DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Pauselijk woord bij het Kerstfeest
Momentje
MAANDAG 23 DECEMBER 1940
32ste Jaargang No. 9830
Bureaus Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935.
Giro 103003. Postbus 11.
„Verzacht het leed, vooral voor de kinderen"
De Osservatore Romano publiceert, naar het D.N.B. uit Rome bericht, een
schrijven van den H. Vader aan den Kardinaal-staatssecretaris Maglione, waarin
Pius XII bij het naderende Kerstfeest de geloovigen maant tot gebed en daadwer
kelijke naastenliefde, opdat in het bijzonder voor de kinderen het groote, door den
oorlog veroorzaakte leed verzacht worde.
Van alle kanten, aldus schrijft de H. Vader, weerklinken het gedruisch van den
oorlog en de stem van hen, die lijden en om hulp smeeken. Z. H. de Paus verklaart
niets hartstochtelijker te verlangen dan den getroffenen hulp te brengen. Niet thans
eerst heeft Hij zich aan dat doel gewijd. Van alle lijdenden gaan Hem de kinderen
het meest aan het hart. Het is onder de bestaande omstandigheden niet mogelijk een
algemeene hulporganisatie ten bate van de oorlogsslachtoffers in het leven te roe
pen, doch dat een ieder op zijn plaats en op zijn wijze doe, wat hij kan.
Tenslotte betuigt de H. Vader zijn erkentelijkheid en dank jegens degenen, die
hem hebben ondersteund bij zijn werk van naastenliefde. Hij bidt God. dat Deze den
tijd van beproeving voor de lijdende menschheid moge verkorten, en schenkt zijn
apostolischen zegen in de hoop, dat het Kerstfeest de gekwelde christenheid het
vooruitzicht op rustige tijden moge geven.
V De belangrijkste actie
Wij willen het zonder veel woorden, dui
delijk en klaar zeggen: er is onder de
katholieken geen schooner actie, dan de
actie van het Katholiek Comité van Actie
„Voor God"!
Deze actie heeft tot doel, te verwerkelij
ken de voorwaarde, zonder welke al onze
andere actie ijdel is; te leggen het funda
ment, waarop alléén kan worden gebouwd
al ons ander maatschappelijk werk.
Men moet hebben groote waardeering
voor verscheidene vormen van actie, waar
door van katholieke zijde wordt gestreefd,
om de samenleving te verbeteren, om de
menschen gelukkiger te maken.
Maar voornamer, belangrijker dan al die
actie is de actie, direct gericht op dit doel:
onszelf en anderen dichter bij God te bren
gen, onszelf en anderen te doordringen van
de groote, de eigenlijke levenswaarde, die
is gelegen in de erkenning van Hem, Die
is het begin en het einde van alles.
Het Katholiek Comité van Actie „Voor
God", dat dit doel onmiddellijk nastreeft,
is voor iederen tijd, staat boven wisseling
van inzichten op sociaal en staatkundig
terrein.
Dit Katholiek Comité van Actie „Voor
God" werkt allereerst voor ons, katholie
ken, zélf; heeft allereerst tot doel de katho
lieken zélf beter de katholieke leer te doen
kennen en beter de katholieke leer te doen
beleven.
En dien arbeid moeten wij weten te waar-
d eer en; met dien arbeid moeten wij ons
nut weten te doen.
Aanleiding, om op het werk van genoemd
Comité de aandacht te vestigen, werd ons
vandaag gegeven door een mededeeling,
welke men elders in dit nummer vindt,
over een schriftelijken cursus in de Katho
lieke Leer, georganiseerd door het Katho
liek Comité van Actie „Voor God", aan
welken cursus reeds drie duizend personen
deelnemen.
Den oproep van het Comité, dat er nog
meerdere deelnemers komen, onderstreepen
wij heel graag.
't Is zeker niet iets eigens van dezen tijd,
om zich bezorgd te maken voor de toe
komst; dat is altijd zoo geweest.
Maar als de katholieken bezitten een op
kennis gegronde waarachtige liefde voor de
Katholieke Leer, den Godsdienst dan
behoeven zij niet te vreezen, dan mogen en
moeten zij een onbeperkt vertrouwen heb
ben in God, Die alles voor hen, voor de
Kerk ten goede zal leiden.
Een intens katholiek leven, een katho
liek leven, dat zich uit in daden in da
den van liefde, waartoe de Paus oproept
in de heerlijke Kerstboodschap, die hier
boven js afgedrukt zulk een katholiek
leven op te wekken, te voeden, te verbrei
den dat is het verheven doel van het
Katholiek Comité van Actie „Voor God"
het doel, waarom wij met dit Comité zoo
hartelijk sympathiseeren.
Kerstdag is nabij
DE LAATSTE O.-ANTIPHOON
Het was een verrassing voor de wereld,
en het is ieder jaar een nieuwe verrassing,
dat Degene, die eeuwen te voren was aan
gekondigd en uitgeroepen als God, de
Sterke, Koning van luisterrijke majesteit, ge
boren werd in kale armoe. Er stond niet
eens een wieg klaar. Christus heeft dat zoo
gewild. De gedachte, dat God als een wel
gesteld, vermogend en gezeten burgerman
op aarde zou zijn gekomen, moet iedereen
belachelijk vinden. Daarvoor was de Eeuwi
ge te gróót, Hij was te gróót om tot de no
tabelen van deze pietlutterige aardbol te
behooren. Hij heeft armoede ver-uit ver
heven boven weelde. Maar natuurlijk niet
gewild, dat wij, omdat de armoede zoo ver
heven is, onze medemenschen, die zonder
eten, zonder dekens, zonder brandstof zitten,
in de steek zouden laten. De Kerst-liefda-
digheidspreek wordt op dezen dag gehou
den door den profeet Isaias:
„Breek den hongerige uw brood en breng
behoeftigen en zwervelingen in uw huis;
als ge een havelooze ziet, kleed hem en heb
geen minachting voor uw eigen vleesch.
„Dan. zal uw licht doorbreken als de mor
gen, en gij zult spoedig genezen
„Dan zult gij roepen en de Heer zal u
verhooren; gij zult schreien en Hij zal zeg
gen: Zie, hier ben Ik".
De Kerk is reeds geheel ingeleefd in het
met rassche schreden naderend feest. De
Advent is voorbij. De bloemen prijken mor
gen, op de Vigilie, weer op de altaren:
„Nu is alles in vervulling gegaan, wat
door den engel van de Maagd Maria is ge
zegd";
Nu gaat komen de Zoon van God. De
Kerk ziet Hem reeds nadertreden: „Zijn
oogen zjjn schooner dan donkere wijn".
De laatste O.-antiphoon is het smeekge
bed van een versomberde wereld:
O EMMANUEL, onze Koning en Wet
gever, de verwachting der volke
ren en hun Heiland: Kom, en red ons,
Heer, onze God!
VIGILIE VAN KERSTMIS
De zon! de zon tipt in een vlammenrand
aan den horizon. „Heden zult gij weten,
dat de Heer komen gaat. En morgen zult
gij Zijn glorie aanschouwen".
In ademlooze spanning verbeidt de na
tuur het uitstroomen van de zonnegloed.
„Heiligt u heden en weest bereid: want
morgen zult ge zien de Majesteit Gods".
Twee vermoeide menschen, Maria en
Joseph, sjokken door de reeds in scheme
ring gehulde stegen van Bethlehem. De
Herders drijven luid-roepend hun blèrende
schapen binnen de heiningen, onbewust
wat hun in den komenden nacht zal wor
den medegedeeld.
Een uitgeputte man en vrouw trekken
aan de bel, en krijgen geen onderdak. Het
wordt een benauwend probleem. De klok
ken van de geheele christenheid beginnen
te juichen en te jubelen. Een groote rust
daalt neer over de wereld. Het kan zijn,
dat er motorengeronk is in de lucht en het
doffe blaffen van kanonnen: de rust van
de Kerstmis zal niet gestoord worden.
Terwijl Maria en Joseph uit Bethlehem
gaan, niet wetend waarheen, terwijl de
klokken blijde galmen in den wegzinkenden
avond, begint de Kerk het Hoogfeest te
vieren met die heerlijke antiphoon, welke
het christelijke gemoed doorbalsemt:
DE KONING DES VREDES IS VER
HEERLIJKT; NAAR ZIJN AANSCHIJN
VERLANGT DE GANSCHE AARDE.
Vervuld zijn de dagen van Maria, dat zij
haar eerstgeboren. Zoon zou baren.
Heft de hoofden op; ziet uwe verlossing
is nabij.
Wanneer de zon aan den hemel zal staan,
Kleinhandelaarsprijzen
aardappelen
Het Rijksbureau voor de /oedselvoor-
ziening in oorlogstijd maakt bekend, dat
met ingang van heden de navolgende prij
zen voor consumptie aardappelen gelden
per kg. bij verkoop aan den consument af
gehaald aan den winkel.
1. KleLaardappelen van de rassen
Zeeuwsche bonte en blauwe, roode star,
bonte roode star, furore, westeinder bon
te en blauwe, koopmans blauwe (maat 30
opwaarts) 0.08.
2. Klei-aardappelen van de rassen eigen
heimers, bonte- en blauwe eigenheimers,
Bevelanders, Noordeling, Duivelander,
Iduna, Iris, Komeet, Limosa, Bato, Natio
naal, Populair, Deva, West-Brabander,
Wilpo, Present, Record, Souvenir, Robijn
0.07 1/2.
3. Klei-aardappelen van het ras bintje
0.07.
4. Klei-aardappelen van het ras Alpha,
Industrie 0.07.
5. Zandaardappelen en fabrieksaardap
pelen 0.06 1/2.
Voor drielingen van de klei-aardappe
len vallende onder de groepen 1 tot en met
4 zijn de prijzen 1 cent per kg. lager Alle
bovenstaande prijzen mogen, indien de
aardappelen aan huis worden bezorgd
worden verhoogd met ten hoogste 1 cent
per kilogram
Bovenstaande prijzen gelden niet, indien
de aardappelen rechtstreeks van telers
worden gekocht. Dit is uitsluitend geoor
loofd, indien aan den teler daartoe door
den provincialen voedselcommissaris ver
gunning is verleend. Door de telers mogen
in rekening worden gebracht de hieronder
vermelde telersprijzen, vermeerderd met
het bedrag van de kosten aan vracht en
dergelijke.
Telersprijzen. De onder 1 genoemde
klei-aardappelen 4.25 per 100 k.g.
De onder 2 genoemde klei-aardappelen
3.75 per 100 k.g.
De onder 3 genoemde klei-aardappelen
3.25 per 100 k.g.
De onder 4 genoemde klei-aardappelen
3.10 per 100 k.g.
Zand- en veenaardappelen 3.per
100 k.g.
Tegen overtreders zal gestreng worden
opgetreden.
De aandacht van beranghebbenden wordt
erop gevestigd, dat ook de koopers straf
baar zijn, indien zij aardappelen betrekken
tegen hoogere dan de vastgestelde prijzen.
DE RIJKSCOMMISSARIS BEZOEKT HET
MARINE-LAZARETT TE HEILOO
De rijkscommissaris, rijksminister Seyss
Inquart, heeft gistermiddag, vergezeld van
den generaal der vliegers Fr. Christiansen,
den commandant der marine, admiraal
Heinast en den Sturmbannführer graf
Montz, een bezoek gebracht aan 't marine-
lazarett te Heiloo.
De rijkscommissaris en zijn gezelschap
werden verwelkomd door den Chefartzt,
Oberstaatsartzt der marine, prof. Memmes-
heimer en diens adjudant.
Het strijkorkest van den marinebevelheb
ber zorgde onder leiding van Musikmeister
Ziesemer voor passende muziek.
De Sanitaetsgruppe van het marine-laza-
rett gaf zangnummers ten beste en geza
menlijk zongen alle aanwezigen de meest
bekende Kerstliederen.
Prof. Memmesheimer sprak de hooge gas
ten toe en heette hen hartelijk welkom. Hij
bracht in herinnering, dat het de tweede
Kerstmis is, welke men ver van huis viert
en hij spak zijn vreugde uit over de eer,
welke het lazarett ten deel viel door het
bezoek van den rijkscommissaris. Hij wees
met dankbaarheid op het voorbeeld van den
Führer, die arbeidt voor het heil van het
volk en Duitschland uit het donker naar
het licht heeft gevoerd. Tenslotte wenschte
hij alle kameraden en gasten een gelukkig
Kerstfeest en een goed nieuwjaar.
Het kerstmannetje kwam daarna een ge
dicht opzeggen en den hoogen gasten ge
schenken aanbieden, welke met groote
waardeering werden aanvaard.
De verpleegden onder wie zich vele
bedlegerigen bevonden, die op veldbedden
in de zaal gebracht werden en de gasten
namen daarna deel aan een kerstmaaltijd,
welke werd opgeluisterd door de muziek
van het strijkorkest van den bevelhebber
der marine.
MAXIMUM-PRIJZEN ZEEP
De secretaris-generaal van Handel, Nij
verheid en Scheepvaart, heeft een be
schikking uitgevaardigd, waarbij maxi
mum-prijzen worden vastgesteld voor toi
letzeep, huishoudzeep en zachte zeep. Bij
den verkoop door kleinhandelaren aan
verbruikers zyn deze prijzen: toiletzeep
12l/2 ct. per stuk, huishoudzeep 13 cent
per dubbel stuk of 6Yi cent per enkel stuk,
zachte zeep 34 cent per kilogram; alles in
clusief of omzetbelasting.
ENGELSCHE BOMMEN.
In den nacht van Donderdag op Vrijdag
zijn bij Engelsche luchtaanvallen ongeveer
een dozijn woonhuizen door bomscherven
beschadigd. Drie boerenhofsteden zijn door
bommen tamelijk zwaar beschadigd. Een
burger is zwaar en een licht gewond. Ver
schillende woonhuizen zijn ontruimd moe
ten worden.
In den nacht van Vrijdag op Zaterdag
zijn verschillende bommen gevallen. Een
woonhuis kreeg beschadigingen. Overigens
was de schade van geen beteekenis.
zult gij den Koning der koningen zien uit
gaan van de Vader, gelijk een bruidegom,
die komt uit zijn bruidsvertrek.
WAARHEEN MEN NIET KAN REIZEN
ZONDER VERGUNNING.
Uitzonderingsverguningen voor het
betreden van de provincie Zeeland en van
bepaalde gemeenten in Noord-Brabant,
Zuid-Holland, Noord-Holland, Friesland
en Groningen.
Officieel wordt medegedeeld:
Het is gebleken, dat velen ten onrechte
in de meening verkeeren, dat met de
eilanden, die zonder vergunning van den
stafofficier bij den gevolgmachtigde van
den Rijkscommissaris door niet-ingezete-
nen bereisd mogen worden, uitsluitend de
Zeeuwsche eilanden zouden zijn bedoeld.
Hetzelfde is echter ook bepaald ten aan
zien van een aantal gemeenten in de pro
vinciën Noord-Brabant, Zuid-Holland,
Noord-Holland, Friesland en Groningen.
Teneinde elk misverstand op dit punt zoo
veel mogelijk te voorkomen, volgt hieron
der een lijst van alle gemeenten, waarvoor
het verbond van bezoek van niet-ingeze-
tenen geldt.
Provincie Zeeland: Clinge, Graauw en
Langendam te Graauw, Hontenisse, Kloos-
terzande, St! Annaland, St. Maartensdijk
ZL, Oudvossemeer, Poortvliet, Scherpenis-
se, Stavenisse, Tholen, St. Philijsland, Bier
vliet, Breskens, Cadzand, Groede, Hoek
Zeeland, Hoofdplaat, Koewacht, Neuzen,
Nieuwvliet, Vogewaarde te Stoppelwijk,
Zaamslag, Brouwershaven, Bruinisse,
Burgh te Burgh Haamstede, Dreischor,
Duivendijke, Eikerzee, Scharendijke, El-
lemeet, Haamstede te Burgh Haamstede,
Kerkwerve, Nieuwerkerk Zeeland, Noord-
gouwe, Noordwelle, Oosterland Zeeland,
Ouwerkerk Zeeland, Renesse, Seroosker-
ké, Schouwen, Zierikzee, Zonnemaire,
Bearland, Borssele, Colijnsplaat, Driewe
gen Zuidbeveland, Ellewoutsdijk Goes,
's-Gravenpolder, 's-Heerabtskerke, 's-Heer-
arendskerke, 's-Heerenhoek, Heinkenszand,
Hoedekenskerke, Kapelle te Kapelle Bieze-
linge, Kats, Kattendijke, Kloetinge, Kort-
gene, Krabbendijke, Kruiningen, Nisse,
Oudelande, Ovezande, Rillandbath te Ril
land. Schore, Waarde, Wemeldinge, Wisse-
kerke, Wolphaertsdijk, Vlissingen, Yerseke,
Aagtékerke, Arnemuiden, Biggekerke,
Domburg, Grypskerke Zeeland, Koudeker-
ke Zeeland, St. Laurens, Meliskerke,
Nieuw- en Ct. Joosland, Oost- en West-
souburg te Oost-Souburg, Oostkapelle, Rit-
them, Serooskerke Walcheren, Veere,
Vrouwenpolder, Westkapelle Zeeland,
Zoutelande, Middelburg.
Provincie Noord-Brabant: Hooge en
Lage Zwaluwe, Klundert, Willemstad, Fijn-
aard, Dinteloord en Prinsland, Steenber
gen, Nieuw Vosmeer, Halsteren, Bergen
op Zoom, Woensdrecht Ossendrecht.
Provincie Zuid-Holland: Rozenburg,
Oostvoorne, den Zriel, Zwartewaal, Rockan-
je, Nieuwenhoorn, Nieuw-Helvoet, Helle-
voetsluis, Oudenhoorn, Abbenbroek, Heen-
vliet, Geervliet, Spijkenisse, Hekelingen,
Zuidland, Nieuw Beijerland, Oud-Beijer-
land, Piershil, Goudswaard, Meinenoord,
Mijnsheerenland, Westmaas, Klaaswaal,
Zuid Beijerland, Numansdorp, Putters-
hoek, Maasdam, 's-Gravendeel, Vierpol-
ders, Strijen, Goeree, Ouddorp, Stellendam,
Melissant, Sommelsdijk, Dirksland, Mid-
delharnis, Stad aan 't Haringsvliet, den
Bommel, Ooltgensplaat, Oude Tonge,
Nieuwe Tonge, Herkingen.
Provincie Noord-Holland: Texel, Vlie
land, Terschelling.
Provincie Friesland: Ameland, Schier-
monikoog.
Provincie Groningen: Warffum.
Nogmaals wordt er de aandacht op ge
vestigd, dat in het verzoek voor een uit
zonderingsvergunning, hetwelk moet wor
den gericht tot den burgemeester van de
te bezoeken plaats, moet worden vermeld:
voor- en familienaam van den verzoeker,
beroep, woonplaats en woonadres, datum
en plaats van geboorte, bovendien de re
den waarom men het beziek wenscht te
brengen en den duur van het verblyf al
daar.
Personen, die den voorgeschreven weg
niet bewandelen en zich desondanks in het
verboden gebied bewegen, worden zonder
nader onderzoek onmiddellijk gedwongen
naar huis terug te reizen.
Aanvragen voor het verkrijgen van een
u:tzonderingsvergunning, welke aan an
dere takken van dienst gericht worden,
kunnen niet in behandeling genomen wor
den.
MELKBOER.
Ik ken de gemeente Warder in
Noord-Holland niet, maar het lijken
mij prettige menschen. Gemoedelijk
zoo en zonder pretenties. En doende
wat er te doen valt. 's Morgens om ze
ven uur hotst kleine Klaas met een
melkkan in zyn hand op zijn klompen
naar den boer. Kleine Klaas gaat melk
halen. Twee liter. Dat hebben ze al
tijd zoo gedaan. Op het rijtje af. Eerst
Dirk, toen Sien, daarna Bregje en
achtereenvolgens Kee, Wullem, Aagt,
Dorus, Gert en Arie. En nou is kleine
Klaas aan de beurt. Hij heeft riu den
leeftijd van het melk halen bereikt en
hij haalt melk.
Want in Warder is geen melkboer.
Daarop is het huishouden ingericht ge
weest. Altijd. Een geslacht lang. Op
dezen arbeid steunt de dag.
En nu gaat me die gemeenteraad
daar, zich plotseling bewust van de
nieuwe orde, een melkboer aanstellen.
Dat gaat te ver. Dat lusten de Warder-
lingen niet. Zij hebben het altijd zon
der melkboer gedaan en dat zullen zij
blijven doen. Zij willen niet, dat klei
ne Klaas werkeloos wordt. In die
melkboer zien zij niet veel goeds.
Vooral als die van gemeentewege
wordt aangesteld, dan krijgt-ie het
heelemaal in zijn bol.
Nee, de Warderlingen houden niet
van melkboeren en met alle waardee
ring voor het nederige werk, dat ook
gebeuren moet en met nog meer ach
ting voor alle nette en welopgevoede
melkboeren, ik begrijp het. Waarom
zouden de Warderlingen nu plotseling
meer gaan betalen voor de melk, als
kleine Klaas die goedkooper halen
kan?
De Warderlingen hebben een
request gestuurd aan den gemeente
raad. Ik denk, dat daar boven stond:
Orchest aan den gemeenteraad. Ik
zal ook maar eens een request rich
ten aan mijn melkboer.
Om de melk voortaan zelf te ko
men halen. Maar goedkooper.
Ik zal eerlijk en oprecht tweemaal
bellen.
WINTERHUlP&pNEDERLAND
Gironummer van de W. H. N.
5553
De Bank van de W. H. N. is
Kasvereeniging N.V., A'dam.
Postgironummer 877.
Stort op 5553 of 877
Winterhulp Nederland, voor het volk,
door het volk.
Majoor J. N. Breunesse:
„In de Winterhulp reiken wij, Nedëï>
landers, elkaar de helpende hand zonder
aanzien des persoons slechts onzen plicht
daarmee vervullende: plicht van vader-
landsche verbondenheid in tijden van voor-
en tegenspoed".
(Foto Schimmelpenningh).
De gelaarsde kat. Een van de nieuwe
speldjes voor Winterhulp-Nederland voor
de collecte op 27 en 28 Dec.
EENDENEIEREN EN PARATYHUS.
WAARSCHUWING.
Nu en dan wórden gevallen van para-
typhusbesmetting bekend, veroorzaakt door
het gebruik van eendeneieren.
Om het optreden van deze ziekte door
het gebruik van eendeneieren te voorko
men in het noodig de eendeneieren hard
te koken (10 minuten) en ze in het bak-
waren slechts te gebruiken indien deze
hard gebakken worden.
Met aandrang wordt het publiek daar
om aangeraden eendeneieren niet te ge
bruiken voor de bereiding van pudding,
vla, taartvullingen, zacht gebak, cake, pan
nekoeken, flensjes, kortom niet voor eet
waren, welke niet voldoende verhit wor
den.
