Mamentje
ZATERDAG 4 JANUARI 1941
32ste Jaargang No. 9838
3)e Gcid^eli^Soii/ta/nt
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935.
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Giro 103003. Postbus 11.
V Niet overdrijven
Wij hebben meerdere malen betoogd, dat
beginsel-verschillen onder ons volk niét
mogen leiden tot overdreven splitsingen,
zooals dat in het verleden is geschied; en
dat, andérzijds, beginsel-verschillen niet
kunnen en tot op zekere hoogte niet mogen
worden genegeerd, maar moeten worden
erkend en, zooveel als mogelijk is, gerespec
teerd.
In een volk met verscheiden godsdien
stige levensovertuiging kan die verschei
denheid tot beleving komen en moet die
verscheidenheid tot beleving komen zóó,
dat de eenheid van het volk, nationaal en
sociaal, een volkomen gave uitdrukking
kan vinden.
Wat wij meerdere malen hebben ver
klaard en hier bedoelen, vinden wij aldus
uitgedrukt in het laatste nummer van „De
Unie":
Nu erkennen wij, dat de verscheiden
heid van godsdienstige opvattingen te
scherpe scheidingen heeft veroorzaakt,
waardoor ten onrechte tegenstellingen
ontstonden, welke aan de nationale een
heid schade konden doen. Deze ^ver
dreven splitsingen willen wij doen ver
dwijnen. Maar het meerendeel onzer
landgenooten zou men aantasten in het
heiligste wat zij bezitten, indien men
de godsdienstige beleving zou willen
terugdringen binren de muren van het
kerkgebouw en indien men b.v. in de
opvoeding en scholing van de jeugd
essentieele wijzigingen op dit gebied
zou aanbrengen.
Hiermede zijn wij het geheel en al eens.
Men moet niet overdrijven, noch naar
den een noch naar den anderen kant.
Wij moeten niet zijn starre voorstanders
van alle bestaande splitsingen in het Ne-
derlandsche volk.
Wij moeten niet zijn doordravende pro
pagandisten voor een eenheid, die feitelijk
niet past op het Nederlandsche volk en die
daarom geen blijvende waarde kan hebben
in ons volksbestaan.
't Is heel iets anders, een eenheid met
woorden te propageeren, dan deze in
daden «a te streven. Het eerste is veel
gemakkelijker, dan het tweede!
Wie een eenheid wil doen worden gebo
ren uit overtuiging en niet uit dwang
dus een ware en niet een opgelegde een
heid mo$t zélf voor die eenheid offers
weten te brengen en niet alléén offers van
anderen verlangen.
Het Nederlandsche volk heeft een afkeer
van dwang. Het Nederlandsche volk wil
overtuigd worden. Dit is een typische
karaktertrek van den Nederlander, waar
mede zij, die een grootere en diepere na
tionale eenheid propageeren, rekening
moeten houden.
Misleidende aandrang
tot organisatie
Geen enkele organisatie uitsluitende
vertegenwoordiger voor een
bedrijfstak.
Het A.N.P. meldt:
In de afgeloopen weken zijn enkele ge
vallen o.m. in den visch- en den rij
wielhandel voorgekomen, waarin een
vereeniging of bond zich in een circulai
re tot niet-aangesloten bedrijfsgenooten
richtte met de mededeeling, dat die ver
eeniging of bond door den secretaris-ge
neraal van- het departement van Handel,
Nijverheid en Scheepvaart was goedge
keurd als eenige organisatie voor den des-
betreffenden bedrijfstak.
Dientengevolge zou iedere bedrijfsge-
noot, die nog niet als lid was toegetreden,
verplicht zijn zich aan te sluiten.
Het betreft hier een ergerlijke mislei
ding, die op geen enkelen grond steunt.
Wel machtigt het besluit betreffende op
bouw en organisatie van het bedrijfsleven
den secretaris-generaal tot een der gelij
ken organisatiedwang, maar tot op he
den is op grond van deze bevoegdheid nog
geen enkele organisatie als uitsluitende
vertegenwoordiging van den betrokken
bedrijfstak erkend. Aan een ieder wordt
derhalve dringend aangeraden, zich bij
ontvangst van dergelijke circulaires voor
nadere inlichtingen te wenden tot den Eco-
nomischen Voorlichtingsdienst, Rijnstraat
24 te 's-Gravenhage, welke de voorlich
tingsinstantie is van het departement van
Handel, Nijverheid en Scheepvaart.
De omstreeks 20 November gepubliceer
de mededeeling van de organisatie-com
missie voor het Nederlandsche bedrijfsle
ven, waarin deze met nadruk het ver
zoek tot het bedrijfsleven richtte, plannen
tot concentratie van bestaande, tot oprich
ting van nieuwe vereenigingen, enz. tot na
der order geen vasten vorm te laten aan
nemen, is nog steeds onverminderd van
kracht.
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
VOORWAARDEN VOOR EEN
NATIONALE EENHEID
Memoreerend de noodzakelijke voor
waarden voor een rechtvaardigen wereld
vrede, door den Paus andermaal gesteld
in een Kerstrede, vervolgt de Nieuwe
Dag:
„Deze boven alle stelsels staande ele
mentaire en essentieele vredesvoorwaar
den, gelden o.i. niet alleen voor een ge
lukkige regeling tusschen de volkeren
onderling, maar ook voor een innerlijk
sterken opbouw in elk volk afzonderlijk.
Om ons slechts tot ons eigen land te be
palen, wij meenen, dat ons volk nimmer
tot een echte en hechte eenheid op staat
kundig gebied zal kunnen geraken, zoo
lang de haat, die thans de Nederlanders
van verschilende pluimage gescheiden
houdt, niet wordt overwonnen. De gemeen
schappelijke nood heeft dien haat onder
een groot deel van ons volk in sterke
mate verminderd of doen verdwijnen,
maar er zijn nog sterke en scherpe tegen
stellingen, welke opgeheven dienen te
worden. Dit kan o.i. niet met geweld en
onder dwang geschieden, maar alleen door
een overwinning op het wederzij dsche
wantrouwen. Het 'wederzijdsche wantrou
wen moet plaats maken voor wederzijdsch
vertrouwen en 't wederzij dsche vertrou
wen kan slechts hersteld worden op de
basis van wederzijdsche betrouwbaarheid.
De Nederlanders hebben een sterk ontwik
keld rechtsgevoel en rechtsbewustzijn. Zij
kunnen het recht niet afhankelijk stellen
van met den dag variëerende nuttigheids
overwegingen en dit te minder, daar de
vraag of iets onder bepaalde omstandig
heden nuttig of schadelijk is, door een
ieder naar eigen inzicht zal worden be
antwoord. De al te scherpe verschillen op
het gebied der economie tusschen de Ne
derlanders onderling dienen te worden
weggenomen, opdat aan alle Nederlanders
de middelen verschaft worden om een be
hoorlijk leven te leiden. En tenslotte moet
het egoïsme' in onze saménleving ver
vangen worden door een oprechte solidari
teit en broederlijke samenwerking. Deze
solidariteit en broederlijke samenwerking
zullen nooit tot stand kunnen komen door
intimidatie, eenzijdig decreteeren en het
cultiveeren van een groepsegoïsme, dat een
monopolistische machtspositie zou willen
nastreven, want bij zulk een streven zou
de mogelijkheid tot broederlijke samen
werking op voorhand reeds uitgesloten
worden".
VOLKSFEESTEN
„Ons volk moet het volksfeest weer m
het bloed krijgen", heeft Dr. Goedewaagen
onlangs in een rede gezegd.
De Maasbode merkt naar aanleiding
daarvan op, dat Limburg de gemeen
schappelijke vreugde, de volksche vreugde
nimmer heeft verloren:
„Als in Maastricht de ze ven j aarlij ksche
Heiligdomsvaart gehouden wordt, als de
geweldige; optocht door de straten van de
oude stad trekt, als de beelden worden
meegedragen van Gods lieve Heiligen, die
goede bekenden zijn van iederen man van
de straat, dan behoeft men waarlijk niet
met ietwat verbaasden lof te spreken over
de omstandigheid, dat zoo'n stoet stijl
heeft. De vreugde, die ieder voelt als een
levende werkelijkheid, heeft stijl en is
van een ware schoonheid. Hoe zou de
uiting van die vreugde dien stijl dan kun
nen missen.
En als in ieder dorp op een dag de Sa
cramentsprocessie uittrekt en daar de har
monieën statige, langzame marschen
spelen, als de jeugd met vanen en vlaggen,
de bruidjes met palmtakken, de schutters
met hun uniformen en het heele volk,
waarlijk schier alle menschen meetrekken
over de straten, die versierd zijn met bloe
men en fraaie figuren van bloesemblade
ren; langs de huizen, die met bloemen en
kleeden zijn opgesierd, dan bestaat er
waarlijk geen probleem omtrent volks
feesten, voor wie de diepe reden van dit
feest te vatten weet.
Het zijn niet alleen de godsdienstige
feesten, welke de Limburger met luister
weet te vieren, maar het zijn wel altijd
feesten, die de uiting zijn van een ge
meenschappelijke vreugde. En de vreug
de is gemeenschappelijk, omdat de samen
leving waarlijk een gemeenschap is,
meestal zooals wij kort geleden nog be
toogden een parochiegemeenschap. Bin
nen den kring daarvan viert de Limburger
die typische plaatselijke festijnen van
gouden huwelijken, jubilea van personen
en vereenigingen, sucessen op de vele
tooneel- en muziek wedstrijden. Weidscher
zijn de concoursen, die altijd gepaard gaan
met optochten en andere feestelijkheden
en die nog zoo vaak aantrekkelijke meng
sels zijn van zin voor schoonheid, gemeen
schapsgevoel en folklore.
En van volksch gesproken: er zijn plaat
sen waar de „cramignon" nog wordt ge
danst mét een vrijwel voltallige bevol
king achter een hupschen burgervader
aan.
Helaas, het is op vandaag-den-dag de
t\jd niet voor feesten. De schutters leggen
hun zware voor laders niet meer op de
stand om den vogel af te schieten; de
zangersfeesten maken de kleine dorpen
niet meer voor één Zondag tot een jube
lend middelpunt van geheel zingend Lim
burg; de optochten trekken niet meer door
de straten en het plaatselijk blad meldt
maar al te vaak,- dat wegens de tijdsom
standigheden de wenscb is te kennen ge
geven het jubileum slechts in intiemen
kring, nu ja, van eigen straat, te
vieren.
Maar als de tijd van feesten weer daar
is.... dan ho n wij de geheele afdeeling
voor volksfeesten vari het Departement
van Volksvoorlichting en Kunst in Lim
burg te treffen. Op studiereis!"
DE VOLKSZIEL HIELD
STAND.
In Stella Duce, het orgaan van het
Limburgsch Missie-leven, schrijft prof. dr.
Fr. Feron een beschouwing onder den ti
tel ,,Liefen leed". Daaruit nemen we het
volgende gedeelte over:
„Bij al het gebrekkige, bij de eerste ver
suffing, toen onze vrijheid en glorie zoo
ineens ten onder gingen, bij den zeldza-
men wanklank, die hier of daar gehoord
werd, bij al het groote leed, en al die on
zekerheid, is het volk in zijn groot geheel
flink en fier gebleven. De volksziel rt?eld
stand, ook toen het lichaam leed en dreig
de te verlammen. Er bleven als we dat
zoo mogen zeggen geloof, hoop en lief
de. Ja, waarachtig geloof in de Voorzie
nigheid, die alles leidt, ook en zelfs voor
al den wilden storm, die door de wereld
raast. Geloof in de H. Kerk, die met kal
me en sterke waardigheid bleef bidden en
werken voor de zielen. Hoop op God, den
Sterke, den Almachtige, die uit het kwa
de het goede doet geboren worden en Die
de Zijnen nooit verlaat. Hoop en vertrou
wen, waaruit moed en levenskracht gebo
ren werden in de ure van den dreigenden
dood. En dan liefde! Goddank, ook zij is
gebleven. Liefde voor het vaderland, dat nu
die liefde meer noodig 'leeft dan ooit. Lief
de voor elkander, di.i' nu haar taak veel
schooner, veel breeder en dieper ziet. Lief
de voor God, Wiens H. Wil wij in dezen
tijd niet alleen leerden vreezen", maar
ook „bleven beminnen" zooals wij dat zoo
mooi bidden in de Oratie na de Litanie van
den H. Naem van Jezus. (Lezer, bid die Li
tanie wat meer. Zij is zoo mooi en velen
kennen haar zelfs niet eens). Inderdaad,
klein volk van Nederland, gij waart niet
klein in de dagen van kommer. Gij zijt
het nóg niet. Gij zult het nooit worden en
hoeft het nooit te worden. Maar gij kunt
alleen sterk zijn „in Hem, die ons sterkt."
DE DAGEN LENGEN
Zondagmorgen verschijnt de zon om 9.49
uur. Dat is de eerste minuut winst in den
ochtend sinds Juni! Drie dagen achtereen
komt zij op denzelfden tijd boven den
horizon. Dan gaat het in 'n sneller tempo,
wel zóó snel, dat op 31 Jan. de warmte
bron reeds vijf minuten voor half tien
boven de kim staat. Daar de ochtend
schemering in ons land bijna drie kwartier
duurt, profiteeren zij, die om 9 uur op kan
toor of in den winkel moeten zijn, aan
het eind yan de maand reeds van het dag
licht.
In de avonduren zijn we reeds enkele
dagen aan de winnende hand. Op 31 Jan.
gaat de zon pas om 8 min. voor half zeven
onder.
In Februari lengen dé dagen snel. Op
23 Februari komt de zon reeds om half
negèn op; dien dag gaat zij om 16 min.
over zeven onder.
Het tabelletje voor Januari ziet er aldus
uit:
Opkomst Ondergang
4 Januri 9.50 17v39
5 Januari 9.49 17.40
6 Januari 9.49 17.41
7 Januari 9.49 17.43
8 Januari 9.48 17.44
9 Januari 9.48 17.46
10 Januari 9.47 17.47
11 Januari 9.47 17.49
12 Januari 9.46 17.50
13 Januari 9.45 17.51
14 Januari 9.45 17.53
15 Januari 9.45 17.55
16 Januari 9.44 17.56
17 Januari 9.43 17.58
18 Januari 9.42 17.59
19 Januari 9.41 18.01
20 Januari 9.39 18.03
21 Januari 9.38 18.04
22 Januari 9.37 18.06
23 Januari 9.36 18.08
24 Januari 9.35 18.10
25 Januari 9.34 18.11
26 Januari 9.32 18.13
27 Januari 9.31 18.15
28 Januari 9.29 18.17
29 Januari 9.28 18.19
30 Januari 9.27 18.20
31 Januari 9.25 18.22
DE NIEUWE DIENSTREGELING.
Van tariefsverhooging niets bekend.
Zooals bekend, zal morgen de nieuwe
dienstregeling van de Spoorweg^, Ingaan.
Wij vernemen van de zijde der Nederland
sche Spoorwegen, dat de nieuwe spoorboek
jes op alle stations in den boek
handel verkrijgbaar zullen zijn. De nieu
we dienstregeling zal een beperking van
het stoomtreinverkeer te zien geven en
met name des Zondags zullen er weinig
treinen loopen.
's Morgens en 's avonds zullen enkele
treinen voor af- en aanvoer zorgen, maar
in den middag zal het personenverkeer
vrijwel stil staan.
De inlichtingendienst deelde ons met
groote beslistheid mede, dat er van een
tariefsverhooging met ingang van 5 Januari
niets bekend is.
„Vaderland".
INZAMELING OP DE SCHOOL
VOOR WINTERHULP
Wij vernemen, dat vanwege de stichting
Winterhulp Nederland aan de gemeente
besturen een verzoek zal worden gericht,
medewerking te verleenen aan een gere
gelde 'inzameling op de lagere en middel
bare scholen. In enkele gemeenten is zulks,
op eigen initiatief, reeds het geval.
De bedoeling is, dat op de lagere scholen
per kind per week één cent voor Winter
hulp wordt geofferd en op de middelbare
scholen vijf cent per kind per week. Indien
de gemeentebesturen, meer speciaal de wet
houders voor Onderwijs, en de leerkrach
ten deze actie voor het Winterhulpwerk
krachtig willen steunen, dan zifllen de
plaatselijke af deelingen daarmede natuur
lijk zijn gebaat en met haar de hulpbehoe
vende burgers.
Den schoolkinderen wacht komende da
gen een aardige verrassing. In gemeenten,
waar bij de bureaux nog onverkochte
speldjes van de laatste collecte, de z.g.
sprookjes-speldjes, in voorraad zijn, zullen
deze speldjes onder de -schoolgaande jeugd
wo. den verdeeld.
Menig kind, dat de serie nog niet com
pleet heeft, zal verlangend zijn, nog zoo'n
speldje te ontvangen. Ook de speldjes voor
de derde collecte, die op 31 Januari ei^ 1
Februari gehouden zal worden, zullen zeer
aantrekkelijk zijn. Zeer Waarschijnlijk zul
len hiervoor n.i gekozen worde., uit hout
gezaagde specifiek Nederlandsche minia
tuurtjes.
In enkele gemeenten heeft men voorts
plannen, een depot in te richten, waar goe
deren kunnen worden ingezameld, zooals:
dekens, wiegen, kinderwagens, baby- en
kinderkleeding ei.z., welke goederen dan
via Winterhulp Nederland aan de daarvoor
in aanmerking komende gezinnen kunnen
worden uitgereikt.
„Telegraaf'.
DIERENBESCHERMING.
Er bestaat in ons land nog altijd
een wet, waardoor de dieren be
schermd worden tegen de wreedheid
van de menschen. In zooverre hebben
de dieren een streepje voor op ons,
menschen, die men met bommen be
strooit als met een verkwikkend re
genbuitje. Maar dierenbescherming is
nog altijd wet en plicht. Dat stel ik
voorop. Nu weet ik wel, dat er tegen
woordig van de politie heel veel wordt
gevraagd. Zij moet letten op de ver
duisteringsvoorschriften, op al of niet
goedgekeurde rijwiellampen, op on
maatschappelijke lieden, die ten eigen
voordeele onze volkshouding in ge
vaar brengen en op tallooze andere
dingen, die in. deze désastreuze tijden
nu eenmaal noodzakelijk zijn. Maar
moet zij daarom de dieren vergeten?
Die hebben het tegenwoordig toch ook
niet zoo prettig. Die staan nog meer
dan wij aan de kans bloot in grooten
getale te worden afgeslacht, al is dat
nu eenmaal ook het levenslot van zeer
veel dieren. Maar opzettelijke mishan
deling dient ook nu te worden gestraft.
En ik zeg dit naar aanleiding van het
feit, dat er een veehouder is, die mid
den in den winter zijn koeien in het
land laat. Ik las dat gisteren in de
krant. Wij schrikken als wij naar bui
ten moeten. Wij haasten ons per fiets
naar ons werk en zitten daarbij
zoo ongeveer te overlijden op ons rij
wiel. En dan hebben wij ten minste nog
een jas aan. Een koe niet. Laat men
dien veehouder eens een nachtje buiten
zetten, liefst in gala-nachtkleeding.
Dan kan hij persoonlijk eens onder
vinden hoe prettig dat is
V..
WINTERHULPEN EDERLAND
Gironummer van de W. H. N.
5553
De Bank van de W. H. N. is
Kasvereeniging N.V., A'dam.
Postgironummer 877.
Stort op 5553 of 877.
NIEUW WAARNEMEND HOOFD
COMMISSARIS TE DEN HAAG.
Naar het Nationale Dagblad meldt, is de
heer Ch. Walraven te Alkmaar benoemd
tot waarnemend hoofdcommissaris van po
litie te Den Haag, in plaats van wnd. com
missaris J. P. Clasie, die naar de hoofdin
spectie gaat.
De benoemde is leider van de afdeeling
Politie van het Rechtsfront en commissa
ris van politie te Alkmaar.
Voor de binnenvaart brengt de vorst al zeer spoedig haar ernstige moeilijk
heden mee. Schippers bepioeven de dikte van het ijs rond hun schuiten
(Foto Pax Holland)