OPENINGSCONCERT
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Momentje
VRIJDAG 13 DECEMBER 1940
32ste Jaargang No. 9822
9e- £eid&eli4(2oti/fca/nt
Bureaux Papengracfat 32.
Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935.
Giro mooi. Poot boo It,
Dit nummer bestaat alt
twee bladen.
Sectarlsch
Dat is ook een dier woorden, die maar
al te veel gebruikt worden als „dooddoe
ner": sectarisch, sectarisme.
Wat er eigenlijk verstaan moét worden
onder sectarisme?
Onder sectarisme moet worden ver
staan: het met koppigheid vasthouden aan
te strenge en onverdraagzame opvattin
gen, welke afwijken van de gangbare, de
algemeene opvattingen.
Dat is sectarisme.
En daar zijn er, die zich niet schamen
bout-weg te spreken en te schrijven over
de sectarische school, de sectarische ra
dio, enz., welke school en welke radio al
léén daarom sectarisch worden genoemd,
omdat zij staan op confessioneelen grond
slag.
Zeker, een school en een radio op con
fessioneelen grondslag kan den naam
„sectarisch" verdienen, maar iedere con-
fessioneele school en iedere confessioneele
radio, omdat zij confessioneel zijn, secta
risch te noemen, is onrechtvaardig, is las
terlijk.
Het op zoodanige wijze belasteren van
confessioneele instellingen komt voort uit
een drang naar concentratie welke
drang goed en verkeerd kan zijn.
Meer concentratie op velerlei terrein,
dan tot op heden bestaat, wenschen ook
wij van ganscher harte.
Wij denken b.v. aan de reeds genoemde
radio. Zeer vele uitzendingenworden ver
zorgd door afzonderlijke, gescheiden radio-
vereenigingen, welke, minstens even goed,
in één hand zouden kunnen zijn; welke
door alle luisteraars kunnen of moeten
worden gewaardeerd. En in dit licht willen
wij zien de gisteren vermelde be
noeming van een gevolmachtigde voor de
concentratie van de radio-omroepvereeni-
ging in Nederland.
Wij juichen toe, als er meer concen
tratie komt op velerlei terrein.
Maar concentratie zal niet mogen doo-
den de groote cultureele waarden, welke
het afzonderlijke bezit.
En degenen, die zoo gaarne en zoo
gauw klaar staan met het scheldwoord
„sectarisch", zijn blind voor de hier be
doelde cultureele waarden. Zij zijn blind
b.v. voor de cultureele waarden van vele
confessioneele radio-uitzendingen. Zij zijn
blind b.v. voor de cultureele waarden van
een onderwijs, dat op diepe religieuse ba
sis is gefundeerd.
Deze en de komende tijd is zoo uiterst
geschikt, om daadwerkelijk te streven
naar meer concentratie, naar meer een
heid in het verscheidene, naar meer s a-
menwerking in plaats van ver
deeldheid. Maar men hoede zich voor
een onderdrukkende, een doodende gelijk
vormigheid, welke ook door ware en ver
standige voorstanders van een nationale
eenheid, van een nationale gemeenschap
niet wordt gewenscht.
Schoonheid is de eenheid in het ver
scheidene. De schoonheid van een natio
nale eenheid is ook de eenheid in het ver
scheidene.
Deze eenheid hopen wij als rijpe vrucht
van den nieuwen tijd te ontvangen.
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
DE KWEEKELING MET ACTE.
De Bode doet een beroep op de regee
ring voor den kweekeling met acte een
beroep, waarmede wij geheel instemmen:
„Aan den ontrechten kweekeling-met-
acte moet eindelijk reoht worden gedaan.
Hem mag niet langer het stempel der min
derwaardigheid en overbodigheid worden
opgedrukt. De maat van zijn leed is ruim
schoots vol. Hij snakt naar de school. De
school snakt naar hem. Welnu, laat die
twee dan niet langer gescheiden.
In een voorbije periode was er voor den
werkloozen schoolmeester geen recht en
geen geld. Zal binnenkort mischien moe
ten worden geconstateerd, dat veel is ver
anderd, maar dat deze veranderingen geen
wijziging hebben gebracht in het lot van
den jongen onderwijzer? Nog weigeren we,
dat te gelooven. Nog gelooven we in de
zegeviering van het recht, ook voor hem.
Laat men dat geloof nie' beschamen".
KERSTMIS EN NIEUWJAAR.
Voorbepaalde ondernemingen inhalen van
verzuimen arbeidstijd toegestaan.
De wnd. secr.-generaal van Sociale Za
ken heeft goedgevonden:
aan hoofden of bestuurders van brood
bakkerijen, banketbakkerijen, rijwiel- en
automobielherstelplaatsen, bierbottelarij en,
limonadefabrieken, slagerijen en vleesch-
warenfabrieken, in wier onderneming op
Woensdag 25 dezer en Woensdag 1 Januari
geen arbeid wordt verricht, te vergunnen,
dat in het tijdvak van Maandag 23 dezer
tot en met Zaterdag 4 Januari arbeid mag
worden verricht op den op de arbeidslijst
of den rooster aangegeven vrijen middag,
onder voorwaarde, dat gedurende genoemd
tijdvak naast de arbeidstijd of den rooster
een door het hoofd of den bestuurder of
een door dezen daarmede belast persoon,
onderteekend geschrift is opgehangen,
waarop met inkt is aangeteekend, welke
werktijdregeling op den dag, waarop de
bovenbedoelde vrije middag valt, zal wor
den gevolgd en ten aanzien van welke per
sonen deze regeling zal gelden.
UITBREIDING POLITIEKORPS TE
TE AMERSFOORT?
De Raad verwerpt het.
In zijn gisterenmiddag gehouden verga
dering heeft de gemeenteraad een voor
stel van B. en W. behandeld tot uitbreiding
van het politiecorps met 24 agenten en
drie inspecteurs.
Eenige raadsleden gaven als hun mee
ning te kennen, dat dit voorstel niet in be
handeling kon komen, omdat het financieel
niet was toegelicht. Zij informeerden te
vens of deze uitbreiding was opgelegd.
De burgemeester, mr. J. C. Graak van
Randwijck, wees er op, dat het politiecorps
in geen jaren was uitgebreid, niettegen
staande groote toename van het aantal in
woners en de enorme uitbreiding van het
wegennet. Hij liet een ernstige waarschu
wing hooren dat, wanneer het gezag de
orde niet meer kan handhaven, het in de
gemeente niet goed zal gaan.
De Raad heeft niettemin het voorstel van
B. en W. met 16 tegen 6 stemmen verwor
pen.
VRACHTVERVOER MET ELECTRISCHE
TRAMS.
In de groote steden.
Naar wij vernemen zijn er thans bespre
kingen gaande tusschen de tramwegmaat
schappijen van de groote steden en het de
partement van Waterstaat betreffende het
vervoer van vrachtgoederen door deze on
dernemingen binnen haar vervoergebied.
De benzineschaarschte heef* aanleiding ge
geven tot dit overleg. Het vervoer van
vrachtgoed, voornamelijk stukgoederen zou
dan geschieden in voor dat doel gebouwde
vrachtgoederenwagens of verbouwde bij
wagens welke door een motorwagen wor
den getrokken.
LEVERING VAN BOTER AAN
HANDELAREN.
De Secretaris-Generaal van het Depar
tement van Landbouw en Visschcrij heeft
een wijziging gebracht in het crisis-zuivol
besluit 1940, waardoor het aantal hande
laren, aan wie de boterproducenten ver
plicht zijn een gedeelte van hun productie
te leveren, wordt beperkt tot hen, die in
de basisperiode van de totale door hen in
gekochte hoeveelheid boter, zijnde ten
minste 250.000 K.G., ten minste 60 pet.
rechtstreeks hebben betrokken van produ
centen en ten minste 60 pet. hebben ver
handeld aan anderen dan consumenten.
VERPAKKINGSMOEILIJKHEDEN
IN DEN TUINBOUW.
Op initiatief van het centraal bureau
van de tuinbouwveilingen in Nederland
zal de fust in den tuinbouw gedeeltelijk
door carton worden vervangen.
In verband met de houtschaarschte dreig
de namelijk een stagnatie in den tuinbouw
te ontstaan, wegens gebrek aan houten
kistjes. Per jaar hebben namelijk alleen de
tuinbouwveilingen in ons land reeds ruim
10 millioen kistjes noodig.
De kisten, welke bestemd zijn om slechts
een keer te worden gebruikt, zullen nu van
carton worden gemaakt, waarvoor het
centraal bureau een 30-tal machines heeft
gekocht, welke over verschillende veilin
gen zullen worden verdeeld, zoodat de
veilingen zelf de verpakking zullen kun
nen vervaardigen.
Behalve een belangrijke houtbesparing
beteekent deze nieuwe emballage een bui
tenkansje voor de stroocartonindustrie.
RIJKSVERGOEDING AAN
BIJZONDERE SCHOLEN
Betaalbaarstelling van voorloopige
voorschotten
De secretaris-generaal van het departe
ment van Opvoeding, Wetenschap en Cul
tuurbescherming brengt het volgende ter
kennis van de besturen der op 1 Januari
1941 bestaande bijzondere lagere scholen,
die aanspraak hebben gemaakt op rijks-
vergoeding:
1. dat, zoolang het voorschot op de Rijks
vergoeding voor het jaar 1941 nog niet is
vastgesteld, vóór het eind van elke maand
'n voorloopig voorschot kan worden betaal
baar gesteld ten bedrage van twaalfde ge
deelte van het voors-.hot over het jaar 1940;
2o. dat een verzoek tot het bekomen van
dit voorloopig voorschot niet behoeft te
worden ingediend;
3o. dat de betaalbaarstelling daarvan zal
geschieden per postgiro, waartoe, indien
zulks niet reeds heeft plaats gehad, ten
spoedigste het nummer van de postgiro
rekening, staande ten name van de instel
ling of vereeniging moet worden opge
geven;
4o. a. dat de opgaven om voorschot over
1941 en de aanvragen om Rijksvergoeding
over 1940 in de maand Januari 1941 aan
zijn departement moeten worden inge
zonden en dat in de kolom. „Toelichtingen"
van deze formulieren behoort te worden
vermeld op welken datum de onderwijzers
aan de school in dienst zijn getreden;
b. dat in deze opgave en aanvragen ten
aanzien van hen, die den 60-jarigen leef
tijd hebben bereikt, behoort te worden ver
meld om welke reden zij niet zijn ont
slagen;
c. dat by vorenbedoelde aanvragen ten
aanzien van hen, voor wie de ontheffing,
bedoeld in het derde lid van artikel 97 der
Lager-onderwijswet 1920, is verleend en
voor onderwijzers, die aangemerkt zijn als
„kostwinner" in den zin van het vierde
lid van artikel 10 van het Bezoldigings
besluit Burgerlijke Rijksambtenaren 1934,
verwezen moet worden naar de betreffen
de beschikking (met aanhaling van datum,
nummer en af deeling);
d. lo. dat bjj dezen aanvragen een op
gave moet worden gevoegd van de onder
wijzers, die zich wp *ens buitengewone om
standigheden in mihtairen dienst bevonden
met een gespecificeerde berekening van de
aan hen uitbetaalde salarissen over den
tijd, gedurende welken zij in 1940 een
militaire belooning hebben ontvangen.
2o. dat van de militaire belooning be
hoort te worden overgelegd de door den
compagnies- of regimentscommandant, dan
wel de door 'n andere bevoegde militaire
autoriteit gewaarmerkte verklaring.
3o. dat geen jaarwedde of wedde als
onderwijzer mag worden uitbetaald aan
hem, die nog niet een werkelijken dienst
van 11 maanden of indien hij een eerste
oefening van korteren duur te vervullen
had. deze oefening heeft volbracht.
PROF. DR. J. VAN DAM.
Geen lid van de N. S. B.
De „Maasb." gaf dezer dagen als zijn
meening te kennen, dat de nieuw-benoem-
de secretaris-generaal van het departe
ment van Opvoeding, Wetenschap en Cul
tuurbescherming, prof. dr. J. van Dam, het
nationaal-socialisme van de N. S. B. zou
aanhangen.
Op verzoek van den nieuw-benoemden
functionaris deelt het blad thans mede,
dat deze meening op een misverstand be
rust, en dat prof. van Dam geen lid is van
de N. S. B.
NIEUWE BONNEN
PETROLEUM
De Secretaris-Generaal van het departe
ment van Handel, Nijverheid en Scheep
vaart maakt bekend, dat gedurende het
tijdvak van Maandag 16 December a.s. tot
en met Zondag 19 Jan. 1941 de met „Perio
de C" gemerkte zegel van de serie, welke
is uitgereikt ten behoeve van hen, die voor
verlichting in het huishouden uitsluitend
op het gebruik van petroleum zijn aange
wezen, recht geeft op het koopen van 2 li
ter petroleum.
De Secretaris-Generaal van het departe
ment van Landbouw en Visscherij maakt
het navolgende bekend.
BROOD EN GEBAK.
Elk der met „19" genummerde bonnen
van de broodkaart geeft gedurende de week
van Maandag 16 December tot en met Zon
dag 22 December a..s recht op het koopen
van 125 gram roggebrood of 100 gram an
der brood.
Voorts geeft elk der met „19" genummer
de broodbonnen recht op het koopen van
een rantsoen gebak. Dit omvat voor de hier
na genoemde bakkerij producten telkens ten
minste het daarachter geplaatste aantal
grammen:
beschuit 75 gram;
biscuits en wafels 90 gram;
speculaas 140 gram;
andere koekjes 200 gram;
koek 160 gram;
cake 300 gram;
gevuld klein korstgebak (b.v. amandel
broodjes) 400 gram;
gevuld groot korstgebak (b.v. boterletter*
500 gram;
taart en gebakjes 600 gram.
Voor geheel of ten deele uit meel of
bloem gebakken producten, welke hierboven
niet genoemd zijn, geldt, dat een rantsoen
een hoeveelheid omvat waarin 70 gram
meel of bloem is verwerkt.
De op 22 December nog niet gebruikte
bonnen blijven voorts nog geldig geduren
de de week van 23 tot en met 29 December
a.s., met dien verstande, dat zij gedurende
laatstgenoemde week niet mogen worden
gebruikt in hotels, restaurants e.a.
EIEREN.
Gedurende het tijdvak van Maandag 16
December tot en met Zondag 22 December
as. geeft de met „22" genummerde bon van
het algemeen distributiebon-boekje recht op
het koopen van één ei. De bonnen, welke
op 22 December nog niet gebruikt zijn, blij
ven geldig tot en met Zondag 29 December
a.s., met dien verstande, dat ook zij geduren
de de week van 23 tot en met 29 December
a.s. niet gebruikt mogen worden in hotels,
restaurants e.d.
PEULVRUCHTEN.
Gedurende het tijdvak van Dinsdag 17
December tot en met Zondag 12 Januari
1941 geeft de met „103" genummerde bon
van het algemeen distributiebonboekje
recht op het koopen van een half k.g. peul
vruchten.
VLEESCH
Gedurende het tijdvak van Maandag 16
December tot en met Woensdag 25 Decem
ber a.s. geeft elk der vier met „12 Vleesch"
gemerkte bonnen van de vleeschkaart recht
op het koopen van 100 gram vleesch, been
inbegrepen, of een rantsoen vleeschwaren.
De met „12 Worst, vleeschwaren" gemerkte
bon geeft uitsluitend recht op het koopen
van een rantsoen vleeschwaren.
De bonnen, welke op 25 December as.
nog niet gebruikt zijn, blijven nog geldig
tot en met Zondag 29 December a.s.
Het rantsoen vleeschwaren, dat per bon
kan worden gekocht, bedraagt 75 gram voor
georganiseerd voor de leden en huisgenooten van vak-
vereenigingen aangeslote
op ZONDAG 15 DEC
in dk STADSGI HOORZAAL te Leiden
HET NI
SYMPH
bij de Leldsche Bestuurdersbond,
EMBER 1940 's avonds 8 uur
DERL
ONI
O.I.V. Mr. (HAR
hoort tot
van ons lai
Medewerki
door het B
STRADOWSKA".
Toegangsprijs f.0.35, garderobe en pro
gramma inbegrepen.
Kaartverkoop: C. Snel, Heerengracht 34;
Volksgebouw en bij de secretariaten van
de aangesloten organisaties.
GELD.
Ik bemerk soms je hoort dat hier
en daar dat de menschen zich zor
gen maken om hun geld. Nietwaar, je
weet maar niet wat er gebeuren kan.
't Is zóó'n rare tyd. Je hebt het zorg
vuldig gespaard, je bent er zuinig op.
Je durft er nog geen guldentje vanaf
nemen, want, weet je, als er eenmaal
aan begonnen wordt gaat het hard.
En ik zou eigenlijk wel graag een
nieuwe radio willen koopen, maar dat
hapt er zoo in en dat is nou ook weer
zonde. Maar nu maakt de tijd hen on
gerust. In den vorigen oorlog duikel
de het geld ook ineens omlaag en
menschen, die vandaag nog een klein
kapitaaltje hadden uit hun mond
gespaard hadden morgen opeens
niets meer. Nog geen broodje konden
zij er voor koopen. Zoo zitten zij nu
dag in, dag uit te piekeren en kennen
geen vreugde van een bezit, dat him
grootste vreugde zou moeten zijn.
Nee, dan ik lichtzinnige. Ik voel my
eens, en een operatie, daar ontkom je
alles. Ik heb er nooit kans toe gezien
te sparen, en ik heb dus ook nooit
zorgen gekend. O ja, natuurlijk, wel
eens zorgen om te betalen, als ik niet
betalen kon. Maar dat zijn altijd meer
de zorgen van hem, die zijn geld niet
krijgt, dan myn zorgen.
Nou ja, ziek zijn wij allemaal wel
eens, en een operatie, daarontkom je
ook niet altijd aan. Dat hoort er nu
eenmaal bij. En het voornaamste is
maar, dat je weer beter wordt. Dan
voel je je weer opnieuw zoo echt ge
lukkig.
Als je maar zorgt, dat je geen geld
hebt.
Maar dat gelooft U waarschijnlijk
toch niet.
WINTERHULP
NEDERLAND
Postgiro-no's van de Winterhulp Neder
land.
Winterhulp Nederland, Den Haag,
no. 5553.
Als bank der Winterhulp Nederland is
aangewezen de Kasvereeniging N.V.,
Amsterdam no. 877.
Stort op 5553 of 877
Ge brengt geluk in veler leven.
TAAK DER FINANCIEELE COMMISSIE.
Onlangs heeft de rijkscommissaris 10
vooraanstaande Nederlanders tot leden
van de financieele commissie der Stichting
Winterhulp benoemd. De taak der com
missie bestaat blijkens verordening no.
186 in het toezicht houden op het finan
cieel beleid van de stichting. In het bijzon
der heeft zij allereerst zorg te dragen, dat
de opgebrachte middelen uitsluitend be
steed worden voor het gestelde doel: het
verschaffen van hulp en steun aan de in
het bezette Nederlandsche gebied levende
behoeftige Nederlandsche staatsburgers,
zonder aanzien des persoons. Voorts heeft
de commissie in het bijzonder ervoor te
waken, dat het beheer der stichting zoo
zuinig mogelijk gevoerd wordt. Van be
lang ten deze is de bepaling, dat in be
ginsel in het bestuur der stichting slechts
onbetaalde arbeidskrachten werkzaam mo
gen zijn, zoodat betaalde medewerkers tot
het volstrekt noodzakelijke moeten wor
den beperkt.
De commissie wees in haar eerste ver
gadering uit haar midden den voorzitter
der Algemeene Rekenkamer Zuyderhoff
en den accountant mr. Spannen berg aan,
om een aanvang met het toezicht te ma
ken en haar spoedig omtrent hunne bevin
dingen in te lichten.
gerookt of gekookt varkens-, rund- of kalfs-
vleesch en voor gerookte worstsoorten, 100
gram voor gekookte worstsoorten, rolpens
en knakworst, 125 gram voor leverartike
len, tongenworst en nierbrood en 150 gram
voor bloedworst.
BOTER EN MARGARINE
Zooals reeds eerder bekend werd ge
maakt geeft de met „21" genummerde bon
van de boterkaart zooowel als van de vet-
kaart gedurende het tijdvak van Zaterdag
14 December tot en met Vrijdag 20 Decem
ber as. recht op het koopen van 250 gram
boter of margarine. De bonnen, welke op 20
December nog niet gebruikt zijn blijven
voorts nog geldig gedurende de week van
21 tot en met 27 December a.s. Voorts
geeft de met „21" genummerde bon gedu
rende het tydvak van 30 November tot en
met 27 December a.s. recht op het koopen
van een halfe vlesch slaolie.
Het afleveren van de hoeveelheid slaolie,
welke onder afgifte van de met „21" ge
nummerde bon is gekocht, is uitsluitend
toegestaan gedurende het tijdvak van 14 De
cember 1940 tot en met 31 Januari 1941.
De met „21" genummerde bonnen geven
dus geen rechtop het koopen van vet.