
hiermede een diplomatieke stap zou zijn
ondernomen, tegen te spreken.
ZWITSERLAND PROTESTEERT
OPNIEUW TE LONDEN.
De Bondsraad heeft gisteren beraad
slaagd over het stelselmatig vliegen van
Engelsche militaire toestellen boven Zwifc-
sersch grondgebied. Opnieuw is een pro
test tot de Britsche regeering gericht.
VERKLARING VAN EEN IERSCHEN
COMMISSARIS TE LONDEN.
Reuter meldt uit Dublin, dat een hooge
Iersche ambtenaar met machtiging van
zijn regeering in een verklaring heeft
vastgesteld, dat er van bepaalde berichten
over een aanbod van Duitschland aan De
Valera betreffende eenigen mogelijken
bijstand voor Ierland geen woord waar is.
Reuter meldt verder, dat de hooge com
missaris van Ierland te Londen, Dulanty,
gisteren de volgende verklaring heeft af
gelegd:
Een ochtendblad van gisteren schreef,
dat de Duitsche regeering de vorige maand
aan De Valera eiken mogelijken steun
voor Ierland heeft aangeboden, ten einde
te verhinderen, dat Groot-Brittannië de
controle over de steunpunten aan zee her
krijgt. die het vroeger gepacht heeft. De
hooge commissaris voor Ierland, Dulanty,
is door z;jn regeering gemachtigd te ver
klaren, dat dit bericht volkomen onge
grond is.
DE PRESIDENTIEELE VOLMACHTEN
AL TE GROOT GEACHT.
EEN SPECIALE BOODSCHAP
VAN DE VER. STATEN
AMERIKAANSCHE AMABASSADEUR
TE ROME AANGEKOMEN.
De Amerikaansche ambassadeur te Ro
me, Phillips, is uit de Ver. Staten te Ro
me aangekomen. Hij arriveerde Maandag
te Genua en reisde dadelijk naar Rome
verder. In diplomatieke kringen neemt
men aan dat Phillips een bijzondere bood
schap van de -Ver. Staten aan den ko
ning-keizer overbrengt.
Verder verluidt in diplomatieke krin
gen, dat Phillips slechts korten tijd in Ro
me zal blijven, hetgeen echter af zal han
gen van den duur der besprekingen, wel
ke hij hier na zijn afwezigheid thans te
voeren heeft. Men acht bet mogelijk, dat
hij reeds na 1 of 2 maanden weer naar
Washington zal terugkeer en en wel om
Roosevelt zijn indrukken mee te deelen.
De bezetting van de Amerikaansche am
bassade in Rome is in den laatsten tijd
versterkt. Op de Duitsche ambassade na,
is de ambassade der Ver. Staten de groot
te U. S. A.-ambassade in Europa.
Phillips zal na zijn ontvangst door den
koning-keizer, waarbij hij. naar verwacht
wordt, zijn speciale boodschap zal over
handigen, naar alle waarschijnlijkheid be
sprekingen voeren met Mussolini en an
dere prominente leden der Italiaansche re
geering, o.a. met Ciano.
ONLUSTEN IN ECUADOR
Te Quito in Ecuador hebben zich onge
regeldheden voorgedaan. Demonstranten
verlangden in een stormachtige betooging,
dat elf vliegers, die zich wegens deelname
aan de poging tot opstand ten gunste van
oud-president Harra sedert een jaar in
hechtenis bevinden, zouden worden vrijge
laten. Tot dusver werden twee personen ge
dood en 36 gewond.
DUITSCHLAND ZAL STEUNEN.
Nadat Duitschland reeds, zooals ge
meld 100.000 ton aardappelen voor het
bezette Fransche gebied geleverd heelt,
vooral voor Parijs en omgeving, benevens
50.000 ton pootaardappelen, heeft het Duit
sche rijk zich thans bereid verklaard nog
maals 450.000 ton voor het bezette en on
bezette gebied te leveren en eveneens
IOC .000 ton suiker.
De beteekenis van deze leveranties is
des te grooter, daar de voor de Fransche
burgerbevolking bestemde voorraden le
vensmiddelen door de Engelsche troepen
vernietigd zijn bij hun terugtocht uit Bel
gië en Noord-Frankrijk en Engeland
thans met alle middelen tracht het trars-
port van levensmiddelen uit de Vereenigde
Staten naar Frankrijk te beletten.
Uit Vichy wordt gemeld, dat de Fran
sche minister van financiën, Boutilier, te
Vichy een rede heeft gehouden tot verte
genwoordigers der groote provinciale bla
den. Hij wees daarbij op de noodzakelijk
heid van ontwikkeling der productie, orga
nisatie der distributie en herbouw. Het
economische vraagstuk moet echter onder
geschikt zijn aan het maatschappelijke. De
regeering wijdt haar voortdurende aan
dacht aan den toestand op de arbeidsmarkt,
de bestrijding der werkloosheid en de
rechtvaardige verdeeling der gebruiksgoe
deren. Boven de organisatie der goederen
moet de waarde van den mensch worden
geëerbiedigd. De rang van het individu
moet bepaald worden door de kwaliteit zij
ner diensten. Intelligentie en arbeid schep
pen de ware menschelijke waarde. Maat
schappelijke en moreele deugden in gezin
en samenleving moeten het doel van den
arbeid op dit gebied zijn. Slechts een Frank
rijk, aldus Boutilier, dat volgens deze be
ginselen georganiseerd is, zal kunr.en deel
nemen aan het Europeesch economische
bestel, dat Duitschland voornemens is te
stjchten.
De Vlaamsche pers is eergisteren uitvoe
rig ingegaan op- het protest der Fransche
regeering tegen de Engelsche hongerblok-
kade. Het Nieuws van den Dag schrijft, dat
Frankrijk steeds is aangewezen geweest op
den invoer uit het buitenland. Deze invoer
is thars door Engeland onmogelijk ge
maakt. Bovendien heeft de vroegere regeé-
ring het opslaan van voldoende voorraden
veronachtzaamd. Voorts werd er op gewe
zen, dat Frankrijk waarschijnlijk van
Duitschland broodgraan zal krijgen. Het
land rhoet echter den geheelen invoer van
overzee ontberen. Engeland laat thans ech
ter al -- bondgenooten in den steek en
tracht hen uit te hongeren. Wij wenschen
dat allen, die de huidige moeilijkheden der
levensmiddelenvoorziening mede beleven,
eirdelijk de oogen opengaan ten aanzien
van de vraag, wie in werkelijkheid daar
voor de verantwoordelijkheid draagt
BELGIë HEEFT BROODGRAAN NOODIG.
Deze dagen heeft de regeeringspresident,
Reeder, verklaringen afgelegd over de
voedselpositie van België. Naar aanleiding
hiervan schrijft de Soir, dat de beteekenis
van hetgeen de regeeringspresident toen
zeide, niemand zal ontgaan. Sedert eenige
dagen reeds heeft zich van de bevolking
een ware paniek meester gemaakt. Het zou
nutteloos zijn, wanreer men zou willen
verzwijgen, dat de toestand ernstig is ge
weest en dat hij, vooral ten aanzien van
het broodgraan, tragisch zou kunnen wor
den, wanneer een Duitsch ingrijpen niet te
rechter tijd zou geschieden.
WIELRIJDERS,
bent II voornemens af te slaan,
geeft dan op t ij d de richting aan!
Vereeniging voor Veilig Verkeer.
Buïten'anilsche Berichten
In Oost-Servië is op de spoorlijn van Pra-
hovo aan den Donau naar Nisj in de buurt
van het station Rgosjta een volle wagon
derde klasse ontspoord. Onder de reizigers
ontstond een paniek. Terwijl de wagon
overhelde, sprongen zij er uit. Vier passa
giers werden op slag gedood, terwijl drie
andere passagiers zwaar gewond werden.
Verscheidene personen worden vermist.
Het aantal licht gewonden is groot.
MIJNONGELUK IN WESTFALEN
In een mijn in de gouw Westfalen-Noord
zijn 20 Italiaansche arbeidskameraden, die
daar tezamen met de Duitsche mijnwerkers
als mijnarbeiders werkzaam waren, het
slachtoffer geworden van een betreurens
waardig ongeluk. Dinsdag is voor deze
slachtoffers van den arbeid een rouwplech-
tigheid gehouden.
VLIEGTUIGONGELUK IN ZWEDEN
Dinsdag heeft zich een vliegtuigongeluk
voorgedaan bij de Zweedsche militaire
vliegschool Ljungbyhed. Een 23-jarig kadet,
die met een lesvliegtuig was gestart, stort
te door onbekende oorzaak neer. Het toe
stel verbrandde. De bestuurder werd ge
dood.
BRAND EISCHT 4 MENSCHENLEVENS
Bij een grooten brand in een pakhuis aan
de Eastriver te New-York zijn 4 menschen
om het leven gekomen en verscheidene ern
stig gewond.
HEVIGE KOUDE IN ROEMENIë
Sedert Maandag heerscht in geheel 'Roe
menië en in het bijzonder in Moldavië
strenge koude. Te Jassy daalde de tempe
ratuur tot 36 graden onder nul. Het verkeer
is bijna geheel gestaakt. Herhaaldelijk drin
gen troepen wolven de dorpen binnen. Te
Boekarest vroor het gisternacht 22 graden.
DOOR r JANÉN BELEGERD
Vijf leden van een Braziliaansche grens-
commissie worden nabij de grens van Ve
nezuela belegerd door Indianen, die gewa
pend zijn met bogen en vergiftigde pijlen.
In een draadloos bericht, dat in Belem is
opgevangen, wordt gezegd, dat alle leden
der commissie min of meer gewond zijn,
maar dat allen hun tegenstand tegen de
Indianen voortzetten. De Braziliaansche re
geering heeft hulp en geneesmiddelen ge
zonden. Men vreest, dat nog andere com
missies zich in een dergelijken toestand be
vinden.
Op een groot winkelmagazijn op de Fifth
Avenue, een der grootste winkelstraten van
New-York, is gistermiddag een overval met
roof gepleegd. Verscheidene mannen be
roofden de kassa en namen daarna de
vlucht. De winkelchef en een verkeers
agent, die een achtervolging inzetten, wer
den door de bandieten neergeschoten.
Nader wordt uit New-York gemeld, dat
de beide roofmoordenaars na een opwinden
de achtervolging gearresteerd zijn. Een
hunner werd door een schot van een poli
tieagent zwaar gewond, de tweede werd bij
zijn arrestatie tegen den grond geslagen.
Behalve de beide doodelijk getroffen ach
tervolgers is nog een derde door de bandie
ten met een schot zwaar gewond. Men twij
felt er §an, of de "zwaargewonde bandiet
het leven zal behouden. De roofoverval en
de bandieten jacht speelden zich af in den
druksten zaken tijd. De jacht leidde door
verscheidene warenhuizen nabij het waren
huis, waar de overval was gepleegd.
JOHANN HAGENBECK OVERLEDEN.
Via het bureau van het Roode Kruis te
Genève heeft men in Duitschland bericht
ontvangen van het overlijden van Johann
Heinrich August Hagenbeek, die op 75-
jarigen leeftijd in het interneeringskamp
op Ceylon gestorven is.
Voor den wereldoorlog heeft Hagenbeek
28 jaar lang op Ceylon gewoond als groot
zakenman, eigenaar van plantages en
scheepshandelaar. Als zoodanig voorzag hij
tot aan den wereldoorlog alle naar Oost-
Azië varende Duitsche schepen van pro
viand, wanneer zij Ceylon aandeden.
Hagenbeck's liefhebberijen golden in het
bijzonder de dieren, en voornamelijk de
olifanten. In alle dierentuinen werd hij
een graag geziene gast, want in de geheele
wereld stond hij bekend als de „olifanten
dokter".
Bij het uitbreken van den wereldoorlog
in 1914 werd zijn levenswerk in acht uren
tijds vernield. Hagenbeek moest voor de
Engelrchen, die een prijs op zijn hoofd ge
steld hadden, naar Sumatra vluchten. Met
oneindig veel moeite is het hem gelukt
naar Italië te komen.
Na zijn terugkeer in Duitschland ging
zijn belangstelling in de eerste plaats uit
naar den dierentuin te Stellingen bij Ham
burg. In het jaar 1929 keerde Hagenbeek
naar de tropen terug. Hij was de eerste,
die z.g. tafereelen uit het leven in Indië
naar Europa bracht. In Ceylon richtte hij
een grooten dierentuin in en bracht hij zijn
oude scheepshandelaarsbedrijf weer tot vol
len bloei. Bij het uitbreken van den oorlog
werd hij geinterneerd.
Omtrent de verliezen, die de Engelsche
vloc* de laatste dagen in de Middellandsche
Zee heeft geleden deelt de Giornale d'Italia
not belangwekkende bijzonderheden mede:
Vooral een uit twee groepen bestaard
Engelsch konvooi, dat op weg was van Gi
braltar naar Alexandrië en Griekenland
en dat beschermd werd door twee slagsche
pen, een vliegtuigmoederschip, eenige zwa
re en lichte kruisers, alsmede talrijke klei
nere eenheden, is het doelwit van de Ita
liaansche marin-- en van de luchtmacht der
spilmogendheden geweest. De Giornale
'd'Italia komt met bijzonderheden, waaruit
de omv''er Engelsche verliezen bl'ikt.
Zoo heeft men reddingsbooten en mutsen
gevonden van den Britschen torpedojager
Gallant, die blijkbaar gezonken is. Den
lOden Januari heeft men temidden van tal
rijke olievlekken een Britschen torpedo
jager gezien, die omgeven was van tal van
eenheden, die hem op sleeptouw trachtten
te nemen. Op den middag van denzelfden
dag zag men een Britschen kruiser met
dertig graden slagzij, die eveneens als
verloren kan worden beschouwd. In den
nacht van 10 op 11 Januari zijn in de wa
teren van Malta groote olievlekken en
Wrakstukken gezien, waaruit ffecnc'udeerd
kan worden, dat nog een eenheid tot zin
ken is gebracht.
In de haven van Malta ligt een vliegtuig
moederschip van het type Illustrious met
beschadiginr gen, terwijl een slagschip van
de Malavaklasse bij zijn terugkeer te Gi
braltar terstond in het droogdok is opge
nomen. Op 13 Januari heeft men op 100
myl van Malta een brandenden torpedoja
ger waargenomen. In den nacht van 11 op
12 Januari is nog een vliegtuigmoederschip
dooi een It^liaansch torpedovlie«tuig ge
torpedeerd. Deze aanval was in de onmid
dellijke omgeving van Kreta, in verband
met de in Noord-Afrika aan den gang zijn
de operaties, ondernomen.
De nieuwe intensieve faze van de oorlog
voering bewijst, aldus besluit het blad, de
onverminderde waakzaamheid' van Italië
in de Middellandsche Zee, waaraan thans
ook sterke Duitsche luchtstrijdkrachten
deelnemen. Zij laat zien, hoe gevaarlijk
deze paraatheid is.
De Engelsche admiraliteit bevestigt vol
gens een Reuterbericht, dat tijdens or.ra-
ties in het centrale bekken van de Middel
landsche Zee in den nacht van 12 op 13
Januari een Britsche torpedojager is be-
sch^jod. Bij de aanvallen der Duitsche en
Italiaansche luchtmacht op de Engelsche
oorlogsschepen zijn, naar verder in het of
ficieel Engelsche bericht verklaard wordt,
een Britsch vliegtuigmoederschip en een
kruiser beschadigd, terwijl zij verder ver
liezen leden.
Uit (Je uitvoerige mededeeling, die de
Britsche admiraliteit gisteravond heeft ge
publiceerd over het vlootgevecht in de
Middellandsche Zee op 10 Januari (niet in
den nacht van 12 op 13 Jaruari, zooals aan
vankelijk gemeld is), blijkt, dat de bescha
digde Britsche torpedojager de Gallant is.
Verder zijn volgens deze Engelsche mede
deeling het vliegtuigmoederschhip Ilïus-
striops en de kruiser Southampton bescha
digd. Op beide schepen werden verliezen
geleden.
De Amerikaansche republikeinsche se
nator Taft eischt in een verklaring, aan
de pers verstrekt, volstrekte verwerping
van de wet tot hulpverleening aan Enge
land in den door Roosevelt gewenschten
vorm. Taft stelde voor, dat het congres in
plaats daarvan leeningen tot een beperkt
bedrag zal toestaan, doch eerst als de En
gelsche saldi in de Vereenigde Staten uit
geput zijn.
De belangrijke taak van het congres, zoo
bete 4 de Taft, is thans, Roosevelt geen
blanco volmacht te geven en de eigen ver
dediging van de Vereenigde Staten niet
wettelijk aan Engeland en de hulp aan
Engeland te koppelen. Engeland heeft nog
steeds een tegoed van enkele milliarden
dollars in de Vereenigde Staten. Indien dit
besteed is, kan het congres beperkte lee
ningen toestaan.
Behalve het voorstel van Taft zijn zoo
wel van republikeinsche als van democra
tische zijde voorstellen ingediend. De de
mocratische senator Murray, die gewoon
lijk de regeering steunt, eischt, dat men
aan Engeland slechts beperkte hoeveelhe
den oorlogsmateriaal afstaat en alleen dal-
gene, wat door de defensie-ministeries
vrijgegeven is als niet volstrekt noodzake
lijk voor de verdediging van de Vereenig
de Staten.
De progressieve senator La Folette keer
de zich vooral tegen de clausule, die de
Amerikaansche havens voor de oorlogs
schepen van Engeland zou openstellen. Hij
eischt schrapping daarvan om „import van
den oorlog in Am'erika" te beletten.
In het Amerikaansche congres schijnt,
volgens een U. P.-bericht, een bepaalde
stemming, die ten doe] heeft het wets
voorstel omtrent de hulpverleening aan
Engeland te beperken, veld te winnen.
Deze tendenz kristalliseert zich slechts
langzaam, maar er zijn teekenen, die erop
wijzen, dat de afgevaardigden, die wijzi
gingen in hei voorstel willen aanbrengen
met degenen, die volslagen tegenstanders
van het ontwerp zijn, genoeg stemmen bij
elkaar kunnen brengen, om beperkingen
van het voorstel door te voeren.
De meeste ter sprake gebrachte wijigin-
gen zijn: Beperking van de volmachten
van den president tot de levering van ma
teriaal voor het herstel der schepen van
de democratieën tot den duur van twee
jaren.
Het in stand houden van de wettelijke
bepalingen, dat de leger- en vlootchefs
vóór den verkoop of de leening van ma
teriaal moeten verklaren, dat dit niet van
essentieel belang is voor de eigen verdedi
ging der Vereenigde Staten.
Een verbod van directe schenkingen van
oorlogsmateriaal, ook onder de formule
van een „indirect voordeel".
Teekenend voor deze stemming is een
ingediend voorstel, dat een speciaal de
fensie-ministerie wenscht in te stellen, dat
de geheele gewapende macht der Ver. Sta
ten zou beheeren. In het kader van dit
voorstel zouden de onderstaatssecretaris
sen van marine, vloot en luchtmacht on
dergeschikt worden aan den staatssecreta
ris van verdediging.
Alle plichten en rechten van het depar
tement van oorlog en van dat van marine
zouden aan het nieuwe ministerie worden
overgedragen.
Gelijktijdig is een oude aangelegenheid
weer op het tapijt gebracht, n.l. het hou
den van een volksstemming over een even-
tueele oorlogsverklaring der V. S., behal
ve in geval van een inval in de V. S. of
het Westelijk Halfrond door een niet-Ame-
rikaansche macht.
SPOORWEGONGELUK IN JOEGO-
SLAVIë
ROOFOVERVAL TE NEW-YORK
