OMGEVING
RIJNSTREEK
VRIJDAG 99 NOVaiuBER 1940
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 6
HILLEGOM
Veilingsvereenïging. De coop. Veilings-
vereeniging „Hillegom" hield een alge-
meene leden vergadering in hotel- café
„Flora" aldaar onder voorzitterschap van
den heer W. R. Veldhuyzen van Zanten.
Uit het jaarverslag van den secretaris
mochten wy vernemen, dat de eerste bol-
lenveilingen in het seizoen 1939 een goede
kooplust toonden, doch de Septemberdagen
d.o.v. brachten een algeheele verandering
in het verkoopsysteem met zich mede;
vanaf dien datum werden nog groote
kwantums bloembollen uit de hand ver
kocht op de Veiling.
In het college van bestuur en commis
sarissen kwam tijdens de jaarvergadering,
gehouden in 1939, door de verkiezing van
den heer C. Kramer Lzn. tot secretaris en
ren heer W. Hopman tot commissaris
eenige verandering. De omzet over het
seizoen 1939 was bijna 1 Vi millioen gulden
hooger dan in 1938. Het aantal verwerkte
maanden steeg vanaf 1937 van 42.000 stuks
tot 254.000 stuks in 1939, alzoo een ver
meerdering van ruim 210.000 manden in 2
jaren. Welke organisatorische veranderin
gen deze verhoogde omzet met zich mede
bracht werden in een kort schema vast
gelegd. Met bijna alg. st. werden de balans
verlies en winstrekening goedgekeurd en
vastgesteld. In de vacature W. Veldhuyzen
van Zanten werd tot commissaris gekozen
de heer G. Hylkema, die zich deze verkie
zing liet welgevallen. Hierna sluiting.
Verkooping. Gisteren had in hotel
Sistermans de verkoop ten overstaan van
notaris D. Lodder plaats van:
Het landhuis „Bennett Home" aan den
Rijkstraatweg no. 30 te Bennebroek, groot
12 A. 44 cA.. In hoogste bod gebracht op
9150; gemijnd op 1500 door den heer W.
Harding q.q. alhier.
Het woon-winkelhuis aan de Hoogewerf-
straat no 8 te Hillegom, groot 1.48 A. In
hoogste bod gebracht op f 4100, gemijd op
45 door den heer H. Jonkerman alhier.
KATWIJK AAN DEN RIJN
TUINBOUW O VERZICHT.
Na een vrij gunstige periode, is er thans
door de nieuwe regeling, waarbij voor de
meeste der producten maximumprijzen zijn
vastgesteld, een ommekeer gekomen in
den loop van zaken. Weliswaar zijn de
prijzen voor verschillende dier producten
niet lager dan vorig jaar, doch men hoüde
er rekening mee dan de productiekosten
ook heel wat verschillen met vorige jaren.
Het meststoffenvraagstuk baart den tuin
ders heel wat zorgen vooral door het ge
brek en onvoldoende voorraad van stik
stof. Dat onder deze omstandigheden stal
mest aanzienlijk in prijs is gestegen, is be
grijpelijk. Gereedschappen - van ijzer, hout
enz., daarmee is het evenzoo gesteld. Kort
om de productieprijzen stijgen nog steeds,
waaruit dus volgt dat een prijsverhooging
sedert vorig jaar ten zeerste gewettigd is.
Doch inplaats van verhooging is er na de
nieuwe regeling voor maximumprijzen een
verlaging der prijzen ingetreden voor de
meesten der thans aangevoerde producten.
Dat zulks een teleurstelling was voor de
vele betrokkenen, ligt voor de hand. Voor
bloemkool waren de prijzen zeer goed. Het
is een meevaller dat het zoo lang vorst-
vrij, dus „open weer" blijft. Er komt nog
voor een flink bedrag aan bloemkool bin-
men. De prijs varieerde voor 1ste soort van
8.10 tot f 13.tweede soort bracht van
4.tot 7.60 op. Voor de sluitkoolsoor-
ten is men sinds eenige dagen aan een
maximumprijs gebonden. Het kwantum
van aanvoer is hierdoor eerder af- dan
toegenomen en aangezien die prijzen aan
den matigen kant zijn is men geneigd het
afwijkende thans aan te voeren om de be
tere kwaliteiten voorloopig nog thuis te
houden. Vandaar dat er ook nog een
kwantum verkocht wordt onder de gestel
de maximumprijs. Voor Roode en Gele
kool was de noteering varieerend van
3.tot 3.25 per 100 K.G. Groene kool
was minder gevraagd en noteerde van
2.tot 3.25 per 100 K.G. Uiën deden
evenzoo een maximumprijs van f 4.
zoodat de goede kwaliteit tot deze prijs
deed terwijl iets afwijkend deze prijs niet
kon halen en tot f 3.50 deed. Voor Kroten
was het de laatste dagen een tegenval
ler; soms kreeg men tot f 5.per 100 K.G.
terwijl men thans aan een prijs van 2.50
gebonden is. Er was weinig variatie, n.l.
van f 2.25 tot f 2.50 per 100 K.G. Andijvie
kon gemakkelijk koopers vinden tegen
0.18 a 0.26 pér kist van 6 K.G. Waspeen
•bracht geregeld vrij goede prijzen op, aan
merkelijk beter dan vorig jaar om dezen
tijd. Gekocht werd dit artikel voor 1.10
tot f 1.60 per kist van 20 K.G. Voor dit
product is geen maximumprijs vastgesteld
evenmin als voor Bospeen waarvan het
kwamtum zienderoogen gaat verminderen.
Goede Bospeen bracht gemakkelijk van
8.10 tot 10.80 per 100 bos op. Breek-
peen werd graag gekocht voor 2.50 tot
3.— per 100 K.G.
KA i WIJK AAN DEN RIJN
Ongeval.Den werkman N. W., bij zijn
patroon bezig met het kappen van kool, trof
het ongeval een stuk van zijn duim mee te
hakken. Dr. H. verleende geneeskundige
hulp. Voorloopig is W. echter buiten dienst
gesteld.
LISSE
Geboren: Jac:bus Gerardus Maria, zoon
van C. yan Velzen en W. M. Kerkvliet.
Marinus Sebastianus zoon van H. Meeu-
wissen en J. van Gerven. Elisabeth Cla
ra Maria, dochter van R. G. J. van Rijn en
E. J. M. van Reisen.
Overleden: Cornelia van der Vlugt,
75 jaar, wed. van W. Duineveld.
G e v e s t i g d: H. J. Hoogeveen en ge
zin uit 's-Gravenhage, 3e Poellaan 13.
G. W. v. d. Broek en gezin, uit Amsterdam,
Kanaalstraat 225. S. M. Pollé, uit Hille
gom, Nieuwstraat 40. J. A. van Velzen
uit Amsterdam, van der Veldstraat 31.
W. G. C. Coenen, uit Hillegom, Heereweg
110. J. Berbee uit VVoorhout, Heere
weg 444.
Vertrokken: Chr. H. van der Waart
naar Amsterdam. G. B. Bouma en M. J.
van Biezen, naar Heemstede. H. A. van
der Poll, naar Haarlemmermeer. A. C.
van den Berg, naar Heemstede. P. Bode
en echtg. naar Hillegom.
LEIDSCHENDAM
Verkooping. Ten overstaan van notaris
W. A. Caron te Voorschoten had heden in
café H. de openbare verkooping plaats van
het woonhuis Damlaan 54.
Het perceel, dat was ingezet op f 3800.
werd afgemijnd op 4000.door den heer
C. J. v. d. Togt te Leidschendam.
NOOTDORP
Gemeenteraad De raad dezer ge
meente vergadert hedenavond te 7.30 uur
ten Raadhuize. B. en W. stellen aan den
raad voor de exploitatievergoeding voor de
bijzondere scholen over het jaar 1939 vast
te stellen, en wel voor de R.K. school op
4025.46 en voor de school met den Bijbel
op 825.90. De scholen telden over ge
noemd jaar resp. 357- en 75 leerlingen. Ver
der stellen B. en W. aan de orde een voor
stel tot wijziging der tarieven van het
electriciteitsbedrijf in verband met de
hoogere kosten van inkoop van den stroom.
B. en W. stellen de keus tusschen verhoo
ging van den kWh prijs met 1 cent of van
elk vastrechtbedrag met 25 cent maande
lijks.
VOORSCHOTEN
Aanbesteding. Uitslag aanbesteding
voor het bouwen van 15 woningen aan de
Nieuw-Voordorpstraat alhier door de ge
meente. Er werden 27 biljetten ingeleverd
en wel als volgt: A. v. Duijn, Noordwijk
aan Zee, 58.220.H. W. van Wijk, Was
senaar, 58.900.A. Voordouw, Zoeter-
woude, 59.400.A. Castricum, te Cas-
tricum, 60.400.Doedems en Schilder,
Alkmaar, 60.475.Schreuder en van
Dillen, Wassenaar, 61.900.A. Bruin,
Alkmaar,' 63.400.v. d. Bent, Wasse
naar 63.878.Bakker, Naaldwijk,
65.255.A. Kuit, Drielnis Velsen,
65.440.E. Buos, Stadskanaal, 65.585.
N.V. Aan. Mij. Voorburg, te Voorburg,
65.940; C. Ouderslinden, Hilligersberg,
65.950.N.V. Niada, Den Haag 66.150;
F. Keijzer, Den Haag, 69.200.Gebrs.
Niersman, Voorschoten, 69.822.Osna-
brugge, Voorschoten, 69.990.Melis en
Moorman, Den Haag, 70.100.Gebrs.
de Graaf, Voorschoten, 70.500.Joh.
Zuiderduin, Voorschoten, f 70.850.Van
der Wiel, Noordwijk 71.968.A. Koks
hoorn, Voorschoten, 73.000.P. Boreijer
Den Haag, 73.400.C. Boel, Voorburg,
74.200.—; D. Veul. Schagenburg, 76.000;
H. J. Hartman, Den Haag, 76.300.J.
van Iterson, Rijnsburg, 77.500.De gun
ning is aangehouden.
Groene Kruis. Het Groene Kruis ver
gaderde in een der lokalen van het Raad
huis, voor de eerste maal onder leiding van
den nieuwen voorzitter der afdeeling, dr.
M. van der Stoel, die eenige waardeerende
woorden wijdde aan den afgetreden voor
zitter, den heer M. F. Berkhout, onder
wiens leiding het magazijn een betere huis
vesting heeft gekregen en de magazijn
goederen sterk zijn uitgebreid. Het leden
tal is onder zijn leiding sterk uitgegroeid
en bedraagt thans zelfs 56 pet. van de be
volking dezer gemeente. De financiën van
de afdeeling zijn gezond. Het zal spreker
moeilijk vallen het werk van den afgetre
den voorzitter na te volgen, doch hij zal
zich geheel geven aan het werk van het
Groene Kruis. Daarna gaf de voorzitter
het woorc? aan den secretaris, daar de pen
ningmeester niet aanwezig was, om de be
grooting vast te stellen voor het jaar 1941.
De begrooting voor 1941 werd, na eenige
bespreking, vastgesteld als volgt: Voor
het fonds achterlijke kinderen op inkom
sten en. uitgaven van 611, consultatie
bureau op f 781.25, het fonds T.B.C.-be
strijding op 2170, het Groene Kruis op
aan inkomsten 1100, en batig saldo 1250.
Aldus te samen 2350.
De geheele begrooting jaar 1941 van het
Groene Kruis en de onderafdeeling werd
vastgesteld aan inkomsten op f 5390.25 en
aan uitgaven op eenzelfde bedrag. Inge
komen was een voorstel, onderteekend
door een twintigtal leden, om de statuten
te wijzigen, opdat aldus in de toekomst
de voorzitter van de afdeeling niet geko
zen zal worden door het bestuur, maar
door de ledenvergadering. Het bestuur
had verschillende bezwaren tegen dit
voorstel. Nadat het voorstel in den breede
was besproken en ook bestreden, werd
het voorstel ingetrokken. De voorzitter
deelde de vergadering mede dat de heeren
J. Braggaar tot 2e voorzitter, H. Peters
tot 2e secretaris en J. Eggink tot 2e pen
ningmeester zjjn benoemd geworden,
waarna de voorzitter de vergadering op
gebruikelijk© wijze sloot.
ZILK
VERVALSCHING DISTRIBUTIE
BONNEN
Bij de Rijkspolitie werd door een
winkelier, alhier, aangifte gedaan van
vervalsching van distributiebonnen.
Het was reeds een keer eerder voor
gevallen dat bij dezen winkelier op
vervalschte distributiebonnen koffie
was gekocht. Daar men niet met zeker
heid wist van wien deze bonnen af
komstig waren, moest men dus af
wachten tot het geval zich zou her
halen.
Dezer dagen het was vroeg in den
morgen en dus nog tamelijk donker
kwam een zekere W., alhier, met
precies dezelfde bonnen opdagen. Nu
evenwel was men beter op zijn hoede.
De politie werd gewaarschuwd en
proces verbaal werd opgemaakt.
Fancy Fair. Naar wij vernemen zal de-
fancy-fair, welke op Zondag 30 November
en Maandag 1 December a.s. door de Derde
Orde zou worden gehouden, geen door
gang vinden. Ook de loterij komt nu te ver
vallen.
ZOETERMEER
Geboren: Petrus Johannes Marie z.
van J. L. L. de Groot en M. A. Tetteroo.
Overleden: Jansje Voorwinden, wed.
van P. Lamens, 78 jaar.
Getrouwd: J. Herbert, oud 32 j. en
M. van der Eist, oud 19 j.
Vertrokken: A. J. Lexmond naar
Rotterdam
Gevestigd: M. H. van Gangelen van
Zevenhuizen N. van Wijk van Voorburg.
ALPHEN AAN DEN RIJN
Geboren: Dirk Cornells, zoon van T.
B. v. Rijn en A. J. v. Vliet. Barbara,
dochter van T. C. Verbeek1 en C. A. Nie-
dek. Gysbertus Frederik, zoon van C.
v. Leeuwen en C. Blom.
Gevestigd: Jacob van der Hoeven
en gezin, van Zegveld. Jan aan 't Goor,
uit Zaandam. Cornelis de Jong, uit
Gouda.
Vertrokken: Paul A. Veltman,
naar Boxmeer. Leonardus G. Zonneveld,
naar Den Haag. Dirkje de Kier, naar
LEIDERDORP
Geboren: Jan, zoon van A. v. Hou
ten en J. v. Diggele.
NIEUWKOOP
Winterhulp. Vandaag en morgen zal
ook alhier en te Noorden de collecte wor
den gehouden voor de Winterhulp Neder
land.
De gemeente is verdeeld in elf wijken
en voor elke wijk zijn twee dames aange
wezen om op een van die dagen huis aan
huis een speldje te koop aan te bieden, in
den vorm van een lichtgevend molentje,
waarvoor tenminste 20 cent betaald moet
worden.
Wie er de voorkeur aari geeft om een bij
drage middels de postchèque en girodienst
over te maken, kan gebruik maken van de
postrekening van den heer P. G. Overvliet,
ontvanger deze gemeente, no. 86061, met
vermelding: „Voor Winterhulp".
Geboren: Francina Anna Maria d. v.
J. A. Wildenburg en F. A. Kop.
Get rouwd: J. P. Vork 30 j. en S. Th.
Pieterse 25 j.
Overleden: C. J. Verweij jd. 4 jaar.
Ge v e s t i g d: uit Baambrugge A. F. de
Jong uit Zegveld Joh. Voorend uit
Woerden J. G. Pauëlsen uit Ter Aar
C. Verduijn uit Wassenaar Jac. Gar-
dien uit Wassenaar J. Langeveld.
Vertrokken: M. A. Visser naar Zaan
dam J. B. Voorend naai Bodegraven
Joh. Voor end ^aar Zegvela.
NOORDEN
Geslaagd. Onze plaatsgenoot P. Pie
terse Jzn. behaalde te Amsterdam het bak
kersdiploma voor practijk. Voor theorie be
haalde hij dit reeds eerder.
ROELOFARENDSVEEN
„De Vier jaargetijden"
Donderdagavond bracht onze tooneelver-
eeniging in de St. Pancratiuszaal het be
kende stuk van Antoon Coolen n.l. „Da
Vier Jaargetijden". Het was deze keer een
heel bijzondere - uitvoering voor de dona
teurs en donatrices der vereeniging,
waarbij bleek, dat onze tooneel-speelsters
en -spelers in ruime mate steun en waar
deering genieten van tooneelminnend
Roelofarendsveen. Voor deze gelegenheid
heeft de vereeniging een wel zeer geluk
kige greep gedaan bij de keuze van haar
stuk en daarbij voldoende blijk gegeven
de gezonde tooneelopvatting van het groot
ste gedeelte der burgerij te begrijpen.
Hiermede is de traditie, dat Roelofarends-
been in wijde omgeving een vooraanstaan
de plaats inneemt in het diletantentooneel
wederom door een schitterende bijdrage
versterkt.
De heer Th, Wesselman, by wien de re
gie was, gaf by de aanvang een korte ver
klaring van het spel, dat over vier jaar
getijden is verdeeld, waarna iedereen met
volledige aandacht en begrip de rijke in
houd van zoovele karaktertypen in zich
kon opnemen. Om heel veel rake opmer
kingen uit het Brabantschen buitenleven
kon met plezier gelachen worden, terwijl
toch door het geheel in ruime mate de tra
giek van verschillende menschenlevens ge
weven was, hetgeen dit tooneeldrame van
de aanVang af boeide. Wanneer we van
zelfsprekend niet kunnen overgaan tot een
critische beoordeeling van spelers en speel
sters, dan mogen we echter wel een uit
zondering maken voor het heerlijk Bra-
bantsche dialect, dat de dames en heeren
in alle kleur en sappigheid naar ons toe
hebben gebracht
Kapelaan G. von Fisenne dankte aan het
einde voor den steun, welke de tooneelver-
eeniging van de donateurs en donatrices
ondervindt en hoopte, dat in het volgend
jaar nog vele nieuwe begunstigers zouden
toetreden, dan kunnen gemakkelijk twee
avonden worden ingeruimd voor een der
gelijke uitvoering.
„ODEGRAVEN
Verkiezing. In hotel van Haaften had
de stemming plaats ter verkiezing van een
bestuurslid van den polder Zuidzijde, ter
aanvulling van de vacature, ontstaan door
de benoeming van den heer A. H. van Oos-
terom tot voorzitter. In totaal werden 94
geldige stemmen uitgebracht, waarvan 74
op den heer P. Baelde, 2 op den heer H.
Nap, 12 op den heer D. Vergunst en 6 op
den heer J. R. van Vliet. De heer Baelde,
die de benoeming aannam, is een zoon van
den op 1 Juli 1.L afgetreden voorzitter J.
Baelde.
Geboren: Mija d. van C. Stam en A.
Verburg Petronella Margaretha Wilhel-
mina d. van A. G. Pijnacker en P. Roos
Marinus z: van G. van Duuren en A. A.
Braam Maarten z. van M. van Vulpen
en G. de Knikker..Jacobus Johannes z.
van G. G. Pynacker en A. B. de Koning
Machilus z. van J. G. Vroege en D. Bouw
man Pieter Cornelis z. van C. Snaterse
en A. Kraan.
G et ro u w d: H. J. Rijnsburger 25 j. en
M. C. de Vries 22 j.
Overleden: S. de Roos 72 j.
Geve st i g d: L. C. van Vreedendaal en
gezin van Rotterdam J. G. Bik van Gou
da L. A. G. Boekraad van Boskoop
J. G. Boumans en gezin van Hillegersberg
C. Veerman van Apeldoorn D. Zwa-
neveld van Zwammerdam.
Vertrokken: J. H. Postma en gezin
naar Deurne A, van der Ven naar Al
phen a. d. Ryn H. M. Vogelzang naar
Rotterdam C. J. Jongeneel naar Gorin-
chem A. Vianen en gezin naar Zegveld
G. J. Verboom naar Aalten E. H. Dros
geb. van Noord naar Overschie A. W.
Kooyman naar Kamerik E. Schuring n.
Beilen A. van der Voorn naar Heilo
C. G. Roeling naar Zwammerdam P. Boe-
refijn naar Kamerik L. van der Giesen
naar IJsselmonde B. Lenssinck naar Lin-
schoten M. C. de, Vries naar. Alphen a. d.
Rijn.
TER AAR
Biljarten. In het Vereenigingsgebouw
speelde „Crescendo", onderafd. der St. Jo-
sephsgezellen, een vriendschappelijke
wedstrya tegen „Carambole", Roelof
arendsveen. De uitslag was als volgt:
J. v. Tol 80 80 28 11 2.86
A. v. Beek 125 113 28 12 4.04
Corn. Pieterse 75 75 27 11 2.78
J. Hoogenboom 120 120 27 15 3.78
J. v. d. Pyl' 55 55 29 9 1.89
N. Heemskerk 95 70 29 9 2.41
G. v. Kints 50 50 27 9 1.85
N. v. Klink 80 72 27 13 2.66
C. Mank 50 50 23 8 2.17
G. Vol water 70 53 23 16 2.30
B. Bouwmeester 45 45 28 5 1.67
M. Turk 80 54 28 10 1.93
A. v. Hameren 45 45 33 7 1.36
N. v. Klink 80 53 33 6 1.60
J. Hoogervorst 40 40 15 8 2.66
K. v. d. Meer 35 20 15 4 1.33
P. v. Zaal 40 40 34 4 1.17
K. Bakker 40 35 34 5 1.03
C. Pieterse 40 40 35 9 1.14
Co. v. Zaal 30 22 35 6 0.60
J. Koeleman 50 26 30 4 0.87
K. Bakker 40 40 30 8 1.37
B. Touw 35 35 28 7 1.25
Jan Bakker 35 34 28 7 1.25
Onze Gezellen wonnen alzoo met 22
punten, tegen slechts twee. Een mooi re
sultaat!
Winterhulp. Hoewel de plaatselijke
organisaties voor de winterhulp in ver
band met nog te ontvangen richtlijnen,
nog niet geheel geregeld is, kwamen toch
een zestien-tal personen bijeen ten ge
meentehuize, onder leiding van den bur
gemeester, voor een bespreking, waarbij
de te houden collecte op a.s. Vrijdag en
Zaterdag nader werd toegelicht. De comi
té-leden zullen ditmaal zelf komen collec
teeren. Het zijn de heeren H. Volgering,
M. v. d. Jagt, H. v. d. Kroon, P. den Haan,
R. de Regt, Cor Hoogervorst, A. Vis, G.
Verhoef, J. Egberts, J. van Eyk, R. Treur,
P. de Raat, C. Lok Cr., J. Rossenberg, H.
de Vos en J. Gerling.
ZOETERWOUDE
EEN MOEDIGE REDDING
Toestand van het slachtoffer nog zeer
ernstig
Gistermorgen omstreeks 8 uur is de 82-
jarige heer Adr. van Leeuwen, directeur
van de Boerenleenbank, door de duisternis
misleid, op weg naar de kerk, voor zijn
woning vanaf de hooge schoei'fng in de
Zuidbuurtsche vaart geraakt.
Het ongeval werd door niemand opge
merkt, totdat de heer J. van Rossum Sr.
zyn woning verliet en gekreun in het water
hoorde. Aanstonds alarmeerde hij de om
wonenden, die de buitenlichten ontstaken
en met zaklantaarns kwamen bijlichten.
Zoo gauw de drenkeling in het water kon
waargenomen worden, bedacht de heer van
Rossum zich geen oogenblik en ondanks de
waarschuwingen voor de diepte van den
Zuidbuurtsche Vaart te dier plaatse
4 M. begaf hy zich geheel gekleed te
water.
Na eenige malen geheel onder water zijn
reddingpogingen herhaald te hebben,
mocht het den moedigen redder gelukken
den drenkeling aan den overkant, vanwaar
deze te water «jvas geraakt, aan den wal t©
brengen.
Geheel bewusteloos werd de oude man
in het huis van den heer J. Vaneman ge
dragen waar aanstonds door de E.H.B.O.
en Mariê Onderwater en J. v. Bemmelen
de middelen tot opwekking van levens
geesten werden toegepast. Door kapelaan
Vroom werd het H. Oliesel toegediend.
Spoedig kwam het bewijstzijn terug Dr.
Kortmann verleende verdere geneeskundige
hulp en paste een zuurstof-behandeling
toe. Ook Zr. Hoogeveen verleende hare
hulp waarna de heer van Leeuwen naar
zyn woning kon vervoerd worden. Naar
wij vernemen is zijn toestand nog zeer
ernstig.
K.G.V. A.s. Zaterdagavond gaan de
onderlinge competities niet door, in ver
band met de bonte avond as. Zondag.
Geboren: Gerard Abraham Nicolaas z.
van M. Ossevoort en M. A. M. Sijstma
Christianus z. van J. B. Vreeswijk en Th.
P. van den Akker Bernardus Antonius
Ignatius z. van B. Berk en A. M. Bon
Elisabeth d. van W. T. Sierat en E. van
Heuzen Gerardus Quirinus Josephus z.
van L. J. van Cromvoirt en C. A. van Steen.
Overleden: W. A. Colyn, 45 jaar,
echtgen. van A. M. van Amsterdam L.
van Roon, 69 jaar wed. van R. Sierag
Cornelia de"Roos, 68 jaar wed van C. Dolle
M. Hoogkamef, 79 jaar wed. van G. C.
Vis.
ZINGENDE RIVIEREN.
En visschen, die niet stom zijn.
In de „Tyd" schrijft dr. H. F. Tillema een
zeer interessant stukje over de „zingende"
rivieren op Borneo, welké bijzonderheden
hij ontleende aan het tijdschrift „De Tro
pische Natuur".
De groote rivieren op Borneo „zingen".
Ligt men stil met een boot of een prauw,
dan stijgt uit het water onder het vaartuig
een geluid op als van een autotoeter. Sterk
is het geluid niet, maar toch is het heel
duidelijk waarneembaar. Het zou veroor
zaakt worden door de twee lagen zeewater
en zoetwater, die by vloed over elkaar strij
ken. Ik heb die „verklaring" nooit kunnen
aanvaarden, maar hoe het geluid dan wél
zou ontstaan, was een mysterie voor me.
In het bekende maandschrift van de
Stoomv. Mij. Nederland trof ik een artikel
aan, dat tot titel droeg: „Tropische visch-
concerten". De schrijver vertelt, dat hij op
stille avonden met zijn schuit op een groo
ts rivier op Sumatra liggend, geluiden waar
genomen had als van een krachtig en aan
houdend kwaken, in sterkte zeer verschil
lend. Het had ook veel weg van korte stoo-
ten op een claxon, schreef hij. In den regen
tijd, wanneer er veel water door de rivier
stroomt, is het geluid alleen waarnaambaar
aan de monding, in den drogen tijd, waar
bij het zeewater diep landwaarts doordringt,
10 15 K.M. stroomop, juist op de grens
van brak en zoet water. Het geluid begint
tegen de schering 's avonds, is het sterkst
te middernacht om geleidelijk af te nonen
tot zonsopgang. Om 8 a 10 uur was het zóó
sterk, dat hy in de kajuit geen geregeld
gesprek kon voeren. Zijn tochtgenooten
Maleische visschers schreven het toe aan
kaaimannen. Dit was onjuist, want kroko
dillen maken alleen geluid boven water en
slechts dan wanneer ze zeer opgewonden
zyn (by vechtpartijen b.v.). De onderzoe
ker vermoedde, dat het veroorzaakt werd
door visschen, dat juist bleek te zijn. Het
was een baarsachtig vischje, in volwassen
staat 15 c.M.
De onderzoeker, de heer Pieters, zond de
vischjes op ifaar het laboratorium van het
visscherij-pi'oefstation te Batavia. Daar on
derzocht dr. Hardenberg ze. Het bleek, dat
de zwemblaas een voorname rol speelt by
het voortbrengen van het geluid.
Geluidgevende visschen zijn er vele. Ze
komen b.v. voor in de Middellandsche Zee.
De mythe van het sirenegezang zou in die
visschen haar oorsprong vinden! Het ge
luid der rivieren op Borneo is ook afkomstig
van visschen. Maar wellicht zijn dit andere
dan op Sumatra.
Geluidmakende slangen trof de heer Pie
ters ook aan. Ze komen voor in de moeras-
sen op Sumatra. Haar geluid, dat door een
lang gerekt brrrot kan worden weergege
ven, is in de stilte van den tropischen nacht
tot 100 meter waarneembaar. Het wordt om
de 10 k 15 minuten voortgebracht en van
alle kanten beantwoord. De geluiden van
visschen en slangen houden vermoedelijk
verband met het paren. Bedoelde slangen
werden indertijd bij duizenden uitgevoerd
om er damesschoenen, -tasschen van te
maken.
